Margarita moralis philosophie in duodecim redacta libros. omnia eiusdem principia, maximeque secreta ac cognitu summopere necessaria, luculenter complectens per reuerendum inquisitorem, F, Iacobum, de Hoechstraten, artium ac sacre theologiae doctorem

발행: 1521년

분량: 372페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

201쪽

uane sicia ad pinu; ubi expones illud apti adsesaibas v. cana upiscitaduersus spm,ut no quemque vultis illa faciatis, icit m hoc pire erriad volinatepcedente passoneret, in incolinetibus,q Ptraseumpositu agut Dptersea palpiscentia3abit loquis Q. . de renisu qui passioni ine risisti ad tepus resistes pollea

succubit. Nameode instanti quo volutas trabit a pallione in ac eunte ambre,nil lainplius remanet de renisu, Et hoc est mor me illi dicto ructoris. pq r. . q. vi.M. in . ubi Ni q) volutas incomi

nentis agit mra illud qNpus et ponstat. no aut pira id qσ iam vult timidus aut agit pira illud qbetia nuc fini se vult.

Capsauxilii .pulchra inter cocupiscentia cmetu facit coparationem A

m huius aut diuersitatis aliquali declaratre aduerte

inclinatio firmata ipsius trois st prati Est pretentapriuatio alicuius tani adqb balas amor,qma sis sentis cu3 ipsum Oditindi ita dest spoliatio tani anuuisnetodiu huius macetrepumatia appetit' ad id qd odit, senu bilius ecipi l uenientia eius O amasut bt rector. 'na sede. q. Tlo eri obiectu ipsius mei amore boni us amittendu est expellit nem ineptoem ipsius mali extinguitselioquin illic metus vel timor no eius B et la3simari qitaturum magnu apphendatranque possibile reclinari absin iactura magni tam abissi incursu notabilis mali vel si masnu mari putas pone adi peaq apprehendisii tanqueno multu nocuia diutius utique siquis timor vel metus ,vnde vivax illa mali iminentis appbeny

sio Icilyceptio,causat involutate agentis repugnantia et nolitio

nem eius pinse qsufficiens est causare tristitiam L Econ tra 'o potniaest in incolinente, la obiectu cupiscentieesvalle . quid sin se ueniens et appellit arti sciisitim,quapropter natucleamsortissim mouere pars aut sensitiva sicinora iamnibit pponens re malicia aut inhonestate obiecti mipiscibilis,estica cissimaest ad ostiiscandu recta ronem puta seu pcedente l)ominia fragilis et infimuralis utique ininco ines, Fropamfirmata est in rectitudine ter infirmitate. Et sic ro p cupitantia facileimpedi ne malicia anne ea psideret, nem seriose aduertat ille malu qN anteaduentim cupiscentie irecte et serio se sceperat xvi

nec miru si aduenientepamone rectumnis iudiciu pcedens eg/

Malacria po; volutas ab cedat,que tale iudicui imilia ,

202쪽

vobiectu concupiscentie repudiabat. D e Bed non inierutilo forsan quis regicaturus est,fitiam apud incolinente piopter recentem mecia erioris rem iudicii, 'apud euadbuci

in causata obliuisam insurgitpenitudo remorsus, siuenolitio turpitudinis sim st,in quam tamen deduciturper concupisce tiam, Quare nulla videtur inter timidum etin tinentem dura iliaciqercoraueris incouenienter dicit.St octor quod per concup scentiam agitur,nullo modo est imi unian ii, quia saconcupiscens non agit contra id quod nunc vult, ima etiam indis que aguntur ee concupiscentia manebit repugnantia voluntatis ad Q quod agitur 'n se. Respondetur.Si uis tempore compiscentie aliquis inserdu percipiaturremorsus, pter speculatimam consideratione miserieet inbonestatis, ille in remorusus erit admodu tenuis,et vix eceptibilis causabis ei gno ab oblecto apiscetis in qb incolines p cupiscetia abduci ed a 'it dereli,q iinhonestiti remurmurat In opationis auimetu facts re orsius dolor exobiecto directe causetan qNa metu voluto abducitUnde etia dolor illeest magis sensibiliter pc milis,Nre siusticus binc inde manet differetia. E QDed huic ob sci

