장음표시 사용
181쪽
De Gallia Romanorum provincia appendix.
suisse putat Hosmannua p. 25, quod Pompeius ubi a petition
honorum absentes submovebat, sciens et dolo malo, quamvis paulo ante legem tribuniciam ipse adiuvisset, Caegarem non excepit. At Suetonius c. 28 per oblivionem Caesarem nonoxceptum esse ait oblivionemque ostendit, quod lego iam in aes incisa et in aerarium condita Pompeius errorem correxit: quod quis saceret, qui ea ratione Caesari no ere cuperet 8 Pugnat igitur II osmanniana auctoritas cum Suetoniana, pugnat etiam quodammodo cum probabilitate, sed illud tamen cortum est, ea oblivione Caesaris inimicos usos esse. Nam M. Marcellus cos. anni fit ideo absentis rationem habendam esse negavit, quod plebiscito Pompeius postea obrogasset Suet. Caes. c. 28, In hac re omne momentum collocandum erat: haennao sunt insidiae Caesaris imperio factae, non voluntate Pompeii, sed casu: hinc origo belli repetenda est. Reliqua tria, quae Hosmannus affert , coniecturis efficiuntur parum rectis. Putat enim legi tribuni isto, qua secundi consulatus petitio data est, ascriptum fuisse ne petitionis euusa maturius et imperfecto adhiae bello decederet; itaque Pompeianos dixisse, cum Caesaris littorao et supplicationes bellum confectum esse ostendErent, decedendum ei esse ante exitum imperii. Non quaero, quam hoc apte legi, qua imperium mandetur, possit ageribi; nam cum in certum aliquod tempus potestas tribuitur, sponte hoo
inest, ne ea ante id tempus deponatur. Sed fuerit ita in lage: numquid qui imperfecto bello decedere vetatur, persecto iubetur docodore 3 Atque illam logis cautionem unde colligimus 3 Suetonius o. 26 egisse Caesarem scribit cum tribunis plebis,
ut absenti sibi consulatum petere liceret, ne ea causa maturius et impersecto adhuc bello decederet. Nimirum Caesar ut et ipso honestum aliquem praetextum haberet et amicis quod apud populum prae se ferrent, praeberet, bellum Gallicum ingens esse dictitabat nec posse ante annum 49 totum confici; quar ne ante tempus conlacti belli decedere cogeretur, darent sibi, ut absens et provinciam retinena peteret. Haec causa Caesari erat petendi, tribunis legis serendae, ascripta fortasAe etiam in elua prooemio, Aed Hosmannus parum vera interpretation Suetonii sis enim ne maturius decederet Caesarem egisse ait Diqi tred by Coos i
182쪽
Da Gallia Romanorum provinein appendix.
deceptus causam legis in legem ipsam vertit. Sano M. Marcellus anno bl rotulit ad senatum, quoniam bello confecto pax esset ae dimitti debaret victor exercitus Suet. Caes. 28 , ut Caesar ante tempus revocaretur; sed faciebat id invidiae excitandae causa, ut ipsi milites Caesaria in otium et domum rodire cuperent, volebat fortasse etiam de ea re ex senatus consulto
ferri ad populum, qui ut dederat, ita adimere poterat imperium: sod licebat id etiam, si nulla eiusmodi quam Hosmannus putat, cautio legi ascripta reperiretur. Tortio loco quae p. 27 de
Pompeianoriun insidiis disputantur, qualia sint, infra examinabimus: quarto loco P. 28, cum quibus quae p. 3l sunt, coniungemuS, res gane magna agitur, quae cum verbis Ciceronianis efficiatur, rursus eo redit, ut minus recta interpretatio adhiberi videatur. Ait enim Pompeianoa ita cavillatos esse, absenti licere Caesari petere congulatum, retinenti exercitum non licere, utiturque Cicerone ad Att. VII, 7, ubi ille per speciem sermonis cum Attico habiti nullos in republica bonos esse scribit, plerosque ne regnum quidem timere, dummodo otiosi sint. Tum Atticus: Quid ergo' Exercitum retinentis cum legis dies transierit,prationem haberi yliacet' Ciceror Mihi vero ne absentis quidem, sed cmm id datum est, illud una datum est. Atticus: Annoriam enim decem imperium et ita latum placet' Cicero: Placet igitur etiam me emulsum et agrum Campanum perisse et adoptatum patricium a plebeio, Guditunum a Mytilenaeo, et Labieini divitiae et Mamurrae placenI et Balbi horti et Tusculaniam 8 Quo de loco quaeri ait Hosmannus, quid sit quod, cum plebiscito Caesari datum sit, ut absons, illud una datum
esse dicatur, ut retinens exercitum consulatum peteret. Aperte autom rem a Cicerone significari. Alterum enim una cum
altero ideo dici datum esse, quod imperium Caesaris suisset decem annorum. Neque id posse intelligi, nisi ut plebiscito
nutum esso Statuamus non solum, ut absens Caesar consulatum peteret, Red etiam ut Peteret antequam imperium esset finitum. Una hac ratione effici, ut absens idem significet quod retinens exercitum; emei etiam, ut petitio consulatus Caesari ultimo imporii anno i. o. anno 50 data sit. Omnis haec ratiocinatio ab interpretatione Ciceronis proficiscitur. Ideo datum Diuitiaco by Coosl
183쪽
De Gallia Romanorum provincia appendiπ.
