장음표시 사용
241쪽
De dictatoris Caesaris honoribus.
saciendi esse videantur, praetermittam, Echhelius, vir eruditus atque imprimis accuratus, in do tr. numm. Vol. VI p. 14 postquam multa de Caesaris dictaturis disputavit, tandem huc devenit, ut eum quartam dictnturam exeunte anno 45, tum monso foro Februario anni 44 dictaturam perpetuani, quam pro quinta quaSi numerat, suscepisse statuat. Quod quomodo effecerit singillatim pergequi ac resutare et longum est nec suscipi possit a nobis, nisi multa ex iis quae post dicenda
sunt, Occupemus. Illud vero tacere non debemus, in quinta quadam eademque perpetua dictatum excogitanda prorsus eum cum marmoris Colotiani auctoritate pugnare, in quo cum nulla lacuna sit, sed omnes ab anno 45 magistratus recenseantur, ita scriptum reperitur:
C. IVLIVS. CAESAR. IIII. SIΝΚ CONLEGA. DICSVF Q. FABIVS. MAXIM. C. TREBONIUS. C. F. C. CANINIUS. C. FIVLIVS. CAESAR, DICT. IV. M AEMILIUS. M. EQC. IULIUS. CAESAR V M. ANTONIVS. M. FS, F Ρ. CORNELIVS. P. FNulla in his cum fiat quintae dictaturae mentio, quae si a Caesare inita ac vel per breve tempus gesta esset, omitti nullo modo potuit, praeclare fastorum Capitolinorum auctoritas confirmatur, qui licet hoc loco ab altera parte mutili sint, ita tamen anni 44 consules cum insequentis anni consulibus coniungunt, ut nulla novae dictaturae suspicio moveri possit. Omnino autem quintae dictaturas Caesaris una tantum reperitur commemOratio apud Dionem XLIII, 49: T i, δε ἐχομέν ' etet, tu ερ θ
προςελόμεvoc, in quibus apertum videatur esse testimonium, quod hercle cum Dio ex omnibus qui extant auctoribus do honoribus Caesari habitis plenissime referat, nequaquRm contemnendum e88e censeam. Veruntamen magnopere dubium est, num scripserit ita Dio nec librariorum culpa addiderit, quod si ab ipso profectum esset, crimini ei daretur. Omnes enim veteres editiones ac codices nonnulli quae inter prius πεμ- areto, et inter alterum interiecta Sunt, omittunt, ut cum pugnet Duilired by Cooste
242쪽
Do dictatoris Caesaris honoribus.
quinta haec dictatura cum fastorum reliquorumque auctorum testimonio, probabile sit, prius illud τι πεμaetetou prava quadam librariorum repetitione extiti88e nec quicquam prosectum esse
illam lectionem secutus est etiam qui singulis Dionis libris brevem illam tomporis notationem seriemque conSulum anteposuit, qui cum ex triennio, quod libro XLIII continetur, primum annum Caesare dictatoro III cos. ΙΙΙ, alterum dictatore IV cos. IV, notari vidisset, facile in eam gententiam deductus est,
ut etiam tertium annum, quo rur8us dictatorem et consulem inveniret, eodem dictaturae numero, quem consulatus haberet, notundum es8e eXi Stimaret: quo errore etiam ipsius Dionis editores videtur decepisse. Sed certe haec annorum computatio ex eius, qui scripsit, ingenio manavit, Dio quidem ipse nu8quam ne quartam quidem dictaturam appellat nequa in
magistratibus anni 45 nominandis libr. XLIII, 46) alios praeter
congulos habet. Pugnat autem haec quinta quae putatur Dionis dictatura cum sagiis reliquisque auctoribus atque ipsa rei probabilitate non tantum in numero dictaturae, sed etiam in magistro equitum. Nam cum hic quoque M. Lepidus mag. equitum Meribatur, quid tam veri dissimile, quam eundem tertio resectum 3 Fasti vero apserte C. Octavium anni 45 magistrum equitum exhibent Lepidumque dum in provinciam abiret exsuperiore dictatura retentum esse ostendunt. Perit igitur tota quinta Caesaris dictatura nec relinquitur nisi quarta, quae eadem fuit ultima, quae quoniam dictaturam perpetuam delatam ei
esge constat App. bell. civ. II, l07; Dio XLIV, 8 et XLVI, 17: Plut. Caes. 57; Cic. Phil. II, 34 cet.), nece8sario fit, ut eadem
fuisse existimetur perpetua. At contra hane rem duo praecipuo argumenta et possunt afferri et asseruntur. Primum
enim nummi sunt alii, in quibus Caesar dicitur DIC. QUAR.et COS. QVΙΝC. Echhel. doctr. numin. VI p. 8; Caved. l. l. p. i53 , alii, in quibus DIC, PERPETUO, unde cum in nullo
nummo quarta dictatura et perpetua coniunctae legantur, hanc ab illa diversam alioque tempore gestam esae colligunt. Aocolligant posae esse diver8am, necesso esse non recte colligunt. Distiiroo by Gorale
243쪽
Do dictatoris Caesaris honoribus.