potes sicut in incolinoite interdu forsan ppter debilitatem compiscentie insurgentis,et Ppin conatu aliqualem rationis et voluiitatis ex dono dei aliquati, Iam resipitatis interdiu aliquiancipitur maiorsus,Ita etia et ec metu pnimio desiderio euadedi

viculuia psentialiter instans, vix aliquis interdu pcipis dolor de malo inq6 talis se metu abduci 3 diitaxat gaudia de euasione Quare videt utrobi B interra ediis sit renisius seu penitudo, Solutio. tergo id dicta durarat accipieta anum plurimunata sentacipiet accidereethinc indeminem manebit main dasutes,libis q pia magian volutas sibi relicta, recedete a obiecto cuDassioe,stati resilit ab eo, ad qrspmetu iduceba Quare etia i pis q metu am multu est deiuolutario parii aut

tia vr tam iducti agini',pam de uislutariorit,de volutario aut plurimu Et bui'rqeMr plerum volutas nata e adsectari sine descedere appetitui sensitivo,qr hui' obiectu,etii e placitu volutati,i inu e botru eiusde viruiso Missuppositialemo em vitella Hii volutate carne sua odio babuit Ia appetit' sensitust quo a magis rumpati lato magis et magis latinata econtra Elisa nugis discocinia pinctanto magia et m agis fugit.

203쪽

Capitulum primu que si circumtia moralis,quid ve per ungulas circus antias intelligat ucide ossedit A

xpedita autem prolixi ori que coceperamus mota

tiolae ,te voluntario nunc ad tractatu de circustan

tiis moralibus ordine instituto accedamus.a a rumnaque cognitio non solum ad earii declarati nem conducit,que superiori tractatu ventilatassi Uerii etiam et viam preparabit ad ea, que sequin

ii tractatu te bonitate humanoru actuu et malinaidimus tecira

que est condo erunt discutienda'n proposito autem loqui intendimus rectra 'custantia non qualidit sed re circuitantia morali, que est condi tio queda accidentar alicuius ad actonem pst murreris,q sacae uenietia vel discoueniata actnd rone,vel ea salte facit mai eves minorari variatano statim necessariu est actum se variare 'Ro emipius ae morar seu moralitatis originalite ex rone semivvt illud solim moraledicatur,de quo rationis dictamen se intro mittit messe alienu multu3Icl parum, in acceptione pecunis, suntcircustantie morales non autem alta nisu quia de illis rationibit disponit. B Unde patet * eaqueper se commicad operatione ut eius cause,vel mensium necessiarie,non dictitur circuitantie, quia no habent si accidentaliter ad operatione, ra

potius eaque predictis coniugulitur, 'custantiedicumr,Quare etiam quadoenumeramus octo circustantias,dicentes, quis quid,circa quid,cus quo inlinimento et auxilio,qualiter, ubi,et

on Sic inqua loquentes non intelligimus per quis,causam erficiae sinequano est actio nata fieri,ut inactu temperantie v. intemperantie, iam non est circustantia sed aliquid ei annexuvisse latraves suerdotem,v coram,ridellem etcairq, perquia inteligitursubstantia operissed potius opus sub quodam erictisadiuncto,ut cu verbo aliqd significae platio v odii non est circustantia, sted esse secretum, vinde propter irae si queramus quid fecit, non solii diciturloquutus,sed etiam reuelasse aria naidest secreta merito occultada,qaladmodu etiam circa qua

204쪽

est circustantia interisti isGed esse hominem φatrem inimicum,sicut nec peccator est circustatia correctioiiis,sed ole senio. rem ubditum, laicum,lacerdotem, item item per cur,inta gitur sinis actioninaturaliter mensuratus,liciat ut datione eae egrotari similiter nec quando dicit tempus actioni necessariu, ut tempus ciliau, non est circurantia collectionis siegetum sed essediem ferialem vel femini,sicut et ubi non dicit cum actioni necessarium,sted accidens loci putatilesacrum is profbamrcueadmodu3 aqua non est circustantia nauigationis, sed inmotraquillitas,vel procella, sicut etiam est deinstrumento vi*lancea qua percutit sit rotura obtusa vel acuta.

