장음표시 사용
311쪽
xyo Mon. IN VIRT. PROFICIENDI.vitae honestatem , & mores pravos corri
pendos , quia perlegi & revolvi non conia sueverunt a viris aetate & judicio maturis, sed pueris tantum 3c tironibus relinquuntur An non & hoc verum est , juvenes multo minus Politica, quam auditores idoneos esse, antequam Religione de Doctrina de moribus de osscita plane im-huantur ; ne sorte judicio depravati Secorrupti, in eam opinionem veniant, non esse rerum disserentias morales veras de solidas, sed omnia ex utilitate aut successumetienda p Sicut Poeta canit;
Ille crucem pretium sceleris tulit,his di
Re Poetae quidem haee satyrice de per indignationem loqui videntur.: at Libri nonnulli Politici idem serio & positi esupponunt. Sic enim Machiavello dicere placet. odsi contigisset, Caesarem bella. superatum fuisse, Cati lina ipsosuisset odiosior: Quasi vero nihil interfuisset, praeter
fortunam solam , inter Furiam quandam, ex libidine & sanguine conflatam , atquzanimum excelsium,& inrer homines natu Tales maxime omnium si ambitio absui set suspiciendum. Videmus etiam ex hoc ipso, quam necessarium sit, homines, D -
312쪽
MOD. IN VIR T. PROFICIENDI. 27 iminata pim 3c Ethicas , antequam Politi- eam degustent, plenis ga ibas haurire: Nimirum .quod qui in Aulis Principum,dca negotiis Civili fra teneris ut ajunt unguiculis et nutriti sunt, nunquam sere sinceram de r. 'rnam morum probitatem aia
sequantur ; quanto minus si accesserit etiam librorum disciplina Porro, δc in do eumentis ipsis moralibus, vel saltem aliquibus eorum annon cautio pariter est ad-- hibenda Minde fiant homines pertinaces, arrogantes, & insociabiles, juxta illud Ciceronis de M. Catone , me bona, qui
propria: qua nonnunquam requirimus, ea sunt omnia non a nataura sed a magistris.
Sunt & Axiomata alia complura , de iis, qtiae a Studiis, Sc Libris, hominum animis ingenerantur. Verum est enim quod dicit ille, abeunt studia in mores: Quod pariter
assirmandum de caeteris illis rebus , Convictu, Fama , Legibus patriis, δc reliquis, quas paulo ante recensuimus. Caeterum animi quaedam est euhura, quae adhue magis accurata de elaboratcvidetur, quam reliquae.Nititur autem hoc fundamento; omnium mortalium animi,eertis temporibuι, reperiantur in fla-su perfectiore,alis inflatu magis deprava. to. Hujus igitur culturae intentio suerit de
313쪽
2 1 Moo. IN UIR T. PROFICIENDI. institutum , ut bona illa tempora foveantur ἔ prava vero tanquam ex Kalendario deleantur. 6c expungantur. Ac bouorum qui dem temporum lixatio duobus modis procuratur; Votu, aut saltem consantissimis animi Decretis, S Obseret atque Exercitationibuι : Quae non taheuna in se
Valent, 'Rantum in hoc , quod animum in ossicio & obedientia jugiter conIineant. Maloνum tempoνum obliteratio duplici itidem ratione perfici potest; Redemptione aliqua , vel Expiatione prateritorum o de Noυo vita instituto, veluti de integroNe- Ium. haec pars ad Religionem plane spectare videtur: Nec mirum , cum
Thilosophia vera & genuina sicut ante di- . elum est ancillae tantum vices erga The logiam suppleat.
Quamobrem concludemus hanc par stem cum eo Remadio, quod omnium eae maxime compendiosum , S: summarium; S rursus maxime nobile & essicax, quo animus ad virtutem efformetur,&in statu collocetur persectioni proximo. Hoc autem est, Ut fines vita actionumque deligamm,'nobis ipsis proponamuε, rectos. virtuti congruos: qui tamen tales sint, ureos usquendi nobM aliquatenus suppetat facultas: Si enim haec duo lupponatitur.
