Amphitheatrum æternæ prouidentiæ diuinomagicum. Christianophysicum, nec non astrologocatholicum. Aduersus veteres philosophos, atheos, Epicureos, Peripateticos, and Stoicos. Autore Iulio Cæsare Vanino, ...

191쪽

EXERCITATro xxv I tipilla, beatitudo consistit in corporeis voluptatibus falsa est,ut patct ex dictis,uatur liter autem appetimus voluptares,ut bonum sunt quoddam apparens,non verum,neduri ut summum bonum: quare uon pro ultimo fine,qui summi boni quod beatitudo est,ubces praestar. Nec obstat nobis illa notatio, l. Erymologia , qua a voluntatis inclinatione ad eandem tanquam bonum quoddam, VO-luptatem dictam comminiscuntur, quando de animi voluptate magis quam de corporis praedicari potest, similiter enim veteres cum

ad simplicitatem propensi essent, a dolo quo

omulum rerum maximh detestabantur dolorem dicendum putauerunt. Secundum. Nulla est ratio quae cogat a Lstruere Dei prouidentiam nisi animorum immortalitas,at haec non datur, nec illa igitur. Maior falsa est,quippe prouidentiam in haec inferiora agnoscimus, confitemur. non solum quia animo immortales,sed quia Dei creaturae sumus:quare & ad brutas animantes ipsis platas,quae fluxae & caducae sunt, eam extendimusi. Ex Paulino autem Contextu, Dςo curae non est de bobus, ad praedestinationem scilicet, vocationem, iustificationem, & glorificationem,at copiosEad procreatiooem iuxta conseruationen,

192쪽

I68 AMPHIV. PR6 D. AETERN eorundem, 'a primo namque znte dependet omne cns quoad substantiam, & operationes.

Minor etiam falsa est, ut patet ex dictis,

nec obstant in contrariu adductae rationes. Prima, concipimur, nascimur, Viuimus,& morimur,ut bruta,Ergo eiusdem ordinis, dignitatisque anima est in utrisque, quares illorum anima mortalis est, & nostra quoque:Respondeo falsam esse consecutionem, concludit enim de corpore ad animam,quae duo plurimum a s e inuicem distat; ex diue sit autem non fit illatio:Corpus quidem humanum beluino persimile est in multis, Mferme in omnibus , quare parem Utrisque sinem, & exitum futurii credibile est, mo tis scilicet & interitus. Mente autem seu in cellectu aeterno sane illo, ut probauimus, a beluis differimus: Harum namque cognitio ἡvt sensitatis ad unum determinatur : hinc auicul e eadem semper forma nidum con- struunt ; nostra vero ut spiritualis ad plura refertur,& in unoquoque objecto diuersas

aduertit boni,malique rationeS. I i.

Secunda,omnia quae orta salit aliquando occidant necessum est, Anima aliquando ortaest, occidat igitur oportet, Respondeo: falsam esse maiorem . etsi enim omnis res

creata

193쪽

EXERCIT ATIO X XVIII. μ'

creata aliquando possit interire. nam quod non habet causam essendi a seipso, potest natura sita non esse, Deus tamen eandem quo minias desinat siue intereat, conseruare potest, Explico, omne quodςst, aut est pri-mstprincipiu,aut a primo principio. Vnum . vero duntaxat primum est, ab eo igitur caetera omnia dependeant necessarium est, Ergo omnia natura sua, excepto Vno, corruptioni subjecta sunt , quamuis enim entia sint absoluta a subjecto, & termino, nequa- quam tamen ab ipsa causa absoluta sunt; 'Sunt igitur per aliud,& ab alio; At omne dependens,ab eo,a quo dependet, si1 est volun- raritum principiis, mutari potest, quare ipsis

quoque mentes immateriales,etsi ponuntur a Peripateticis coaevae, dg coaeternae Deo, prout tamen a primo depedent,unico ipsius

primi mitu ab ea deiici possunt & dimoueri essentia, in qua ab illo constitutae primitus sunt; si enim non possent, haberent in sc aliud principium resistendi illius infinitati, . M per conseqyens ipfiim illud principium

non esset. Non corrumpuntur autem,Mod

sic Deus non velit. quare Plato in Coei esti, illa scena Timaei,Patrem, Conditore Deorum sic introducit loquentem;O Dcorum,

