장음표시 사용
111쪽
Do Gallia Romanorum provincia.
rum potius culpae tribuo, quod Lugdunensis Narbonensi dieitur contineri, qui versuum initiis intor se confusis Lugdunensem, quam cum superiore et inseriore Germania Bolgisque coniunctum repererant, malo ad priora illa quas do Narbononsi sunt apposuerunt. Scripsisse igitur Ammianum sic censeo quaruUAarbonensis una Viennensem intra se continebat, altera Aquitanis praeerat universis, Lugdunensem, superiorem et inferiorem
Germaniam Belgasque. in quibus recte omnia procedunt neque ulla Ammiani aut inscitia aut ab Strabone discrepantia relinquitur. Habemus autem etiam aliud de Galliarum divisiono testimonium Plinii, qui eum Narbonensem iam libr. III, 4 pertractasset, libr. IV, 17 sq. quae reliquae sunt tres, Belgicam, Lugdunensem, Aquitaniam ita recenset, ut qui in quaque essent populi, enumeraret. Quattuor igitur certe Etatuit esse universae Galliae provincias, consentiens prorsus cum Strabone et Ammiano. Quo consensu non debebimus in eam adduci opinionem, ut quae proVinciae Augusto imperatore suerunt, easdem Plinii aetate, i. e. Vespasiano ot Tito imperantibus, constitisso putemus. Etenim dudum in communi. epigraph. Vol. I p. l97 Plinium in descriptione orbis terrarum, quam a libro tertio exhibet, docuimuS non Suam aetatem Sequi, Sed totum ex Agrippa Augustique commentariis pendero. Nolebat ille cum opus suum conderet, ipse quid vidisset atque observasset, explicare, Sed quae ex lectione multipliei congesserat, referre, nec PoSt Augustum ullam arbitror Orbis torrarum descriptionem qua recte uteretur, osse institutam. Hoc cum
in reliquis terris imprimisque in Britannia, de qua quamvis
sua aetate multa ac certa comperta e8Se nosset, paucissima
tamen ac sere sabulosa resori, intelligatur, tum in Gallia manifestum est. Citat enim ipsum Agrippam auctorem III, 4, 37; IV, 17, 105 nec quicquam quod postea factum sit narrat,
quod non extra ordinem quasi orationis additum eSse appareat,
veluti illud, quod III, 4, 37 de Inalpinis quibusdam gentibus
sormulas Nemausensium attributis tradit; nam nobilissimae coloniae Agrippinensis IV, 17, 106ὶ auctorem nominare nihil attinebat. Itaque solent viri docti pleraque quae in ea parte
112쪽
Do Gallia Romanorum prorineia.
operis habet, ex Agrippae commentariis petita esse existimarenosque ipsi cum de coloniis Romanorum militaribus disputaremus, hinc potissimum quae AuguSti, quae reliquorum deinceps imperatorum coloniae e88ent, cognos endum e8Se putavimus. Quae cum ita sint, et quadruplicem illam, quae apud Plinium reperitur, Gallino divisionem ab Augusto prosectam esse intelligemus nec statuemus non potuisse fieri, ut ipsa Plinii stolato alitor Gallia divisa svorit. Ipsa tamen Pliniana divisio dissori paululum ab Straboniana. Non commemorabo alia, sed consigiam in eo, quod et praecipuum est et iam ab aliis viris doctis animadvorsum. Etenim Helvetii ab Strabone, qui suporiores Rheni ot Rhodani partes ad Lugdunum pertinere dicat, haud dubio Lugdunensi Gallisto tribuuntur, a Plinio IV, si, 3s, qui singulos quattuor provinciarum populos reo n-set, in Belgica collocantur, eaque discrepantia eo est insignior, quod et Strabonem Augusto imperanto vixisge constat et Plinium ea quae apud Agrippam eundemque Auguatum invenerat, rotulisso didicimus. Uter igitur rectius tradidit 3 Atque olim quidem Strabonis auctoritas praeseri solebat, et quod sub ipso Augusto vixisset qua que Galliarum provinciae QSSent, ipse cognoscero potuisset, et quod in dictatoris Caesaris Augustique institutis roserendis magnam quandam diligentiam
ostendoret: nunc ab Fechicro Momingenioque, quorum libros supra citavimus, probatus est Plinius, contemptus Strabo, quom ot provinciarum divisionem parum curasso et multa volcontagionis vel negligentiae documenta edidisso dicerent. Equidem quae utrimque asseruntur quantum valeant cum non dissimulem, animum tamen inducere non possum, ut aut Plinium. qui in transcribendis Agrippae commentariis Vix errare potuit, spernam aut Strabonem, quamvis in quibusdam minus accuratus Sit, ea, quae tamquam certa tradidit, salso tradidisse existimem. Numquid enim necesse est alteruter peccarit 3 Tam
longa certe fuit Augusti dominatio, ut Galliae provincias initio eius alias, alias in exitu suisso nequaquam ab veri similitudine abhorrcat, attulit etiam, cum perpetua cum Vicinis barbaris bella gererentur, eas vicissitudines, ut causa finium mutandorum tacito possit reperiri. Denique quandam provin-
113쪽
10' De Gallia Romanorum provincia.
