장음표시 사용
91쪽
De Gallia Romanorum pro inci .
dita est, huius anni aestate Q. Metellum cum Vaccaeis pugnasse docuimus, ut, cum provinciam antequam alii assignari possit,
Vacuam esse oporteat, certe uni Versa Hispania aestate nondum
Pompeio mandari potuerit. Deinde quid est quod Cicero Pompeium sibi displicuisso scribit 3 Ad valetudinem id certe non
pertinet, sed poenitebat hominem eorum quae in consulatu suo agore atque assequi posset imprimisque provinciarum, quas sibi collegaeque olim a senatu decretas e88e videret. Ipsam etiam legom Treboniam longe posteriorem quam Ciceronianam
epistolam esse infra exponemus, nec Consentaneum egi uulcum similium legum consuetudine congruit aut denique cum
Dione XXXIX. 39, qui statim post legem latam legatos inprovincias mi88O8 esse ait, convenit, ut multo postquam rogatio ad populum lata est, diein, quo consules provincias ac iperent, finitum esso existimemus. Quare verba illa Ciceronis ad Atticum ad provincias olim anno 56 ex lege Sempronia consulibus decretas, non ad eas, quae lege Trebonia aggignatae sunt, refero, ut Pompeius mense Μaio parum contentus iis, quae ab senatu obtigerant , num quid forte lautius a populo Accipere posset, animo agitasse legemque Treboniam praeparasse putetur, in quibus dum est cogitationibus, morte Q. Nepotia nuntiata universae Hispaniae ei tradendae occasio Oblata est. Veruntamen unde discimus non nominatim a Trebonio provincias Crasso et Pompeio esse tributas 3 Nimirum quod Plutarchus Crass. c. l 5 sortitionem eorum commemorat: eX quacum illi Syria, huic Hispania ultorior evenisset, lex Trebonia nihil nisi quas senatus ac sors dederat, ambitu extendit, copiis auxit, imperio amplificavit. Hac igitur lege M. Crasso et Cn. Pompeio consultum est,
qua perlata sic enim scribunt Dio XXXIX, 33 et ΡIul. Cat. c. 43ὶ ipsi, qui iam provincias acceperant, consules eodem die Dio XXXIX, 36 aliam do Caesare legem pertulerunt, qua
primum potestas eius amplificata est, ut liceret ei cum quibuscunque vellet et bellum gerere et pacem sacere, aliaque quaedam minora constituta, deinde imperium prorogatum in alterum quinquennium, ne prius quam consules ipsi exercitum provinciamque dimittere cogeretur. Neque enim recte haec quoque Diuiti oste
92쪽
Da Gallia Romanornm provincia.
altora do provinciis lex solet ad eundem C. Trebonium referri. Ipsos consules eius latores fuisse aporto indicat Volloi. II, 46 Pompeium ad populum do ea re tulisse narrans, ae certius otiam Hirtius boli. Gall. VIII, 53 Marcellum consulem ante tempus ad senatum de Caesaris provinciis contra legem Pom- poli et Crassi. Convenitque prorsus Dionis accuratissima narratio, qui ot o. 33 libr. XXXIX antequam Trebonia lex promulgaretur, OOnsules ipsos reo pisso tradit, se etiam de Caesaris honore laturos, et c. 36 dimissa a tribuno plebis contion
consules novam contionem coegisse noVamque legem proposuisse. CL etiam Appian. bell. civ. II, l8. Quae cum ita Aint, dubium videri debet, an apud Livium opit. CV, a quo loco supra prosecti sumus, probanda sit auctoritas veteris codicis ea, quae sunt Caesari Gullia ct Germania, omittentis, praesertim cum non Gallia, sed Galliae appellandao suerint. Ita sane maximi Livii errores tollerentur nec quicquam relinqueretur, quod non plane esset verum. Nam Catonis quidem in Trebonia lege eam, de qua Livius scribit, pertinaciam, in consulari nullas omnino partes fuisse Dionis narratio demonstrat. Sed nescio tamen quo pacto additamentum illud irrepserit, quippe quod solum ex omnibus veteribus auctoribus Germaniae mentionem faciat, quam traditam esse Caesari, quatenus omnino tradi potuit, veri est simillimum. Videtur igitur in primario illo codice, ex quo reliqui manarunt, copiosior suisse narratio et excidisse aliquid etiam in votustissimo qui extat codice. Sed quale fuerit illud quod oonsulari lego Caesari datumost, imperii alterum quinquennium sto quo tempore degeriptum, magnopere quaeritur. Iam legis Vatiniae diem, quo superius quinquennium datum erat, incepisse docuimus a Calendis Martiis, ut extorii Cal. Mart. anni 54: quare eum Caesarem, cui prius lata sit congularis lex quam Vatinia exierit, constet inter prius et inter alterum quinquennium nullum tempus habuisse imperio certa lege dato vacuum, tria cogitari Possunt, aut a Cal. Mart. anni 54 aut a Cal. Ian. eiusdem anni aut denique a priore aliquo dio alterum quinquennium esse inceptum. Iam si Cal. Mart. anni 54 eius initium erit, exitus in easdem Cal. anni 49 incidet, neque ea res ullo pacto cum
93쪽
De Gallia Romanorum provincia.