194쪽

rτο AMPHIT. PRO V D. AETERNAE, - vos mea,natura Et B.Aug in lib. 3 . Contra M axim.Cap.Ir .& in Ep. ad Dioscoribdem circ.mcd.asserit Angelos ab omni alie- . nos corruptione ex gratuita Dei beneuolentia. Tertia Ratio erat;nullus Vnquam C mortuis resurrexit, ergo anima est mortalis.ReL

podeo negando antecedens stestantur enim omnino contrarium tum sacra pagina, tum etiam ecclesiastica historicl& praetcrea consequens, potest namque anima esse immortalis,& si corporum resurrectio omnino nulla daretur. Ipsa namque a corpore separata,

per se potest existere cum non sit in statu violento, quandoquidem assecuta iam est statum eminentiorem , & diuinae propin quiorem naturae. quinim' si esset in statu

violento, cum nullum violentum perpetuum,resiirrectio debita naturae es et ordini,hinc veteribus Philosophis animam cssse immortalem existimantibus i non fuisset abscondita, neque mysterium fidei foret pud Christianos. . Ad probationem . si anima esset immortalis , mortuum aliquem Deus resuscitaret deploratissima hac deprauatissimaque tempestate, ut qai nunc grassatur Atheismus, . cxtirparetur fanditus, stirpitus ae eradic

195쪽

retur.Respondeo negando asaimptum,nam

in parabola seu historia potius Euangelica

diues apud inseros ita lamentatur. Rogo te Pater Abraham, ut mittas eum in domumpatris

mei, habeo enim quinque fratres, ut testetur illis, ne θ' ipsi veniant in hunc locum tormentorum: or ait illi Abraham habent Moysemor Prophetas, audiant istos. At illi, non Pater Abraham, se

quis ex mortuis ierit, Poenitentiam agent: ait

autem illi, si M'sin or Prophetas non au-

diunt, neque si quis ex mortuis resurrexeris, credent. Luc I 6. Adhaec, opus non est , nam quos ab aeterno Deus ad gloriam praedestinauit, sine nouis miraculis animae immor-litatem credere certum est ; Atheos reprobos non curat Deus, quos ipse diuinus figulus in vas formauit contumeliae, ut inquit Apost.ad Rom. 8.. Vltimum argumentum desumebatur ex doctissimorum virorum authoritate , qui animae immortalitatem negarunt , Ut Arist. . Seneca, Cardanus, Pomponatius ; Respondeo. si auctoritate certandum est, proculdubio aduersarij in hoc campo siccumbent,quicumque enim aliquo doctrinae claruerunt specimine, ut sapietes Haebreorum, Chaldςorum, AEgyptiorum,Indorum, Galloru, quos Druidas vocabant, Pythagorici, . Platoni

196쪽

I72 AMPHIT. PRO VI P. T E RPlatonici, dc Stoici animam credidcrut immortalem ; Quae sit Aristotelis sententia, Philosophi certant, tu adhuc sub Iudice lis est . Senecam negasse auimi immortalitem existimat Pomponatius in lib. de Fato:aliter tame mihi videtur,nam ep. 8 o. ad Lucilium haec scribit, Sursum animum vacant initia , erit autem illic etiam equam hac custodia e coianat ,s vitissa defruit , pum e , ac leuis incogitationes diuinas emiciat. Pomponatius quidem S Cardanus plurimis imbuti disciplinis & scientiis fuere, tantum autem abest ut nobis aduersentur, ut etiam de immortalitate animae uterque opus quoddam conscripserit: Ego quidem quid, aut quomodo scripserint, me ignorare non infiteor inuitus, nec enim unquam ipsorum haec opus Calain manus meas venerunt, nec in ipsis Francosordianis nundinis, multominus ir Lutetianis,aut Lugdunensibus officinis potuerunt reperiri, impressa tamen accepi B sileae. N scio an fortassis imitiari sint Agrippam, qui de Daemonibus inuocandis. Coniurandisque tot composuit libros, Cum tamen ipse pessimus nebialo reliquorum in- quos & Necromantistas vulgus appellat , ni flos omnino Demones esse asseuerarit,ut in lib.de vanit. sciens: & in I . quoque

197쪽

EXERCITATIO XXVIII. 173tomo instituat: vel certe Epicuru secuti, qiii,

i ste locupletissimo Tullio, libros quosdain edidit de pietate , Religione erga Deos,

cum tamen idem ipse doceret, Diis nos neque inferiora curae esse. Addebatur in coargumenti viros sapientes vitam duce re Epicure lo,ac proinde de artimorum im mortalitate n5, prout par est,sentire. Vcro messe antecedens existimauit Cardan qui lib. I 1.de subtil.cap. de hominis natura,s l. 67. Sapinores inquit) cum calidissimistant natura atque humi stimi, niseiphilosephia pro sciant, pes imi ommum unt, calore evadunt crudeles, dolost, inconstantes, iracundi: humido vero enerves,

delitiήrum amatores gulosi, libidinose : a uuat ad haec perpetranda in uria,quam e studiis ac-q' temni, Gr melancholia, quae re luto humo pinguiori gignitur ex superfluis iudeis, ais e v Dij te Cardane, Dij, nquam,tui te sortia .ncnt, Audacia,SI Eruditio:ex hypothesi falsa deduci falsa mirum nou est: illa hominem calidissinium simili S humidissimum, . assirmat esse, quod a veritate quidem Ita ut cum maxime discrepat: Calidissimus sanen5 est, neque enim cor ipsius Leonis cCrdc,

neque iecur Aquilae iecore neque Ventriculus vetriculo Struiij, neque ceret irin Cere

