장음표시 사용
171쪽
da esse quoad potentiam, & actionem, eadem namque potentia,eodemque adita contingentia cognoscit Deus & necessaria,non tamen quoad candem cognoscendi rationem : Hanc enim si in Deo unam, eandemque esse concederemus, idem & neces rium,& contingens dicere necessarib cogeremur , quippe ex communi Theologo-rim, ipsius Augustini sententia, scientia. Dei causat res. Quare asserimus de futuris, . ac praesentibus unam , eandemque reipsa inesse in Deo cognitionem, diuersam tamecognitionis esse rationem, quemadmodum intellectus, Sc voluntas in Deo sunt unum,& idem, alia tamen ratio intellectus est,alia voluntatis, quippe per illum Verbum, per hanc vero Spiritus Sanctus producitur.
Epicureoram declarat opinionem,
Gimus de Prouidentia Dei aduersus Atheos, qui omnem penitus sustul xunt diuinitatem Nunc aduersus Epicureos Hisputandum nobis est, qui cum Deum esse admiserint, illius prouidentiam circa haec O inferiora negarunt.
172쪽
Cuius sententiae authores fitere duo Democritus , SE Epicurus , Sectarij complures affirmantes Deum esse,qui in octo & voluptatibus vitam agat longe beatissimam, non autem cui nostratia curae ulli sines Idque c5probare duabus rationibus no sui veriti. Prima. Si Deus est nostri prouidus , non est summe beatus, at summe beatus, nostri igitur prouidus non est. Sequelam maioris probabilem faciebant: . hoc medio,Beatitudo in voluptate consistit, prouidentia in huius priuatione dc Carentia, si igitur in Deo prouidentia est, beatitudo nullo modo potest esse. Maior . patet, Nam omne animal simul atque natum est, voluptatem appetit, eaque gaudet ut summo bono, quare voluptas diacta est a latinis quod omnes volunt iis propensione tanquam bonum ea expetant. Minor manifesta est, quia Epicurus non alias agnoscebat voluptates, quis, palatus titillationem & Veneris. Hinc Epicurei poctoc Summi Iouis summas delicias esse arbitrabantur Noctu,S Ambrosiam,& Ganymede pocula ministrantem: prouidentia Vero Co- sistit in vigilantia, dc sobrietate, quae gulae dia Veneri ex diametro repugnat,
Secunda probatio h c erat.Nihil est quod
173쪽
cogat affirmare Dei prouidentiam, nisi forte qua praetendtuat alij,animoru nostrorum immortalitas,at haec n5 datur,nec illa igitur. Maior pro bari posset ex Paulino contextu, Deo cura es de bobus Minorem probare conantur moderni Athei ex pluribus. Primo. quia videmus homines, & bruta eodem modo concipi, formari,nasci, ali,augescere, consenescere, M interire, similibus constare partibus internis, atque CXternis, hae autem singulae consimiles retinent usus in utrisq; suppositis:quare si anima cuanescit in bruto intermoriente, pariter & homine. Secundo, neces io omnia quae creata
sunt, intereunt, at anima a Deo creata est, intereat igitur aliquando necessum est. Tertio, quia ex mortuorum regno nullus
est ad nos reuersus unquam, quod si anima esset immortalis, ad Atheismum Condem-inandum unam aliquando remisisset. Ultimo, quia animi immortalitatem doctissimi viri pernegarunt Aristoteles, Senem ca, aliique veteres Philosophi ; ex recentioribus Pomponatius,Cardanus aetatis μ0strae facile principes. Alij vero etsi ob metum Hispanicae, & Italicae Inquisitionis ore cos-xeantur, operibus tamen ipsis abnegare non Κ eru
174쪽
Cuius sententiae minores fidere duo D mocritus , & Epicurus, Sectarii complures aflirmantes Deum est et,qui in octo & voluptatibus vitam agat longo beatissimam, non autem cui nostratia curae ulli sint. Idque c5probare duabus rationibus no sui veriti. Prima. Si Deus est nostri prouidus , non est summe beatus, at fulmine beatus, nostri igitur prouidus non est. Sequelam maioris probabilem faciebanc. hoc medio,Beatitudo in voluptate consistit, prouidentia in huius priuatione dc Carentia,
si igitur in Deo prouidentia in , beatitudo nullo modo potest esse.
