장음표시 사용
221쪽
Do dictatoris Caesaris honoribus.
quas statuas ipse postea Caogar restituit Suot. Caos. 75; Plui. Caes. AT; Plui. do capion l. ox hostib. utilit. p. 338 Od. Reis k.: Dio XLIII, 49); tum, ubi Pompeii mors nuntiata atque anulo
driveti ἔλαβε, ut Dio nit; reliquos enim honores simul deor toghic praetormitto. De duobus igitur magistratibus Caesari delatis dicit, do consulatu ot de dictatura, quorum tam on rationem diversam suisse apparot . Etenim consulatus erat noeessario annuus vol potius prid. Kal. Ian. fini obatur, quandocunquo erat coeptus; quaro si Caesari dabatur, ut in quinquennium continuum consul fieret, hoc dabatur, quoniam usque ud prid. Kal. Ian. anni 4Ν consul futurus orat, ut in annum 47 usquo ad annum i 4 consulatu ornari tur neque do eo ullis amplius
comitiis opus esset. Νoque dissentit Dio XLII, 20 intor ho
omnia curuli a comitia permisissent, quia illo in bello Aloxandrino, doinde Pontico aberat, ipsa eo mitia in adventum eius i. o. in eXeunto in annum 47, cum Pharnaco victo in Italiam rediit, distulerunt. Nam otiam si Caesar decretum sibi consulatum anni 17 rccepit, tamen et colloga eius ot reliqui curulos magistratus creandi orant; sed etiam illud quaeritur, num consulatum tunc recepe est, qua de re postea disputabimus. Diotaturae quidem diversa ab consulatu erat ratio. Eam tun Q cum illos honores iidipisceretur, non gesrobat D 'quo omnino Oa Pius erat natum, ut aut exitu anni finirotur aut certa die susciperetur, Poterat igitur statim postquam decreta erat, iniri. Acsio narrat Dio XLII, 2l: l α , et ' Ουν Ουetu, καt καi ἐκυρ υθη ' και o τε Καῖγαγ τη v δικτα et optαν T γα PVLV, καt περεξο, της 'letαλtας ων, υπέIυὶ καὶ eth, 'Avet ovi6v μ ηιὶ ἐστρατη7 κυτα
222쪽
Do dictatoris Caesaris honoribus.
robustunt. Hic igitur Caesar παραχρημα dicitur dictaturum inisse, i. e. , ut arbitror, Statim postquam eam sibi decretam esse cognovit, decretam autem osse eX Dionis loco, qui citatus est, intelleximus, postquam anulus Pompeii occisi Romam allatus ost. Quo igitur tempore Capsar dictator II factus ostyPompeium mortuum esse ait Vellei. II, 53 pridie natales suos,
Dio XLII, 5 eodem die quo olim triumphum de Mithridato
et piralis egisset; natum autem esse scimus prid. Kal. Octobr.
Plin. nai. hist. XXXVII, 2, sa), triumphasse per biduum Vellei. II, 40) oodem et proximo antecedenti die Ρlin. VII,
2 i), ut eum interfectum osse constot a. d. III Kal. Oct. Iam quo die post occisum Pompeium Caesar Alexandriam pervo-nerit anulumque occisi inimici acceperit, non plane liquet, siquidem dubium videri debet, an quod in Livii opit. CXΙΙ ost,
Caesarem post dioin tertium insecutum esse, potius ad nnvigationem Rhodo Alexandriam versus tribus diebus consectam pertineat, sed sic tamen existimandum erit, celerrime Caesarem atque iucunte certo mense Octobri advenisse. Itaque per temporum ne spatiorum rationem fieri potuit, ut circa medium mensem octobrem anulus Pompeii Romam apportaretur eXeunteque eodem menso vel instunte proximo nuntius de dictatum decreta ad Caesarem referretur isquo insignia alterius dictaturae sumeret. Atque hanc rationem, ut ipso anno 48 haec dictatum esset inita, videbatur confirmaro quod Dio adiicit καὶ εtinato αὐet ii 6 ὐπατος, in quo non mediocrem difficultatem interpretes in venorunt. Nam Xylandor et Leunclavius cum emendarent ' ὐπατος i. e. consularis dignitas, de ordino honorum Antonii intelligebant: successiAse enim magisterio equitum, quod tunc gereret, postea consulatum. Sed Fabricius quoniam quae Sequuntur, parum cum en sententia conVenire iudicabat, sic explicare maluit, cessi8se ei consulem i. e. P. Servilium , poAtquam M. Antonius magi8ter equitum dictus est, abdicato magistratu illi qui dictatoris vicem gereret, Obedisse, nec sententia meliore et verbi επεο isti significatione inusitata, ut Sturgius sic interpretaretur, consulem Sorvilium huius, i. e. Caesaris, iudicium secutum esse, huic assensisse de Antonio
223쪽
Do dictatoris Caesaris honoribus.