Capitulum.13.ostendit dupliciter cis custantia dici moralem'cur circust

ita non possit constituere speciem moralis. A

Ro ulteriori intellectu aduertendin, de eadem actioi nepropter diuersas conditiones accidentaliter cocur rentes mam diuersas formamus in mente conceptio nes,lpas quidem uniuersaliores,illas vero determinxtiores,siub certis sa quibusdam modificationib', circa quas nario practica naturaliterdisponit,et fini has moralis phiis, ean/dem action diuersis designat nominibus specificis et simplicibus,co pondenter addictas coceptiones,quibus certe nomina talia in significando uniuersaliter stubordinatur, visiquiis ad innicandu furetur calicem , hic primo est quidem actio et acceptio alicinus Et hoc habet comune cum aliis acceptionibus non similis fini hocquiaratio eam neque pcipit neque prohibet apici non dicetur m se moralis.Abo ipsa est ablatio alicuius rei alicine imuis domino et tunc dicitur furtu Mani estinoralis, tertio sideratur* hoc sit sacrumvel serreptum de loco sacro,et sic di citur sacrilegium,quarto illud per intellectum rurantis ordina tur ad semicationem perpetrandam Et tunc etiam sine opere e morivlterim,rumechatus. II Unde tales actiones divitur modificate.ccerta aliqua mitione in sua ratione quidiam inci identeo Sub simplicibus in nomineo dicut quasdi R in

205쪽

ditiones accidelitati circa aeterminatosactus quea Iodii u ponit cumitatem precise circa nasium Et propter hoc ων Limiter ad misto. vii. methaphisice, uenienter disponunt accidentia queda copulata, abutant quoque plus in malis taliutioia simpliciaGempla sunt clemosima latria surtu,raptus acremiudncestiis,adulteri u WEt quidem hec cimis sint virtua Istercoplexa moralis tamen pbus habet ea tanque genera et species,de quibus sua laborat consideratio ade non loqui moe

eis materie,psiderandu est, rex quo circustantia,dicit acclamrale mitione actus,no potest ipa circus talia esse de utilectu illi scius, cuius Set circustantia,neque spein eius pitituere si actus messib certa designatione accipiatur,in qua includatur ipsa circustantia,Gergo equitur,* in exemplo premisso gestenti Guenienterdicii custantia acceptionis no aut Drti, sinitelusMou,no est circustantia sacrilegii qi spem eius ostituit s3 bii est

circu stantia ipsius furti in cuius ratione no includit, dicit autenem correctio sine peccate. D Unde etia ex hoc patet ualeb lectus illvis dicti cois circistantia manes inrone circu stantieipem no 'stituit. Puta nassi pstituens necessario est de intalec

lis mitis,extra itellectu eius existes cui' es circustatia, iis est,s ex ratiotio nominii iplicat tradictione ide remectu eius in demo accepti, ee circustarum et ei dare spein, Sig obtinaliqua,tebeat dici circustareaaci oportet actu tali mo deligna/ri in si no includas intellect' talis circustitie, caut circustaria manet in ratie circustarie. quado sic actus accipit ut circinatianosita se obiectu ipfi' ipm,s specifice diffinies ePDeditedum,* circustatia dupla Srmora uno mo e stpino,qr immediate in determinam ordine ad Grie practica circa talem actumia huc sensum,* ratio recta de ipaexpresse ,et in speciali dictae approbando vel mobibedo actu cura vel sub ea steri Ita aerutilus aliis circus criptis,actus sub tali circustatia repugnat aut

206쪽

suppomi et determinantcircus tantismorale iam deici taviqrratio nihil aporobatucluetalde eiscirca actu striinrasolum pressupposimalia quada circustantia que dat spem aliquanioralem actui qua qiudem circuitantia determinado siue moedificandoiactum reddunt magis vel minus bonu siue mari, ut

sunt multueatu,broee,duiturnii,intensum et nemissum, et similia e multo emet pauco,ratio circa nuta actu vendendi vel accupiendi,te non intromittit,verutante valde ad ea plina hec attodere,quando obiecta actus iam induit rationealieni vel sacrincut etia se intromittit de breui et diuturno circa actus iam virtuoses vel iniuriosos etc.Scmbec emora plus is minus laudantur,vel vituperant premiatur vel puniutur actus humani.