egle ait, ut absens et retinens exercitum peteret, quod imperium fuisset decem annorum. At in qua voce illius causae significatio, quae aperta osSe putatur, latet 3 An in particula enim 'At ea Attici cum dissimulations quadam respondentis est et ad sentontiam, quae cogitatione supplenda est, pertinet. Serio enim et plene loquentis haec orant: At ne absentia quidem rationsem haberi, quod et contra leges est et vi perlatum, placere tibi potest. Num enim annorum docem imporium tibi placet 3 Porit igitur coniunctio petitionis et decem annorum, perit quam eius coniunctionis rationem si hi invenire videtur Holinantius, perit denique argumentum, ut potitionem nd annum 50 portinuisse credamus. Neque omnino satis vorum ost, quod obseus
et exercitum retinens idem significare ait; dirimit enim Cicoro, dirimebant fortasse otiam cavillantes Pompeiani; nam hoc sa-ollo Hosmanno concedo. Quamquam inest in hoc Ioco quaedam difficultas, quam nos in superiore commentatione cum de imperio Caesaris disputaremus, quamvis intelligeremua, minus tamen sortasse explicavimus. Movet enim me non quod idem sed quod diversum esso Cicero significat ubesse et retinere exercitum. Etenim, ut supra dixi, cum absenti Caesari petitio secundi consulatus data est, data est retinenti provinciam neque aliud quicquam valet Rbesse, quam habere provinciam. Scio equidem, omnes auctores, Dionem XL, LG, Appianum bell. civ. II, 25, Ciceronem ad Att. VIII, 3 et Phil. II, l0, hoc unum narrare, insenti datam esse petitionem, sed dicunt hoc ipsum retinenti provinciam. Id et Ox ro ipsa et ex Caesaris historia apertissime intelligitur. Quid enim, quaeso, Vetu8 mos Vel leX, quae emdidatos PrResentes profiteri iubebat, sequebatur 3 Num dignitatem nescio quam populi Romani spectans vetabat candidatos, si eorum rationes ita ferrent, ruri versari 3 Magnum videlicet hoc erat,
quod non repulsa puniendum, sed lege Sanciendum esso videretur. An hoo spectabat, quoniam cum imperio urbem intrare non licebat, ne continuarentur imperia spatiumque a Cusandi, si quis quid admisisset ne adimeretur 3 Ipsi etiam logi
Pompeiae, quae de iure magistratuum lata est, Acimus hoc Propositum suisse, ut intermissione quadam honorum atque im- Dissiliros by Coos e
184쪽
Ds Gallia Romanorum provincia appendix.
periorum et ambitio minueretur et libido magistratuum coerceretur. Itaque ut inter consulatum praeturamque et provinciarum sortitionem Apatium imperio vacuum interesse iubebat, ita aliquid otiam inter provincias et novos honores interlici oportebat, ne si quis provinciam cum consulatu coniunxisset, nullum eius accusandi spatium relinquom tur. Idque lacissime lex. si absentes candidatos recipi Vetaret, assequebatur. Ipsa legis verba quae fuerint nescimus: sed sive in ea una absentis vox
orat si vo id quod magis credo i provinciam aut munus habentis vel simile quid adiectum inveniebatur, scriptores, qui brevitatem sequerentur, abSente8 tantum appellare satig erat. Abesse enim intelligitur, qui publice abest. Caesaris vero historia eandem rem clarissime demonstrat. Anno enim L 2 in summa reipublicae perturbatione eum Cn. Pompeius Solus erear tur,
tribuni plebis aliique amici Caesaris id agore coeperant, ut sum illi collegam adderent Sueton. Caes. c. 26, Dio Cass.
