장음표시 사용
251쪽
autem effectio id est configuratio, illa per ib
lustrationem in angelo est, sunt autem illa intellectionis accidentia in Angelo melioris notae,quam nostra, haec enim adsunt, & absunt. illa vero noua cognitio dc ipsis abfuit, non aberit tamen, quia hoc modo res haec
sinita ab infinsta perfectibilis est,non imperfectibilis:factum est igitur illud accides proprium postquam aduenit propter natim am piam ad retinendum. Idcirco in Angelo nulla obliuio,quia assidua visio est. Sed haec ad Theologum spectant. Philosophemur modo animi gratia,&qu ramus quomodo mentes illae versatrices coelorum perpetuo labore non defatige tur philosophi respondent, quia formae illa: non sunt in materia: ineptissima sane M insulsissima resposio, nulla etenim forma simplicis corporis , a sua materia quod ad morum spectat, fatigatur ita ut motum deserat,
aut abrumpat:neque somniandii, terrae formam a materia terrae delassari unquam posse,quo minus ea ad centrum usque perducat, quod si centrum perpetua motione alio Vergeret, Conferret sese ad eundem motum perpetua incitatione ipsa quoque terra. Co-
sentitit haec placitis diuini philo phi. In a
gumentis enim quibus vacuum tollit,neqQQ
252쪽
materiam elementi suae formae resistere. Si non resistit, non fatigat,fatigatio, Verb non obuenit nisi forin aemoueti praeter naturam elementorum,id quod e.g. videtur in terra sursum iacta, Animal alite quia diuersis mouetur motibus a terrae motu, quae in ipso multa es deorsum distrahitur, unde sese cu, retrahere nittitur, atque ad id operis spiritibus utitur,tanquam instrumentis, iisq; cum absumuntur, asit fatiscunt, deficiunt vires. at non est anima defesta, sed corpus ipsum. Horum Philosophorum sententiam a nobis reiectam Hieronymus Cardanus in lib. .de subtilit.cap.de tu. & lum. amplectitur & propugnare nititur hac ratione; nec voluntate anima fatigatur quod nulti corporeo indigeat auxilio: utrumque tamen falsum est, nam S voluntas fatigatur. & corporeis eget adminiculis in 3 . de Anima, in I 2. supremae sapientiae,in 6.Eth. 6.Physdemonstrat Arist. nunquam esse voluntatem sine intellectione, nam Voluntas appetit, appetentia verδnon nisi rei cognitae, cognitio fit intellectione:intellectio autem cum a phantasia necessarid dependeat, fatigari voluntatem Comstat M aliena ope indigere: praeterea velle est imperfectio , ergo defectus, patitur igitur, quamobrem potestas illa animae, qua volu-
253쪽
mus quς idcirco voluntas appellatur,fatig bilis est. utitur enim spiritibus ad sui inten- tionem,quorum natura dissolubilis est. Hoc manifestum est cum rei cuiuspiam desiderio languidi damur in saporem. EX ea namque Consideratione mens agitata deficitur spiritibus. Adhqc,velle videtur habere quodammodo contrarium, occurrunt enim s*pe non leuia offendicula, quibus prohibe-- mcir potiri desideratis. patimur igitur obie- ctione,cunctatione, dilatione, frustratione, ubi res non succedit ex animi sententia. Quemadmodum intelligendo fatigamur obiecto selitentiae obscurioris. Aliam assignat Cardanus causam, quare motrices intelligentiae sint cxpertes fatigationis. Ins o inquit)ca o mens motrix es laquemnquam fatigari potestissabdit rationem. nec cor fatigatur: quippe in eo cum fit 1 nima,sp'ngia vero digna & Carbone verba In uis
curio mens motrix , non enim est intelligen- 'tia in materia,neque est intus,neque foris, neque in toto,neque in parte Adhaec, cor in-
