장음표시 사용
341쪽
Da propagatione civitatis Romanae.
Calenus, tribunus militum, sed Aeduus Tac. Hist. III, 35 , Iulius Maximus o Batavis. Tac. Hist. IV, 33), Iulius Paulus ex stirpe regia Batavorum fac. Hist. IV, la), Iulius Sabinus, Lingonum princeps Tae. Hist. IV, 553, Iulius Tutor ex Tro- veris Tac. ibid.), Iulius denique Vindex ox Aquitanis Dio LXIII, 223 ipsuntque Iulium Civilem, qui imporianis Vespasiano ingentem Batavorum seditionem excitavit, quia regia stirpe erat cognatosque Iulios hubebat, ab Augusto donatam civitatem habuisse nec recte uno loco ab Tacito Hist. IV, 13 Claudium appellari existimo. Multos autem etiam alios Gallorum principes ub eodem Augusto vel propter nobilitatem vel propter virtutem civitate donatos, in Iuliis illis, quorum inter milites Romanos mentio fit, latere censeo; num militia principibus bellicosis et maxime placere debuit et ostentandae virtutis praemiorumque assequendorum Optimum Oe Sionem praebebat. Nec modo Gallorum, verum etiam Germanorum, qui nondum in provinciae formam redacti erant, principes civitate Romana donabantur, veluti Arminius, Germaniae liberator, quem Veli. II, li8 ait, cum popularium suorum cohortes in exercitu Romano duceret, civitatem esSe assecutum. Neo minus frater eius Flavus, socer Segestes aliique propinqui nobiles, qui apud suos multum valere viderentur, idem praemium
acceperant. Eorum omnium nomen ex consuetudine Romana
erat Iulius, praenomen, quod eam ipsam ob causam quia omnium commune QSt, fere tacetur nec commemorari inveni nisi in Vindice, Gaius. Populorum quidem, quorum principe8 civitate donabantur, nullum observatur discrimen, ut ex foederatis et ex liberis et ex stipendiariis et ex iis denique, qui nondum subiecti erant, pariter cives Romanos factos esse videamus. Quare illorum quattuor foederutorum, quos diXimus, populorum principes cam tantum ob cau8am eXistimamus prae reliquis adisse imperatorem Claudium, quod cum populi sui Gallorum essent honoratissimi optimoque iure uterenturi nullus enim in Gallia Comata orat Latinitate, nullus civitate Romana praeditus praeter colonias), facillime Se quod Petebant, assecuturos esse putabant.
342쪽
De propagations civitatis Romanae.
Iam hi principes quid petebant 3 Itis adipisceridorum in
urbe honorum Tacitus nppellat, i. e. Ut Romae quae8turam, aedilitatem, praeturam, consulatum petere itaque ad imperia, ad provinciarum administrationes, ad triumphos quique alii summi sunt in republica honores, pervenire liceret, maxime autem, quoniam illa per rei ipsius naturam non multis possunt contingere, ut qui censu sufficerent, in senatum reciperentur. Id enim ipso Tacitus significat, primum in senatu supplendo totam petitionem ortam esse narrans, tum de senatu urbi Romae suppeditando et de Venetis Insubribusque in curiam admissis et do senatoribus ex Latio et multa omnino similiter dicens, ut, quoniam etiam senatoria dignitas quodammodo pro honore est, breviter ius honorum appellare possimus. Equester
igitur dignitas principibus illis patebat, quemadmodum ipsi
Arminio eam datam esse Velleius l. l. scribit, patebant procurationea omniaque praesectorum munera, quae imperator
non modo liberis, verum nonnunquam etiam libertinis hominibus dolarebat: soli illi honores curulea senatu8que non patebant. Idque illustri exemplo, quod Tacitus commemorat, de monstratur. Is enim Cn. Iulium Agricolam illum, qui socer eius erat, ex Foroiuliensium colonia ortum fuisse scribit atque avum eius utrumque equestri dignitate procuratoremque Caesaris suisse: patrem Iulium Graecinum, cum senatorii ordinis esset atque eloquentia excelleret, ab C. Caligula esse occisum. Quodsi Agricolae genus ab remotiore aetate vel equestri dignitate, praestitisset utque, si non honoribus, antiquitate commendaretur, certe Tacitus, ut soceri sui gloriam extolleret, narrasset: nunc eum intelligemus de Agricolae maioribus, qui ultra avum essent, vel nihil vel ea quae nollet, tradere potuisse. Quare cum avus Augusti sero aetate vixerit, probabile est eum, cum colonia Forum Iulium conderetur es. Comment. epigraph. I p. 3lbin, ex Gallis popularibus esse ascitum, civitate donatum appellatumque C. Iulium, tum industria ad procurationes Per- Venisse. Pater autem Graecinus quoniam avus iam tantum adeptus erat, quamvis Foroiuliensium colonia iure honorum careret, singillatim ab Tiberio in senatum allectus est facilemque Agricolae filio summorum honorum cursum reliquit.
