장음표시 사용
311쪽
pale, ergosi illa male operatur, Deo adicit.
Secunda,Non aliter operantur homines, quam a sydereis influacibus in ortu disponuntur.Ergo si male agant,illis imputari tanquam causis principalibus debet. 2Tertia,peccata in mundo sunt necessaria , ergo a Deo originem habent. consequentia probatur,quia Deus M natura non desunt in necessariis. Antecedens pro tur ex multis. Primo,quae semper sunt, necessaria sunt, sed vitia semper sunt in mundo ut patet, necessaria igitur. Maior probatur authoritate Aristoti in r. dcCoelo,&satione,ut videtur,valida omne quod est,aut est necessarium, aut Cotingens; contingens diuiditurin cotingens ut in pluribus, & ut in paucioribus, aut aequale, sed nullum istorum semper est , ergo nussu contingens semper est,nullum igitur quod se per est,contingens est,sed quod non est contingens , est necessarium. Ergo omne quod semper est,necessarium est. secundo, non est possibile homines non peccare, necessario igitur homo peccabit.
Ante dens probatur nihil dicitur possibile propriἡ uniuersaliter, nisi quandoquet
deueniat ad actum. Sed nunquam peruenirnequet
312쪽
neque reueniet ad actu, Vt nullus aliquando peccet homo. Scriptu Septies in die cadit iustus. Igitur possibile n6n est ut nullus
homo peccet, Exit ergo necessarium. Tertio posse peccare inest homini ex natura, ergo M actias peccandi. ex natura est, quia potentia-actus sunt eiusdemordinis, sed quod est secundum nisuram Pnecellarium est aliquando esse. Ergo necessarium esse siquando peccata. Quarto, dc eode fere probatur argumen eo, possc hominem peccareest opus naturae, sed natura nihil agit frustra ergo necesse est ut haec potentia exeat H actum, ut homo
Quinto,ad ordinem pinhritudinemque
uniuersi necessariae sunt praeciis virtutes, Ergo & peccata necessaria sent, nsequen- tia probatur, quia illae absque istis obtineri non possunt, Tolle iniurias iniquorini non erit patientia iusti , Tolle tauitiam Tyran
norum,non erit gloria Martyrum
EXERCITATIO XLIV . Re pondet aduersarior
Vm in I 3.exercitatione exactissimesaia a nobis probatum sit Deum peccato-
313쪽
csi AM pnIT. PRO V1 D. Tu autorem non esse , opus non est semel dicta recantare. Quare
Ad opposita dissoluenda accedamus. VAd primum:instrumentu movetur prout suo principali dirigitur sed nostia voluntas in suis operationibus se habet tanquam . instrumentum, Deus vero ut 4ens princi pala,Ergoni laec male opta atur, Deo imp
Respondent nostri Theologi, maiorem veram esse deiiistrumento inanimato, qua loe est serra mota a secante, non de insta mento animam Sc rationali, prout est v nuntis: humana respe Dei , nam praeter Dei operationem habet M propriam. u Responsioubris ista mihimon arridet,nam haec duo inmimenta quoad depedent a suo principali pariprocedunt, nisi velimus inu nostra Voluntate ponere aliquid , quod
Vcritatem hoc ar intento inquiramus: vel voluntas nostra opera tur aliquid absque Dei motione, & directione, vel nihil: si χ--cundum Coincidit cum instrumento inania malo:si primum,aliquid absque Deo caus Ur necesse est, quare non erit ipso prima causa uniuersalis,ab hac una vi cςterae Caus dependeant quoad essem operari
314쪽
Quin imo assero, actiones hunianas in operando d. pentare a Dep magis, quam a
Carpem rio securim:haeC enim licet in opere n5 moueatur per se nisi mota ab alio , habet tamen aliqua quae non se tenent ex parte carpentarii,sed malet tae suae atque forma
Vt puta, quoad ferrum bene vel math incidit : illa vero non solum quoad motum, sed quoad substantiam quoque tota a Deo de pendet,quare nihil est,quod .eidem imput ri vere possix,neque ex parte substantiae, neque operationissed totum Deo, qui voluntatem sic sormauit, & ita mouet: Si enim possibile esset,ut securis a Carpentario recia Ciperct i teriam,finiram, dc motum, nihil profecto remaneret in opere quod securi imputaretur, sed artifici totum: ita pariter cum essentia & motus volantatis sit a Deo, adscribi eidem debentivel bonae Vel malae oluntatis operationes , si haec ad illum se
