장음표시 사용
261쪽
fitelligi causa quin simul intelligatur causi tum,quippe rela tua sunt, haec autem sintulcognitione sunt, sed Deus est causa singularium , ergo si seipsum perfecte agnoscit tanquam causam , tuos quoque cffectus co- gnoscit nempe singularia, sed per aduers hios non cognoscit singularia,ergo neque seipsum : sed hoc falsissimum est, ergo & illud
ex quo consequetur. Quod autem Deus sit efficiens omnium causa, ut multos praeterea locos,quibus illud demostrare possem, apemtissime ostenditur ex 2. primae Philosophiae ubi Arist.ita loquitur, id quod maxime veru est causam esse veritatis aliorum, se quod maxime es eorum quae sun cassam esse:quoniam unum quorique principiorum proprie cama est eorum,quae con ueniunt in nomine, se definitione, quod ne de principiis scientiarum duntaxat, de quibus ctiam locutus,id iure queat intelligi, faciunt Averrois verba haec in quarta particula eius dem libri posita: Oportet quod maxime verum causi veritatis rerum,quae sunt post Rem inquit,non verborum, quae syllogismo clauduntur. S ne de causa finali, non efficienti ibi Aristot. loqui aliquis suspicaretur, subiecit Auer. Causam illam omnium esse dignissimarum omnia enim sanquilentia non acquirunt
se,ct veritatem nisi ab Hi ca a. addent, esse
262쪽
mus humanae sapientiae Dictatqr decreuit, Totam natura a prima caiisa pendere. Quam
sententiam qui euertere conarentur, autu- mantes eum intellexis , pendere naturam a Deo,uti a fine, non ut ab agente causa, C re- .cto tramite deflecterent, omnia enim quae causam finis habent, x Causam agentem e
dem habere manifestum est ex a. Phys& 2. de Anima ubi legimus id cuius gratia fit liqvid N Averrois in lib.dc substantia o bis haec scripsit verba nissignificat ages signμ catione necessaria,Mare illud subtilissime asarotandum, improprie dici,pendere aliquid a fine, propriissime verδ ab agente ad finem. Alexader sane & Eudemus teste Simplicio in i .Phys .existimarunt Deu no esse causam efficientem, sed formalem, ac finalem rantum aeternorum, At Simplicius ipse cum μ'
Philopono, & Ammonio, aliisque multis iIllustribus viris, opinionem hanc n5 solum i
vt falsam, verum etiam perinde atque abe Aristotelis sententia abhorretem reiecerunt. Quin Averrois multis in locis, asserit aeterna usata esse a primo principio in triplici ge- in re causae,essiciento,sorma,fine. ut collige-
263쪽
. επε Rc ITA Tio xxxv. i.ῖre licet ex primo de Coelo,&ex tertia displitatione destructionum. intelligit enim Coelum a Deo factum, quod ibi dicit ipse,geni-rum , non hoc generandi modo,qui sit cum
transmutatione, ac tepore, sed nobiliori ratione. sic entia omnia dicebat Themistius
n il aliud esse, quam Dei sciciatiam , cui
assentitur Averrois in de Anima. Ammonius dum i quinque Porphyrij voces expone- ret,asseruit Deum esse omnium causam efficientem,& exemplarem, cum apud se Ideas rerum habere scripserit, quas qui abnegarent, hoc illos argumeto conuicit. Cum Cremtor quic am crea aut quae creat nouit, aut minia
me si minim utique non creabit, quis enim qui
'a acturus,ignorat quae debeat facere 's autem nouit quod facit, illia mani sum, quod in Crea
tore fiunt Ideae: Timc sic concludere licet ad- Deus, qui ex omnium confessione seipsum intelligit, rerum omniucausa est ex probatis, illaru igitur cognitionem habet. consecutio probatur, tum quia agens non est,qui actionem, quam exercet, 3gnore tum quia causa. & effectus relativa unt , haec autem simul cognitione sunt . atque intellectu. Tertio,Si Deus non cognosceret singularia neque singularia produceret, sed produ- Q. . Cit
264쪽
est lingularia Ergo& cognoscit. Sequela maioris probatur, quia non aliter Deus est causa rerum,nisi quia cognoscit,&vest, ut dicit idem Averr. lib. I L. Metapla.
