장음표시 사용
81쪽
os Ius Au REL IusL9.D.des' ij.rejiciendum semel existimavit Culacris r postea , retinendum censtit. De postumis est ea objectio. Sed demus M rillio , quas si de prioribus cius operibus . Ad AEI. 9. dixit suspecta libi videri verba PeI resin diatur . Textus habet Si cui mplicius via perfundum edij quam cedatur , vel rennquatur ; in in ito, videlicet per quamlibet ejus partem ire agere Iicebit Ge Cujacius, probastis est, inquit, haec verba esse cuiusdam intem
pretis . Hoc dico, neque his verbis omnino definiisve Cujacium , expungenda esse ex s.L9. verba illa, DeI relinquatur , neque alia hi cavisse nominatim , retinenda esse. Redeamus ad primam praecipuamque o emonem , simul& rem totam cominus videamus . Celsus in ZI. 9. ait s Dia ced tur , veI retin natis , cedatur scilicet stipulatori , relinquatur autem legatario, ut utrique Liceat per quamβbet partem ire et re . Accursus obiicit I Dia M. D e smit raeae russe. vhi I gata simpliciter servitute, Paulus ait facultatem esse haeredi per quam partem constituat servitutem : falsum igitur quod dicitur d.L9. facultatem esse legatario . CDjacius diluendae huius oris Oionis gratia dum primitus interpretatur ae Ly. tentavit aliquid dicere forte peregit, sed non pervenit ad nos integra eius recitatio, ut viri boni animadvertere possunt illo loco. itar
tam ergo es , cum undus t secessio vii e . Quis non videt nomnulla hic desiderari Z ct illo maxime loco. Notandam es in qua plane de Dre electionis,semper i ingui uisimas Dosintates s eo tractitas: Exemplo id demonfratur. Si Iegamm generaliter re-
Iinquetur , electio G ejus qui ribes, se etiam in si ululani sdisjanctivis, I. Io.D. Iure dos. Sie igitur de niendum in Matis; in iriter via legata se, euctio es haeredis quia hoc es eonfentaneum Duuntati faeredis . Quis non videt praemissis non bene congruere sequentia Z ut plus die tum , minus scriptum esse crediahite omnino sit: Et satis tamen scriptum,unde possimus tueri sententiam interpretis cum dixit haeredis esse electionem ubi hocaea consentaneum voluntati testatoris. Sane, ad d. I. 26. D. de Semir. praeae rustie. lib.4 . Pauli ad Edictura . Idem Cujacius objectionem illam removet aperta diastinctione legatorum, ut si testator ita per damnationem legaU rit, haeres meus damnas esto illi viam dare cedere per fundum iu
82쪽
DE VARIANT. CinΑeII INTERPR. Disp. I 3. Ium, electio sit haeredis, quia & sermo dirigitur ad haeredem et Contra si per vindicationem Iegaverit , lego tibi viam per fundum meum, electio si legatarii per quam partem ire agere velitia Qua re non est contrarius in sententia Cujacius ab eo quod ante ad ZZ9.dixerat, siret in modo tantuni docendi diversus. Huic autem distinctioni superaddere quidquam , sere oti sim est , nisi si repetere & explicare liceat , hanc distinctionem legatorum prodere diversam testantis voluntatem. Qui damnathaeredem dare,transfert in eum dominium, ut ab eo postmodum di eius iacto ministerioque alius dominus emciatur: Qui sepositodi veIuti spreto haerede per vindicationem legat, recta via domunium vult ad legatarium transire, I. 64. Din Furtis. adeoque sitaIe quid sit quod electionem contineat , electionem in eundem conseri , ut eligendo dominum acquirat , quod interim in pe denti sit , ut eiectione sua quasi designatione quadam c quae in actione in rem plane necessaria est rem sumat & vindicet . Sem Vim ad sib.ς. Eneid. mere, inquit, es verbum risco Duorum, quo utuntur, quotiescunque legatum non ab us M rede datur , fedes in aecipientis arbitrio . Vim facit Servius in verbosumere, cujus non est alia potestas quam verborum , capito , optato, eligito, & eorum, do lego. Ulpiamin fragment. E suurum tittae Ieg. Alia igitur atque alia voluntas apparet in diversis legandi generibus t ex ea diversitate voluntatis, modo haeres, miao legatarius electionem habet: quod & accidit in semvitute legata, ut modo imponatur qua velit liseres, modo qua l=gatarius , prout consentaneum est voluntati testatoris . Quod cum simnliciter dixerit Cujacius in o. 9. D. de Servit. distinctius. vero in via a 6. quis eum iure redarguere potuit t