Capstn.iris demonstrat circussantias pri

marias actuu dare speciem aliquam actibus humanis. AH. quidem inter has duplices circustatias, no modicaadud moralem siderationedituitertitas et Iam circul irantie quas pinarias diximus reliter spem datat acti manisa regulariseisdenotas ifica costant, L mi Fra an ac ni carnali si circa obiem quod est mulier, uita ligat coditio colligi ,rucinactus iustine, et castitatis piugalia si vero iiitelligas eam alterius esse uxorem Iam habetur species adulter l,si yem coiicipias esse Loluta, iam nome et sipes costituestatis raciet i n inccitus,et codicio religionis, inducet spem incrileg s,etch custantia violentie sp costituit ipsius raptus.

IS 'Ecotra vero circuitatis quas sicNarias notauimus gula riter et de stareque nonic specificii humanis actibus comunicant, neque spem aliqua ad ti3 actu pcise in priori sua spe relinquiit, dicis aut bic notanc regularis' de se, qr pollet circus tantia talis, ex aliqui' ad ea verisimilitiii imitento inducere aliqua repug nantia, contra speciale Iuris pcepturet si ex circustasiria multi,

que contingit in ninq, sequitur Ounoda depauperatio siue desperatio proximici per pus mina eius vel prolium silaru in multa peccata, in talis circustantia addit furto nouam spem peccati clivi etiamtcilebi fitra o Gynnere costitati. Cis Ratio huius limitationis et etia diu tatis, qua inter istas duplices

circuitantias assignauimus,utrobissi eadem est et vinca,quiasa

207쪽

llibastptimus Cap. iij

circuitantie o: hoc ad uale. i. sufficienter et prrecise dant,variis

vel addunt nouam speciem in actibus thumanis,quia repugnant circa humanos actus ,diuersis dictamuribus recte rationi s omnino disparatis,que in circustantie, mitis interdit coincidant circia eoidem actus ,tamcn quando ab lolute accipiutur, nullunapud iudiciu rationis ex se inuicem inuciiiiitur babere dependetiam Eti in hec intelligendus est S. Dia scde q xvi q. an ad quartu dicens circuitantia quandoque sumitur, ut dinerata

es lentialis obiem,fm Q ad ratione coparatur,et tunc pote νre speciem actu i mora li Et hoc oportet este quamcuq, transiluintant actu de bonitatem maliciam, non enim circustantia facerct actum malii nisi per hoc irationi repugnat, per rationematitam S. Doctor in taliae loquutionserintelligit ratione recta, id est recte rationis dictamc qii etia dicit aliqd elle mordine, vel cotra ordine rationis ,coueniet ii hoc exponi et intelligi poteli, de di clamine recte rationis practice, non artificialisl 3 pra intialis Quo aut dirimit ars et prudentia, et iij inter se dictan

na in eo tractatu ostendecta erit de conexione virtutu moraliu.

tram prebabita iniurgit quem dubitatio, irruenim comissium in loco sacro habet spem sacrileg ex circultantia loci, qua in sipem circus lantia non potest dare in ' in or dine ad circustantia priorem que est et se altam, laque circustantia loci lacri dare potest fin se aliqua maliciam ipsi actui alioquin nullus licite rem suam deportare posset te loco sacro, plius non et tibi aliud pcim Hirreuerentia ad locu sacru, Sed illa irreuerelariano oritur illic,nisice coditione alieni,ergo male post S. P. cilicsta nulla circii stantia pidare spem actuique soluaddum bonitate et malicia, in ordine ad hetem circuitantiani. α deo bic nega da est a cy moralis pinis no solli attenare, quid de facto fiat ted etiam id natu sit fieri, Jam ipta ablariorci de loco sacro ,nata est pstituere lacrilegiu , ubi tu ito precellae circus antianiata ipsius alieni vel similis, circa ipm obiectu trata actus nulla dctamitate habet nisi cit teditur res lacra, verbigra si tu der holein sibi codemnatu ad morte, auferat de loco sa cro que licitu est sibi auferre de quociique alio loco talis iudes comittit iacialesvi,ppter circus lantia sacri locique erat coluncta obiecto sui actus sol pol capiendo,In pta: iro ergo argumenta, coditio alieni dabat una ipari,coditio aut sacri loci dabat alia

spem,inquam ille due coditiones repugnat diuersis dictamini bus recte rationis, onergo taliadictamina ineo dein acru co

