Fr. Baconi de Verulamio Sermones fideles, ethici, politici, œconomici sive interiora rerum. Accedunt faber fortunæ, colores boni et mali, &c

321쪽

28o CON si Li A DE NEGOTII s. Prius. ut caveas a Silentio tricli contumaci: Illud enim . aut culpam totam in te recipit. ae si nihil habeas quod respon dere pomis, aut Dominum occulte iniqui- ratis insimulat, ac si aures eiu uti sensioni, licet sustae, non paterent. Se V: nec uic

meas a re comperendita auι'. ncque trem pus

aliud ad defensionem pod lloc enim, aut eandam notam in nrat , quam psius, . nimirum Dominum tuum nimia mentis perturbatione esserri, aut plane lignificat, re artificiqsam quandam de sensionem me

ut optimum semper suerit, aliquid in praesentia , & e re nata , in excusationem tuia aducere. Tertio, ut fiat prorsua responsio: Regstonsio, inquam ; non mera Confesso, sed aliquid Apologiae & Excusationii inspergatur : Neque enim aliter tutum est facere, nisi apud ingenia valde generosa te magnanima; quae rara admodum sunt. Se quitur posteriore loco, ut restans sit motilis, minime praefracta aut aspera.

2. Servita prudens dominabitur in F Iium sultum : s, panietur hareditatem inter sta tres.

In omni familia , tui bata Se discordi, stra per exurget aliquis Servus,aut humilis et mi-

322쪽

CoNsILIA DE NEGOTII s. 28 IAmicus, praepotens, qui pro arbitro se gerat, ad lites familiae coni ponendas; cuicue, eo nomine, S familia tota,&dominus ipse iunt obnoxii. tile. li suam rem agat, fa- liae mala fovet, de aggravat ; sin fidelis revera suetis Se in xeger, plurimum cer zemere o r: adeo ut etiam tanquam inter Fratres hab et aut saltem procu rationem har ι. is accipere sociariam. . P Λ A B o L A.

3. Vir sapiens si cum sutio contendeνi .

. Monemur saepius, ut Congressum impa rem fugiamus: eo sensu; cum potentioribus decertemus. At haud minus utile est Nonitum, quod hic exhibet Salomon, Ne cum indigno contendamu . Iniqua enim prorsus sorte haec res transigitur. Siquidem, si superiores simus, nulla sequitur viis ctoria : si superemur, magna indignitas. iNeque juvat etiam, in hujusmodi conten tione exercenda, si interdum veluti perjo-- cum agamus, interdum cum fastu ct con-- remptu. Nam quocunque nos vertamus,

Ieviores inde essiciemur, neque commode nos explicabimus. Pessime autem fit,si hiseiusmisdi persena, quacum contendimus,

ut Salomon loquitur. aliquid assine ha-

- beat

323쪽

181 Co NpILIA DE NEGOTII S. beat cum Stultor hoc est , si sit audaculus,

4. Sed Θ cunctis sermonibus qui dicuntur, ne accommodes auram tuam , ne forte

audias servum tuum Avaricentem tiri. E x ' L i c 2 o. Vix credi posui, vita . quantum per turbet inutilis curiositas, cirea illas res quς nostra intersunt; nimirum quando secreta

illa rimari satagimus, quae detecta & inventa , aegritudinem quidem animo in se Tant, ad consilia autem expedienda nihil juvent. Primo enim sequitur animi vexa.tio& inquietudo, cum humana omnia perfidiae 3e ingratitudinis plena sint. Adeo ut, , si comparari possit speculum aliquod Magicum, in quo odia, & quaecunque contra . nos ulli bi commoventur , intueri posse mus, melius nobis seret, si protinus proluceretur& collideretur. Hujusmoli enim res veluti soliorum murmura sunt.& brevi evanescunt. Secundo Curiosiim illa animum subpicionibus nimiis onerat. Otrodcoli liliis inimicissimum est , eaque reddit inconstantia', δέ complicata. Tertio eadem,m la ipsa sepissime figit, alias pratervol rura e Grave enim est conscientias hominum irritare: qui fi latere se putent, Belle mutantur in melius, sin deprehelasse se n.

tiant.