An legato landoaditione haereditatis confundantur servitutes
An dominium rei lagatae transeat in haeredem vel legatarium e
N Ihil est faciIius, Li8.DAe Servit.quae ait, In omnibus semvitatibus quae alui e confusae Dau , Oli exceptionem
83쪽
Aocere legorario δῖ non patiatur eas iterum imponi. Species est, Fundus T itii testatoi is sundo meo debebat servitutem viae, Τitius instituit me hacredem, sundum autem illum suum Seio per damnationem legavit: Cum Scru fundum tradere vellem, atque eidem sundo imponere servitutem, quae me aceunte haereditatem , jure confusa erat, id non est passus Seius. Egit igitur contra me , petiitque ut ei fundum traderem uti optimin maximus esset, id est liberum, I. cum Pendcres s9. D. de Conrrah. emi. Pa Ius ait Serum exceptione doli mali submovendum esset quod scilicet talis praestandus sit standus qualis estet cum legatus est.Haec profecto propius ad Cujacii sensium.Verum quid audioxujucium ad Bbrtim 3.Quaestionum Papiniani fingero in specie AEI. I 8. legatum conditionale fuisse, & ita haeredem factum dominum, alias non futurum , si purum non fuisset Iegatum . Ita nec uiacius in plano haesit , ut nestiret evadendi rati nem aliam aut etiam melioremi Potuit quidem fingere subco ditione relidium legatum , nam quae sub conditione legantur , interim sunt hacredis . I.I.ς. D.ad Sc tum Silan. At non potuit non errare turpiter hoc adjecto, non alias futurum dominum si rure legatum esset. O virum sterilem Cuiscium , si haec dixerit, optimarum rationum,& distinctionum juris ignatum i Ratio du-hitandi in specie supra ducta haec erat si Verum est quod vulgo
credimus quod dominiuria sundi legati a morte testatoris, rectavia ad Seium legatarium transisset, nunquam factum haeredis , LIegatum So. D. LV.2.atque ita nulla confuso in Persena mea, id cst , in persena haeredis facta essct . Ratio autem amovendae dubitationis fuit , non quod in I. I 8. legatum esset conditi nate r sed quod legatum per damnationem relictuin esset, cuius hanc fuisse naturam constat, tum ex formula ejus, tum ex comparatione legati per virulicationem , apud Theophilum Io.de Iegatis. ivit rei legatae dominium donec stiveretur,& daretur, penes haeredem remaneret. Cujacius, inquit Merillius, ut hanc dubitationem amoveat ad Lb. at I. Quaes. Pap. ait in fac Iege I 8. legatum conditionale fuisse & haei edem pendente conditione factum dominum , atque ita aditione confusam fiuisse servitutem
Quod si legatum suis et purum , nullo tempore haeres s di Τitiani dominium habuisset Quam distinctionem intor testatum purum, & conditionale non Accursus, sed CDjacius in tu.de Seren
84쪽
DE VARIANT . CUJA Ir INTERPR. Cristi.ait non esse obser ndam , quia lex ista non distinguit r ae praeterea existimat quoquo modo res legatae fuerint, dominium rei legatae transire in heredemi quoquo modo, id est, sive purum sive conditionale fuerit legatum , vel sive legatum fuerit vinditationis, aut clamnationis . Denique existimat non aliter dom, nium rei legatae acquiri legatario, quam cum legatum agnovirit . Verum putarem in fae i. I 8. latere dimerentiam quae erat inrter legatum vindicationis & damnationis &c. Ita ne inquam Cusacius nihili fuit homo Θ adeone immemor ut ad Papinianum non recordaretur distinctionis legatorum vindicationis & damnationis in jLI 8. tam convenientis, quam ante ad Africanum saepius versaverat y imo & ad eundem Papinianum lib. I .Quaest.scilicet ad L. Maevius 66.D.de Leg.a.Non cre dam , si non cerno atque oculis ipse meis video . Nneo locum .