iis convenit, quae de imperio adempto narrantur. Etenim Appianus boli. civ. II, 28, qui initia belli civilis accuratissime exponit, Cn. Pompeium narrat cum anno 50 de successorΘCaesari mittendo agoretur, callide ita ad senatum scripsisse, ut Caesari, quasi ne finito quidem imperii temporo decederct vellet, crimini daret η μhv θη et ou IπίραμιαεvωV εἶχ2Vευπρεπε αv τε et ρ Ilo Mimu καὶ ἐρέθισμα κατα του Καtσαρος, obκἀποδtδόντος es v ἀρχηv ου δ' tu et i, vεvo σμενον χρovii, , itemque Dio XL, 59, de iis quas anno 5s acta sunt, tradens Pompeium hoc constituisse ait, ut Caesari cum imperii dies exisset soxiturum autem fuisse anno insequenti) successor mitteretur: s πραττε δ' 6μως llo μπυος oetetv riv δεδομavov ot γ povou δtαπρα et6υeto 6ὲ οὐκ ἐς μακρὰν, ἀλλ' ευθυς iv et i, si aetaρ ρ aetatravi σεσθαι εμελλε τά τε ἄλλα κατα Hὶταt καt ἰξMDTEuasu οἴκαδε ἐπανέλθη. Quae verba lv et i, υπτέν is aetat) qui accurate interpretabitur, et legis consularis initium a Cal. Martiis anni 54 repeti non posse intelliget nsequo dubitabit, quin salsa sit otiam altera illa opinio, quam plurimorum esse video, qui a Cal. Ianuariis quinquennium logis consularis et cooptum et finitum 288e putant, ut Cal. Ian. unni 49 alii proconsuli Galliae tradi potuissent. Cuius opinionis nullam aliam invenio esse causam, quam quod omnino Cal. Ianuariis imperia finiri debuisse exi- Stimant. Ac consules sane et praetores et aediles et quaestores quique alii praeter tribunos plebis sunt perpetui quasi magistratus, tunc Cal. Ian. inibant, sed reliquae potestates, quae ad certos usus fiebant, ut dictatores, III viri agrarii, alii curatores, nulla corta magistratuum initia habobant, provincias vero alias aliis temporibus osse coeptas vel ex lege Vatinia congiat, qua ex Cal. Mart. ad Cal. Martias quintas Galliarum
imperium Caesari datum esse diximus. Quodsi aliquo ante Cal. Ian. anni 49 die imperium Caesaris exiit hoc enim unum ex tribus quae posuimus relinquitur) eodemque ante quinquennium, quod lex consularis dedit, die olim coeptum est, nulla alia eius diei causa poterit excogitari, quam quod ipsa lex consularis eo dio lata sit, in qua sic fuerit scriptum, ut inde ab eo die quo lata esset usque ad eum diem quintum Caesari imperium prorogaretur. Sed si exilua imperii Caesariani intra
94쪽
Do Gallia Romanorum pro ineia.