324쪽

CONsitra Det Naso Tits. 183tiint, malum malo pellunt. Merito igitur suaunae prudentiae tribuebatur Pompeio Magno, quod Sertorii chartas universas. nec a se pellectas, ne, aliis permissas, ioni

Eleganter describitur in Parabola,quomodo circa rem familiarem incuriosis, superveniant gram asiafortunarum. A principio enim pedetentim,& passibus lentis, instar viatoris, advenit obarario de sortisse neque sere sentitur: At non multo post invadit Egestas , tanquam vir armatus, manu scilicet tam sor ii,&potente, up ei amplius resisti non ponsit: cum apud antiquos, recte dictum sit. Necessitatem ex omnibus rebus essesraim-mam. Itaque viatori occurrendum, contra amatum muniendum. PARABOLA.

6. Dui erudit deriserem . ipse Hi injuriam facit: ct qui arguit impium sibi ma

Congruit cum praecepto Salvatoris, Venon mittamus margaritas noliras ante podi eos. Distinguuntur autem in bac Parabo-ρ is,

325쪽

as 4 CONsILIA DE NEGOTIIS . ,ia, actiones Praceptionis,de Reprehensi is Distinguuntur itidem personae, Derisoris

& Impii: Distinguitur potaemo, id quos

rependitur. In priore enim repenLIκr o s-ra lusas: in posteriore , etiam UCum enim quis erudit 4 inii ita rem: primum sit tem tiris: deinde δe adiri conatum alarident, aliquam Iem vanam,&operam male collocatam; Posti emo, heriser ipse Hrntiam quam didicit. fastidio habet. At majore cum periculo transigitur res in νονehensione impii: quia oon sola Impius non auscultat, sed & cornua obvertit, & reprehensorem, odiosum sibi iam factum, aut confestim convitii 'proscindit, aut saltem postea apud alios

criminatur. . P A R A B Ο L A.

. 7. Filius sapiens latificat patrem: Filias voro stultus maesticis est matri sua.

Distinguuntur solatia atque aegritudines Oeconomicae, Patris videlicet & Λω- τω circa Liberos suos. Etenim Filius pruini Je frugi praecipuo solatio est Patrs,qui virtutis pretium melius novit quam Arater: ac propterea Filii sui indoli, ad virtutem propensae, magis gratulatur: 'Quin etiam gaudium illi sortasse affert institu- tum suum, quod Filium tam probe educ

326쪽

CONsILIA DE NEGOTII s. 131rrit, Illique honestatem morum, praeceptis N exemplo, impresserit. E contra, Mater calamitari Filii pura compatitur, de indo. Iet: tum ob affectum maternum magis mollem tenerum, tum fortalia indulgentiae suae conicia, qua eum corruperit,ed depraei erit.

'PARABOLA.

Memoria Issi cum laudibus au nomen Impiorum putreset.

. Distinguitur interfamam virorum bonorum, qualis esse soleat post obitum. Viris enim bonis, extincta invidia, quae famam eorum , dum vixerant, earpebat nomen, continuo efflorescit, de laudes magis in- dies invalescunt : At viris malis licet fama eorum, per gratiam amicorum, & Ω-ctionis suae hominum , ad breve tempus manserit)paulo post fastidium nominis oborituri, de postremo laudes illae evanida minfamiam. & veluti in odorem gravem Ulretrum, desinunt.

s: Qui conturbat domum suam, pos

libit ventos. Ex PLICATIO.

Utile admodum Monitum . de Discordiis 3e νbis domesticis. Plurimi enim,ex dissidiis uxorum, ut exheredationibus flu-

327쪽

186 CON si LIA DE NEC Tita. rum; aut mutationibus frequentib- λsia, magna sibi spondet;ac si inci,vel animi tranquillitas,vel rerum suarum admianistratio felicior, sibi obventura soret.Sea plerunque abeunt spes suae in E enim, tum mutationes illae,ut plurimum,

non cedunt in melius: tum etiasta, pertu

batores isti. An iliae suae, molestias varias,& ingratitudinem eorum, quos aliis pra teritis adoptant & deligunt, saepenumero experiuntur. Quin & hoc pacto, rumores sibi piogignunt non optimos , & famas ambiguas; Neque enim male a Cicerone notatum est ; Omnemfamam a domestris

Utrunque autem malum per ventarum posse onem eleganter a Salomone exprimitur: Nam expectationis re rumorum suscitatis, ventis recte coin

io. Melior est Mis oratimis, , F principium.