Atringe, inquit Cuiacius, tu qui me haeredem fresi , praedium illud tuum qiaod meo ferviebat a me Iegasi Titio , Et legasti per
damnationem ita ponendum est , alioquin aditioner ego non a quirerem dominium hujus praedii , quia fundi Iegati per vindicationem dominium resa transit ad legatarium, nec fit haeredis nisi sit legatum per vindicationem conditionalem . Haec ille, Nunc ubi fides 8 Audi me, legime Merilli Z Oportuitne hoc crasi fore charactere di apicibus Romanss grandiuscialis, qualibus libri tumescunt tui , haec conscribi ' Statuit Cuiacius si Iegatum sit vindicationis, haeredem non fieri dominum rei legatae, nisi sorte conditionale sit: At in specie proposita , aperte nullam conditi nem adscriptam fuisse ponit, qui expresse ait legatum per damnationem relictum suisset ει ita, inquit, ponendum es . Quid planius y Ο s redivivus immanitatem ac foeditatem huius erroris ne dicam mendacii & cruentam hanc plagam innocenti sibi a te inflictam videret Merilli , qui Donellum aliquando virum egregium & disertum & domi m ob levem quandam hallucinationem scutica dignum pronuntiabat, qui te manumittereti Tantum tu verteris ab illo, ut diceres. Namque agor ut per plana eitus sola verbere turben, ut est apud Tribuli. Iib. I.Heg.y.D. 3. sed pergamus porro. Merillius addit Acciirsium adferre hanc distinmonem legati puri & conditionalis , Culacium vero ad titulum de Servit. dixiLst minime observandam esse et & praeterea existimasse quoquoi i modo
85쪽
modo res fuerint legatae dominium transire in heredem , id est , inquit Merillius, sive purum, sive conditionale sit legatum , vusve legatum erit vindicationis , aut damnationis . Heus heus Merilli l Aureliani glossematis simile tuum id est, ipse contextu scabrosius est Verum quidem est Cujacium ibi dicere, in specie hujus Leg. I 8.D. Servituri distin ilionem illam inter legata pura conditionalia, non esse ad rem, scilicet si praeterea nihil sit pleamus ) sed non idem ait de distinctione legatorum . Itaque
cum ait, quoquo modo res legatae sint, dominium transire in neredem et hoc eo reserendum est sive pure, sive sub conditione IN gatum sit, non eo quo tu refers sive legatum sit vindicationis, sive damnationis, de qua differentia nominatim nihil illic habetur. Hoc non videre, quid est nisi in montes offendere, resque oculos serientes non cernere t ut D.Augustinus ait lib.8.
An sit quaedam specialis certi condictio , vel tantum generalis 2ADeone a Culacio mens aliena Merillio est , ut non possit nisi in eo in quo cum eo consentit, sensum esus adsequi Z &si quae de iure eum opinio imbuerit aliter atque u Ium , caper posse desinat, aut intelligere nolit Z Cujacius rubricam , ut arunt, Tituli Digestorum de rebus ereis certum petatur, ει de eond 'ctione explicat cum in Paratit Ar Digesorum, tum ad La 3.eodem
tituuib.α .ad Africanum: utrobique autem tradit duas esse certi condictiones, unam generalam pertinentem nedum ad mutuum, sed etiam ad omnes causas ex quibus certum petitur illis verbis
designatam si certum petetur, aIteram specialem ex mutuo selo, his verbis significatam S de condi ione ut D t. sic iambus modis re eontraδitur obng. Merillius vult aliter eundem Culacium tradere in Parati Iis Coicis ad tu.Si certum petetur e eo suod ibi non meminerit specialis condictionis. Verum ita si, de speciali condictione nihiIibi commemorare Culacium, Quis ex eo probe ita colligat, ergo unam duntaxat facit certi condietionem Z Τitulas Coclitis singue' laris est , simpliciter ita conceptus , Si tergum petetur. Non ut ita Dige Disiti od by Coosl
86쪽