magistro equitum. Quasi vero non semper dictator quem maxime probiisset, magistrum equitum dixerit, aut Cnosari,
universae reipublicae tune domino, consulem non potui Ase a8-
sontiri probabile siti Modetur autem prorsus his incommodis eximia praestantissimi codicis Medicet lectio, qui non ευπετο
αε et o 6 υτατος, Sed ειπε καὶ τουτοv 6 υπαζος habet, qua, si praeterea anto Antonii nomen partistula deleatur, totius loci sentontia praeclare constituitur. Antiqua enim lex erat, ut dictator ab consulo, magistor equitum ab dictatore diceretur, quare sine dubio P. Servilius, cum sonatus populusque dictatorem fiori iussisset, dictatorem dixerat, quo Alexandriani nuntiato et ille munus sibi delatum iniit et iungistrum ipse sumere debuit : quao rei administratio cum longa vi dorctur, Sorvilius congial non minus magistrum equitum quam dictatorem dixit, et quidem item in annum, quod logo, qua de dictatore annuos riptum erat, etiam de magistro annuo praecipi putabat. Utrumque Omnino erat contra morem, sed illud quia ex auctoritate ac nomine Caesaris seri dicebatur. minus reprehendit viterat, hoe cum religionis eauSa Vituperaretur, nOo minus tamen valebat. Ac novimus M. Antonium non Alexandriae
ab ipso Caesare, sed Romae esso tactum. Etenim Cicoro Phil. II, 25 sic do eius magisterio equitum narrat: Accedit Ni Caesare ignaro cum esset ille Alexundriae, benescio amicorum eius
mugister κρυitum constitueretur Auxerit invidiose ita rom Cicero, ut Cassarem ignarum fuisse diceret nam nec Caesarem non anto scripsisse probabile est, quis, si casus ita ferret, rebus urbanis pinosceretur, nec amici eius, quem illi displicero nosserit, constituere ausi essent), sed quomodo ita mentiri potuit, ut Antonium, si Alexandrias ab ipso Caesare constitutuS esset, ignaro eo laetum esse scriberet 8 Sed ut ad tempus dictaturae delatae revertamur, quod in monsem Octobrom incidere intelleximus, parum huc videtur Dio XLII, 35 pertinere, qui Caesarem ait in contione Aegyptiorum dixisse, pro dictatura, quam gereret, regni Aegyptiaci tutelam ad se pertinere. Etsi enim oratio illa initio tumultus Alexandrini, quem paulo postquam
Caesar advenit, coeptum esse novimus, finitum e8se recepta
Alexandria a. d. VI Kal. Apr. vetera kalendaria docent, Vi-Disii od by Cooste
224쪽
Do dictatoris Caesaria honoribus.