clarum mutationem Susceptam e88e ab ipso Augusto constat,quao nisi aceidisset, cur Strabo in Galliarum potissimum descriptione do ratione sua proVinciarum negligendarum disputasset IV, i, i extr. , parum intelligeretur. Sed ad hanc
quidem rem infra, ubi causam, cur Augustus guum ipso institutum mutasse videntur, significabimus, redeundum crit; nunc hoc teneamus, duorum PraeStantissimorum scriptorum auctoritatem nisi quaedam talis mutatio accidisse putetur, non posse
Quattuor igitur in Gallia provincias Augustus instituerat, in quas singulas singulos mitteret legatos, sed illud discrimon,
quod postea reperimu8, ut aliae consulares, aliae praetorios rectores neciperent, nondum Observabatur. Nam in ipsam Syriam, qua nulla provincia aut maior aut opulentior aut pluribus tunc quidem legionibus instructa erat, tamen aliquamdiu praetorioa missos esse docuimus in comment. epigraph. Vol. IIp. 76. Noe in Gallia qui primi imperium tenuerunt, videntur consulari dignitato fuisse. Nam M. Vinicius P. f., qui a Dione
LIII, 26 anno 25 narratur Germanos quosdam, qui mercatorES Romanos trucidarunt, vicisse, certe con8ulatum nondum ges-Serat, cum Galliae praeessui. Eum cni in ex Cul. Iul. anni 19 a. Chr. consulem fuisse ex fragmento Colotiano cognoscimus, idemque commemoratur apud Voltei. ΙΙ, 104, quo loco insignem verborum corruptolam sustulimus in comment. epigraph. I p. 38. Sed nec quamdiu nec quam Omnino provinetam tenuerit, traditur, quamquam, quoniam Belgicam tunc omnem barbaris vicinam terram comprehendi 8se Suspicamur, hane quam Lugdunensem ei paruisse probabilius est. Tacetur deinceps de
Galliis, nisi quod Dio LIV, 4 anno 22 a. Chr. Narbonensem
ut pacatam ait senatui populoque Romano esse redditam, ut postea non legati principuin, Sed proconsules ei praeessent. Sed tres quae reliquae erant Caesaris provinciae, paulo post traditae sunt M. Agrippae, de cuius potestato disputavimus in comment. ΙΙ p. 82. Is enim anno 23 in Syriam missus erat legatus Augusti, sed arcessitus anno 2l in Siciliam Augusti filiam in matrimonium accepit iussusque est cum Romam Seditionibus perturbatam componere, tum Gallias Hispaniasque Diuiti oste
114쪽
Do Gallia Romanorum pro in ia.
