Fr. Baconi de Verulamio Sermones fideles, ethici, politici, œconomici sive interiora rerum. Accedunt faber fortunæ, colores boni et mali, &c

331쪽

roo CONsIOA BE Nguor II s. reticula quaedam, quibus res majores minime cohiberi debeant , nil moramur: Conli lia de priesauriones, in longum proinspicientes, ut somnia quaedam , & apprehensiones Melancholicas, rejiciunt; viris revera prudentibus,& rerum peritis , at premagni animi & eonsilii , dicteriis de fac tiis illudunt: Denique fundamenta omnia Regiminis Politici simul labefactant. Quod magis attendendum', quia cuniculis , dc non imperia aperto, haec res agiatur et neque coepit esse inter hontines prout meretur suspecta. P A R A B O L A.' I3 Princeps , qui tibenter prabet aures verris mendacii , omnes servos habet im

bus, & Sycophantis, absque judicio, faciles & credulas aures praebeat. spirat omnino, tanquam a parte Regis, aura pestilens, quae omnes servos ejus corrumpit, & inficit. Alii metus Principis rimantur,eosque narrationibus fictitiis exaggerant: alii invidiae surias concitant, praelertim in optimos quosquet alii criminationibus ali rum, proprias serdes, 3e conscientias malas . eluunt: alii amicorum suorum honoribus di deside itis velificant, Competit

332쪽

CON si LIA DA NEGOTII s. res eorum calumniando,& mordendo:alii fabularqm, argumenta, contra inimicos suos, tanquam in Scena, componunt: de

innumera hujusmculi. Atque haec illi. qui ex servis Prineipis ingenio sunt magis imis probo. At illi etiam, qui natura probi res sunt, de melius morati , restiuam iainnoeentia sua parumlraesidii esse senserint, quoniam Princeps vera a falsis distina

guere non novit. morum suorum probitaem exuunt, de ventos Αulicos captant, iisque servilem in modum circumrerun-ttar.Nihilenim ut ait Tacitus de Claudio tutum est apud Principem, cujus animo omnia sunt tanquam indita Θ jussa. Atq; bene Cominens, Prasta servum esse Primcipis, cujus sussicionum non est finis uam eum, cujus credulitatis non es moduι.

PARABOLA.

I . Iustus miseretur anima Iumenti sui: sed miseνieordia impiorum crudeles.

- Ioditus est, ab ipsa natura, homini MAserisoriua affectus nobilis,& exeellens; qui etiam ad Animalia bruta extenditur: quae ex ordinatione Divina ejus imperio su jiciuntur. Itaque habet ista Misericordia Analogiam quandam eum illa Principis erga Subditos: Quinetiam illud certiuimum est,quod quo dignior est anima, eia

333쪽

1 se CoNsILIA DE NEGOTuscpluribus compatiatur. Etenim animagustae & degeneres, hujusmodi res

nihil pertinere putant: at illa , quae nobilior est portio universi, ex communionea asscitur. Quare videmus, sub Veteri Lege , haud pauca suisse praecepta, non tam mere Caremonialia , quam Misericordiae institutivat quale fuit illud, de non comedendo carnem cum sanguine ejus: & similia. Et iam in Sectis Essaeorum, & Pythagoraeorum, ab esu animalium omnino absistinebant. Quod etiam hodie obtinet siu- perstitione inviolata) apud incolas nonnullos Imperii Mogollensis.Quin & Turiatae, Gens licet,& Stirpe & Disciplina, crudelis,& sanguinaria, brutis tamen eleemosynas largiri solent; neque animalium vexationes & torturas fieri sustinent. Verum.

ne forte hare quae diximus , omnis generis Misericordia patrocinari videantur, salubriter subjungit Salomon, Impiorum misericordias esse crudeles. Eae sunt, quando hominibus sceleratis & facinorosis parcitur, Justitiae gladio seriendis: Crudelior enim hujusmodi misericordia, quam crudelitas ipsa. Nam crudelitas exercetur in singulos ; at misericordia illa universum

Acinorosum exercitum,concessa impunitate, in homines innocentes armat & immittit.