annum 50 a. Chr. quaerendum est, hoc primum certum erit, non in ineuntem, sed in exeuntem annum eum incidisse. . Etenim, ut quae de logis Treboniae tempore supra disputavimus hoc loco praetermittam, maxime in eam rem constat Caesarem incubuisse, ut consul designaretur finito proconsulatu, cuius aempus si primis anni 50 mensibus exisset, nonne probabilo est hoc cum fuisso acturum, ut in annum 19 designaretur 3 Sed hoc nemo veterum tradit, qui in eo prorgus Con- Eentiunt, ut pum in annum 48 consulem sori voluisse narrent. Comitia autem consularia modio soro anno tunc habebantur,
anno quidem 50 postquam paululum dilata sunt, Cal. Sextil.. habita esse sex Caelii opistola apud Cic. epist. VIII, 4 discimus. Quare in posterioro anni 50 parte Caesaris imperium exisse
intelligimus. Agi autem coeptum ost de successore ei mittendo iam anno As, oum M. Gunditis Marcellus con edicto
Praefatus de summa re re'llica acturum retulit ad senatum, ut ei succederetiar ante tempus, quoniam bello coninecto pax esset
ac dimitti Gheret victor Mercistis Suot Caes. c. 28 . Statuerat de ea ro agere M. Maroelius iam initio ipso anni, sed distulit in Cal. Iunias Caol. apud Cic. epist. VIII, 1, 3), quo senatu cum non esset actum, reiecta res est in Idus Sextiles sibid. ep. 4, i), sed cum tunc quoque iudicio C. Marcelli eos. designati interpellata osset, ibid. 9, 23, tandem tractata est prid. Cal. Octobrefl auctoritatesque eae pergeriptae, quas Caelius apud Cic. opist. VIII, 8 resori. In quibus hoc orat, ut Cal. Martiis anni A0 de successiono Galliarum emoritisquo Caesaris militibus
in senatu ageretur. Sed has M. Marcelli actiones atque impetus narrant Omnes saetos esse antequam Caesari proconsulatus exisset, non modo Suetonius, quem citavimu8, Verum
etiam Appianus boli. civ. II, 26 sit Dio XL, 59. Atque sam
ob causam haec Cn. Pompeius improbabat, haud dubio tamen significans, si Caesari tempus exisset, successorem in Gallias esse mittendum. Quam Pompeii sententiam, de qua etiam Appianus et Dio tradunt, sic Oxponit Caelius apud Cic. epist. VΙΙΙ, 8, 4: Altinando tumen, saepe re dilata et graviter acta
et planη perspecta Cn. Pompere voluntate in eam partem, ut eum decedere post Cal. Martias placeret, senatus consultum - factum 6. Duili reo by Cooste
95쪽
Dε Gallia Romanorum provinciR.
est, et paulo post: Illa praeterea Cn. Pompeii sunt animadversa, etiae maxime considentiam attulerunt hominibus, tit diceret se ante Calend. Mart. non posse sine iniuria de provinciis Caesaris statuere, post Cal. Mart. se non dubitaturum. Cur Rutem Pompeius si ante Cal. Mart. anni b0 de Caesare decerneretur, iniuriam ei fieri putabat, si post eas, non fieri y Nimirum
quin eo tempore transactis reliquis negotiis senatus solet doproVinciis, quae quoque anno vacuae fiunt, statuere et consularibus et pinsetoriis ex lege quidem Pompeia, qua vetus ratio paululum mutata est Comment. epigraph. Via. II p. 291ὶ, quare eum intra annum 50 exisse Caesaris quinquennium didicerimus, ne quid Oxtra ordinem de eo decerni videretur, una cum reliquis provinciis otiam de Galliis rectissime statui existi mabat. Quamquam illud certe minus apte Caelius priore loco scribit Caesarem placere post Cal. Martias decedere, ut ne diem quo eum decedere voluerit definiat et do decedendo loquatur cum debeat de successore decernendo. VPruntamen cum illa esset Pompeii sententia, ut Caesari exacto demum imperio succe88orem mittendum esse Censeret, quid tandem
anno b0 actum est 3 De quo narrat Appianus bell. civ. II, 27r Κλαυδ oc δ' ἐςMalao naparat, Κοασαρt diαδοχους lati τα ἔθνη 'καὶ 7αρ ελη'sev ὁ χρό96ς i. e. C. Claudius Marcellus circa Cal. Martias spaululum enim rem dilatam esse arbitror, retulit ex genatusconsulto de provinciis consularibus imprimisque do Galliis; siquidem tuno desinebat proconsulatus in saris. Nondum igitur menso Martio exierat, sed propinquus tantum erat exitus. Verum quo tandem die erat exiturus 3 Scilicet significat rursus Caelius menso fere Iunio sic ad Ciceronem scribens Cic. epist. VIII, ii,3): Quod ad rempublicam attinet, in unam
enusam omnis contentio coniecta est de provinciis, in quam adhuc inciabuisse eum senatu Pompeius videtur, ut Caesar M. Novembr.