Alterum argumentum petitur ex Ioseph. Antiq. XIV, 10, 7,
quo loco cum alia decreta a Caesare de honore Iudaeorum lacta, tum hoc refertur: Γαiος Καισαρ, αυχοκρατωρ, θικωτ ορ τυ
quo loco quartam dictaturam ab perpetua aperie discerni dicunt. Sint coria illa verba, sit magna do honoribus Caesaris auctoritas Ιosophi, eaque quae cum ruti qui A monumentis contendere possit, tamen diversitus illa non efficitur. Etenim si quis quariam dictaturam eandem fuisse perpetuam vellet significare, quomodo diceroty Si dictatorem IV perpetuum appellaret, inesset, quod ab recta ratione abhorret, neque enim quater por-petuus serri potest; nihil igitur Superest, nisi ut dictator IV, dictator perpetuus nominetur eaque de causa in nummis alterutrum tautum poni, non uirumque coniungi videmus. Sed sit diversa dictatura quarta ub perpetua quintaque appelletur: quid dicit Iosophus Caesarem appellana δικταzωμα ὰro δεδε μά-vo, δια 'λυ3 Non hoc, opinor, designatum esse dictatorem perpetuum; nam dictaturam quia non quotannis aut certis spatiis aut certo aliquo die initur, hoc proprium atque ab ceteris magistratibus ordinariis diversum habere diximus, ut postquam decreta est, statim ineatur nequct ullam quae antea fiat, designationem patiatur. Dicit igitur Iosephus tactum sive creatum esse Caesarem dictatorem perpetuum, quique diversitatem illam retineat, ad absurdam hanc rationem deducatur, ut eundem et quarium et quintum sive perpetuum diciatorem appellari statuat. Quae cum ita sint, nummi nihil in alterutram partem Valent, Iosephus cum fastis reliquisque auctoribus prorsus
Veruntamen operae protium est etiam reliqua Caesaris edicta, quae a Iosepho cum plena honorum praescriptione exhibentur, examinare, quod antequam instituamus, laciendum esse putamus, ut pauca de imperatorio eius titulo praemittamus. Eius tria genera discernuntur ab Dion. XLIII, 44, de ipsius Caesaris honoribus disputanto. Unum enim esse illud ait, quo antiquitus duces exercituum utebantur, qui suis auspiciis pugnabant idque quod proprio imperium dicitur, admi-
244쪽
Do dictatoris Caesaris honoribus.