334쪽

Corrigit Parabola praeeipue ut videtur non hominum vanorum sutilitatem, qui, dieenda, tacenda, facile proferunt, non Parthesiam illam qua absque discrimine & judicio in omnes & omnia involant; non garrulitatem, & qua ad nauseamusque aliis obstrepunt; sed vitium aliud magis occultum; nempe sermonis regimen, minime omnium prudens & Politia eum: Hoc est, euax quis ita sermonem sine umiis prigatiso thstituit, ut quaecu que in animφ habet,quae ad rem pertinere ister, simul, & tanquam uno spiritu, Moratione continuata, proserat: Hoc enim plurimum negotiis ossicit. Siquidem priamo, oratio interessa , & per partes innis

longe mapis penetrat, quam continuata; laoniam in continuata pondus rerum non, distincte & sigillatim excipitur, nee per moram nonnullam insidet; sed ratio rationem , antequam penitus insederit, e pellit. Seeundo, nemo tam potenti & λ- 1iei eloquentia valet, ut primo: sermonis impetu eum quem alimuitur . mutum de elinguem plane reddat,quin & alter aliquid

335쪽

134 CONsILIA DE NEGOTII s. Tum vero accidit, ut quae in Resutationem aut Replicationem reservanda sui L. sent, praemissa jam,& antea delibata, vires suas & gratiam amiserint. Tertio, si quis ea, quae dicenda sunt, non simul effundat, sed per partes eloquatur,aliud primo, aliud subinde injiciens, sentiet ex ejus, quem alloquitur , vultu , & responso, quomodo singula illum affecerint, quam in partem accepta suerint ; ut quae adhue restant dicenda, cautius aut supprimat,aut excerpar. PARABOLA.

36. Si Spiritus potestatem habentis ascenderit super te, locum tuum ne dimiseris: quia curatio faciet eusere magna leccata.

Ex PLICATIO.

Praeeipit Parabola, quomodo se quis

gerere debeat, cum iram atque indignationem Prineipis incurrerit. Praeceptum duplex: Primo, ut non dimittat locum suum: Secundo, ut eurationi, tanquam mmorbo aliouo gravi diligenter & eaute at renitit. Consueverunt enim homines postquam commotos contra se Principes suos senserint, partim ex dedecoris impatietia, partim nes vulnus observando refricent, partim ut tristitiam 3 humilitatem eorum

Principes sui perspiciant, se a muneribys de lanctionibus suis subducere: quinetiam interdum ipsos magistratus, & dignitates quas

l Oste

336쪽

CONsILIA DE NEGOTIts. 29squas gerunt,in Principum manus restituere. At Salomon, hanc medendi viam. veluti noxiam, improbat; idque summa profecto ratione. Primo enim, Dedecm ipsum nimis illa publieas: unde tum inimici. atque invidi, audaciores fiunt ad laedendum itum amici timidiores ad subveniendum. Secundo, hoc pacto fit, ut Principu ira, quae sonasse, si non evulgaretur, sponte

eoociderer, magis figatur & veluti principio jam sido hominis deturbandi, in prae eipitium illius seratur. Postremo, secessua iste aliquidsapit ex malevolo, de temporibus infenso; id quod malum indignationis, malo suspicionis cumulat. ΑΔ Curationem autem pertinent ista. Primo, caveat ante omnia, ne supistilaate quadam. aut etiam animi elatione, indignationem Principis minime sentire, aut inde, prout debeat, assici, videatur : hoc est, ut & vultum , non ad tristitiam eontumacem , sed , ad moestitiam gravem atque modestam componat: & in rebus quibuscunque agendis se minus solito hilarem Sc laetum ostendat: Quin & in rem sitam erit amici alicujus opera,&sermone,apud Principem uti, qui, quanto doloris sensu in intimis

excrucietur,tempestive insinuet. Secundo, Occasiones omnes, vel minimas. evn

337쪽

xs6 CONIILIA DE NEGOTII s.causam praebuit, refricetur: aut Princeps denuo excandescendi, & ipsum , quacunde causa, coram aliis, objurgandi, ansam arripiat. Tertio, perquirat etiam diligenter occasiones omnes, in quibus opera ejus Principii esse possit: ut, & voluntatem promptam redimendi culpam Praeteritam ostendat; & Princeps suus sentiat, quali tandem servo, si eum dimittat. privari se eontigerit. Quarto, Culpam ipsam aut sagaciter in alios transferat: aut animo illam non malo eommissam esse insinuet; aut etiam malitiam illorum, qui ipsum Regi detulerunt,uel rem supra modum aggravarunt, indicet. Denique in o-nanibus evigilet,& Ctirationi sit intentus.