decedat. Quod igitur superiore anno Pompeius narratur existimasse, ut Caesari exacto imperii die succedendum esse putaret,
id hoc loeo sic dicitur, voluisse cum Caesari Id. Novembr. succedi. Nonne igitur apertum est, ipsis his Idibus Novembribus anni 50 Caesaris exisse proconsulatum eique ex legibus potuisso succedi 3 Ex eodem die anni 55 oi olim alterum
96쪽
Do Gallia Romanorum provincia.
quinquennium decretum est, eodem lex ipsa consularis lata, eodem denique Cn. Pompeio quinquennalis Hispaniarum proconsulatus delatus. Iarn reliquas anni 50 a. Chr. actiones praeteribo, quaecum utrimque summa vi in Galliarum successionem incubuissent, elusae sunt imprimis Curionis trib. pleb. intercessione, hanc aequitatem praetexentis, quod Pompeio et Cadfari simul exercitus adimendos succe880GSque decernendos esse diceret. Qua de ro sic narrat Appistnus bell. civ. II, 27, multos contra dixisse, quod iniquum esse putarent Pompeio antequam eius tempus eXisset, imperium propter Solam suspicionem adimi lutaretis. 2vωυ oa πολλων, ως Gυκ tb0v et ii μν πω τον χρονον les κει, et v Ilo tritis, quae mentio cum tacta esset, idem c. 28 Pompeium tradit senatui scripsisse, se quidem, si ita e republica esse videretur, vel anto tempus legibus constitutum sponte sua depositurum esse provincias α oh ακων eZρη λαβε tu, εχωναποθησῖται τοῖς απολαβεtv θελουσtu, ουκ ἀνα λεγο,v zοὼς χρονους robc ευριομενους . Dispar igitur causa erat Caesaris et Pompsit: illi Idib. Novombr. anni 50 exiit proconsulatus, huic nondum exiit. Etenim anno 52 Pompeio tertium consulatum gerenti loco provinciae ex consulatu decernendae prorogatum erat imperium, ut Dio XL, 44 et 56 scribit, in alterum quinquennium, ut Plutarchus Pomp. c. 55 in quadriennium alterum. Hanc dissen8ionem no quis inscitia aut negligentia alterius utrius ortam esse putet, paulo altius haec quoque res repetenda est. Etenim anno 53 cum inultae vehementesque seditiones extitissent, tandem Cn. Pompeius a. d. V Cal. Mart. ΑScon.
p. 37 Oreli., solus consul creatus est, qui primum legem de iudiciis sanxit, qua Milo a. d. VI Id. April. Λscon. p. 31
condemnatuS est, tum senatus Pompeio pro restitutione rei
publicae et duas legiones ad eas, quas iam habebat, addidit et imperium Hispaniarum prorogavit , deniquo ille ex Cal. Sext. Q. Metellum Scipionem generum suum collegam ascivit; hunc enim rerum ordinem accurato singula exponens Appianus bess. civ. II, 24 significat. Unde monse soro Maio vel Iunio illud de provincia proroganda senatus consultum lactum esse colligemus. De ipsius autem prorogationis tempore dupliciter
97쪽
De Gallia Romanorum pro inciR.
existimari potest. Etenim decerni potuit, ut ex eo die, quo
decerneretur, ad eundem diem quintum l. e. usque ad mensem Maium vel Iunium anni 47 Pompeius Hispanias obtineret. Ita et Dio quinque annos Pompeio adiectos esse dixit rectissimo et Plutarchus consulatus ipsius tempus non complectens paucosque qui ultra annum 48 pertinebant menses omittonsquod quadriennium appellarit excusandus est. Ad eandemonim rationem Dio XXXIX, 33 altera legis consularis prorogatione Caesari triennium adiectum esse scribit , annos ba et b2 et fit intelligens, quos solos integros ei ad vetus legis VR-tiniae tempus additos esse vidimus. Qua de causa eo minus erroris accusari debet, quod ipse si verum quaeratur hoc triennium adiectum inveniri ait ωστε estv Mεiioviciv και ἐκείv p rii,
Καισαρι τρια ἔτη πλείω ωore τὰ hui kς ευρiaκετα iκυγα . Sed potest de prorogatione imperii quod Pompeius obtinebat etiam alia ratio iniri caque, ut mihi videtur, paulo probabili Or. Cuius otsi initium utique misso iudico ab illo die, quo senatusconsultum lactum est, tamen dubitari potest, an iussus sit Pompeius imporium habere ad Cal. Ian. quintas i. c. anni 47. Illud enim et rectius etiam quadriennium appellari poterat ut non minus recte quinquennium; de simili enim quinquennio summae potestatis III viris reipublicae constituendae delato diximus in comment. cpigraph. Vol. I p. l7. Eiusque prorogationis causa quaedam asserri potest per se sane probabilis. Nam cum Caesari supra docuerimus lego consulari imperium prorogatum esse ad Idus Nov. anni 50, illud sane apparet, quo iure optimates ugi sint, cum ei succedendum esse existimarent, sed hoc non intelligitur, quam iniuriam sibi Caosar fieri questus sit cum adimeretur, quoque pacto postularit, ut Pompeius quoque eXercitus provinciamque dimitteret. Neque obseure Caesar querebatur; nam et Suetonius Caes. c. 29 eum litteris narrat senatum esse deprecatum, ne sibi beneficium
populi adimeretur et ipse boli. civ. I, 9 in iis quae L. Caesari
adolescenti ad Pompeium se mandasse ait, sic scribit: doluissere, quod populi Romani beneficium sibi per contumeliam ab in
micis ea torqueretur ereptoque semenstri imperio in urbem retraheretur, cuius absentis rationem haberi proximis comitiis populus Diqi tred by Coosl
98쪽
Do Gallia Romanorum promticia.