343쪽
Do propagatione civitatis Romanae.
Sed, ut a iure ad homines, qui co utebantur, perveniamus, nonne novum prorsus est, suisse Claudii aetate multos cives Romanos, qui non plenam civitatem haberent, maximaque eius parte carerent 3 Quis alius veterum scriptorum de eadem retradidit 3 Quis hodie virorum doctorum de hac minore quasi civitate ita disputavit, ut, quomodo orta sit, quatenus pertinuerit, qua antiquitatis similitudine illustretur, explicarit 3 operae igitur pretium est, hunc locum, qui et Veterum auctorum inopia obscurior et nostra negligentia prope relictus sit, diligentiore cum persequi. Qua in quaestione primum hoc eXaminandum esse putamus, ut Claudii aetate qui populi vel quae urbes hae civitate Romana, cui ius honorum deesset, usi sint, videamus. Ac significat aliquid Tacitus, cum eos
qui Gallis adversarentur, asseverasse ait, n&n adeo Negram esse Italiam, ut senatum suppeditare υrbi suae nequiret. Italia
igitur optimam illam civitatem, qua honorum ius continebatur, habebat et quidem tota, si a gentibus illis barbaris, quae in Alpibus habitabant, discedamus, cf. supra p. 39. Nam iidem
illi Venetos et In subres curiam irrupisse clamitabant, quarum gentium regione quae extremae Italiae partes existimantur, constant. Ipso autem Claudius in oratione sua II, 5 quaerit, an Italicus senator potior sit quam provincialis, unde et in Italia omnes, qui civitatem Romanam haberent, et in provinciis inultos honorum iure usos osse colligemus. Quamquam haec provinciarum ratio sane o cura est in cortamque interpretationem habet, quod Tacitus ex Claudii oratione resert:
m poenitet Bulbos ex Hispania nec minus insignes viros s
uia Narbonensi transivissest Unde si quo tempore Balbi in senatum Romanum pervenerunt, eodem Hispaniam vel qui in
Hispania cives Romani essent, iure honorum donatos eg8e colligeremus, certe magnopere salleremur. Hoc enim quomodo
intelligendum sit, docet ipso Claudius II, 9: Ornatissima ecce
colonia valentissimaque Viennensium quam longo iam tempore senatores fitiis curiae conferti ut dirum nomen latronis taceam,
et odi illud palaestricum prodigitim, quod ante in domum consulatum intulit, quam colonia sua solidum revitatis Romanas benestatim consecuta est. Quae inter se videntur pugnare; Dissiliam by Corale
344쪽
De propagatione eivitatis Romanae.