. quit) nosteatur: imb vero maxime, tremit, palpitat,sebricitatur,tabescit. Accedat ipsius Cardani ibidem ingenua coissio inquiens, Patitur tarum cor eo fatigationis ἀ F ne in eo tam i anima. Audi Cardane, si
254쪽
antrita in corde est,uis animae in reliquis partibus,vis illa erit aut aCcides, aut substantia. si substantia,ergo anima in illis quoque est. si acCidens,ergo non sunt animatae membra illa, neque viventis habent formam, Corpia itaque nostrum erit unum per accidens. De
animae sede in sequentibus libris,ubi de ani mae immortalitate disputabitur, exactissim Eaduersus Cardanum,& Galenum agemus ex sententia ditimi Senis Hippocratis , quem quod Galenus non intellexerit patefaciam. Nos itaque propositae quaestioni ita respo- demus,Intelligentias suo motu non fatigari, quia ut supra diximus sola mouent intellectione intelligunt autem seipsas,quare intel- Iectio illa neque a quo, neque ad quem, sed in seipsa est. propterea nullii fit interstitium, nullaque intermissio: est ergo quieti simillimus is qui in seipso fit,sicuti coeli motus, qui est admirabilis:quippe motus partium totius quiesrentis: atque adeo motus illius potens virtus nullo aevo fatiscere potest aut descere, quia non sertur ad terminum ad quem a se ipsa exeat per intellectionem. Erit igitur eiulcemodi intellectio motus quasi quidam circularis :qWandoquidem sui ipsius intellectio neque incipit, neque desinit, sed in sese reflexa colligitur. Appetitus autem formae P mazz
255쪽
232 AMPHIT. . PROVID. AETERNAE,
macerialis in corpore simplici puta terrae: unius tamen rei in extra seipsam, centri scilicet.Quod unucu meditatur,semper ab eo loco,in quo est non naturaliter, fertur idcir- eo rectus ille . motus est,quia terminus externus unus. In Intelligentiae autem intellectione reuoluta in seipsam sunt termini infiniti , quocirca dc infinita reuolutio. Coeleste 'erb corpus non resistit motui,n5 enim exite loco suo, spatij vero, siue loci pars a parto non differt specie, non erit igitur fatigatio.
Haec quam potuimus summa accuratione de Inselligentiis huc cotulimus, cuncta Romanae Ecclesiae iudicio subiiciens. Caeterunὶ Peripatecicos Intelligentias coelorum motrices statuentes oro atque obtestor, ut doceant me, qui fieri possit, ut Deus egeat mi nisterio,cum rerum omniu immediata causa
sit,& sit ubique:si per se ille, quid igitur operis per eastnec eo sputo) confugient, unius vitam esse operationem. Hoc enim finitae est naturae, at infinita ad omnia est & sufficiens & etiam quasi superabundans. Nam que ad odum varias fecit species,diuersas Creauit formas sine ullo adiutore, quamobrem non Sc absque ministerio omnia item queat agere
256쪽
Alex. Them. U Aueri nec non Cardani a
nionem adducit,a tq; rationes.
d Eripatetici Philosephi de Diuina Pro
se uidentia quid senserint,ex uno Auer- me colligere abunde licet.siquidem ille Dei prouidentiam circa haec inferiora agnoui ut decem in locis suorum commentariorum adnotavi. in prooemio phys. vult idem esse primam formam,primum agens, primum sinem,quod repetit 2.Phys com.7 .dc I 2.
sic scribit , ponit emin Aristoc formas agentes, quamuis esse earum apud V sim fit aliud ab es earum apud Platone dissere quidem a Platone in do essendi tantum se in modo actionis i tum non in esse earum simpliciter, neque in aritione e rum simpliciter, x in 12. Metaphys. Com. 1 F. 3 9 r. idem confirmat,in Com. F I. M F2. eiusdem libri apertissime docet Deum hora
Veruntamen lapsus est in errorem, quia Alexandrum ac Themistium sectatus, Cei suit Deum haec luseriora curare in uniuersali tantum,non in particulari,ita habet lib. Ia.