XL, bl et M i. Nimirum ex consulatu apta erat Vel nova provincia vel veteris prorogatio, aptum noVum imperium, quod cum Pompeio futurum esse viderent, Caesari quoque contingere volebant. Sed ille eum a bollo Gallico discedere nollet, si alterius consulatus petitio absenti sibi daretur, contentus erat, et quidem legitimo suo anno i. e. 48 a. Chr; nam id ita latum ease et auctorea tradunt et nos infra explicabimus. Quid igitur 3 Num eum imperio consulari et proconsulari, quod sperare certo PO8Set, hoc mutasse putamus, ut liceret sibi per rura Italiae
vaganti anno 49 consulatum petere 3 Absurdum illud quidemost. Sed plus ei datum esse laciamus, ut liceret ei provinciam
usque ad comitia anni 49 retinore atque ita alterum consulatum petero. Num id satis est 3 Non videtur; ita enim totus eX Eenatu pendebat, quem sibi adversum esse suspicabatur. Quarenacesse est decem l ribunorum haec lex fuerit, ut Caesar usque ad comitia anni u provinciam retineret atque ita ab8etis p vinciamque retinens alterum consulatum poteret. Hoc est illud
populi beneficium, quod Caesar ipso boli. civ. I, 9 sibi per
contumeliam ab inimicis extorqueati queritur cf. Suet. Caes. 29), quod non in consulatus tantum petitione, verum etiam in P vincias prorogatione situm est. Atque idem alia quadam ra-
185쪽
Do Gallia Romanorum provinoia RppendiX.
tione esscitur. Etenim Appianus holl. civ. ΙΙ, 25, cum ceteri
auctores do hac ro taceant, Caesarem narrat anno sit ab senatu
petisso, ut sibi aliquid temporis ad quinquennium quod lege Pompota Licinia habebat, adiiceretur et v βουλην Iretat χpovovαλλου ὀλ'ου ἐς et v παρουοαv sit τῆς Γαλατιας Mε iovi αv ' ἐς
μερος αὐ Hς ἐπ λαδεῖν . Cur hoc polebat 3 quod est breve illud tempus, quod addi sibi volebat 3 Nimirum ipso illo temporo
M. Marcellus consul agere Coeperat in senatu, ut ante tempus Caesari succederetur et ne absentis in petendo consulatu ratio
haberetur, propterea quod tribunicias legi Pompolus alia logo de iuro magistratuum ferenda obrogasset. Quod ubi accepit
Caesar, quoniam proVinciae prorogationem iure dolandi non posse videbat, a senatu impetrare cupiebat, quod Rnton a PO-pulo datum erat, nimirum ut tamdiu imperium retineret, dum consul designaretur. N eo in hoc quod a senatu petebatur, illud domisso existimo, ut liceret absentem consulem degi Rri, sed Appianus unum nominavit, alterum intelligi voluit. Certum igitur esse debet, cum Caesari daretur, ut abAenctpeteret consulatum, una datum esse, ut provinciam dum designaretur, retineret. Sed quomodo iam diversum esse potest abesse et retinere exercitum ' Nonne qui provinciam habet, idem habet exercitum p Certe, sed non tantum quantum Cae*P. Acceperat illo lege Vatinia, ut magnum eXercitum comparare liceret, nec lex Pompeia Licinia, cum modo consulibus magnae provincias infinitaque holli gerendi potestas tradita essent, minus ei concedere potuit. Sed cum haec quoque lex exisset atque alterum quinquennium completum esset, Poterat ab Ro- natu sine dubio adimi exercitus, cuius sumptus publice praΘ-beretur, sed provincia relinqui: quo facto extitit illud, ut Cassar publice in regenda provincia abesset, exercitum autem non amplius retineret. Quamquam cum ille paululum temporis ad provinciam sibi adiici cuperet, vix operae pretium erui, SEPR-rato ab provincia exercitu hunc dimitti iubero, illam relinqui;
fortasse etiam contra morem veterem erat, ut rector provinciae adempto exercitu tamen remaneret. Itaque Cicero et exiguum potestatis discrimon et consuetudinem spectans recti8sime scripsit, cum unum datum esset, alterum una datum e8se; nec
186쪽
De Gallia RomKnorum provincia appendiX.