'l'ηρtα9 μετεστη. Ex quibus Verbis non npparet, quam tune Agrippa potestatem habuerit, sed cum oum l. l. docuerimus ita in Syriam esse missum, ut omnibus populis, qui Caesaris e8sent, imperaret, atque anno demum l8 proconsulari illa potestate, qua Augustus quoque utebatur, QSSe Ornatum, ut etiam in senatoriis provinciis plus quam qui cuique praeessent potestatis haberet, quoniam et Gallias et Hispaniam rexisse narratur, sic eXiStimabim , eum ab Augusto legatum constitutum es8e et trium, quas in sua potestato tenebat, Gallicarum provinciarum et duarum Hispaniarum. Abisgo autem in eas provincias videtur exeunte anno 2l vel ineunte eo qui insequitur; rediit Romam mense sere Maio anni lii, retinens tamen
imperium provinciarum, dum ipse Augustus Ox Asia octobrimenso revertit. Quis ei successerit, non traditur illud quidom, sed probabile tamen mihi videtur esse, Tiberio Neroni, ei, qui postea imperavit, traditum esse Galliarum imperium. Fuerat ille Augusti vitrici comes in Asiatica prosectione, ex qua cum eodem
tempore quo illo redissol, honores Praetoriog τας et Du 2 τρα- Urs κυτων τιμ.άς, Dio LIV, 10ὶ accepit, i. e. non Ornamenta praetoria, quae iis, qui genatorii ordiniS nec egsent nec esse possent, dabantur, Sed locum praetorium sententiae in senatu dicendae, et post haec, ut Sueton. Tib. e. 9 ait, comatam GaDuam anno iners rexit, et barbarorum incursionibus et principum discordia inquietam. Exin Raeticum Vindeliciumque belltim, Diale Pannonicum, inde Germanicum gessit. Quae sic solent a
viris doctis tutelligi, ut Galliae administrationem cum Raetico bello coniungant, quoque tempore id gestum sit, eodem Tiberium Galliae praesuisse existiment. Quam opinionem ut minus probem, duae imprimis rea iaciunt. Primum enim Raeticum bellum sic ge8tum est. Cum anno l6 Lolliana clades in Gor
mania accidisset Dio LIV, 20 et Vellei. II, 97), Augustus ipse cum Tiberio privigno tunc ipsum praetore Dio LIV, l9
in Galliam proscctus, quia barbari interim recesserant, nihil Diuii irco by Cooste
115쪽
De GaIlia Romanorum Provineta.
magnopere gessit, sed cum simul Raeti et Vindelici arma movissent, Augustus anno icti primum Drusum ex Italia et Dolmatia, tum Tiberium, quem secum habebat , ex Gallia bellum inserre iussit subactique sunt ipsa illa aestato Strabo IV p. 2063. Iam ut tempus illud, quod Tiberius ante bellum Raeticum
tunc in Gallia consumpsit, numeremus, certe non annus ille, quem Suetonius prodit, sed Sex sero menses efficiuntur. Dein do Tiberius narratur comatum Galliam reriisse, non aut Lugdunensem aut Belgicam aut Λquitanicam, quas tunc legatorum provincias fuisse docuimu8, unde ei non unam aliquam cx his, sed omne8 tres commissas e8se colligemus pari sere potestate
ac paulo ante Agrippa et in Λsia et in Galliis Ilispaniisquo
habuerat. Quodsi universam Galliam tenuit, certe tenere non potuit, cum Augustus ipse in Galliis aderat, quo praesente Iegati tantum vulgares, qui Singulas provincius regerent, Opus orant. Itaque sic potius factum esse censeo, ut cum Agrippa in urbem reverSO Augustus quoque cum Tiberio ex Asia redisset, hic Tiberius univorsis Galliis, quae imperatoris essent,
praeficeretur ea8quo anno l8 a. Chr. teneret, quo Rnno eXeunte Romam revertit, ut praeturam iam vero in annum IT dolatam
gereret Dio LIV, iiij. Successit ei non in omnibus provinciis, sed in Belgica tantum, ut videtur, illo M. Lollius, cos. anni 21 a. Chr. , de quo diximus in comment. II p. l0T, qui cum ad praedam taciendam barbari in ipsam Galliam irrupissent, cladem accepit magi A amissa legionis quintae aquila
ignomini OSam, quam periculosam Vellei. II, 9T; Dio LIV, 20;Suet. Aug. 23), quae effecit, ut Augustus ipso cum Tiberio in
Galliam properarent. Nec vero aut Gormani in bello perstiterunt aut Lollius turpiter sese gessit, quare Augustus etiam postea eius Opera usus est nee tum ci imperium vidctur ado-misse; sed eum Augustus ipso quamdiu in Galliis orat summum imperium teneret, M. Lollio tutandum Rhenum inseriorem, Tiberio euperiorem tradidit. Exarserat enim eodem tempore Raetorum Vindelicorumque bellum, ad quod gerendum Augustus et paulo ante Drusum miserat et tunc ut ex Gallia contra barbaros profici Aceretur, Tiberium misit. Ac constat tune universam Raetiam imperio Diuiti ou by Cooste
116쪽
Dε Gallia Romanor 1m Provi Cia.