Maior . patet, Nam omne animal simulatque natum est, voluptatem appetit, eaquς gaudet ut summo bono, quare voluptas diacta est a latinis quod omnes voluntatis propensione tanquam bonum ea expetant. Mi- nox manifesta est, quia Epicurus non alias agnoscebat Voluptates, quam palatus titillationem & Veneris. Hinc Epicurei poeta: Summi Iouis silminaς delicias esse arbitrabantur NMar,&Αmbrosiam,& Ganymedo pocula esinistrantem: prouidentia vero co-
sistit in vigilantia, & sobrietate, quae gulae MVeneri ex diametro repugnat.
Secunda probatio hec erat.Nihil est quod
175쪽
cogat assirmare Dei pxouidentiam, nisi fo
te qua praetendtint alij,animoru nostrorum immortalitas,at haec no datur,nec illa igitur.
Maior pro bari posset ex Paulino contextu, Deo cura es de bobus3 Minorem probare conantur moderni Athei ex pluribus. Primo. quia videmus homines ,& bruta eodem modo concipi, formari,nasti, ali,augescere, consenescere, M interire, similibus constare partibus internis, atque eXternis, hae autem singulae consimiles retinent usus in utrisq; suppositis:quare si anima evanescir ii bruto intermoriente, pariter & homine. Secundo, necessario omnia quae creata
sunt, intereunt, at anima a Deo creata est, intereat igitur aliquando necessum est. Tertio, quia ex mortuorum regno nullus
est ad nos reuersias unquam, quod si anima esset immortalis, ad Atheisinum Condem' inandum unam aliquando remisisset.. Vltimo, quia animi immortalitatem doctissimi viri pernegarunt Aristoteles, Senem , aliique veteres Philosephi; ex recentioribus Pomponatius,Cardanus artatis yostrae facile principes. Alij vero etsi ob metum Hispanicae, & Italicae Inquistionis ore costeantur, operibus tamen ipsis abnegare non Κ em.
176쪽
erubescunt. Plerosque enim, quo sint di ctiores , litteratioresque , eo magis epicuream insectari vitam videmus, *iod nullius sane religionis argumentum est.
, Epicuream Sententiam consitat ex ipsius fundamentis.
Exabsurda quidem sententia errorum' omnium absurdissimorum sentina.
Nam quid est dicere Deum esse, & n5 Cum etis maxime hominibus prouidere, nisi ignoosse,& n5 calefacere cum aliud no sit Deus quani cuncta prouidens, cunctis prospicies, uensque, mouensque, atq; supercilio gu
Secundo, si Deus est, infinitae est potentiae; ubiq; igitur sit necesse est, cumque coecus non sit, neque stirdus παν τ -ορὰ ψ παντ'
ἐπακήει. Omnia videt, & inaudit, non igntur in umbra & otio aetatem transmittit, vz Epicurei somniabant. Tertio,Epicureorii Deus est summe beatus,summe igitur operatur. Cosecutio probatur hoc modo, Beatitudo dicitur silm-miim bonum,quod sua natura est communicatiuiun, id autemesse nequit sine oper
177쪽
tione, quare si Deus Epicureorum est otiosus , non est sommunicativus, si non communicativus, neque summe bonus, neque, k inde consequens sit, summe beatus, atque ad eb omni exuitur Deitate: Implic
toria igitur includit Epicureorum doctrina,
' statuens Deu esse,& sine operatio .Quarescitissime qua L ced monios omnes De rum statuae armath ponebantur, cur ita si me , Charillus sitiet Charilaus interrogatuS,Ne, inDi probra, quae ob ignauia in homines iaciuntur, is Deos transferamus, neve Iuuentus nisi armata Deos comprecetur. Sed haec, quod Machiauellismum sapere mihi videtur, longius ne persequamur.Tantum abest ut otium,SIVenus de Diis praedicentur, ut Alexander Magnus cum a plurimis Deus audiret, Ego vero mortale me esse intelligo vel ex duobus ex somno nimirum, quia tunc otiosus sum,& a coitu, respoderet. Et Ioanes Baptista pater meus, quem honoris causa nomino,a medicis admonitus morti se esse proximum , Ut ad immortalitatem otij expertem M inertiae anhelabat, e lecto sese proripuit
ilico , Non decet, inquiens, me nisi antem