minus tamen recto ius provinciae et sexercitus distinxit. Quod autem de provinciae et exercitus separatione disputavimus, non esse a nobis excogitatum, sed multis multorum sermonibus tune agitatum ea, quae sub initium belli anno 49 acta sunt, ostendunt. Etenim Caesar ipse c. 2 senatus consultum factum esse scribit, rati iante certum diem Gesur exercitum dimittat, sed plenius exequitur Dio XLI, 3 decretum esse, ut Caesar provinciam successoribus traderet et exercitum ante certam diem dimitteret. Id sic agi oportebat, ut exercitus prius dimitteretur quam successores in provinciam venirent; neque enim alienus exercitus in provincia, quae novo procon Auli Pareret, remanere poterat. Quem diem senatus dimittondi exercitus praescripserit, nescitur; sed intra mensem sere dimitti poterant Caesaris legionei, tum praecurrere novorum Proconsulum legati, qui provincias acciperent. Ipsi proconsules interim dilectibus novoque exercitu comparando occupabantur. Sed persequi haec, quae demonstrari non possunt bellique tumultu perturbata sunt, inutile est; illud certe apparet, quod inter provinciam et inter exercitum discrimen Cicero significat, de eo etiam aliis testimoniis con Stare.
Veruntamen ut ad Hosmannianas rationes locumque Ciceronis paululum revertamur, in iis quae sunt exercitum retianentis cum legis dies transierit, rationem haberi placet ' quaeritur
quae lex dicatur. Non dubio Pompeii et Crassi legem, qua alterum quinquennium Caesari datum est, intelligo. Probabile id esse negans Hosmannus, prohibere, inquit, Caesarem petitione quas lege apertis Verbis ei data erat, ea de causa, quod ultra legitimum tempus exercitum retinuisset, num hoc est iure agere aut aequitatem conservare 3 Leviter inflectendo totam Ciceronis sententiam commutat; neque enim hercle causam, quare Caesaris ratio non habenda sit, Cicero eam esso ait,
quod dies legis transierit: id Hosmannus subiicit, ipse qui Caesarem cum legis dies transierit, exercitum retinentem sa-ciat, non ait. At ille, quasi certissima sit sua interpretatio, legem intelligit tribuniciam, qua Caesari alterius consulatu8 petitio data est, hac lege qui annus vel dies petitioni praescriptus
187쪽
Da Gallia Romanorum provincia appendiX.
suerit, eum transisse, denique Rnno 50, non anno 49, ei consulatus petitionem concessam egie colligit. Sequitur altera ratio, qua tota prope Hosmanni commentatio nititur, quod Caesari lege tribunorum in comitia anni Si petition om datam esse putat, non anni 49, quae communis omnium virorum doctorum sententia est. Ac vulgaris huius Sententiact argumenta videntur esse certissima. Quid enim planius est, quam Dionis XL, bs verba, qui Caesari illa loge
acto petere liceret, id quod anno 4η accidere omnes concedunt neque Hosmannus negat. Atque ipse Caesar bell. civ. I, 3'euit se nullum extraordinarium honorem umetisse, red expectato legitimo tempore constituitis eo inuisse contentum, quod omnibus
civibus pateret, legitimum autom illum annum heli. civ. III, 1 fuisse ait annum 48. Donique Hirtius boli. Gall. VIU, 50 anno 50 narrat Caesarem colonias et municipia Galliae adisse,
ut se et honorem suum in sequentis anni i. e. anni 49, cum consules anni 48 creati sunt commendaret petitione. His tantis testimoniis quid potest esse magis perspicuum 3 Sed non placent Hosmanno p. 27, imprimisquo Dio improbatur, oui exceptionem illam plano ac dilucide legi ascriptam fuisse, concedere se nullo modo posso. Scilicet nos Dione longe sapientiores nec, si quid nobis obscurius est, dubium potest esse, quin ille