itississet. Quod illud est beneficium populi Romani, quod semenεtre imperium, quod ereptum sibi esse ait 3 Huius origo ex illo tempore repetenda est, quo Cn. Pompeio quod imperium lege Trebonia acceperat, Prorogatum est. Ita cum Pompeii potestas longius eX tenderetur, quam ea, quam ipse habiturus erat, CaeSar Veritus, ne privatus inimicorum odiis obiiceretur, cum tribunis plebis egit, ut ii plebiscitum officeroni, quo sibi absenti consulatum petere permitteretur. De ea re sic narrat Suetonius Caes. c. 26 Wit cum tribunis plebis collegum se Pompeio destinantibus, id potius ad populum ferreni, ut absenti si bi. guundoque imperii tempus e teri coepisset, petitio
secundi consulatus duretur, ne ea causa maturius et imperiecto
adhuc bello decederet, et Dio XL, bi: παρεσκευα σε uni m ioo
τῶν utili ou καθηκω αἰzi aαt, et denique ipse Cicero ad Att. VIII, 3, 3: idem Pompeius) etium tertio consulatu postquam esse defensor reipublicae coepit, contendit, ut decem tribuni pl. ferrent, ni absentis ratio haberetur. In quo plebiscito duo imprimis animadvortenda Sunt. Quo primum non hoc Sanciebatur, ut
quibuslibet comitiis Caesaris ratio haberetur. Quid enim illo agebat 3 Hoc, opinor, ut tamdiu haberet imperium quam Pompeius, qui si habebat usque ad Cal. Ian. anni 47, ut nobis probabile videtur, postulandum ci erat, ut anni 4li comitiis
consularibus sui ratio haberetur: sic Galliarum imperium habiturus erat usque ad comitia, deinde suturus designatus consul, tum consul usque ad idem tempus, quo Pompeius provincias depositurus erat. Itaque quae apud Caesarem buli. civ. I, 9 commemorantur proXima comitia, quia anno 49 ineunte commemorantur neque ad Proxima, quae antece8serunt comitia, de quibus Caesarem non laborasse constat, referri possunt, necesse est
intelligantur proxima insequentia, quae anno 49 sutura erant consulum anni 48. Itaque ipso in plebiscito suisse existimo, quod Dio habet Getαυ εκ et i,v v0 1 ou καὶ Uκs, quando per leges alterum ei consulatum gerere liceret i. e. decem anni S post primum, qui anni ipsi anno 49 explebantur, tum ut Caesaris absentis ratio haberetur. Alterum enim est, quod Caesaris sui absentis rationum haberi volebat, in quo non hoc tantum inest, ut Disiligod by Cooste
99쪽
Do Gallia Romanorum provincin.