detur osso habita, tamen illius belli singulas ros non licet nobis tam accurate persequi, ut men8es ac dies, quibus quidque acciderit, indicemus. Nec certe pugnat cum Dione Caesar ipse, cuius locum supra citavimus, qui pro consulari sua dignitate sibi do Aegyptiorum controversiis iudicanduin fuisse narrat; loquitur enim de adventu suo Alexandriam, Dio de helli initio, eoque quod inter duas has res intercedit spatio dictaturae honorem Casesar accepit. Maneat igitur, quod supra diximus, medio monse octobri Idus Octobres ponamus Romae Caesari dictaturam altoram a senatu populoque delatam esse, exeunte Octobri Caesarem nuntium de dolata Alexandriae accepisse insigniaque eius sumpsisse. Ah utro autem die publice dictatura numerutur 3 Ab priore, ut arbitror, quo publico delata orat; nam quoniam in certum tempus deserebatur, in lege non modo diem, ad quem pertineret, sed etiam a quo, perscribi oportebat, nec, cum lex serretur, quando Caesar honorem e88et au8picaturus, poterat divinari. Itaque et in hac Caesaris dictatura et in omnibus, quo diu diutus sit dictator, ab eodem eiu8 honorem numerari arbitror rectequo prorsus
atque eX more, quod supra p. 205 docuimus, fieri, ut qui chronographi ab prima dictatura regnum Caesaris deducunt, ab Idibus Sextilibus, quibus sta decreta est, proficiScantur. Quaro initium alterius dictaturae Caesaris reperimus esse Idus Octobres anni 48. Noo de fine eius potest dubitari. Nam supra duo Dionis loci allati sunt, quibus annuum eius spatium
Cum coepta esset Id. Oct. anni 48, num exiit dictatura Id. Oct. anni 423 Non videtur; etenim idem Dio XLII, 5b, narratis quae anno 47 gesta essent, hoc addit: Ictbet' lv εκε 9 1,
que ad exitum anni eum fuisse dictatorem 3 Ae planius etiam
scribit Plut. Caes. bl του-ivtαwto υ καταστρε ροντος, εἰς ὀv auρητο otκet op ro οευτερ0v; nam si quis in certum annum fit dictator, fit in totum, non in partem aliquam. Quare efficietur, ut Caesar cum exitu anni dictaturam deposuerit, quatuordecim men- Duilired by Cooste
225쪽
Do diciatoris CaesBris honoribus.
sos et dimidium dictator fuerit facileque priores quos citavimus, Dionis loci incusentur, quod annuum Epatium dictaturae tribuorint. Sed est hic Romanorum mos, ut in potestatibus atque imperiis si quid non magnum aut ad totum annum desit aut
ultra Rnnum eXcurrat, tamen annuum appellent, cuius rei insigno
exemplum attulimus in comment. Opigraph. I p. 17, alterum etiam magis insigne est hoc, de quo dicimus, tortium infra in tortia dictatura asseretur, quartum fortasse ex prima peti potuerit, quam si quis a Kal. Sext. anni 4 usquo ad Kal.
Ian. anni 48 pertinuis8e ct tamen recto sex mensium dici existimet, habebit quo sententiam Suam tuentur. Veruntamen cum hoc ogget spatium dictaturae, quam eius naturam quasi fuisse
putamus 3 Ascribi enim solet in fastis atque in legibus vel
senatus consultis adiiciebatur, cuius rei causa susciperentur dictatume. Iam hace cum longior esset, non comitiorum habendorum causa, ut prima, nee reipublicae eon Stituendae causa,
ut ultima, quae porpetua erat, sed, opinor, rei gerundae vel sortasse seditionis sedandae causa in fastis diccbatur fuisse; nam de republica constituenda ante bella finita cogitari non poterat. Ita igitur lacunam lapidis explevimus. Haec postquam de dictatura Caesaris disputavimus, sa-ciendum est, ut ad consulatum redet mus, cuius singularis prorsus ratio magnas habet difficultates. Etenim supra ex Dionis auctoritate docuimus, Idib. Octobr. anni 48 ei consulatum in quinquennium datum esse l. e. dum esset consul II, designatum eum e8se tertium, quartum, et deincep8, dum quinquennium explesset. Utrum receperit hunc honorem necne, non addit Dio, nisi quis forte ex silentio eius cum dictaturae insignia ab eo sumpta esse feribat, non esse receptum colligere velit. Ac recte sic videatur colligore; nam si recepisset, Kal.
Ian. anni 47 fuisset consul, Dio autem ipse XLV, 27 initio anni 47 scribit Romae homines suisse metu perturbato8, quod
nemo esset consul, nemo praetor, nemo omnino curuli8 mR-gistratus, sed M. Antonius, magister equitum, sex lictoribus armatisque stipatus omnia administraret. Singularis igitur tuno haec erat reipublicao condicio, ut et esset consul iure, quod legitime Caesar a senatu populoque osset designatus, et nullus Disii od by Cooste
226쪽
De dietatoris Caesaris honoribus.