M inor probatur quia natura semper Ve satur circa singularia,quid autem est natura,
nisi potestas Deit . Dare Sol & homo gignunt hominem,
apud Philosophum lib. 2. Plays. teX.2 6.non gignunt autem speciem , sed hominem, quomodo gignant, si non noruntρ - Adhaec,vltimae formae, proximaeque Comporibus non agunt nisi adiutae & promotae a formis superioribus: illae Vero aliis ad primam usque:omnes autem formo ad unam referri formam necesse est , ut dicitur Iet. Metaph.cap. vlt. & in A. Paraphraseos apud Auer.quare omnium quoque formarum intellectiones atq; actiones ad illius primam intellectionem reduci oportet. Quarto, infinita essentia Dei se extendit ad omne ens,no solum in uniuersali, Verum
etiam in particulari, ergo & Dei intelligentia cum sit pariter infinita, immo cu ipsum Dei esse sit intelligere, omnc intelligibile comprehendet,non solum in uniuersali, sed
265쪽
into, si Deus cognosceret tantum in uniuersali, diuinae mentis vis ab uniuersali praescriberetur: a quo autem praerogatiuatri accepitZDeinde esset in Deo ignoratia multarum rerummempe omnium singulari. m, quare multa scirentur a beluis, quae ignorarentur a Deo , ut aduersus Empedoclem argumentatur Aristot. in I. de Anima.
Vnc ad opposita, & ut ordine proposito inccdamus, primo loco Cardani sententiam refellemus, qui asserebat singularia a Superis non cognosci, nisi ad uniue . Ialia reserantur : referri Vero aut ut partes, veluti prouincias ; aut vi Causas veluti RegeS.
Opinio sine indigna, quae a Cardano A- strologo afferatur, quoties enim ipse priuatis hominibus fortunas, Casius, euentus aes uersos M prosperos, Fatum ipsum ex Astris praedixit Z an Astrorum duces atque temperatri s metes illas aroernas, quid ipsa Astrat cisi
266쪽
efficiant, atque comminiscantur ignorare existimauit
At inquit Cardanus, in Regum interitusigna, M prodigia fieri solent, Cometae in coelo apparere. Ergo solos Reges Superi no
runt,non singulares homines, nisi quateisus sub Regibus continentur. Respondeo negando antecedens, nostra enim aetate quam plurimi Reges Vita comcesserunt absq; ullo Cometaru praenuncio. Audi nunc Cardane,ex tua opinione prodigia in regum morte fiunt. Ergo in omnium regum morte fiunt prodigia. fiut enim qua tenus Reges sunt. At omnes reges quatenus reges,reges sunt.Si non in omnium interitu id contingit, Rex ergo hic coelestibus illis silerit singularis atque ignotus, non ergo Rex ex tuo decreto: At rex erat: Ergo falsa tua positio. Sed dato,& tamen non concco antec
dente,consequentia negatur:Cometae namque in Regum interitu apparent ex physica,
non morali causa, ipsi namque ex tua se tentia semper siccitato concreantur, seu po' eius arescente aere apparent: siccis autem temporibus Principes moriuntur , nempC
cibis odoratis, & curis confecti atquc Vigialiis, liceat nobis tua verba hic adscribere. quae
267쪽
quar habet in l. . de subtilit. cap. de luce oclumine: clare patet Cometem globum esse in coelo consstutum, qui a Sole illuminatus Grifur, ordum radj tra eunt , barbae, aut caudae eos, formant. Hic ergo in caelo, si ibi est generatio, feri potest si non admittatur,dicere necise es quod verius est, Curium esse Syderibus pruribus sed nona modum densis plenum quodcum ier siccescit orat tenuatur vel etiam aliis ex causis ocμlis minisse subiicit , Nam quandoque Henus media die videtur,quam de nouθ genitam non esse satis compat. Indefit ut siccescente aere maria multum agi tenturum talitas, or venum ams persepe maximi succedant, or Nobiles ac Principes, qμicuris, stilus,odoratisque cibis,tum vinis potentiabus exsicca tur,m rem oppetant. Contingunt hac de causa aquarum imminutio , scium mors, o erilitates,drogum mutationes, a ditiones er etia ea causa regni subuersiones. quae omnia ut dixi as immodica tenuitate orsiccitate aeris fixi, ut Cometes harum quid possit essesignum,co se autem minime. Dadtritean Cardane,Com tes ne aeque signum est mortis Regum piscium t Reges igitur ac pisces aeque superi curant. Ex tua namque sententia curant superi Reges quia in ipsorum interitu huius. modi signa apparent. Pisciculos igitur norue superi,no homines. Haec M Comete adscri-