Romano esso adiectam Dio LIV, 22; Suet. Aug. 2l et Tib. 9; Liv. CXXXVI , nec tamen recte de eius administratione iudicant, qui quod Vellei. ΙΙ, 39 ait: Ruetium sutaem et Vindelicos
Ti. Causar) novas imp rio nostro rubiunxit provincias, peculiarem iam Augusto imperante provinciam Raetiam misso putant. Recto enim Fechterus in disputatione, quam supra citavimus, p. 338, eam quodammodo statuit fuisse cum Germania superiore coniunctam, modo ne illa quae a nobis refutata est de militari imperio opinione induetus copias modo, quae in Raetia essent, legato Germaniae paruisge, civilem quasi iurisdictionem ab alio praeside administratam esse putasget. Narrat autem do ea sic Tao. hist. I, II Raetia, δε oricum, Thracia et quae aliae prov/ncias procia atoribus cohibentur, ut Taciti tempore i. e. Traiano imperante procuratores Raetiae praefuisse constet. Sed item praefuerant iam sub Nerono, siquidem in bello civili, quo Vespasianus imperium adeptus est, Porcius Septiminus Racitae pro urator a Tac. Hist. III, 5 commemoratur. Iam omnes provincias, quae procuratoribus Parorent, constat quamvis suos praesides haberent, legatis tamen Caesaris, qui finitimum aliquem exercitum tenerent, parui88e, ut nec ea, in quihua legionum robore opus erat, ipat administrarent et in quibusdam
appellationibus maiori illorum potestati cederent. Id cum in reliquis his minoribus provinciis satis ceriis documentis intelligatur, tum in Iudaea, cuius procuratores imprimis nobiles sunt, plurimis rebus confirmatur. Raetia igitur et Vindelicia inam has in unum provinciae corpus coniunctas misso existimo cui togato paruit 3 Significant ea, quae anno 69 gesta e8genarrantur. Cum enim Alienus Caecina, L. Vitellii legatus, Helvetios, qui in Galbao fide perseverabant, ulcisci statuisset, praelaetus copiis quibusdam superioris Germaniae misit ad Raetica auxilia, qui ea admonerent, ut illos a tergo aggrederentur TM. Hist. I, 67). Alacriter postquam non modo auxilia, verum tota Raetorum iuventus advenit, utrimque Helvetii
vexati sunt, totumque negotium tam celeriter confectum, ut
iis nec poenitentiae nec deprecandi tempus daretur. Qua tanta ocleritate auxilia illa advocari non potuissent, nisi eidem imperio paruissent. Ac quae diversi erant imperii copiae suisque
117쪽
Da Gallia Ronianorum provincia.
legatis parebant, enumerantur a Tacito narranturque ad partos
L. Vitellii, qui tunc inferiori Germaniae praeerat, tranSisSe Τao. ΙIist. I, 5. i, superioris Germaniae legiones sub Hordeonio Flacco legato, Valerius Asiaticus, Belgicae praeses, Iuniua Blaesus, Lugdunensis Galliae rector, Trebellius Maximus, Britanniae legatus: unae illae Raeticae copiae quamvis nominentur, sine duce tam n nominantur, ut eas superioris Germaniae legato paruisse probabile fiat Tac. l. l. c. 59). Etenim
iaciamus Raetiam non suisse coniunctam cum Germania, quoniam reliquos procuratores legatis Caesarum Parui SSe constat, necesse erit aliam provinciam quaeramus, cui qui Praeesset,
simul summum Haetorum imperium habuerit, noque invenietur nisi Pannonia, quae per vicinitatum possit admitti. Iam Pannonia, cum initio principatus Tiberii suum praesidem Iunium Blaesum tribus legionibus imperantem habuisse cognoscatur ex Τac. Annal. I, l6 sq. , nondum in suae provinciae formam redacta erat, cum Tiberius Raetos Vindelicosque devinceret. Nam anno 6 p. Chr., cum ingens illa Pannoniorum seditiooxcitaretur, Dio LV, 29 Valerium Messalinum narrat Delmatiae et Pannoniae praesidem suisse, ut non abhorreat R vero, postea demum extincta illa seditione propriam provinciam Pannoniam e8Se constitutam, antea quicquid barbarorum por illam regionem imperio Romano pareret, in Delmatiam fuisse contributum, quae ipsa imprimis causa erat, ut Delmatia provincian Senatu populoque ad Caesaris 'Otestatem transferretur sDio LIV, 3I . Sed no postea quidem, cum Euum rectorem Pannonia liaberet, Raetiam cum Da coniunctum suisse bellum Vitellianum docet. In quo cum Germaniae omnesque quae inde penderent nationes, pro Vitellio consenaissent, Pannonia, Moesia ceteraeque provinciae ad Orientum spectantes Vespasiani partes Eequerentur, Tac. hist. III, 5 narrat Raetiam cum procuratore suo suisse infestam Vespasiano, ut Pannoniae praesidem T. Ampium Flavianum ad Vespasianum accessisse, do Norico nihil addit . sed tradit idem copiaε quaεdam amiliares cum Noricorum iuventute ad occupandam ripam Aeni fluminis, quod Raetos Noricosque interfluit, esse missas, nimirum ut aiqui Vitellianorum impetus in provinciam Vespa8iano parentem Diuiti sed by Corale
118쪽
De Gallia ROinnnorum provincia.