Respondeo igitur cgo ad argumentum negando minorem. Existimo namque si ita Sanctos anctae Romanae placet Ecclesiae) totam voluntatis actionem esse nostram, qu ad actum, quare nos meremur, Sc demerc-mur: nec uniuersalem. Dei cooperationem e cludo,non enim nos operari possemus si-
315쪽
ne illitis generali concursione,ut in Physicis, cum graue se deorsum mouet , motus grauis illius non est a Coelo secundum actum, quia si esset a Caelo,cum iit mouens extrinsecum, necesse fotet ut coelum deiiceret lapidem, atque adeo totum quod inter coelum est Alapidem interualli una cum lapide deturbaretur , cumque non detur vacuum , coelum
descendere necesse esset; Dicendum igitur est lapidem immediate dc effective mouere se deorsum, neque tamen n5 moueri a Co io, substracta enim actione coeli lapis noli
moueretur. Ita pariter volutas mouet se immediate,mouetur tamen a Deo,& quatenur facultatem ei concessit mouendi seipsam,
liquit enim hora linem Deus in manu confi iij sui, & quatenus a Deo vires suppeditan . tur ut sese possit C6mmouere. Dices: dedit voluntati, ut possit se move re ad malum, sed ex hac potentia ad malum sequitur actus malus, huius igitur Deus est causa, quippe regula est, quicquid est causa
causae,es tiam causa causali. Respondeo negando consecutionem: adprobat. dico propositionem illam quicquid' est causa causae est & causa causati, procedere tantum in rebus naturalibus non Voluntariis , quia voluntas cst causa adaequa i Δ : duorum
316쪽
: Ex E CITATIO XLVI. 293 duorum opp0sitoruna, quod non est in rebus naturalibus,in quibus posita causa adaequata ponitur effectus.
EXERCITATIO XLVI RUλω et secundo aingumento.
On aliter operantur homines quam ab astris in genitura disponuntur, sis igitur adscribi debet si male operantur. Respondent communiter D D. incliparoduntaxatastr non cogere Voluntatem nostram:ita Aug.lib. s. de Civit. Dei c. s. rex. 2. super Gen. ad lit. in a. de doctrin Christiana, in lib. 3. de Trinit. alibi. Sc quuntur Scholastici.B. Thom. lib. 3. contra
In I part.9. I 1 Ic. 3.& .de poten.9. I.c. 8. in 1. de Genen prope finem A alibi. Scotus in a. Theolog. sent. d. Iq. 9. vi ibidem Bac- contus,caeteriq; interpretes At facili negotio istoru authoritas ab Astrono ius resellia tur, Ut pote quia vix quid sint sidera Scholastici norunt, nedum syderum virtutes. Ad Claudium igitur Ptolomaeium appellant, Non abnuo,non recuso:Ptolomaei dicamus: iudicium .' s. in lib. i. de Astr. Iud. c. q. ' Α ita loquitur. amem existimandum sT omma ,
317쪽
emnia a Apernis c usis in res recta humanas de riuarari, tanquam inuiolabili, se diuino quodam edicto propositosingiliatim ut nulta alia et is ob stere, quin i ta ilia grassentur valeat, n ipse quide coelessium corporum motus sempiternus est, ct procedit diuino est invariabili ordine lege. Inferior, aurie mutationibus ubiiciuntur deseperioribus quidem se primis OHis , sed accidit hoc illis per consequenti1 legis es ordinis naturalis
mariabilis. L s. probat Astrologiae nobilitatem quia priuisa tela,quominus ad nos perueniant, declinare possumus, x probat hoc exemplo. Eodem modo omedici praedicunt de Uceribus,quae vel viserpant, vel ut putrefiant futurum pronunciant Similiter se do metallis
exemplum dari possit, ut si quu doceat lapidem Magnetem id est Herculanum ferrum ηd se tris
here, Nam quemadmodum horum etarumque; Pisse tendit rectum stam, in quam a/rimae issius noturae vi rapitur relictu bisit,st oratione comtrariae spectionisse imedicinam contrariam τι- reri opposierim Aneque illudia r inme μuset stipis Herculanus cui hoc ovum sine vitellio praebet exorbendumὶ ii situs Ebsccbiam ferrum attrahet sicut igitur hac obsistant,se .contrarias effectiones inducunt or fatali lege ita