nistrabant. Sed hoc militum appellatione, quatenus iis praeerni, usurpabatur, ab reliquis civibus non sero tribuebatur, nec
quemquam pro praetore Rut Proconsule, cum provinciam atque exercitum regeret, Praeter rem militarem ita nominatum esse invenimus. Itaque Caesar quo tempore eX praetura Lusitaniam rexit, primum in provincia sua imperator suit, ut consulatum petiturus decessit, eum titulum amisit, cum consulatu recepit tenuitque dum exercitui praesuit, sed deposuisset, si, id quod
non factum est, ipSuin exorcitus provinciaeque imperium amisi 8get. Alteruin imperatorii nominis genus nascitur item ab exercitu, qui re bene gegia eum, qui cum auspiciis praeest, appellat imperatorem, Aed nascitur ita ab exercitu solo, ut senatus populique nullae in eo partes sint. Nec vero perpetuum est, sed deposito post triumphum nam is imperatoris appellationom sequi solet imperio amittitur. Huius generis exempla multa ex libertatis tempore attulit Echhol. VIII p. 344, ex quibus nullum est, cum quis saepius imperator appellatus esse videatur, praeter L. Sullam, qui cum Archelaum, regis Mithridatis ducem, duplici proelio contudisset, hoc meruit, ut in nummis imperator iterum vocaretur Eckhel. V p. 1l 0). Neque hoc ab norma, quam exponit Dio Cass. LX, 2 l, recedit, qui ubi Claudium Caesarem ex una victoria de Britannis relata saepius imperatorem appellatum e8se refert, morem maiorum violatum esse scribit; neque enim ex uno bello plus
quam semel dici licere. Non tam bellum πολε 16v intelligit
quam victoriam; nam in uno bello si plures victoriae relatae essent, non Semel tantum, sed saepius imperatoris nomen ascitum esse certissima et Augusti et aliorum imperatorum exempla ostendunt. Veruntamen in libertate cum brevia sero orant imperia, raro factum est, ut repetendi nominis imperatorii occasio daretur, at postquam principes perpetuum imporium acceperunt, hanc rationem initam e8Se constat. ut quotiens victoria reportaretur, totiens novus imperatori8 titulus ascisceretur. Te
tium denique genus est illud quod Dio XLΙΙΙ, 44 anno ib
institutum esse ait, cum Caesari consecto bello Hispaniensi datum est, ut praenomine imperatoris utcrotur. Hoc item postea Augustus habuit, qui quomodo cum imperatorio nomine ex victoriis Dissiliam by Corale
245쪽
Do dietatoris Caesaris honoribus.
parto coniungere consuerit, disputavimus in comment. I p. 19 sq. Sed Caesar quamvis recepisse narretur ab Suet. c. 76 non minus quam continuum consulatum et perpetuam dictaturam et reliqua, num tamen publice usurparit dubium est. Nunquam enim neque in inscriptionibus neque in nummis imperator Caesar appellatur, at saepe Augustus eiulque Aucee88Ores. Nec magis pro numero victoriarum imperatoris nomen videtur multiplicasse. Νovus tunc ille mos erat nec a quoquam Superiorum usurpatus: Pompeius quamvis saepe a militibus imperator appellatus in nummis vel nullum imperatoris nomen
ostendit vel simpliciter imperator dicitur Εckhel. V p. 28 l),
de Sulla modo commemoravimus. Quare Caesar cum bella susciperet civilia, imperatoris nomen etsi saepe militum studio accepit, nondum repetiverat; adeptu S autem principatum postquam omnibus honoribus ornari coeptus est, quid saceret 8 Num omnes quas antea retulerat victorias numeraret 8 Tum ingentem numerum poterat emeere; siquidem omnino eum quinquagiens et bis vel quinquagiens pugnasse Acribit Plin. nai. hist. VII, 2b CL Solin. c. 6 et Caved. in Bulleti. Inst. arch. 1840
p. 39 sq. . An eas modo victorias imperatorio titulo repetito celebraret, quas postquam rerum potitus cst, rotulit 3 At id ab recta ratione abhorrebat et contra ipsius famam iniustum erat. Necessario igitur eo deducimur, ut omnino euin repetendo imperatoris nomine abstinui88e putemus. Cum qua opinione monumentorum nuctoritatem Prorsus convenire video.
Nam in inscriptionibus quibusdam Graecis olim ille quidem
solebat appellari αυτοκρατωρ δευτεροv, sed in iis Boeckh. Corp. Inscr. Graec. n. 2368 ot 2957 ex meliorum exomplorum fido correctis nullum iterati nominis imperatorii vestigium reliquit. Nummorum autem ratio fuit adhuc dubia. Etenim anni 44
nonnullos habet Echhel. p. 9, ubi est CAESAR. IMP. P. M, item alios anni 45, in quibus dicitur CAESAR. lΜΡ vel IMPER. et anni 47, ubi C. CAESAR. IMP. COS. ITER vocatur; at anni 48 citat p. 6 nonnullos, in quibus sit CAESAR. IMP., unum, in quo legi ait C. CAESAR. C. F. IMP. ITER cum imagine tropaei et cuptivi, quem Vercingetorigem Gallum esse putat. Quid est hoc 3 Quomodo fieri potuit, ut Caesar anno 48
246쪽
De die:atoris Caesaris honoribus.