nam et ex longo tempore ait ab Viennensibus senatores Romanos exhiberi et Viennam solidum civitatis Romanae beneficium paulo ante esse consecutam, cui si quid ad optimam civitatem deerat, certo nihil potest intelligi, nisi ipsum hoc, de quo agitur, honorum ius. Latronem autem et palaestricum prodigium, cuius nomen imperator silentio praetereundum esse ait, interpretes recte Atatuunt videri esse Valerium Asiaticum, cuius casum Tacitus Ann. XI init. et Dio LX, 27 narrant. Eum Viennao natum fuisse multisque ac validis propinquitatibus plurimum in Gallia potuisse ipge Tacitus narrat, explicans etiam, cur palaestricum prodigium vocetur: esse enim ei mollitiem corporis ab accusatoribus exprobratam. Iam iterum eum consulem fuisse Kal. Ian. anni 46 constat, primum fuisse probabile est extremis annis Tiberii. Etenim anno 4 l, cum Caligula occideretur, consularis fuisse traditur ab Diono LIX extr. et Ios. Antiq. XIX, 1, 20 et tanta auctoritate consularis,
ut imperium ipse petere posse videretur Ιos. ibid. 4, 3 . Sub
Caligula autem qui cos. fuerunt, sere noti sunt neque, si tunc consulatum adeptus esset, tanta esse potuit auctoritate; at Tiberius si evexit, et dignitas intelligitur et locus, quo cos. fuerit, lacile reperitur. Veruntamen quoeunque anno eos. Pinmum suit, hoc aperte ait Claudius Viennam tunc iure hono-Tum nondum esse usam. Quomodo igitur factum est, ut quamvis reliqui Viennenses iure honorum carerent, tamen Valerius Asiaticus in senatum atque ad honores perveniret 8
Beneficio, opinor, Tiberii, de quo ipse Claudius patruus Tiberius, inquit, Caesar onmem florem ubique coloniarum ac municipiorum bonorum scilicet virorum et locupletitim in hac ciaria
esse voluit, i. e. qui ubique in coloniis et municipiis, quae duo Oppidorum genera civitatem Romanam habebant, divitiis excellerent, singillatim in senatum Romanum allegit. Neque dubium esse poterat, quin imperator pro censoria, qua perpetuo utebatur, potestate, ut ius trium liberum, ut ingenuitatem, ut civitatem donat, ita iis, qui iure honorum carerent, senatum tamen aperire honoresque impertire posset. Conserendum autem cum hoc Valerii, de quo constat, exemplo erit
illud Iulii Graecini, quod supra de probabilitate expositum
345쪽
De propagationa civitatis Romanae.
ost. Duplex igitur ratio erat in Aenatum Romanum perveniendi, una simplex ac facilis, si quis ex civitate, quae ius honorum haberet, oriundus censu sufficeret, altera longe difficilior, quae tota ex imperatorum beneficio penderet, si quia propter originem iure honorum careret.
Viennenses autem reliqui.vel colonia Viennensis quando ius honorum accepit 3 Num ab Claudio ipso 3 Id non videtur esse veri simile; nam et commemorasset in oratione sua, si quid ante in eodem genere constitui8set, nee antequam censurae honorem recepit, quicquam de Supplendo senatu videturogisse. Quodsi a Claudio non acceperunt, relinquitur Caligula; nam Tiberium extremis annis nihil tale, quod novum egset, instituisse arbitror, nec Tacitus, qui totam eius vitam describit, etsi unius hominis singulare beneficium tacito tacere potuit, quod ad nobilem coloniam vel ad provinciam pertineret, praetermittere debebat. Caligulam autem, cum ex Britannica expeditione reverteretur, aliquamdiu in Gallia commoratum esse scimus et compluria de civitate no senatu supplendo conatituisse paulo infra demonstrabimus. Quodsi Vienna postquam Augusto et Tiberio imperantibus iure honorum c ruit, Caligulae demum beneficio optimam civiliaem Romanam accepit, quid de reliquis Narbonensis provinciae coloniis existimabimus 3 Earum nullam videmus postea meliore iure usam esse quam Viennensem, quae etsi interna erat origine nam principes Allobrogum ibi maxime tu colonorum numerum ascriptos esge docuimus in comment. epigraph. I p. 370 , t men iure Italico usa est, quod ceterarum nulla habebat, ut si ipsa usque ad Caligulam iure honorum caruit, ceteras non minus caruisse probabile sit. Quamquam quo tempore tandem ipsa accepit, eodem reliquas eiusdem provinciae coloniaa aceepisse arbitror. Etenim anno 49 Tacitus Annal. XII, 23 GH-liae Narbonensi ob egregiam in patres reverentiam datum eSSE
scribit, ut senatoribus eius provinciae non eaequisita princi issententia iure quo Sicilio haberetur, res suas invisere liceret; quod, si una tantum, quae propter incolarum nobilitatem praecipuo iure uteretur, colonia senatores Romam misisSet, quomodo decerni poterat 3 Plures certe colonias eodem honore Diqi tred by Coosl
346쪽
Do propagatione civitatis Romanae.