208쪽

expina,qr boc est per accidens, Unde circustantia sacri loci in casu arcuincti no dat spcui actui incitum repugnat huic dictamini Iton est leden diis proximus in quomque loco, isi dat speciemmi inquam acre ille repugnat alteri dictamini, q6 est Ois in reuerella tollenda est ae loco sacro et tabita reuerena ei e euribera

Capitulum ui . lucide ostendit cin diuerssino de circustantie dant specie actibus huma' nis Sc mutant de specie in spetii. A

. - Ro maiori dilucidatione piatis materie est aduertems n dum * ex quo morales actus, but spein vel ex obiecto ta vel fine,inter q neque finis dat spem, nisi qten' induat Mes ratione obiecti ut patebit in Iesiictim circustantie aut ii S sinit obiectu p se Idea variatio circiistantiam, no induceret diuertitate specifica in acrimatisiqii circustantie respiciut diuersos fines morales, vel cosideras in ordine ad diuersa obiecta moralia ut siquis exbibet cultu diuinii cui nodebe ptinet adfust stitioile Et qde si impendaealicui creanire, ad ed)ibendii reueretia creature, Ja erit idol. tria mi ad habendii informatione per responsa tuccil sumitio diuinatiua In speciem gule,circustasstieno variaret locua,nisi inordine ad diuersa motiua,Pliqnentcccedis in circu stantia quiet hoc Dpter Natientia more,alim est tra Igresso in qualit ate.pprer delectatione vi cu nimis laute etc,

aut sit ide motiuii a deficiat diuerse circustantie in eo dea tu no variabis talis actus fin spem,virdigiis das cui no redit et quilo debetfacit act' eiusde spes, ppter cupiditate da di, sicut a pler diuitias Igregidas,auar' mouend capiendii alienas pecunias sub diuertis circustati s ivG tne et loco et Miconis a qto nodebet. B η'stis anter ad iugidii est,' aliqnactus attingit rimulam morasciuiedia tepia diu siui obiecti qr 23 tales circustatie linit pii te obiecto ipsi' acre, ut qui furat rem aliena ta loeco sacro et in iste sacro, sumi illud attingit illas duas circuitatutias lociet temporis mediante suo obiecto quod est in loco secro et sacro Ne Hiqn acre no attigit circii latia coli pa circuitatiano est tmediate piucta obiecto ipsi'act' et ex ei act' no pt tra sire vltra sim obiectu 'deo talis actus,no attingit illia circustitia Quaretalis circustitia due fieri obiectu alicui' alteri' are' qbiu/sis cipali actui Ut si qs filmsut sornices ace furadi, nomattingere desectatione sernicationis sed terminasin ablatione rei