potius in re maxima errarit quam nos minus diligentea suerimus. At non erat illa exceptio, sed ipsa lex admodum simplex, quae in oertum annum Caesari absenti consulatum daret. Sed fuerit exceptio, cur tandem Dioni concodi non pol styNimirum tribunos si anni 49 petitionem absenti darent, aut nihil omnino fuisso acturos aut cadoni lege Caesaris imporium prorogare debuisse. Quorum hoc non seci 88o QOS con Stare, illud non suisso Caesaris prudentiae relinquique, ut abgenti anno 50 petere permiserint. At unde constra, non prorogatum osse lege tribunicia Caesaris imperium 8 Hoc frustra quaeras apud Hosmannum, quem cum tam prope ab eo quod verum est abfuerit , aliis tamen errorem obiicero quam sibi amplius quaerendi officium imposuisse mirere. Diqitigod by Cooste
188쪽
Do Gallia Romanorum provincia appendix. 177Sed in eo capite, quod peculiare instituit ad demonstrandum, qui annus Caesari ad consulatus petitionem praescriptus sit, Hosmannus p. 30 primum assert Caelii epistolam monse Octobri ann. 51 scriptam apud Cic. epist. VIII, 8, 9: Itaque
iam, tit video, alteram utram ad condicionem descendere vult Caesar, tit aut maneat neque h&c anno sua ratio habeatur, aut,
si designari poterit, decedat. Perspicue his verbis ostendi ait, voluisse Caesarem petere anno 50. Aliis sit perspicuum, nos quidem, si Latinitas spectetur, hunc annum intelligimus esse aut eum, quo scripta sit epistola, aut eum do quo agatur. Illum esse non po8se facile concedet ipse Hosmannus; sin alius intelligendus sit, cur 50 a. Chr. poti88imum dicatur, non video. Sed etiam licuisso Caesari anno 50 petere consulatum Honmannus demonstrare vult ex alia Caelii epistola apud Cic. ep. VIV, 13. Commemoratur enim ibi relatio consulum mense Iunio anni 50 lacta de provinciis Caesaris et petitione consulatus, de qua relatione senatus tribunis intercedentibus assenserat. Ille breviter admodum apparere ait, de comitiis anni 50 agi, nos et haec comitia tam propinqua suisse censemus, ut qui admittendi essent, constare deberet nec de comitiis solum, verum etiam de provinciis actum esse videmus, quarum dies si ipso illo anno 50 exibat, reetissime num adimendae ESSent, menSe Iunio consulebatur. Neque quicquam aliud, quod non iam resutatum sit, assertur, sed discedenti Hosmanno ab scriptorum
Veterum auctoritate eorumque testimonia spernenti accidit necessario, ut multa viderentur Ob8tare. Itaque longus esse e
gitur in iis romovendis, atque interpretatione uti parum Bimplici ac quasi naturali. Nam bess. civ. I, 9 Caesar doluisse se ait, quod populi Romani benescium sibi per contumeliam ab in
micis extorqueretur ereptoque semenstri imperio in urbem rere Aeretur, cuius absentis rationem haberi proximis comitiis popuIus iussisset. Tamen hane iacturam honoris sui reipublicae causa aequo animo tulisse. Cum litteras ad senatum miserit, ut omnes
ab Mercitibias discederent, ne id quidem impetravisse: in his si proxima comitia anni 49 intelligantur, Hosmannus p. 34 negat aequo animo tulisse iniuriam, sed Rubiconem transisse. Quasi vem ille se sua causa, non ad defendendum ius tribunicium arma
189쪽
Dε Gallia Romanorum provincia nppondim.