DE VARIANT. CuIRCII INTERPR. Disp. Ir. μDigestis tergeminus seu tribus triste clausulis & partibus compo- .stus . De rebus ereditis , s eerium petatur , G de eondictione. Non fuit ergo cur in Parativis Coicis Curacius necessario explicaret illa verba, S de conditame, sed fuit quod doceret his is bis , i cenum petetur , quantumvis generalibus c ut ipst existimabat mutuum tamen contineri,imo & proprie contineri. Nam Cuiacius titulum si certum habet quas appendicem pra cedentis qui est de rebus creditis . Docet igitur ut crediti appetilatio quae generalis est, proprie tamen & quidem ἰδιωτάτως pertinet ad mutuum : ita & actionem sterIum petatur, licet generalis sit, non minus proprie dici & intelligi de mutuo r quasi diceret , mirum non esse Titulum illum qui totus est de mutuo, conceptum esses terram petetur. Plus dici potest, nec Culacium illic praetermisisse specialem condictionem . Quo enim illa verba y ct ita actio in persisnam quae ei qui mutuam pecuniam dedit , in debitorem competit proprie dicitur certi condictio, vel actio si certum petetur de rebus creditis. quae verba si reserantur ad Parat illa Digestorum, quem sensum habere possimi alium ab eo quem habent ipsa Pax alitia nimirum duplicem esse condictionem , specialem unam, alteram vero generalem ῖ Quod cum legere debuit Merillius , immerito Cujacium secit variantem , ut& immerito stius ex
omnibus interpretibus unicam facit condictionem .
Volo me quoque m miscere , G argutos inter strepere ansersiores. Dico ego tit.illo Digestorum de rebur ereris certompetetur , G de eonae duas quidem ut docet Culacius, proponi condi. ctiones r sed quam ille specialem , ego generalem condictionem esse contendo, & e contra, quam facit genera Iem, specialem esse dicor & specialem notari verbis illisseertum petetur, generalem autem istis, S de condictione , specialem esse specialiter de pecunia numerata, generalem de omni re & causa r quae proinde pro diversis speciebus modo certi, modo incerti condictio, & condi-Go sine causa S aliis denique appellationibus determinetur. Dico & generalem certi condictionem esse de omni genere certi, id est , de omni certo quod debetur & petitur , adeoque de omni mutuo. Certi condictio, inquit Ulpianus, competit ex omni causa, ex omni obLgatione, ex qua certum petitur , De ex certo contra petatur me ex incerto r licet enim nobis ex omni contra
87쪽
68 os Ius Au RELIus Dis . s. certum condicere Sc. I.9. D. de Rebus ered. At de certa pecunici numerata κατέξωχην dici & specialiter appellari actionem , Si certum petatur , quia inter res caeteras pecunia numerata maxime certa sit, L 3. D e In Iitem iurando. Cujus stilicet publica ac perpetua aestimatio est, . i. D. de Contrus. eme. & per pecuniam res caeterae certae sunt, id est, certam aestimationem habent, L eum ita ηα. D. de Fidej I secundum autem praecepta Philos phiae quam nostri quantum arbitror non respuunt ἱ propter quod unumquodque tale dicitur , R ipsum magis tale tale intelli gitur . Deinde id aperte probatur, LI. D. de Condictione tritiearia . ulpianus , . certam pectiniain numeratam petit , tua actione utitur certum petesur. Probatur denique argumento desumto e X. Rufrica Cois certum petetur , sub qua non aliae positae sunt leges, quam de mutuatitiis pecuniis. Si rubrum cui dicitur convenit nigro, id est, Τitulus cum suis legibus 2 conse quens est actionem si certum petatur , proprie ac specialiter diciti esse de mutuatitiis pecuniis, ut condidi certi generaliter dic, tur de omni certo. Rogo quis proprie & accurate inquendo, diacat actionem rerum amotariun cssu actionem si certum petatur ZRecte vero dixerit certi condictionem esset Geoncubina I7.Sinon solum a.'Rerum amotaerm condidito certi generalis est, adito licertum petatur , si ecialis . Itaque ita Rubrica illa Digestorum De rebus ereditia, Si certum petaσαν, Et de condimone apparet verba illa priora generalia eia 2 media vero Si certum petatur specialia r postrema denique ista Et de conictione, generalia &de omni condialione . Neque vero novum est ut specialiter quibusdam designatis , generale subjicia uir verbum quod di speci lia complectatur, LS femur servum a7. I. G non negat I 6. D. ad I. Aquin
An s his omnium honorum pecuniam propriam alienare possit.