198쪽

bro passerino, neque neruus nemo Pardi, neque ossa ossibus Pantherarum, neclyc totus tota Gallina calidior est. Humidissimum vero Vorueccm dicebas , cum eiusdem dcscribebas caudam. In homine vero humidissisima pars est Cerebrum,non ob id tamen se pientissimum dixerim hominem,ut tu supra pronunciasti,nam in caeteris quoque antinalibus cerebrum est humidissimum si crini aliis partibus conferatur, nec pisciti cerebro humanum humidius est cerebrum. Sed dc-mus tibi Cardane animi gratia sapientes csse calidissimos,atque humidissimos, non tamen inde consequens fiet, corruptis ipsos csse ac deprauatis moribus. Nam cum in ea caliditate, humiditate cotinua sit tanquaduorum contrariorum conflictio, non enim

cum summa caliditate summa esse potest humiditas, quin & haec ab illa absumatur vel vicissim ab hac illa retundatur, tantum abest ut tali morum peruertitate infecti sint sapientes S docti, quantum ab ipsiis absunt

extremis,a quibus separatis, non ut hic con- iunctis ac refiactis ipsa morum prauitas prosciscitur. Adhaec, si mores a temper tura ducere vis una cum Galeno , nego ego ramen a calore iracundiam procreari,

iracundus iamque canis est , frigidus t

199쪽

ment, nullum enit' animal frigore citius cohiremis bit nullum libentius apricatur, atque ubi Solis aestum perferre nequiverit,

nullum est quod ad umbram perfugiat ci-xius, de ubi umbrae refrixit paulisper frigore, nullum vicissim od solares radios repeth kilinantius, quod vel in ipso solstiatio facere ipsum videmus. Quod Vero facile inardis t ; id propter ei contingit si

citatem , hinc cito consenescit canis , Mrepente omnem remittit alacritatem, que melancholicus, dc rabici facile obnoxius. Item plus caloris esse in Lepore ausim asseuerare , quia plus sanguinis in eodem& spirituum quam in Crabrone, hic ad ira promptior, & intensior. Quin idem Lepus est Ariete calidior, dc minimc tamen ad iram procliuis est re propensus, quare a siCCHic, non a calore iracundia origi in hybet : neque a calore crudelitas proficiscitur, Ut tu quidem asseris, ita cnina calidissimus quisque crudelissimus crit, at homo Thyn-nc non est crudelior, quippe quae 'ipsa in foetus suos descuit,eosq;dilaniat, neqUe etiaHippopotamo est truculentior, quippe qui patrem interficit,& in suum ipse iniurim o tum matrem eonstuprat sed esto, conceda-hus calidissimum quemquc esse crudelis-

200쪽

simum, ergo ab oppositis ratiocinandri sese gidissimus quis Ne eri incidissimus p idiimusque. Pietatem sane Ciconiae omnes uno quali ore circumferunt,& depraedicant, fringidissimam igitur esse cosequitur ut quae ab omnibus piissima pinnui ia r. -ὲλ mO do Cardane, quo to vertes tuo, do iunc Gordium quasi nodum es fungest luomodo haec Chrysippaea cludes retra' tic age, rcsponde t quo frigore serpentes vitios integros in prolobum demissos ConcoquitξQui vero populi parentes internecant, qui deuorant: pietate illi:hi faciunt superstitio-

inemon nisi senes occidunt, ne incommodis conflictentur senectutis,intersectos me- sis adhibent, ne a vermibus consumantur,

hi stolidi,& coeci,non crudeles huic stultitie superstitionique dediti sunt. Sed tu Card ne diuina a quo Calore illa proficiscatur Dolosos quoque a calore fieri dicis , quiniinb frigidum potius quam calidum crediderim eum qui fraudibus, dolisque addictus est,seruor enim agit in impetum, in doloso vero frigus quoddam videtur residere, dum cunctatur, Captatque occasionem, aut ex insidiis adoriens,int e specula imminens. Addis quoque gulam, ac veneream 4ibidinem maximo a calore, maximoque humi-