esse oportebat, nec modo colonias aut municipia, sod otiam
eos cives Romanos, qui in oppidis Latinis aut stipondiariis essent. Neque enim si Claudius Aeduorum principibus, qui ex foederato illo quidem, sed barbaro populo erant, hoc ius
negandum non esse putabat, in provincia paeatissima et dudum subacta et Italiae moribus simillima non idem omnibus concessum usae oportebat. Idque significat ipse Claudius, cum ait II, 27 solum ipsum ultra uenes provincias Narbonensis senatores Romam mittere, in quo hoc inest, totius provinciae Nam bonensis quasi solum iure honorum uti. Quamquam haec non ita disputamus, ut omnea Narbonensis incolas cives Romanos fuisse existimemus; neque enim id ad ius honorum si uendum opus erat aut probabile est, de uno hoc, quod explicamus, iure dicimus. Sed etiam ultra Narbonensem provinciam id pertinebat; nam loco, qui modo citatus est, Claudius sic per
git: quando ex Lugduno habere nos nostri ordinis viros non
poenitet. Habebant igitur quo tempore Galliae Comatas principes imperatorem adierunt, ius honorum Lugdunentes, non unus aut alter, qui singulare hoc beneficium impetrasse viderentur, Eed vulgo atquo ita ut omnium esset commune ipsoque in solo inhaereret. Neque ea res per so ipsa est veri dissimilis. Num si Viennenses, quorum peregrina ae prope hostilis erat origo, ut diximus, Ad honores admittebantur, numquid Lugdunenses prohibitos esse censemus, qui, id quod illis temporibus rarum erat, militibus Vere Romanis deductis consi bant, qui cum in terra barbara collocarentur, non videntur ullo iure, quo antea usi erant, esse privati. Cf. Conunent.
epigraph. I p. 370 sq. Ideoque Lugdunum prae Omnibus Galliae civitatibus semper maximam imperatorum caritatem habebat, sedes ac domicilium, si quos in Gallia versari oporteret, eligebatur, nullo non genere benevolentiae Ornabatur. Eodemque deducimur ea quam paulo post exponemus opinione de
iure Italico, quod Lugdunenses ab initio coloniae habuisse arbitramur. Sed praeter hos Lugdunenses nulla erat in Gallia Comata civitas, nullus populus, in quo qui essent civea Romani, ius honorum haberent eo quidem tempore, quo Claudius hanc quae extat orationem habuit, idque imperator haud dubie
347쪽
De propagatione civitatis Romanae.
significat, cum propagati extra Narbonensem iuris honorum unum hoc exemplum nominat; quodsi plura fuissent, et minor omnino in senatu dubitatio existere debuit et tanta imperatoris
argumentorum auctoritas, quantam Silere non posset.