An in si ecie LSiseius I 6. D.de Reb. ereae contracta suerit socierelas universtrum, UeI partis honorum tDuas hic proponit Merillius quaestiones, variationem unam Cujacio aescribit . Antequam autem ad primam quaesti.
88쪽
DE VARIANT. CMACII INTERPR. Dis. I 6. 69Mem Vento , quam videtur aliud quiddam agendo Merillius expedire, Placet quaerere , An s ius omnium bonorum rem proin Priam habere possit ; Nam quomodo propriam habeat , cujus pars etiam socii sit Θ Seneca hb. 7. de Beneν. cap. Ia. No P mibi cum amico communia omnia sunt , quomodo cum socio, ut pars meast pars iuios . Sic communem Iibertam alterius Patroni nuptias invitam retinere, si ab hostibus captus esset, Ja leniis existimabat , quia non proprie videretur ejus liberta , quae etiam alterius patroni liberta esset, L i Iud 46.D.de ritu nu . Sed verius est ut ibidem ulpianus ait, libertam alicujus negari non pos-st , licet alterius quoque sit : & ut res plurium sit, non ideo minus dominium quisque partis sitae habere intelligitur , I. I. I. 6.D.ad SCSIan. licet iuris tantum intellectu, non divisione corporis obtineat, LMae Pius 66.9. e pars a.D.de Leg.a. Et cum pars proprie dicatur quae pro indivisis est, LRecte as. S. Quineas Mutius I.Die Verbo nis. negandum non est 2cium omnium bon rum , & partem pro indiviti, di proprium aliquid habere . Neque hoc tantum in specie certa , puta in sundo vel homine obtinet , sed etiam in quantitate sive pecunia numerata . Nam sive quis singula corpora nummorum cogitet, partem in eis Pro indiviso socii habent , sive non corpora sed quantitatem , aeque quisque sociorum partem suam in quantitate habere intelligitur,1Si is cui nummos 94.I. I . D. de S tat. Itaque ad quaestionem primo propositam , affrmative r spondendum est, secium omnium bonorum pecuniam propriam
alienare posse. Quod aperte confirmat Papinianus d.L94. b. I. his verbis, Sin autem communes nummos credam aut mam, conf-
sim pro parte mea seetur G actio G Aberatio ; si, in sum
Iis nummis communionem pro ind Piso quis esse inlevigat , , e in
pecunia non corpora cogitet inta quantitatem . Qu i locus citatur ab Ulpiano, LNam Si ur I 3.3.a.D.de Reb.erear. Nam , inquit, eis communes nammos credidero centum, posse me so.condicere,
Papinianus Ab. 8. Qiraemonum scribit, etiams sngula corpora
communia fuerint. Gibus verbis vera dubitandi ratio continetur , ah ea quam comminiscitur Merillius, valde aliena: & cumst haec dubitandi ratio promiscua & communis omni λcietati, id est, tam certae rei, quam totorum bonorum et mirum sit , de
Rcio omnium bonorum quaestionem Proponi potius quam dessicio
89쪽
το os Ius Aust Et Ius DA'. I 6. socio unius rei. Nec dicat Merillius de fiscio rei unius ideo se non
qilaesivisse, cum extra secietatem res proprias eum habere manifestissimum si, in quibus non caderet quaestior cum vel faten' te eo, & rerum omnium secius nedum secundum ea quae supra diximus ) res proprias habere possit. Ex his vero facilis est descenis ad alteram quaestionem , An in specie Z Ieg. I 6. D. de Rebus ereae contracta fiaerit societas universerum , vel partis honorum Z in qua , quis non perspiciat, nihil interesse utrum dicatur Θ cum utroque posito , eadem sit dubitatio, cademque decidendi ratio. Τextus est, Si eius propriam pecuniam mutuam dedit, omnimodo ereditam furit, Iicet caeteri dissentiant: quodsi communem numeraDit , non aLas credita acit , ni caeteri quoque consentiant , quia suae partis