268쪽
ut tua imperitia SI contradictio appareret, alioquin a veritate alienissimum est, Come tam siccitate sempcr c0nereari: nam δί in hyeme sub Seetetrione Cometae generantur, prout sub Euclei principatu ad Septentriones , ac brumae tempore Comete apparuisse recitat Aristoteles. Et ipse Card. in Ptol.de Astror.iud.l. 2.Cap.9. teX. q.sel. 3 I9. inquit, Iar .men se Martio duo apparuisunt cimere terribiles in Scotia, & in exposit. tas 3. asserit, sicquentius apparere in Septentrio- . ne hyemali tempore. Quare iocari& illudere aliis Cardanii voluisse puto, dum mori Principes siccis temporibus scriberet, nempe cibis odoratis,curis,ac vigiliis confectos. Remigcs vero & fabros & id genus homi num,allio,bulbis,cepis,ulpicis,sale, Vino, pipere distentos, S effartos non mori: sed rationem astrologicam audiamus. Eam tradit i supra tex. y 3 . metes, inquit, Principu modi
fessigni cui, Ma Marte se Merci rioproducitur. At profecto qui Martis est & Mercurij Principum mortem non significat, ut solio sequenti csisteris his verbis forma autem consideranda es. quoniam quae gladiis a similanturriuitatum destructio significant, es enim pro priὶ Martis quae vero similis columnae, Iouis, ea Principes er Reges occiditqua vero crinita,parua
269쪽
EXER cITAT Io xxxv I a , versicolor,lucida, bene caudata,Mercuri, est, ideo,
que ventorum or seditionum , se haeresis
nuncia. nigra vero breui cauda, crinibus nulta
Saturni se flexilitate diuturnaque besia, ct lepram is taliasignificat. porro quae lucida es, o multu quasi humano laua,ctbreni cauda raro vias) Heneris est, sepost longas discordias gratum
Principem gnificat. Sed Cardano has condonemus ineptias, quandoquidem de Come- te loco,atque substantia ibidem accutissime
disputau it. Aliorum igitur errorem confutemus,qui diuinam prouidentiam circa singu- Iiaria negarunt, ut istorum contingentiani illius certitudini ai clarent,nempE conti gentia in uniuersali non est,sed in particul ri duntaxat. at Contra quia uniuersale non seruattur in esse reali, nisi secundum sua particularia 7.Metaph. tex. Com. y I. non igitur erit in uniuersali necessitas, & ineuitabile fatum, nisi & in ipsis particularibus necessarium sit & ineuitabile , aliter namque Uniuersale secundum conditiones reales non dependeret a particulari. Nunc bd Averrois rationes soluendas a
Ad primam, intellectus noster non cognoscit singulare, igitur nec intellectus diui- Mus Respondeo negando antecedens, nam
270쪽
Deus vere singularis est,& cognoscitur,M- . teria prima singularis,& cognoscitur. Prapte- i ea non posset hoc intellectus effari, Iulius .
Dices non differre individuum a specie nisi per modum. Audi ergo: hic Iulius Ca sar,qui nunc haec scribit,est aliud quiddam a tnatura hominis uniuersalis,Nec enim hic Iu- elius Caesar est natura hominis uniuersalis.sic alius est alio modo a Titio , alio inodo ab equo,Mab hoc equo,ergo necesse est Iulium Caesareni cognosci, ut differt ab uniuersali per particularia: singulare igitur cognosse tur. Alioqui haec propositio:Iulius Caesar est homo,ex priore semisse a cogitatiua,ex ait ro scinisse ab intellectu conficeretur. At inre , O . tellectus dicit,singulare no est uniuersale. Ad . haec latellectus unus n5ne dicit: lateria pri-
ma est una indiuidua specie diuidua partib. - quibus partiales quoq; sormas excipiat. Cu . de principiis naturae indiuiduae disputamus, lan principia nobis nota,ipsa indiuidua, quO- l ru principia illa sunt,ignota nobis erut) Di- l cent:uniuersale quiddam est h*c,esse princi-
pium diuiduationis. No nego.sed aio, natu- ram singularitatis habere duos terminos ab-
solutos. quo fit, & quod fit singula . si co- gnoscit intellectus, quo fit, quatenu8 facit, , cognoscet M ipsam factionc , sut ita loqu ar