De reliquis autem provinciis quid statuemus 3 Earum Italiae et situ et iure proxima est Sicilia, cuius condicio qualis sub imperatoribus fuerit magnopere dolendum est prorsus esae obscurum. Cui quod dictator Caesar tribuere voluerat, ius Latii, non esse ab Augusto conservatum ostendit Plinius separatim Latina Oppida et stipendiaria enumerans. Sed cum civitas liberaliter paulatim extra Italiam propagaretur, dubium non est, quin imprimis Siciliae ratio sit habita. Hoc autem, de quo disputamus, honorum ius iis civibus Romanis, qui ex Sicilia oriundi essent, non multo post Augustum concessum osse intelligimus. Etenim Dio LII, 42 de senatus regensione,
quam Augustus instituit, reserens vetitos esse scribit senatores Italia excedere iniussu imperatoris, tum sic pergit: και τουτοκαὶ δευpo ἀεt φυλαοσεταt. si iv oeti ἐς τε τηυ Σαελtαν καὶ ἐς τὸ υ Γαλατιαν et v περὶ Ναρδωvα ουδαμόσε αλλοσε βουλευτῆαποδημησαt ἔξεοriv. Quae qui accurate interpretabitur, Augusti tempore Siciliam nondum senatoribus permissam esse videbit, at patuisse anno 49, cum Narbonensis provincia adiiceretur, Tacitus eo, qui supra citatus est, loco narrat. Uter igitur
Siciliam admisit, Tiberius an Caligula 8 Nam nec Claudium existimo propter eam caugam, quam ante attuli, nec Augu8tum sua ipgum instituta mutasse probabile est. Neque de Tiborio credo, qui si quicquam eiusmodi fecisset, commemoraretur a Tacito. Relinquitur Caligula, qui idem, cum peregrinationes in Siciliam permitteret, ipsos Siculos ab senatu prohibere vix poterat. Scio equidem liberae peregrinationis potestatem et
ius honorum non esse necessario inter se coniunctu neque esse
ostendit Dio, qui hoc vel sublato vel omnibus civibus importito illam tamen iisdem Siciliae et Narbonensis finibus circumscriptam fuisse refert: sed sunt tamen certe illa inter se amnia nec si imperatores etiam postea reliquis provinciis interdixerunt Benatoribus propter eam causam, quod et suae et publicae securitatis gratia nisi quae prorsus pacata essent, ab iis obiri
348쪽
De propagatione civitatis Romana .
nollent sic onim narrat Dio , non rectissime fieri potuit, ut origo interdicendi eo oreretur, quod ex quibus provinciis fieri Benatores non liceret, eo ne proficisci quidem oportere iudicabant. Constat autem Caligulam liberalem suisse in omnibus honoribus impertiendis; nam et Dio LIX, 9 oum narrat cum ordinem equestrem ex toto imperio atque etiam ex provinciis ε:απαοης καὶ et ς ε αν αρχης) suppleret, opulentissimos allegisse
nonnullisque eorum, quamvis nondum honores gesSissent, per- cmisisSe, ut in spem senatus veste senatoria uterentur, et Philo
Ieg. ad. Gai. p. 1032 universos populos civitate Romana donasse. Nonne igitur senatum ex provinciis supplevit 3 Quod si fecit, Siciliae imprimis ratio habenda orat ac tum videtur esse institutum, quod pro exemplo quodam Claudius seeu
Hoc loco sacere non possumus, ut coniecturam, quae nobis cum in hoo argumento Vergaremur, saepius oblata eSt, reticeamus. Etenim Augusto imperante cum respublica composita elaei, universam Italiam, si quidem a paucis gentibus prope barbaris, quarum ratio negligi debuit, recedamus, non modo ad civitatem Romanam, verum ad honores admissam esse, ex provinciis autem nullam universam civitate praeditam suisse et quao in iis civitate uterentur oppida, honorum tamen iure caruisse intelleximus. Quare nonne ius honorum proprium erat Italiae, ut recte ius Italiae sive tua Italicum appellar tur 3 Iam notum est ius Italicum, quod Antoninorum
aetate saepius a iureconsultis Romanis commemoratur: cuius vim no naturam cum explicaremus in comment. epigraph. I
p. 482, duas maxime paries fuisse ostendimus, immunitatem et libertatem. Adiicere nunc solent viri docti de dominio ex iuro Quiritium aliaque quaedam minora, quae non tam iure quam consuetudine aliter in Italia, aliter in provinciis constituebantur. Ad haec nonne addendum est hoc de quo disputamus ius honorum 8 Videatur sane; proprium certe Italiae suisse diximus et quidem eo ipso tempore, quo ius Italicum nRtum egi. Nam si verum est, quod non sine probabilitatis aliqua specie coniecimus, iuris Italici, cuius neque in libertate
ulla mentio fiat ot apud Plinium in naturali historia Augusti
349쪽
Da propagatione civitatis Romanae.