imperator iterum, tum constantisSime imperator appellaretur Neque onim honorem, qui in iterato nomine imperatoris est, si suit semel receptus, ita nostea negligi oportebat, ut nunquam usurparetur. Tum in numerando nomine imperatorio quae ratio potegi cogitari 3 Num omnibus Gallieis bollis Ca6sarem gemel tantum imperatorem laetum esse putabimus 3 An, quoniam Vercingetorigis imago addita est, Unum nomen ex reliquis proeliis, alterum eX eXtremo illo relatum esse statuemus, quo Vercingetori X captus est 3 Haee et omnes movebantot me ita hercle ab initio affecerunt, ut de nummi illius fido dubitissim. Accedebat, quod apud eos, qui reeentiore tempore quos ipsi vidissent nummos collegerunt, nullam prorsus eius mentionem fieri videbam, velut ille, quem saepe laudavi, C vedonius, qui aetatis Augusteae nummos in Annal. Inst. arch. anni 1850 p. 150 diligenter collegit, cum reliquos nummos re- enseat, hunc non commemorat. At auctorem Eclihelius citat Μorellium, qui bis exhibet, in Thes. imper. Rom. num. tab. IV n. ibet 20, et in lam. Rom. num. inter incertos tab. XVIII n. 20, in annotatione autem eum a Golletio in Fastis p. 174editum esse scribit, deinde interpretationem et aliorum virorum doctorum et suam addit, quae cum Praeclare cum rebus ab Caesare gestis convenire videretur, extremo loco hunc denarium in eorum numerum ageiscendum esse scribit, qui non sint ficti ab Goligio, sed vere visi. Haec igitur est origo nummi illius, qui quin totus sit omentitus, iam nemo amplius dubitabit. Nemo enim unquam similem vidit, pugnat aperte cum reliquarum rerum memoria, prolatus denique est ab eo, quem plurima salsa in re nummaria finxisse constat. Atque otiam illud reperiri potest, quod et Golletium, hominem novarum opinionum monumentorum fraude confirmandarum cupidissimum, ad hoc potissimum mendacii genus adduxerit et Ech- helium, sagacissimum mendaciorum Golletianorum investigatorem, ab suspicione averterit. Etenim non pauci Caesaris nummi sunt, in quorum una parte tropaeum est cum nomine Caesaris, in altera caput vol Veatae vel Veneris cum hoc
signo IIT. Quod quomodo interpretandum sit, dissentiunt Borghesius Obs. num. X, 7 Diuria. Arcad. I 823, 2 p. 40) et
247쪽
De dietatoris Caesaris honoribus.
Cavedonius in Bulleti. Inst. 1840 p. 39, sod hoc ambo intelligentes, nota8 esse numeralea pro eo quod vulgo scribitur LII: illo annum aetatis quinquagesimum alterum, quem C Saranno 48 agebat, indicari putabat, hic Victorias quinquaginta duas, quas ab Caesare relatas Plinius numeret. Neque utrum verius sit discorno: etsi duo haec video, ot apud Plinium iam in recentissima editione ex codicum auctoritate non quinquagiens et bis, sed quinquugsens legi, et, cum nummi illi, qui nullum Caesaris honorem praeter pontificatum maximum dudum ab eo gestum commemorent vel significent, ante victorias belli civilis facti osso videantur, parum convenire quinquaginta duarum victo inrum numerum, quo omnes quotquot et in Gallicis et in civilibus bellis reportatuo sunt comprehendantur; ViXonim recte Cavedonius, quod Plinius a Caesare dicat numerum hominum bollis civilibus Occigorum Praetermissum esse, ne victoriarum quidem numerum ab eo censet poni nisi eum, qui extra bella civilia conficiatur. Veruntamen utut illa nota numeralis explicanda est, Εckhelius, qui litteras eSae putabat, Caesarem dici existimabat Imperatorem IT cum, quam opinionem ut confirmaret, secit libentissime, ut Morollii de nummo Golletiano iudicio assentiretur, eademque prava signi illius interpretatio Goligium moverat, ut et illum nummum fingeret otalios complures, de quibus Echholius non credidit. Nam Gol-tgius n0scio quo pacto imperatorii nominis repetitione delectabatur: finxit imperatorem IIII Morelli. sam. ROIn. num. incert.