fierent, repellerentur. Hinc, ut Raetiam cum Germania, ita Noricum cum Hannonia coniunctum fuisse intelligomus. Quare quoniam Pannonia Noricum habuit Contributum, non poterimu8 existimare, eidem fuisse adiunctam Raetiam, praegertim quam in eo bello, quod per exercituum factiones gereretur, a Pannonicis legionibus dissensisse viderimus. Νeo vero Raetin Gormaniae prassidi ab imperatore Hi quo subdita est, cum antea alia cum provincia suisset coniuncta, Ased exitu iam Augusti eam Germaniae re tori paruisse Ostendit Tac. Annal. I, 44, qui Germanicum narrat, postquam legionum Germanicarum
seditionem composuit, veteranos in Raetiam misiSse, ut provinciam advorsus Suevos imminentes tuerentur. Neque enim
Germanicus ultra Gallias tunc ullum imperium habebat, qua de re paulo infra disputabimus. Nequo alia de causa Raetorum Vindelicorumquo cohortes in exercitu Germanici in Germaniam ingresgae erant Tac. Annal. II, IT), quam quod omnis Raetia et Vindolicia eius imporio cum reliquis provinciis Gallicis parobat. Quamquam illud merito dubitari potest, num Procuratores illi, quos Nerono imperante Raetiae et Norico sub imperio togatorum Germaniae et Pannoniae praefuis8e vidimus, iam sub Augusto fuerint. Mihi quidem, etsi nihil corte affirmari posse intelligo, non Videtur ae nescio an Claudius anno 42 p. Chr. initio impurii sui, cuius memoria apud Tacitum periit, cum Mauritanias equitibus regendas traderet, item ad votus Iudaeae
exemplum alius minores provincias procuratoribus permiserit: nullum certe eorum vestigium Augusti aetate reperitur.
Docuimus igitur, exeunto Augusti principatu Raetiam Vindeliciam tuo cum Gallia fuisse coniunctam, diximus etiam, cum Raetia subigeretur, Tiberium ex Gallia esse profectum, ut planum certe ogge videatur, eam postquam in provinciae formam redacta est, in Gallicam aliquam provinciam esse contributam. Sed in utram tandem putabimus, in Belgicam an in Lugdunensem 3 In illam corto existimare debebit, qui Plinii auctoritatem sequetur, qui cum diligenter provinciarum populos recenseat, Helvetios, Raetorum vicinos, in Bolgi
enumeret. Ubi autem ille Raetos habet 8 Nusquam in Galliae quidem descriptione, sed recensita Italia libr. III, 20, I 33 in
119쪽
Da Gallia Romanorum pro incia.