sumpsisse dictitariti At rotractum in urbem esso Caesarem a. d. VII Id. Ian., litteras missas Cal. Ian., ac debuisse eas iniurias inverso ordine commemorari. Quasi Vero nut temporis ordo illo loco diligentissimo servandus fuerit aut Pompeiani ante Cal. Ian. non conati sint Caesarem retraheret Nihil igitur ostin his disseulintis, at maxima hercle in UOfmanni ratione, qui gemenstre imperium ereptum quam sibi sit molestum, no ipse quidem satis dissimulat. Simillime tuo de altoro loco Causaris boli. civ. I, 32 iudicamus, qui si vetoribus auctoribus credas nec ab epistola historiae secundum temporis Ordinem compositae vol fastorum diligontiam requiras, facillimum habet intellectum Destruximus sero, nisi quid no8 sugit, totius Hosmanniana disputationis landamenta idquo ita nobis laciendum esse putavimus, ut singillatim quae asserrentur argumenta eXaminaremus perpetuitatemque ipsam rationum diligentissime perSequeremur. Reliquum commentarium minus curaro lic bit; quamvis enim et doctrina et subtilitate abundet, quia tamen in iis quae resutavimus, nititur, in multis et magnis rebus necesse est ab veritate abhorreat. Veluti quae p. i, i do Cn. Pompeii littoris ad senatum missis exponuntur, certe parum probabilia videbuntur esse, quippe quae ab ea opinione proficiscantur, Pompeium anni 50 comitia in Idus Novombros differre voluisse, ut iis Caesar deposito imporio praesens peteret; caput autem nonum de comitiis anni 50 a p. 87 cadet totum, quo rationes exponuntur, cur Caesar de consulatu anni 49 deiectus tamen ad arma ire noluerit. Quamquam etiam aliud incommodum in summa subtilitate viri doctissimi natum est ex eorum, a quibus proficiscitur, vanitate atque infirmitate, Deducitur enim necessario saepe eo, ut haereat in veterum scriptorum testimoniis, quae cum semel in ipsis disputationis suti damontis iaciendis contemnere coepi 88et, animum ip8um nescio quo pacto assuefecit, ut, si quid displiceret, id spernore quam suam sententiam mutare mallet. Itaque praeter Ciceronem nemo est Veterum Scriptorum, qui non alicuius erroris arguatur. Ao Dio quidem totus despicitur nec subtiliore interprotatione dignus habetur,
volut p. 52 do difficillima intercalandi quaestione, quem Si diligentiva interpretere, videas non dicere, primam mentionem Duili reo by Cooste
190쪽
De Gallia Romanorum provineia appondix. 179
informiandi laetam osse ab Curione, nec pugnare cum Ciceronis testimoniis, quae asseruntur, item p. 65, ubi in quibus rebus ab Appiano et Dione dissentiat, negat operae pretium esse
asseret , similique ratione utitur p. 98 et p. 108 et p. 118 et
saepe. Nec Graeci modo contemnuntur, sed etiam Latini, veluti p. 79, ubi subtilissima disputatio instituitur do morbo
Cn. Pompeii, quando coeperit aegrotare, quando conValuerit, reprehenditurque Velleius, qui biennio anto bellum civile Pompeium narret gravi salina valetudine temptatum esse. Quasi vero morbus ille non eiusmodi esse potuerit, ut multo et ante ipsum discrimen et post langueret nec eorti omnino dies et temptatae et restitutae valetudinis possint indicari. Sed quod iuro mirere, etiam Caesar vituperatur p. lib, non quod causam suam excuset eamque tu Stiorem videri cupiat, sed quod
bess. civ. Ι, 2 et 3 eodem dio, quo tribuni in Aenatu intercesserant, relatum esse de intercessione scribit, qua in re, quantum equidem reperio, nec cum consuetudine nec cum ullo alio scriptore pugnat. Quas cum ita essent, totum IIo manni commentarium non
putabamus esse perlustrandum; nihil enim magnopere quod ad Caesaris ot Pompeii ius explicandum pertineret, efficeretur. Sed duas res addo, parvas illas quidem et mentione fortasse minus dignas, Sed quas nostrae defensionis cauga commemorandas esse cxistimavimus. Quaeritur enim postquam anno 52 lox Pompeia lata est, ut praetores consulesque quinquennio post exactum magistratum proVincias sortirentur, qua ratione interim provinciae mandatae sint. De ea quaestione breviter nos, sed abunde tamen diximus in comment. Opigraph. Vol. ΙΙ p. 204 sq. , disputat etiam Hosmannus p. 143, corrigens, ut opinatur, nostra et quae in iis salsa essent, refutans. Etenim qui omnino ad sortiondas provincias admittebantur eo tempore, quo ipsa lex Pompeia valere nondum poterat 3 Omnes ait HODmannus, qui ante quinquennium Vel ultra gessissent magistratum. Nam in senatus auctoritate apud Ciceronem epist.
VIII, 8, 8, quae auctoritas de provinciis anno post legem Pompeiam mandandis scripta est, haec Bunt: ti eae eo numero, quos ex S. C. in provincias ire oporteret, ad numerum non euent,