esset re, quod ille consulatum sibi delatum non roceperat neque insignia eius usurpabat. Quid igitur facerent homines 3 Alii dicebant Caesarem osse consulem, alii non esse. Ac fasti quidem publici quid in perscribendis consulatibus sequi debuerint, ex simillimo Oxemplo M. Antonii, quod a DObia in comment. epigraph. I p. 29 expositum est, perSpicitur. Nam cum anno 39 in pace Misenensi M. Antonius consul dosignatus esset, Dio XLLX, 39 sic narrat: 'Avo ovi6ς οε av- i. e. anno 343 τῆς μὲv ἀγαυ νη μεριν ἐξέστη Λευκtov Σεμ.πμu,vi ou 'Aet=αetistiuctvettκατασm,sας, 60εv εἰσὶν G τουτον, ἀλλ' ουκ εκε tu6v lv et si et ovuπάτω, ἀπαριθμησει ovo μά 0υat. Dissensio igitur erat de altero Antonii consulatu. Fasti non receperunt, eam ob causam, quod nunquam erat usurpatus nam octaviunt nomon, qui Kal. Ian. anni 33 per paucus horas cum consularibus insigni hus fuerat, reCeperunt , at nummi et antea dicunt Antonium cos.
design. II et III et post annum 34 eos. design. III, ut, quamvis
ipsum con8ulatum alterum commemorare non possint, tamen haud dubio in serie consulatuum numerent, nec certe reliqui
homines praeterire potuerunt. Illud vellem posset addi, quid do tertio Antonii consulatu iusti habituri essent, sed eum bellum Actiacum, quod intervenit, sustulit. ΙΙoc igitur exemplo adhibito quid de Caesaris consulatu intelligimus 3 Primum in lastis eum non reperiri unito 47 mirari non debebimus, siquidem nullo temporis puncto gestus est, nec dubito, quin, si alii horum annorum sasti eXturent, in iis non magi A sit futurus. At nummi, quia quod honoris usurpare licebat, numerabant, habent anno ii consulatum Caesaris tertium. Sunt enim eius nummi apud Eckhel. doctri num m. VI p. 7 et Caved. in annal.
inst. arch. 1850 p. l52, in quibus appellatur COS. TERT.DICT. ITEIR. Hos pugnare cum fastis Cnpitolinis apparet,
in quibus postquam alteram dictaturam deposuit, consulatum tertium inisse et post consulatum tertium tertia dictatura commemoratur. Quare ut haec inter se conciliaret, olim Εckhel. VI p. tb illud invenit, ut primam Caesaris dictaturam anno 49 per undecim dies gestam in nummis numerari negaret alteramque dictaturam, quae in iis reperitur, eam esse diceret, quae vulgo appellaretur tertia. Qua opinione probata Drumam. Duilired by Cooste
227쪽
De dietatoris Caesaris honoribus.
hist. Rom. IH p. 565 hanc causam adiecit, ideo Caegarem illam undecim dierum dictaturam voluisse omitti, quod ea in
libera republica sibi csset delata, at per eam, quae annua fui88et, transitum factum esse ad eam, quae Po8tea extitit imperatorum dominationem. Quasi vero aut volvorit videri Caesar liburtatem evertere aut numeris dictaturarum everterit aut annua dictatura magis fuerit adversa libertati quam prima illa invito genatu nec minus contra leges si praetore constituta aut donique, si in nummis a vulgari ratione recedi Caesar voluisset, ii qui fastos Capitolinos consocerunt, eam tamen ipsi sibi observandam osse non putarint. Nulla igitur causa reperitur, cur deminutioncm numori dietaturarum Caesari placuisse nobis persuadeamus nec dubitamus, quin altera dictatura in nummis diuatur ea, quae ei in Aegypto versanti dolata est, quae ita ab omnibus numeratur. Sed consulatus tertius κb alio die numeratur, nimirum ab eo, quo legitime delatu8 est quoquo usurpari potuit, atque eam rationem in Dummis quidem consuevisse observari alio Oxemplo supra Ostendimus. Quae cum ita sint, illos quos diximus nummos incidere iudicamus in annum 47 a. Chr., cum accepta dictaturn annua Caesar simul consulatum tertium sibi decretum gerere existimaretur, alterum numInum
apud Caved. I. l. p. l52, in quo est CAESAR. DICT. ITER.