PARABOLA.

I . Primus in Causa suadustu e tum

venit altera pars,'inquirit in eum.

Prima in unaquaque Causa Informatio, si paulisper animo Iudicis insederit, altas Tadices agit, eumque imbuit, & occupate adeo ut aegre elui possit, nisi aut maniaesta daliqua falsitas in materia informationis; qaut artificium aliquod in eadem exhiben- ada, deprehendatur. Etenim nuda& sim- iplex defensio, licet justa sit &praeponde- azans, vix praejudietum informationis primae compensare , aut libram Iustitiae semel

crate

338쪽

mel propendentem ad mludibrium reducere, per se valet. Itaque & Iudici tutissimum, ut nihil quod ad merita causiae sp ctat, praeli tur, priusquam utraque parasimul audi antur; & defensori optimum, si Iudicem senserit prae eupatum, in hoc potissimum quantum dat Causa incumbere, ut versutiam aliquam.& dolum malum, ab adversa parte , in iudicis abusum, adhibitrum , detegati P A R R. B O L A. 18 .Qui delicate a pueritia nutrit servum suum postea sentiet eum contumacem.

. servandus est Principibus & Dominis. ex consilio Salomonis, in gratia di favore svo rasa servos, m m. Is triplex esst: Pri- imo, ut promoveantur Vr gradu , non per saltus: Seeundo,ut intodum assue intra pulsa: Tervio , Quod bene praecipit Ma chia vellus, pra oculis suis semper asit id , quo ulterim asstrare po t. si enim haec fiant .i reportabunt Proculdubio Primipre, in Oe, a servis suis, loco animi grati, de ossieita, fistidium βο eontumaciam. Etenim,ex promotione subita, oritur insolotiar ex perpetua desiderat um adeptione, patiantia reput e deni

339쪽

PARABOLA.

10. Vidisti virum velocem in opere suoreoram Regibussabit: nec erit inter igno

Inter virtutes, quas Reges, in delectu servorum, potissimum spectant & requirunt , gratissima est prae cunctis Celeritas.& in negotiis expediendisfrenuitas. Viri

prosunda prudentia, Regibus suspectit utpote qui nimium sint inspectores; & Dominos suos, inscios & invitos, ingenii sui viribus tanquam machina circumagere possint. Populares, invisi; utpote quiResum luminibus ossiciunt, & oculos populiis se convertunt. Animosi, pro turbulentis saepe habentur, & ultra, quam par est, ausuris. Probi, & vitae integrae, tanquam dissiciles existimantur, nec ad omnes nutus heriles apti. Denique non est virtus alia quae non habeat aliquam quasi umbram , qua Regum animi offendantur; Sola Velocitas ad mandata . nihil habet, quod non placeat. Insuper, motus ani morum regiorum eeleres sunt, & mora minus patientes. Putant enim, se quid vii

essicere posse ; illud tantum- deesse, ut cito fiat. Itaque ante omnia iis grata est

Celerita . oste

340쪽

lant sub Sole, eum Adolescente secamis, qui consurgit pro eo.

Notat Parabola vanitatem hominum sequi se agglomerare selent ad Sucussores designatos Principum. Radix autem hujus rei est ; Insania illa hominum animis penitus a natura insita et Nimirum ut spes suas nimiumsdament.V ix enim reperitur, qui non delectatur magis iis quae . quam ilhq itin.Quinetiam Novitas humanae naturae grata est , & avide expetitur.In Successore autem Prineipis ista duo concurrunt; ves, & Novitas. Innuit autem Parabola idem , quod olim dictum erat; primo a Pompeio ad Syllam i postea a Tiberio de Macrone 1 Plures adorare S

tim orientem , quam Occidentem. Neque tamen Imperantes multum hae re commoventur , aut eam magni saciunt i sieue

nec Sylla, nee Tiberius secit: sed rident potius hominuni levitatem . nec pugnant cum sempiis i autem ut ajebat ille des vigilantis insomnium.

ar. Erat Cimias parva. is pauei m ea visi; Venit contra eam Rex magn-,ct va-