gentibus Alpinis nominat Raetos et Vindelicos. Num igitur eum in reliquis populis enumerandis diligentem, in Raetorum gente negligentem suisse putabimus 3 Non arbitror, sed hoc colligendum esse censeo, cuius temporis p vincias Pliniua recenseat , eo Raetiam Vindeliciamque nondum subactam suisse vel nondum in provinciao formam redactam. Nam quin Raetorum populi iam aliquanto ante, quamvis sui E legibus suisque moribus viverent, tributum tamen populo Romano pendere consuerint, non dissentio. Sequitur igitur Plinius eam Galliarum divisionem, quae ab Augusto initio principatus sui instituta atque imprimis ab Agrippa confirmata est, quem solum auctorem ab illo citari videmus * 105, in quam divisionom siquid eorum, quae postra ncta Sunt, notabile Videretur, Euhiunxit, veluti de colonia Agrippinensi. Quod si hoc eoAset,
non ut regiones populosque recenseret eiusque recen8ioni8 recte instituendae causa aliquam, quae certe tradita esset, provinciarum Romanarum descriptionem eligoret, sed ut per quas provinciaa imperium Romanum regeretur, definiret, cum alia multa iacienda erunt, tum aut Vegpagiani tempora, ad quae accommodaretur, eligenda aut quid deinceps ex superiore dc- scriptione immutatum esset, significandum erat. Nunc constantiam aut aequalitatem parum Sane eum curasse confitebimur magniimque cautionem adhibebimus, ne ex iis quae dicit, in orrorem inducamur. Similisque prorsus mihi videtur esse
Pannonino Noricique descriptio, quae a Plinio ita adiungitur Delmatiao Illyricoque, ut nulla provinciae sat montio libr. III, 24, l46 sq. , cum Moesia vicina appelletur provincia: quare hos quoque populos ad eorum temporum rationem, quibus
nondum suum praesidem noceperant, ab eo recen8itOS esse arbitramur. Strabo vero totus in hac disputatione nogligendus est, qui Galliae ipsius populos non provinciarum ordine enumeret, nedum ut quae gentes republica tantum, non locorum regionumque situ coniungerentur, eas ad Galliam potius quam eo quo natura pertinero intelligeret, recensere debuisse videatur.
Quae cum ita sint, hoc maxime tempore, quo Tiberius ex Gallia Raetis bellum intulit, Gallicas provincias ita mutatas
120쪽
De Gallia Romanorum provin ia.
Esse suspicamur, ut ot Plinius et Strabo recto tradidorint.
Ante annum l6 a. Chr. Belgica ad sontes Rheni Rhodanique pertinebat, qualem Plinius definit, tum accepta clado Lolliana
Augustus cum ipse advenisget, et Lollium ad inseriorem Rheni Partem, ut barbaros repelleret, reliquit num hoc et ex iis quae Dio LIV, '20 narrat, coniicio et quod Augustum etiam postea Lollii opera usum esse video, facile credo), ei ipso Lugduni,
Opinor, piae opulentissima arum regionum urbs serat . consistens suo consitosso Augustum eum in Galliis ossot, Lugduni maximo commorari narrat Dio LIU, AG) Tiborium contra uno- tos, qui itum arma moverunt, misit. Sic factum, ut, quoniam legatorum provinciae separandae erant, Lugdunensis iam ad Rhenum ultraque extonderetur niagnamque oorum, qui antea Belgicae fuerant, populorum partem comprehenderet. Quamquam linoe, quae cXPlicaVimus, coniecturae esse videmus, neque in ea ita persistemus, ut non, si quid molius ah ali asseratur, facile do ea deducamur: illud certo viduntur demonstrasse, parum recto sacere, qui de errore vel Strabonis volPlinii declamitoni nequo per tam diuturnum Augusti imperium fiori potuisse cogitent, ut Galliarum divisio mutaretur. Sed hoc loco, ut populorum Gallis Germanisque vicinorum sortunam illustraremus, fines huic disputationi propositas paulum egredi Raetiaeque et Norici cum Pannonia coniuncti historiam ulterius persequi placuit. Ac Raetiam quidem imperatoris Traiani aetate ita Germaniae superioris legatis paruisse, ut suos tamen Procuratores haberet, paulo supra diximus. Endemque ratio postea constitit. Nam Capitolinus in M. Aurel. o. 8 narrat, cum Catti in Germaniam ac Raetiam irrupissent, Contra eos missum esse Aufidium Victorinum, quom indo
Prorsus PX vetere consuetudine et Germanino superiori et Raotiae praefuisse intelligemus. Λccidit autem hoc Cattorum bellum ipso initio imporii divorum fratrum, si quidem et ab Capitolino ante bollum Parthicum ab Vero susceptum collocatur,ot bellum Britannicum, quod eodem tempore irrupisse narratur, a Sex. Calpurnio Agricola, cos. anni 145, ut Borghesio in Mem. Inst. arch. I p. 4l videtur, iam anno 162 p. Chr. gestum esse probabile est. Cf. E. II sibner. in Mus. Rhen. XII, i p. 6 l.