209쪽

Zibae timus Cap. iiij

mininam actu furandiaeti aut actus ille sutadia edit ex illa intentione adulterandi,tunc per media illius actus interioris, furtu aMurrit habituduie ad adulteriuJta in adulteriunt eius circumtia ,- q) fumi capitur in ppria spe nia,que est materialis, sed recipit spem formale ex sine cita intentione. c rutamen P maiori explanatione huius materie est ulterius notan dum i ille circustantie morales depino genere,ad quas sc3 ac tus imediate attingit,piat accipi uno mo,ut fiant pricipalia obiecta quoruda actuit,ut si quis furetur loco sacro, vel ledat resacra,vel siquis peccet tempore sacro ad cotenendii lanaitate loci,rei Nel temporis, Iam tales circustantie, cadunt sub sebo se nere vxime delignato Unde et talis actus formalitererit induabus speciem,ut in te malo. q. ii ar. vi.ad se dii Sunt em ibi tueduo actus habentes sua propria obiecta,et per cosequens diueras suas species,ex illis obiectis Hio tuo potest coringere,insit tantii vinis actus interior,cados super principale obiectu, scie ter sub tali circultantia non tamen ita,ut volens seras super illa circustantiam 'n se imo potius mallet illam circustantia abesse vi cu quis furatur aurit in sacro loco et in sacro tepore, mallet ta/men rem illam esse non in loco lacro et tunc talis circustantia capitur tanque principalis conditio obiecti Et circustantie M accepte,frequenter constituut species specialis sinas contentas sebillis speciebus,quas constitulit obiecta actuit,abi', talis circu/stantqs quead modii interdu sacrilegiii ponitur in specie furti. Sed iamdictis obviare videtur Si nim fur mallet abole circustantia loci sacri signu estinvolutas eius sertur sup amrum et non super sacrii ergo sami non potes ei dare Ipem , sequetia tena,quia que sunt preter intentione, abent se per accidens et nihil conserunt ad spem actus. Vicelidis φ .uis volutas eius non pino et pisci paliter stratur stupra sacrii,ssene mercosequenti, Tum potius vult ledere rem sacram ,G velit carere auro et pro pter cactus manet in specie samlesiit E circa predictit tamen est notandit,un es circustantia transimulat in alia spem, non est hoc sic accipiendu,quasi actus amittat spm,qua priua habuit,et acquirat sinam, d Q p aduentu circustantie,a ubrit aliquam aliam sipem clua non habuisset,si circustantia no adsuenisset mancte rainen specie qua prius babuit, Istud fit diuer sis modis Etliaiiado em circustantia dat spem noua, sed no imittat spem m so actus ex seipse nullam habet moralem spem tm levo muta,vel ad prasendit,uti ad purgansu o cuti procimi Eliqnvero transutauractus a specae morali bona, i isy da

210쪽

Liber septimus Cap. u

lanas circu stantia, ut dare clemosima ad edificandu pymnum

Tluna specie aena in spem mala ,ut dans elemosyna .ppter va nam gloria Olus dicendus est gloriosius melemosynari En aut Gontra poterit circustantia tras ferri a specie mala in spem tonam postea patebit,ut si qssuresad dandu elemosyna.Jnterdu vero circustantia no trasmutat id est nulla noua spem dat,sed spcni ineristente auget vel minuit ,ut magnu et pamu in furto et in da tione elemos eonterdit aut circus tantia simpli est imptinens actui morali peo, Nano est moralis qr so psideratio inclatista ea se no intromittit,ut albu nigni, calidii frigidum

Capsin.v.circa premissa pulchra absoluit questionem A

pdicta aut non interito dubitatur quo se h3 spcs

qua dat circiistantia ad illa spein qua in actus a suo obiecto Pictav q) a l qn sunt Ipcs disparate. Et i orcsulariter tingit quipla sit obiectu alicuius actus tum,cupncipali actu Plim lpcs q:ia dat circustatia, se iri Vt spes spolissima,ad spem subalternam ut fornicatio lA spem subaltema ex muliere,q non est sita, si addasvxor alterius seqtur

spes spcalissima adulter si addas virgo vocabit stiis v. Simila vomicidiu b3 obiecim sic l 31iem,si aut supra holam addas paterdices patricida patricidiu au t est spes homicidii Surin furto senus sumis ex alieno, cui si addatet se in loco sacro r* ipnamet sit res sacra erit spes speatissima sacri lagii B Sed malicui

'rsati videre lin istis exemplis sunt in veritate sucs omo dis parate im isti amis ppter circustiatas pirauenitit diuersis dic taminim sibio ivino imptinentim ergo vides q) libet illorii habebit duplicem sipem,omino disparata,vt in patricidio peccatu co mittit pira duo pcepta naturessio badias in honore pareres a nooccides,q qdan pcepra,sunt stibi iii uice imptinentia 'Un videtur Qtalis actus erit sub duam spem disparatis. Similr in adulte/mo, traueni duom pceptis,so cauitatis,et de no inserenda in iuria primo in rem suis,que dictamilia sunt sibi impertinentia. rauare videtuM resis actus senui sit actus iniusticie et laturie Simirretia Hrtu Iacrilegiu duom repugnat pceptis sibi omino imminentim Go no rum facies ,et no facies irreueretia loco sacroc i 3 ic videsdicendii, talis actus in veritate hiat diva sas disserinitates specificas sibi impertinentes.Un et omes tales oport3 fitari.iatdesprerca,*actiis adulterii sit actus iniusticie

SEARCH

MENU NAVIGATION