in exeuntem annum 48, eum Caesar decretam sibi alteram dietaturam iam inisset atque ob novam hanc dignitatem consulatus alter Kal. Ian. Anni 48 susceptus omitteretur, denique item in annum 47 tertium nummum apud Eckhel. VI p. 7, in quo Caesar COS. TER- nulla dictaturno mentione nominatur. Quae autem de horum nummorum interpretatione disputavimus, 'praeclaro confirmantur difficillimo loco apud Suot. Caes. c. 76, qui cum ab iis, qui illam quae exposita est, honorum Caesaris rationem non teneant, nullo modo possit intelligi, nunc et nummis insignem fidem addit et ipse iustam explicationom accipit. Sic igitur ait Suetonius: Tertium et
quartum consulatum titulo tenus gessit, contentus dictaturae potestate, decretae cum consulatibus simiai atque utroque anno binos consules substituit sibi in ternos novissimos menses, ita ut medio tempore comitia nulla habuerit. Quinque res narrat, quae ad Disii od by Corale
228쪽
Da dietatoris Caesaris honoribus.
tertium Caesaris consulatum pertinenni, primum titulo tenus eum esse gestum, deinde dictatorem suisεe Caesarem eodem tempore quo consul tertium fuerit, tum dictaturam illam olesso deerotam simul cum congulatu, tum intor tertium et inter quartum consulatum intercessis8e aliquod tempus, quo comitia haberi deberent, sed non ossent habita, denique eum sibi intres menges substituisse duos con8ule A. Nos quidem primum de eo quod ultimo loco commemoravimus disputabimus. Intres igitur monses substituisse sibi narratur Caesar duos consules; quo loco etsi non nominantur Q. Fufius Calenus et P. Vatinius, quoniam his omnino quamdiu Caesar regnavit, consules suffecti sunt, quin dicuntur, dubitari non potest. At Macrobius Satura. II, 3 paucis diebua narrat ge8si 88e consulatum Vatinium iocosque in eum Ciceronis inert, quod illo
consule dixisset nec brumam noc ver nec ReStatem nec auctumnum fuisse, item, cum ad illum in oonsulatu suo venire vellet, nocte sese esse comprehen Sem. Cuius auctoritas ei si nullo modo tanta est quanta Suetonii, quod tamen iocos illos actori, non Videtur esse contemnenda. Neque res aut Q. Caleni aut P. Vatinii tam accurate novimus, ut tempus quo uterque Romae consulatum gesserit, definire possimus. Nam illum scimus tantum Graeciae et ante pugnam Pharsalicam et post eam praefuisse Comment. II p. 226), unde quando in urbem redierit ignotum est; hunc menso Soxtili anni re Brundisii fuisse narrat Caesar belli. civ. III, l00, unde cum hieme insequenti ad Illyricum componendum profectus sit, circiter mense Maio anni 47 in urbem videtur redisso boli. Alex. 43 sq.)., Cae8arem autem ipsum Romam revertisse circa Octobrem mensem
anni 47 discimus ex Ciceronis epistolis, qui cum ipso ita in Italiam redisset, ut Brundisii Caesaris adventum opeotaret, libr. XIV, 22, quae epistola Kal. Septembribus scripta est, Brundisii se commorari ait, at eiusdem libri epist. 20 scripta
Kal. Octobr. se iam in Venusino suo esse narrat. Hinc igitur Caesarem menso Septembri Tarentum escendisse nec multo post in urbem pervenisse discimus, ubi cum rempublicam sine consulibus reperisset, imprimis hoc saciendum erat, ut de
consulatu sibi ipsi oblato decerneret. Ita ipsa reipublicae qualis
229쪽
Da dictatoris Caosaris honoribus
tunc erat condicio magnam probabilitatoni affert, ut consul tum non in paucos dies quae enim talis morRe causa esse poterat Θ), sed in tres menses anni reliquos delatum esse putemus.