tres, qui seatum imperatorem celebrant n. 6 et 15 et l6ὶ, ut fraudis tegendae gratia unum imperatorem tertium Omigerit. Quae cum ita sint, Caegar ab consuetudine numerandi tituli imperatorii videtur abstinuisse: coeptam eam eSge censeo ab Octaviano, qui cum hereditate imperatoris nomen accepissolidque, ut ius hereditatis testaretur, crebro usurparet, ne laudem imperatoriam negligeret, primus ab initio bellorum civilium victorias numerare instituerit, quem M. Antonius, S. Pompeius aliique partium duces imitati sunt. Caesar quidem ipso contentus erat antiquo illo imperatoris nomine, quod multi ha- Duilired by Cooste
248쪽
De dictatoris Caesaris honoribus.
buerant, ipse, quia ex quo Gallias provinciam obtinuit, perpetuo imperio utebatur, primus dum vixit perpetuum retinuit. Sod ut ad Iosephum edictaquc Caesaris, quae ab eo asseruntur, revertar, de sexti edicti praescriptione diximus. In primo autem Caesar dupliciter appellatur, ab initio αυτοκρατ υρ
XIV, 8, 3: nonno igitur, cum imperator II in Caesare intelligi
nequeat, probabilo est, altero loco idem quod priore est misso, nimirum αυτοκράτωρ, δεκtατωρ τι δευτεροv καὶ α=χtερευς 3 In secundo edicto quod vulgo legitur Γαεου Κα σαρος υπατου δε-δ04 l1εvα certe salsum e8t ne tanta reperitur in codicibus loetionis varietas, ut alii αυτοκνάτονος, υροατου, alii δtκτάτωρος, uret oulegant, editoribus autem etiam nota numeralis excidisse videatur. Sed hoc quidem nescio an non opus sit; siquidem etiam in tortio edicto appellatur Γαιος Καi γαρ αυτοκρατεορ, δtκτα etωρ, υπατος sine nota numerali, tempusque significandum est
idem, nimirum medius sere annus 47, quo bello Alexandrino consecto Caesar Romam rediit Ios. XIV, 8, 3). In quarto edicto quod est υπατος eth πενιπτ6v nihil habet difficultatis, at in quinto quod editur αὐzοκρατωρ τὸ δευzερ ov, emendandum
ex iis quae exposita sunt, elucet. Septimo loco epistola ad Parianos de sodaliciis Iudaeorum non dissolvendis exhibetur, cui prassoribitur: Ioυλιος I'άi0ς στρατη7hς, υπαζος ' Ρωγ.α ον, citaturque in ea edictum, quod fecisse dicitur Γάiος Καισαρ, 6 8μεzερος οτρατΥΠ0Κ καὶ ἱλατος, qui cum Romae cetera collogia distraxisset, Iudaeorum collegia permiserit. Hic igitur odieti auctor erit Iulius Caesar Suet. Caes. c. 42ὶ, ille autem qui epistolam scripsit, Augustus, quem item de collegiis novis dissolvendis statuisse scimus Suet. Oct. 32 . Utroque autem loco falsum esse apparet quod legitur στρατηAος: quomodo enim Caegar ὁ γ νάτερος στρατ n 6ς appellari potuit 3 Debuit πατηρ Vel similiter. Nec minus vitiosum est, quod Augustus
πιρα rsOς υπατος nominatur; nunquam enim eo vocabulo Graeci
249쪽
De dictatoris Caesaris honoribus.