Corrigit Parabola errorem frequenti simum, non selum apud eos. qui verbis praecipue student, verum etiam apud Prudentiores. Is est, quod homines de sermo--num suorum aditu atque ingressu magis sint sollieiti,quam de exitu e & aeeuratius exordia & praefatiunculas meditentur quλ

328쪽

CossILIA DE NEGOTII s. 287 extrema orationum. Debuerant autem,

nee illa negligere, & ista, ut longe poti ra, praeparata di digesta apud se habere; re- lvente et secum, &, qua irium fieri potest, animo prospicientes, quis tandem exitus semonis sit futurus, & quomodo negotia. inde promoveri &maturari possint.Neque hie finis. Quinimo non tantum, de sermonum, qui ad ipse negotia flectant, egressus, meditari oportet: verum etiam - di illorum sermonum cura suscipienda, quos sub ipsum discessum commode urbano injicere possint, licet a negotio rorsus alienos. Equidem cognovi Consiliarios duos, Viros certe magnos, & prudentes,& quibus onus rerum tune praecipue incumbe-hat: quibus illud suit perpetuum , & proprium, ut quoties eum Principibus suis de negotiis ipserum eommunicarent, colloquia in rebus ad ipsa negotia spectantibus

nunquam terminarent. verum semper, aut .

ad joeum, aut aliud aliquid, quod audire, erat volupe, diverticula quaererent, atque, ut Adagio dicitur, Sermones marinos aqua viatili sub extremum abluerenι. Ncque hoe illis inter artes postremum erat. PAR AB OLA. I I. Sicut musca mortua saetere faciuna unguentum optimum : sic hominem pre

tiosum sapientia gloria, parva fluit it ia.

329쪽

Iniqua admodum & misera est conditio hominum vinute praecellentium, ut optime notat Parabola, quia erroribus eoi utili quamvis lexissimis, nullo modo ignoscitur: Verum , quemadmodum in Gemma, valde nitida , minimum quodque. gradu sum, aut nubecula, oculos ferit, & molestia quadam asscit: quod tamen, si in Gemma vitiosiore reperium foret, vix notam subiret: Similiter, in Viris singulari virtute praeditis, minima quaeque vitia sta. tini in oculos & sermones hominum inisclirrunt,& censiura perstringuntur gravi re et quae in hominibus mediocribus, aut omnino Iaterent, aut veniam sicile reperiis Icnt. Itaque viro valde prudenti, parva, stultitia: valde probo, parvum reccatum; urbano,& moribus eleganti. paululum indecori: de fama & exilii matione muItum detrahit. Adeo ut non pessimum foret Viris egregiis , s nonnulla absurda squod ei-tra vitium fieri possit actiouibus suis im-1r .aicerent; ut libertatem quandam sibi retineant, & parvorum desectuum holas

confunda at.'PARABOLA. 2. Homines derisores Civitatem terdunt : Sapientes vero avertunt calamst m

rem.

330쪽

Mirum videri possit,quod in deseriptione hominum, qui ad Resputa labefactandas & perdendas veluti natura comparati di facti sunt, delegerit Salomon characterem Q non bominis superbi & insolentis: non tyrannici & erudelis; non temerarii& violenti; non impii & seelerati; non inis iusti & oppressoris,non seditiosi de turbulenti; non libidinosi & voluptarii;non denique insip ientis de inhabilis;sed Derisoris. Velum hoe capientia ejus Regis, qui Rerum pub., conservationes 3c eversiones . ptime norat, dignissimum est.Neque enim

similis sere est pestis Regnis & Re spublieis: quam si Consiliarii Regum, aut

Senatores,quique gubernaculis rerum ata moventur, sint ingenio denseres. Hujus modi enim homines,periculorum magnitudinem, ut fortes videantur Senatores, semper extenuant: iisque qui pericula, prout par est,ponderant, veluti timidis in- Iuliant; eonualtandi & deliberandi mat ras moras, & meditatas disceptationes, veluti rem oratoriam. 3e taedii plenam, de ad summas rerum nihil facientem, subsannant: Famam. ad quam Prineipum eonsilia praecipue sunt componenda,ut saliυam Vulgi, & rem cito praetervolaturam, eOntemnunt: Legum vim 3c auctoritatem, ut N retiis