Quid igitur 3 Nuin peccavit Macrobius, qui paucos dies Vatinio assignet, eoque cum C. Caninio Rebilo, de quo postea
dicemus, confuso in errorem inductus sit 3 At ipso otiam do Caninio prodit, eodem capite, ut in nominibus non videatur peccasse. Recto igitur non minus tradit quam Suetonius. Nam gessisse ait Vatinium per paucos dies consulatum l. e. ROmact consulis munera Obisgo: reliquo tempore consulatus, quem Octobri monse ab Caesare recoeperat, in alio negotio VerSRbatur, collegam autem eius Q. Calenum per totos tres mPnfies, quos consulatu sungebatur, in urbe fuisse censeo. Veruntamen pugnet Ma-orobius cum Suetonio, qui mihi quidem non videntur inter se pugnare, quod tamen communiter tradunt Calenum ot Vatinium ipso exitu anni fuisse consules, id confirmari videmus ex iis, quae anno icta gesta esse narrantur. Quo anno cum Caesar quartum conflulatum g Ssisset coque abdicato alios sibi suffecisset, Dio XLIII, 4ii hoc observat: π= ozo v μευ Oh et Ita
si vo Kal. Ian. sive aliquo die post inierat nam saepe propter discordias civiles, ut comitia consularia ante Kal. Ian. perfici non po88ent, acciderat) usque ad Kal. Ian. insequentis anni magistratum gereret, a quo inati tuto et Si nonnunquam recessum orat, si quis tu iudicium vocarotur vel aliqua alia docausa abdicare sese cogeretur, nunquam tamen factum erat,
ut quisquam sua sponte ante Kal. Ian. decederet. Hoc igitur quomodo Dio dicere potuisset, si Calenus et Vatinius biennio
ante abdicato magistratu intra eundem annum successores
accepissent 3 Quae cum ita sint, quantum inter fastos Capitolinos et inter Suetonium, accurati ASimum scriptorem dis repet, apparet. Hie tertium Caesaris consulatum antecessisse existimat Catoni et Vatinii magistratui, illi postea collocant, ut in
230쪽
Do dictatoris Caesaris honoribus.
dissensu manifesto veram interpretationem invenire non tacito esse videatur. Eademque discrepantia ex reliquis, quae Suetonius narrat, efficitur. Nam quod ait tertium consulatum titulo tenus gessisse Caesarem Propterea quod dictatura contentus
esset, haud dubio significat, quamdiu consul fuerit, tamdiu fuisse etiam dictatorem, id quod in tertium consulatum, qualis in fastis perscribitur, non cadit. Nam in his cum tertius consulatus Kal. Ian., dictatura tertia nonnullis mensibus post nam hoc infra demonstrabimus) incipiatur, quattuor fere menses relinquuntur, quibus Caesar Si quicquam potogintis habuit, consulatum tantum gossit, nee dictatura contentus eum contemnere potuit. Atque etiam apertiua Suetonius tertium congulatum
una cum dictatura decretum osse dicit. Cum qua dictatura 3 Nulla in fastis reportetur, sed si nummis tertium consulatum anni 47 misso credimu8, praeclare quod Dio XLII, l8 narrat, consulatum in quinquennium et dietaturam alteram una ei anno 48 post pugnam Pharsalicam oblata esse, confirmabitur. Quod donique Suetonius modio tompore quod inter tertium et inter quartum consulatum fuerit, ait Caesarem nulla comitia habuisso praesectosque pro praetoribus constituisse, haud dubie, opinor, id tempus inter utramque consulatum intercessisse signiscat, quo comitia haberi oporteret. Iam si fastis Capitolinis credomus tertium consulatum anno is ge8tum esse, quoniam neminem tune suffectum e88e constat, antequam quartus consulatus
coepit, relinquetur in medio initium anni 45, quo comitia haberi non oportebat. Ostendemus etiam locupletissimi testis auctoritate, ipso anno iii exeunte, cum comitia anni 4b habondae8scnt, nulla comitia esse habita praefectosque constitutos. Hoc igitur tempus a Suetonio medium inter tertium et quar tum consulatum dicitur nec potest dici, nisi tertium non anno 46, ut fasti, sed anno 47, ut nummi, tribuamus. Quae cum ita sint, apparet, opinor, Suetonii nummorumque eum fastis Capitolinis dissensio dubitatioque existere possit, an in his sculptoris errore acciderit, ut ab illorum ratione discederetur, praesertim eum lineolas illas, quae annis distinguendis deStinatae sunt, parum recte appictas esse planissime intellexerimus. Sed hoc qui statuat, pugnet etiam cum Dione Cassio, Dissi tred by Corale