Quare cum omendatione Opus sit, nisi tamon longius ab littoris traditis rocedatur, nihil quod aptum sit, inveniri neque id ipsum corto statui potest , ut vulnus ipsum demon8trnase ou- rationemque iis qui subsidiis criticis utantur permittere solius Sit. Talia igitur cum sint edicta, quae ab Iosepho citantur, in quibus si ipsum Iosephum nihil peccasse putabimus, librariorum Certe non leves errores reperiuntur, quis iam Asexti illius odicti vorbis uti volet, ut porpetuam Caesaris dictaturam ab quarta diversam misso doceat 3 Do tempore nutem huius, quae quarta eademque perp0 tua suit, dictaturae nullum certum reperitur testimonium. In fastis et Capitolinis et Colotianis scribitur anto quintum consulatum, id quod duplicitor potest explicari. Etenim aut anno 45 Auseopta est, ut temPOrenni cedat quinto consulatui, aut Kal. Ian. anni 44, ut honoris cau8α antoponatur atque sex duobus magistratibus is, qui maior 3se videatur, praecedat. Cf. Comment. epigr. I p. 23. Sed singularia dictaturae ratio, quae non annuis vicibus usurpatur, facit, ut potius anno i5 delatam e8Se cen Senna. Quamquam pertinuisse eam ad annum 44 docent fasti triumphales, ubi sextus Caesaris triumphus sic perscribitur:
CIVLIVS. C. F. C. N. CAESΛR VI. DICT. IIII. OVANS. Λ. DCC IX EX MONTE. ALBANO VII. K. FEBR.Feriis igitur Latinis nam his p raetis eum ovantem redisSenarrant Dio XLIV, 4 ot l0; Pliat. Caes. 60; Suet. Caes. 79 dictator IV erat, at viginti diebus post, a. d. XV Kal. Mart.,
cum Lupercalia agerentur, dictator perpetuus nominatur a Cio.
Phil. II, 34. Quo in torvallo quod Eckhelius perpetuam dictaturam ei delatum esse existimat, facit et nullo prorsus auctore et contra apertum fastorum t Atimonium. Equidem ad naturam dictaturae, de qua disputatum est, redeundum ESSE Cencteo, quam ab eo die, quo deerota et ab consule congii tuta ESSet, numerari consuevisse vidimus. Decretam autem hane quartam dictaturam una cum consulatu quarto haud dubie significat Suetonius o. 76, de quo loco supra dictum est. Atque etiam
Zonaras X, 11 et App. boli. civ. ΙΙ, 105 Caesari post bellum
Hispaniense Romam reverso dictaturam perpetuam datam esse Dissiliam by Coosl
250쪽
De dioiatoris caesaris honoribus.
roserunt. Dio XLIII, 45 quod de dictatura tacos, cum reliquos
honores accurate recenSeat, miror sane, sed arbitror eum, quod
porpetuitato nihil potestatis ad dictaturam adderetur decennalisquo in Caesaris praecipiti morte sussceret, ideo tacuisse. Res ipsa per se certe satis probabilis est, cum prima dictatura
et altor consulatus, tum altera dictatum et tertius consulatus, tum tortia dictatura et quartus consulatus ita ei sint simul decreti, ut dictatum statim, consulatus proximis Kal. Ianuar. vol proximo anno iniretur, item, cum consulatus in decem annos ei daretur, simul datum osse aliquid, quod ad decem annorum dictaturam, quam iam listbebat, adiiceretur nec supererat in eo genere quicquam praeter perpetuitntem. Caesar igitur quam perpetuam dictaturam obtinuerit, intelleximus. Magistros nutum equitum plures designaverat, siquidom multorum cupiditates explendae erant nec quam ipse diuturnam potestatem habebat, totam cum aliis communicare volobat. Perporum autem de iis tradit Appianus holl. civ. ΙΙ,107: υπατους ἐς eth i1ελλ0v i. e. ann. 443 απε*ηvav αυτυν τε καὶ 'Avet i,viov, τυν ἴππαγχ0v εαυz00. Λεπto P προςrάξας ἱππαρχε υ αντὶ του 'Avet uvio υ, αρχovett lihv ηοηγιας, Vίενιουεύονυ δ' αυτῆς δεα
nium primum magistrum equitum, tum in eius locum M. Lepidum lactum esse colligit, pugnat aperte non modo cum his fastis, in quibus M. Lepidus Caesari dictatori adiungitur M. Antonio non nominato, verum etiam cum CicProno, qui in Philippica altera nullum alterum Antonii magisterium commemorat ; nam quae c. 30 sunt qui magister equitum invisse tibi viderere, quod ante Oxpeditionem Cae8aria Hispani nsem narrantur, ad alteram dictaturam pertinent. Erravit igitur sino dubio Appianus in M. Antonio. De octaviano autem cum fastis congruit Dio XLIII, 5l: Καὶ εμελλε Καῖσαρὶ καὶ αυτις Otκτα- τωρ ἐγ ὰ poetapoic αυτοις i. e. anno 44 et 43, quorum consules designarat αρξεtv. etους τε litπαρχησοντας sic enim Leunclavius