Vltimo haec sententia falsissima, M absur' dissima,labefactatis iis, quibus innititur fun- id F tamen
178쪽
damentis,q si eodem conuulsa motu,coimcidat necessc est. Primum iactum crat super hanc stultam plane opinionem, Deum tristitia, molesti que affectum iri,si mundum regeret, & gubernaret. Deus igitur Epicureorum passio- ροnibus est SI alterationibus obnoXius , & amateria non alienus, haec enim illarum est subiectum,& quod hinc consequitur,corruptibilis est fungi instar aut Scarabaei. Secundum, quia nulla agnoscebat voluptatem iis administratione orbis, cum vel in ca politicam quoque consisteret celicitatem plerique non inepte censuerint: Dionysium
hic appello, voco testem Agrippinam N ronis matrem; Ille cum stib initium Regni sui,regia a quibusdam, qui in ipsius conspiarauerant necem, obsiderethur, & aliqui ex amicis autores illi essent ad imperium deponendum , ni mallet cum imperio misere mori , quam sine imperio priuatus qxileto tranquilleque viuere, conspiciens bouem acoquo pulsatum , illico concidere , cum mors, inquit, adeo breuis sit, an non absurdum fiterit nos metu mortis tale regnu relinquere H vc vero cu a G aethliacis Chaldaeis accepisset', imperaturum quidem silium,sed fore ut matrem occi Lit, occidat, inquit,
179쪽
quit, mimperas quantam regnandi dulcedinem esse iudicarunt, qui vel .morte benEemi crediderint principatum. Tertium, quia summum otium summas delicias esse ducebat,cum tamen illae aliuἀnon sint quis, operationis perfectiones, ut inquit diuinis ingenij frugibus abundans Aristoteles lita 1 o. Ethicorum c. . beatitu- 'dinem:appellans ἰυκ asia, bonam nimirum operationc: Vbi adnotaudus est obiter Ca
dani error, qui dum de intellectit scripsit si 'aliquid intellexisset,iam stulth nunqua scripsisset)-m , inquit, intesiectus gaudet fem
terna quiete, imo sempiterno motu dicit Va-oinus: Materialia post lassitudinem quiete gaudent,quae mobilia sunt, quiescunt libenter in suo loco,inouentur enim Vt quiescat. Intellectus autem perpetuo in opere est,non ut quiescat,sed ut aeterno vigeat atque CXerceatur motu,Quid enim Dei cognitio aliud est atque arnor ex eadem proficiscens,quis inexplebilis adhaerescendi infinitati ipsius appetitus t Haec agitatio tantibaa abest, Vcquies sit, nullum ut videatur unquam finem
habitura quo enim tempore expleuerit Cur' sum illum, qui omnes temporis excedit an igustias Cardani autem ratio perridicula est M exsibilauda potius quam refutanda: ait
180쪽
cnim siubtib a aut uetur et i coeli,aut semper risum ut intelle sunt ectus me e sientia, Distam eVideo quiescit:quasi vero coeli esset tia non sit substantia; Adhaec intellectus ubi non quiescet, non erit eadem substantia, si quiescit semper,quia talis substantia es, Quartum erat fundamentum , summum bonum cossistere in cibo,potione, & obsec na voluptate. quod non spinosiis quibusdam contortisque argumentatiliculis, sed ne Liariis euertam demonstrationibus. Voluptatibus illis tristitia comes es praeit, & adiu cit subsequitur:praeit,delectatio enim ne- Cesiacio estin aliquo sensiti, sensus auto omnis cum mutatione mutatio vero ex contra- 'riis exoritur: Delectatio igitur ex mutati ne niali in bonum nascitur, malum ergo antecedat necesse est: quis ex esu voluptatem absque fame, ex potu absque siti unquam percepit Z ex Venereo vero actu non praece- faente tentiginei Socrates eo die, quo Vela num hausturus erat, Cum detractis copedibus ex Dictu sensisset aliquid oblectamenti,
exclamabat, quam mire hoc natura compa- ratum est, ut res duae, tam inter se diuersa tam reciproco mutuae coniunctionis nexu Conglutinentur,voluptas,& dolor,nisi enim imolestia praecessisset, hoc non sentiscerem l