257쪽
Cui opinioni adhaesit Hieronymus Ca danus in lib. Ir . de subtil. cap. de hominis necessitate: probat, quia in priuatorum hominum interitu nulla visuntur signa ; ne que prodigia: in morte Regum Cometae apparent, Reges igitur solos Superi norunt: non priuatos, nisi quatenus sub ipsis Regnbus continenturi
Complures alij apud Pomp. in lib.de F to hanc Peripateticam opinionern libenti animo amplexantur, Ut soluere possint pe dissicilem quaestionem illam , quotmodo certa , re stabilis esse possit scientia Dei. De his inferioribus, quae omni certitudine, ac stabilitate carent, imaginati sibi sunt, caduca S corruptibilia considerari posse dupliciter, in uniuersali. in particulari. In uniuersali cadunt sub diuinam prouidentiam, quia ut sic,non sunt caduca,nec vari bilia, nam uniuersale est aeternum, abstrahit. l o, M tempore, M semper, Vbique est, quare veluti secundum tale esse invariabile,sst, ita pariter ω necessarium, & ineuitabile unde substantiae, accidentia, casualia, simplicia, A composita, & quomodocunque sobabeut secundum tale esse, diuinae prouidentiae subsiciuntur, S ineuitabilia sunt:. Considerata vero in particulari, quoniana
258쪽
EXERCITAT 1o XXX IV. 23scondiciones uniuersalibus oppositas habet, ideo directE,& primario non cadunt sub diuinam prouidentia i , M ita cum infallibili Dei prouidentia Caducorum Contingetiam simul admitti posse afferunt: Moti sunt Peripatetici ad negandam Dei prouidentiam circa singularia,hac Vnica r tione, quia singularia a Deo no cognoscuntur, absque cognitione autem prouidentia esse nequit. Singularia vero non cognosci probabant ex pluribus. Primo, intellectus humanus i qui est infimus in genere immaterialium,uon cognossicit singularia ratione suae immaterialitatis: Ergo multo minus intellectus diuinus, quo nihil abstractius est , nec a maic ri remo'
Antecedens ut pxobarent, finxerunt, &falsis quidem, ut infra a tractatu de libero arbitrio) intellectum humanum in omniabus esse unum,quam speciem indiuidualem cum indiuiduis ipsis communicabilem si
tuere coacti sunt, non enim totum poterat
esse in singulis alio modo: indiuiduale dixi quia unum est & singulare quiddam. Inso
259쪽
136 AMPHIT. PRO VID. AETERNAE, ma Ca. S. X.2. cum concepisset intellectum
hunc idem fieri cum eo quod intelligit,non potuit eundem facere & communicabilem,& intelligente singulari quia si intelligeret singularia euaderet singularis, M per cons quens incommunicabilis, at erat per suam hypothesin communicabilis, Igitur non in telligens singularia. Ratio haec Cardano adeo perplacuit ut in lib. .de subt. c. de Anima & intellectu intellectum sic definiret. Intellectus res est iste igitur, veluti cum equum istelligo, intellictus meus est forma equi: aeterna igitur offodima intellectus, quare meus intellectus, dum haec legis,est contemplaris,manet se est. Sc lib. 17. Intellectus vero meus es quicquid in me boni est ,sic igitur qui haec leget bis mille annis post, inteli qum meum videbit,stassequetur, atque haec est istellectus ini cui Deperpetuitas , non astem
Secundo,negabant Deum intelligere singularia, quia ex cogni*ione rei mortalis se desceret mens diuinaseret enim materialis. Tertio, quia mutarctiir Deus si haec ii telligeret. Mam Deus nunc scit me sedere, post aliquot teporis uateruallum me dea bulante ia5 amplius scit me sedere, quia non
sedebo, Cum igitur sciuerit me sedere M
260쪽
postmodum iacsciat, mutatio fiet in Deo exicientia in ignorantiam. Quarto. In omni vera cogitatione debet esse adaequatio dc assimilatio inter Cognoscens & cognitum, quoniam veritas in adaequatione consistit, sed inter Deum, humanas actisnes nulla intercedit similitudo, adaequatio,ergo neque Vera cognitio. Minorem probant: quia vel Deus assimilatur actioni humanae, vel actici Deo: non Deus actioni nostrae,quia creatura magis aso similatur creatori,&esiectus caus*,Ma creator creaturae, dc causa effectui assimiletur: non enim Veneris imagini debet assimilari Venus, sed contra imago Veneri : neq; im sto est causa. Veneris, sed Venus causa imaginis ; quare si actus humani Deo assimilan- tur,erunt Dei, &non voluntatis, quod est
insanire cum Stoicis in liberi arbitrii negatione.
Quint0, infinitu a Deo cognosci, nequit, quia implicat cognosci infinitum, Cum numerari non possit,at singularia sunt infinita,