in bis quoque rebus fit de qui bus loquimur: ij rati enim a Pausa qui sim ., inego u
318쪽
E x v R c ITAT ID X XXI x. 297 tamἴea,quae hominibus eae reduean hauddu- Aeseriem primae laetus natu sequuntur, praeis autem se fortita curam,naturaliterctfatalicliam lege aut auertutur penitus, aut umor a sectori et xl l 27. inquit)2Dwma quibuου maxime a ctum huius artis v scimus adiunxere rubique Apronomicti previsionibus medicinae praecepta. Neque Egi conuituissent 1 expiationes nes er curas eorum. quae ab aere vel inciderent, et
imminere A . in uniuersum, o Auinium si ea opinione fuisseat , amoueri Ea aut auerti nusio modo posse e in s entiloquio propositi Q Aphoris. Potes huius scientiae prosessor mulio effectus sitatarum euertera, simile repetit pluri 'ribus in locis. Quod si ex Ptol. ad ratipatis tribunal appellant , prae plorem ipsis tisuum ignorantiae recti guunt, cumque non
sit discipulus supra magistrum,sibi ipsis
dem vel maiorem ignorantiae notam. Hurrunt.Sed ipsorum rationes audiamus. mi Insirgunt igitur rigidiores Qici, vel pinitius'. Stoico-Astronomi ex una parte a si rentes,astra cogere ad malum, & per conse quens ipse esse malorum causas ex altera V ro parte leniores Stoici probant,si astratum inesinant,adhuc esse Deum causani findissimarum actionum, quia ad illas dedit inclinatioDem.
319쪽
298 A MPHIT. PROVID. AETERNAE,
Regidiores sic obiiciut,totum esse,& ope rari inferiorum depudet a superioribus tan, quam a causis primis, & essentialibus: ergo fals5 quod inclinant tantum disponunt. Consequentia probatur,nam disponentia dc inclinantia videntur csse causae accidentales, 5: posteriores. Respondeo,corpora coelestia,n5 lolum ea, quae eis direct E subiiciuntur, qualia sunt m terialia inclin re & disponere, sed etia pro' creare causarum instar essentialium.Verum; quia actiones nostrae eis directh non subib ciuntur, cum dependeant a Voluntate, quae .cum sit immaterialis, ipsis obnoxia non est, ideo non possunt ab ipsis coelestibus corporibus cogi urgetive, sed inclinari tantum, atque disponi. Hanc autem inclinationem, dispositionemque ab eis accipit nostra voluntas, quatenus praesupponit intellectiam, icuius cognitio depcdet a sensu, sensibile virrb directa,& per se coelestibus subiicitur corporibus tanquam suis causis primis essem
tialibus. AE, Obiiciunt secundo. si sydera non cogunt, sed disponunt dunt/xat voluntatem, ergo adhuc stante tali sydifrea inclinatione potest voluntas agere aduersus illam:tunc quaero Nunquid in ea actione, qua voluntas inci
320쪽
nationi superiorum agentium aduersatur ab ipsis stiperioribus dependeat,vel nonZPrimu non est asserendum luia sibimetipsis sup riora aduersarentur:neque secundum, quia agens secundum in operari non dependereta primo; quae omnia absurdissima istunt , militer igitur erit conclusio, a qua depe
Respondeo voluntatem non defindere a corporibus coelestibus in actione, qua eis r sistittillatio, ergo agens secrandum monu pendeta primo, negatur : primum namque agens voluntatis Deus est ut dicit Aristote les in lib. de bona fort. non corpus eleste, quod dominium non habet in agentia i materialia, prout nostra est voluntas. γObiiciunt tertio dispositi ad scelera ut pu- inciaturnini,Mart ales, x Mercuriales sem-: per agunt iseeundum congenitam dispositi nem.Ergo non tantum dii inunt sed & s aera cogunt,quod enim semper est tale, neri
Respondeo antecedens non esse absolutia verti rei. Vt patet hoc etiam ex relatis ab Albberto in 1. de Animal. in trassi de Phision mia. Plut.in vita Nicia:& Crassii in cap. ubi eos sibi inuicem comparat, sic inquit - iam diuinationissenum Nicias aliquando ne c