tantum aDenationem habuit . Duac siant partes hujus legis, &duae igitur species. Prior haec est e primias, secundus,& te tius , simpliciter coierunt secietatem , quo genere quaestuum dumtaxat secietas intelligitur contracta, .7.1 .pro Socior Vel certae alicujus negotiationis , puta emendorum vendendorumque mancipiorum . Finge dictum esse in contrahenda stcietate , ut pretium distractorum servorum a nullo Giorum foenori daretur: Primus non conscntientibus aliis ex pretio distractorum aliquot mancipiorum quod erat trecentorum, centum duntaxat, id est, partem suam mutuavit . Quaesitum est an haec centum credita secerit ξ Ρaulus respondit, secisse credita. Movere roterat ,' quod etiam in illis centum secundus & tertius jure si cietatis communionem haberent. At ratio decidendi est, quod vel juris intellectu , centum illa, pars fuerit eiusdem orimi, cujus quidem par tis vere dominus fuit. ZI. I .I.6. D ad SC. Silan.S αL66.sae ipars a. D. de Ieg.a. Finge ex diverse , primum, secundum ,& te tium , universbrum honorum cietatem contraxisse, & ex Pecmnia communi Partem tantum suam Primum eroga sic ς eadem
plane sequentur, ut ex iis liquet, quae principio hujus capitis demonstravimus . Itaque perinde est speciem ponere in talis tot rum honorum ac in sociis alicuius negotiationis. At, quae secundae partis species est finge non partem ,
scd communem pecuniam totam Primum inconsultis sociis credidisser An creditam effecit Z Minime vero; quia suae partis tantum alienationem habuit . Notanda sunt haec verba quia fuse
90쪽
DE VARIANT. Cin ΛCII INTERPR. Disp. 16. I partis quibus scilicet edocemur pecuniam illam totam misse communem et quod alienissimum est a specie quam fingit Merillius , cum ait socium de quo hic agitur omnium bonorum fuisse sicium & tamen propriam pecuniam habuisse , puta si post comtractam secietatem ex legato aliave causa aliquid ei obvenerit, necdum Rciis communicaverit et haec, inquit, non communicantur , adeoque fuerunt 1bcio propria . Verum est hoc quidem
Nerillil sed ad rem an sit, & tibi patrocinetur Z liceat expungere . Dispice vero tu ipse quam male conveniat haec species 3c tota tua ratiocinatio verbis illis, quodsi communem numeraDier Scissis suae partis tantum aDenationem fabule. Negas communem pecuniam, Iurisconmitus dicit communem: Uem Iurisconsilius agnoscit crmitam pro parte tantum , tua ratio facit ut in totum
credita sit. Quid restat Z quo te eripias t Dicas sorte non toti l gi sed initio legis tantum te speciem adfingere e sed fuge hoc dicere , ne audias intempestivus monitor, scilicet qui proposita si pliciter quaestione an in specie duetis I 6. contracta fuerit Rcietas omnium bonorum Z unicam simplicius speciem posuisti, mox dicas te speciem illam tuam restringere ad partem unam . At Cu-jacius idem sensiti Non ego, quid ille hoc loco, sed quid tu Metrilli doceas, inquiro & noto. Sed de Cujacii variatione quaerere pensiam nostrum est: hoc agamus . Libro ille a 3.Obse .cap. a.7. adfinxit speciem didiae L gi in sociis non omnium honorum et At Iibro 3 a. Patiti ad Edictum , speciem posuit in sociis omnium honorum pergo variavit . ResiUndeo Cujacium dicto Lib. 3 a. ad Edictum non simpliciter ponere speciem in sociis totorum honorum , sed in omnibus sociis , Verba ejus sunt, villaine tres socii certae negotiationis via etiam omnium bonorum Ue. Noli igitur Merilli hunc Iocum ita observationibus opponere , ut quidquam contrarium habeat, licet uberiorem explicationem contineat. Iam hoc inter nos ut existimo transactum, plus minusve de eadem re variis loq