Mi Mes Actiotium sint honesti ,-boni:
314쪽
Mon. IN VIR T. PROFICIEN Dr. 27
& decretum animi de iis assequendis, o obtinendis, Dum sit S consans: sequetur,uteontinuo S efforinet se animus una. opera in 'somnes. . Atque.haec certe illa es .io,quae Natura ipsius opus reserat; c. ni MI iquae, quae diximus. viis deantur elle it rim modo sicut opem manus. Quemadmodum enim Statuarius,
quando simulachrum aliquod sculpsit aut ineidit, illius solummodo partis figuramessingit. circa Mam madus occupata est, non autem caeterarum e s veluti ii faciem , efformet,corpus reliquum rude permante l& inserme saxum , donec ad illud quoque l pervenerit: ficontra vero quan- 'do fiorem molitur, aut animal, rudimenista partium omnium simul parita Se producit: Eodem modo. quando virtutes habitu . . acquiruntur. dum temperantiae incumbi- 'inus ad sortituisinem, me reliquas, p. rum profieimis: quando autem reisis hon nos dedieaverimus penitus, ecdevoverimus , Quaecunque fuerit virnas. liquam animo nostro eommendaverint & limperaverint sines illi. reperiemus nos ijamdudum imbutos &praedispositos babi- brate & propensione nonnulla odiad eam lassequendam de exprimendam. Atque hie l .
315쪽
174 MOD. IN VIR T. PROFICIENDI.rutis, sed eharacteret iasignitur. Ipsa ejus verba haec sunt: Immanitati autem consentaBeum est omne. re eam, qua supra humanit Nem est, Heroicam sive Di Ninam vartu, Pt paulo post , Nam ut fera, neque vitium i neque
virtus est,sic neque Dei Sed hic quidem tus, altius quiddam virturi es r iste aliud
quiddam a Citio. Plinius certe Secundus, ex licentia magniloquentiae Ethnicae,Traiaiani virtutem,divinae, non tanquam imita. mentum, sed tanquam exemplar, proponit,cum ait, vi non esse Hominibus aliau
ad Deos preces fundere, quam ut benignosaque o propitios se Dominos mortalibita prasarent, ac Trajanus praesitisset. Verumhaee profanam Ethnteorum jactantiam sapiunt, qui umbras quasdam coxpore maj res prensabant: Ut Religio vera, & sancta
Fides Christiana, rem ipsam petit; impria
mendo animis hominumCharitatem,quae
appositissime Vinculum perfectionis appellatur, quia virtutes omnes simul colligat. R revincit. Sane elegantissime dictum esta Menandro, de amoresensuali, qui divinum illum perperam imitatur; Amor, melior Sophisa lavo, ad humanam vitam. Quibus innuit, morum decus melius ab amore efformari, quam a Sophista & praeceptore inepto, quem tivum appellat. Si-
316쪽
MOD. IN VIR T. PRO FI cIENDr. 27s lqui lam universis suis operosis regulis &Praecept M.tt 'ς bominum tam dextre Beexpeditς emtaer ':aequeat; ut se ipsum &ia pretio h , & se belle in omnibus
compo P . n amor faeir. Sic procul dubio, si i 'ijuspiam , servore Cl-- irisatis e. ..e, incc latur, ad majorem per- sectionem eve... tuam per univei farri
Ethicam doctrinam e Sophisae prose- cto habet rationem, si cum altera illa conesseratur. Quinetiam, sicut Xenophon recte observavit; Cateros asse uicet animam attollat,eum t-en distorquere ct discom- -ιre,peresaser,'ex ussuos: Amo- . rem vero solum, eum simul-dilatare o componere: Sic omnes aliae humanae, quas admiramur, dotes,dum naturam in majus exaltant, excessui interim sent obnoxian: Gla autem Charilao non admittit exces sim. Angeli, dum ad potentiam, Divina
parem, aspirarenr, praev/ricati sunt, di ce-
ano Homo dum ad scientiam, Divinae pa- lTem, aspiraret, praevaricatus est, & lapitis: Eritis si ι Dii mentes bonum ty ma Ium. Verum ad similitudinem, Divinae bonita- 'tis, aut chariιatis aspirando, nec Angelus, . 'nec homo, unquam in periculum venit,
317쪽
1 6 DE CIvILI CONvgRsATIONE vesros, benefacite his qui oderunt vos, orate pro persequentibus calumniantibus vos ut sitis silii patris vestri qui in calis est, qui solem suum oriri facit super bo- nos malos, pluit superj os inju-sos. Quin & in ipso Archetyp turaeDivinae, verba sic collocat relis O Ethnica Optimus, Maximus:) Scriytura autem sacra pronunciat, Misericordia ejus super
Dg CIvILI CONVER ATION r. tConversatio certe assectata esse non debet,at multo minus neglecta: cum Prudentia in ejus moderamine, & decus quoddam morum in se ipsa prae se serat; Se ad negotia , tam publica , quam privata, commode administranda, plurimum juvet. Etenim sicut actio Oratori tanti ha- Jbetur, t. licet sit externum quiddam, ut tetiam illis alteris partibus; quae gravioresae interiores videntur , anteponatur, eodem sere modo , in Viro Civili, Conversatio, ejusque regimen, sutcunque in exterioribus occupetur) si non summum, at certe eximium locum invenit. Quale enim pondus habet, Vultus ipse ejusque compositio λ Recte Poeta ;
318쪽
Da Civ ILI CONvERsATio NE. 2IT Poterit enim quis vim orationis tuitu labefactare , & plane prodele. Quin & non minus quam Verba, pariter' dest tui possint, ὀ Ciceroni credamus: qu eum Datri affabilitatem commendaret erga Provinciales ; non in hoc eam potis.smum sitam dixit, ut aditus praeberet ad . se faciles, nisi etiam vultu ipso comiteraecedentes exciperet. Nil interest. habere ostium apertum , vultum clausum. Vide. mus quoque, Atticum, sub primum Ciceronis cum Caesare congressiim . bello as .