senti petore liceret, Verum etiam ut reipublicae causa absentiet imporium retinenti et provincias regenti. Neque enim, opinor, lex praesentem profiteri iubebat propter quan iam vel consula tus vel populi Romani maiestatum atque amplitudinem, sed
eam ob causam, ne continuarentur Potestates. Ineptum autem
orat, Caesari, cuius imperium ex lege consulari anno bu exiret, hoc dari, ut absentem petere liceret nequo id si imperium deposuisset aut magni fecisset aut non ipse praesens gratiam plebis colligere maluisset , nisi prorogatio Aimul provinciae concederetur. Haec igitur prorogatio in plebiscito illo vel ipsa perscripta orat vel certe ita intelligebatur, ut dubitari non posset. Atque hoc est benescium illud populi, quod adimi,
hoc semenstra imperium, quod ex imperio suo eripi queritur, nimirum id, quod ab incunto Ian. anni 49, cum tandem deco-dore iussus est, futurum erat ad comitia consularia eiusdem anni, quae comitia tunc medio scro anno haberi consuevisse supra Ciceronis tegit monio docuimus. De quo imperio nec
lege consulari comprehensum sui Sse omnium auctorum conSensus ostendit nee loqui tamen pos8et Caesar, nisi aliquo modo decretum habuisset. Idque etiam planius ex iis porspicitur, quast deinde de eo plebiscito acta sunt, quae omnis belli civilis
occasionem praebuerunt. Nam cum exeunte consulatu suo
Pompeius do iure magistratuum legem tulisset, qua, ne continuarentur poteatates, et prae8entes Omnes, i. e. eXuto Inregistratu, priVatos petere consulatum et quinquennio post eum provincias sortiri iussit, casu accidit, ut Caesarem nominatim excipere oblivisceretur, seroque re animadversa atque a Caesaris amicis reprehensa, postquam lex iam in aerarium condita
erat, errorem corrigeret Suet. Caes. c. 28; Dio Cass. XL, M . Quare dubitatio quaedam existere poterat, an plebiscitum illud amplius pro ruto habendum e8set, quam Caesar ut tolleret, ab senatu anno bl petiit, ut praeter legis consularis spatium parumper sibi imperium vel universae Galliae vel partis alicuius prorogaretur App. bess. civ. H, 25), nimirum ut ab Idib. Nov. anni 50 usque ad comitia consularia anni 49 provinciam
retinere ae tum absentem potero consulatum liceret. Sed obstitit Caesaris condicioni M. Marcellus consul, qui cum maximo Dissi tred by Cooste
100쪽
Do Gallia Romanorum provincin.
in eum odio incensus es8et, agere coepit ea quae paulo ante exposita sunt. Hine nata est illa dissensio civilis nam etiam Pompeius insigni inconstantia Caesari adversari coepit), quae postquam rempublicam diatraxit, tandem in bellum, quo univorsi imperii 1 oinani forma mutata est, erupit. Quae singillatim persequi, quoniam Galliarum tantum historiam scribimus,
ab hoc loco alienum OSt. Hoc certum eat cum anno 49 bellum civito erumperet, Caesarem rite ex legibus quas ex consulatu acceperat proVincias, Galliam utrumque cum Illyrico Obtinuisse. Nam senatus cum revocandum utiquo Caesarem esse statuisset, decreverat
ille quidem successores, L. Domitium Ahonobarbum, anni biconsulem, Caes. bell. civ. I, 6; Cic. epist. XVI, te; Suet. Caes. 34 et Ner. 2) et M. Considium Nonianum, praetorem anni 52 Ascon. in Milon. p. 55 Oroll.; Cic. opist. XVI, 12; ad Att. VIII, 11, 13), quorum ille Galliam Narbonensem,
auctam recentibus bellis, hie Cisalpinam rogeret, sed cum huic senatusconsulto M. Antonius et Q. Cassius tribuni plobis intercesaissent ac vi prohibiti profugissent, cum probabili aliqua specio Caesar, quicquid ex eo die, quo tribuni fugissent, actum esset, rite ae legibus actum esse negabat Cic. ad Att. XI, Tinit.), ut ipse ex lege Cornelia Vetere, quae tamdiu quemque provinciae praee88e iubebat, dum successor missus esset, legitime Gallias retinere videretur. Quare, ubi provinciis suis relictis in Italiam invasit, legatos reliquit M. Licinium Cras
sum, III viri filium, in Cisalpina Gallia App. boli. civ. II, 4 l),
complures alios in Transalpina, in quibus maxime D. Brutus, C. Trebonius, C. Fabius nominantur. CL COmInent. epigraph.
Vol. II p. 224. Sed postquam superatis in Hispania Pompeii
legatis dictaturam accepit, antequam ad bellum Pharsalicum Proficisceretur, novam provinciarum, quas tunc tenebat, divisionem Suscepit, de qua sic refert App. boli. civ. ΙΙ, 48: Mε
statuere, sed credo tamen etiamnunc quod in comment. epigraph. Diqi tred by Cooste