hue servente . diligenter & serio Ciceronem per epistolam monuisse dein ad digrinatem&.gravitatem com- pomndis. Qi od si tantum possit oris de Vultus selius moderatio , quanto magis Sarmo familiaris , & alia. quae ad Conversationem pertinent Atque sane Summa &Compendium decori, & elegantiae min. rum . in hoe sere lita sunt; ut quali aequa lance,& propriam dignitatem,& aliorum, m*t mur & tueamur: Quod etiam non male expressit T. Livius, licet alii rei in- . tentusὶ eo personae citaractere ; Ne in-- quie) aut arrogans videar , aut ebnoxi-: quorum alterum est aliena libeνtatis obtulis alterum , sua. Ex contraria vero parte , fi baniιati, de elegantiae morum externae,
impensius studeamus, transeunt illae ia
319쪽
1 8 Da Civ III CONVERSATIONE. assectationem quandam deformem,& ad-ulierinam : Quid enim desemura , qua Seenavin vitam tranferre 2 Quinetiam, licet in excessum illum vitiosum minime prolabantur : temporis tamen uiri tum in hujusmodi Ieviculis absumitur' i imus. que ad curam ipsarum, ni ag . m Oportet , deprimitur. Ideoque siccitan Academiis adolescentes literaru . i studiosi, aut sodalium congressibus plus alis indulgeaWres, moneri soleant a Praeceptoribus: Amicos esseores temporis r Sic certe aridua ista, in Convisationis de eorum,animi i re otio, magnum gravioribus meditationi.
bus surtum facit. Deinde,qui primas adeo in Urbanitate obtinent, & ad hanc rem unam quasi nati videntur, hoe fere habenti ut sibi ipsis in illa sola eomplaceant, & ad virtutes solidiores , dccelsiores . vix quam aspirent: Quando econtra, qui sibi in hae parte desectus sunt eonscii, decus ax bona existimatione quaerunt: Ubi enim adest bona existimatio, omnia sere decent
ubi vero illa deficit, tum demum, a commoditate morum,atque Urbanitatessi sidium petendum est. Porro, ad res gerendas, vix gravius aut frequentius reperias impedimentum, quam hujusce deeori externi euriosam nimis observationem ἔ at
que illud alterum, quod huic ipsi inserviti
320쪽
Da Civ ILI CONv2RsATIONE. 27s nimirum, anxiam te 'oris atque OppQr unitatum electionem. Egregie enim Salomon a reficit ad ventos, non semi- η t: qui respicit ad nubes non metit: Cre andavi. Irin nobis est opportunitas, saepius es. arra opperienda. Ut verbo dicamus, bana t. am compositio, veluti vestis animi ι ἰ inde vestis commodi tates referre debet. Primum enim, talis esse debet, ut sit in usu communi: Rursus, ut non sit nimis delicata aut semptuosa: Deinde,ita eonficienda, ut si qua sit in animo virtus, eam exhibeat maxime e n*ἰ-
euam: si qua de brmitas eandem supplear,
α cestet: Postremo , & seper omnia, ne sit nimis arcta , atque ita animum an-
uster, ut ejusdem motus in rebus gerenis eohibeat de impediat. LIX.
Si ineendatus I Principis vel Superi ris adversus te , & tuae jam sint loquendi partes duo praecipit Salomon: Alterum,ut ' ι-FAlterum, ut eadem Atmostis. Priusa