instituta referentem non dubia vegligia reperiantur, auctorem esse Augustum originemque fuisse hanc, ut colonis Italicis, qui extra Italiam deducerentur, primum daretur, item illud intelligomus, si qui cives Romani, qui ius honorum antiquitus haberent, in provinciis collocarentur, iis id non potuisse eripi, praesertim cum ad dignitatem sere, ad utilitatem quidsim longo
minus quam immunita8, quam conce88am e8ge constat, pertineret. Quare Philippensibus et Cassandrensibus tit Diensibus et nonnullis alii a coloniis, in quas coloni ex Italia deducti sunt, ab ipso initio cum immunitate et libortate hoc quoque honorum
ius vel impertitum vel relictum esse arbitramur, item Lugdunensibus, quos origine vere Romana suisse diximus; Viennon-ses quidem, qui extrinsecus ad civitatem Romanam pervenerant, postea eo donatos e8ge Vidimus. Quamquam ex iis, quae disputavimus, eam huius iuris naturam fuisse apparet, ut non neceAsario cum immunitate Re libertate coniungeretur; certe enim imperatores eum Galliae Narbonensi, cum Asduorum principibus, cum reliquis deinceps provincialibus hominibus honorum cur8um patefacerent, neque uerarium nequct fiscum damno affici voluerunt; sed ita erat comparatum, ut quae urbes iuris Itali ei essent, eaedem ius honorum haberent, sed non, quae honorum ius, eaedem immunitatem ac libertatem. Atque Augusti quidem aetate, cum nee Onera publica nimis molesta essent et senatoria dignitas magna esse videretur, haud scio
an fieri potuerit, ut qui carentes immunitate et libertate honorum tamen ius haberent, Italiae ius habere dicerentur. Sio explico quod Plinius nat. hist. III, 25 in Hispania Acoitanis et Libi sosanis, quos neque immunes neque liberos fui8se comperimus, ius Italiae tribuit et quod ΙΙΙ, 139 Liburnorum quorundum ius Italicum commemorat: utroque loco hoc honorum ius tunc Italiae proprium latero existimo. Postea quidem propagato per totum imperium iure honorum haec pars iuris Italici periit, neque praetermitti eam ab iureconsultis mirari debemus. Sed haec do iure Italico conloctura ost neque enim dis-εimulamus neque quod rebus demonstrari non potest, verbis confirmamus), quam ideo viris doctis proponendam esse put Vimus, ut diligentius eam examinent ac num sorte aliis argu- Di iliaco by Gorale
350쪽
De propagatione civitatis Romanae. 339
mentis Rut auctoribus comprobetur. qunerant: illud autem constat, hoc, quod in oratione Claudii et ab Tacito commemoratur, ius honorum Augusti aetate Italiae finibus ita osse coercitum, ut ad paucas quasdam colonias ex Italia propagatas pertinoret, tum a Caligula Siciliae et Narbonensi Gallias, doniquo ab Claudio Aeduorum principibus esse concessum. Etenim postquam imperatoris orationem retulit, sic scribit Taci-
tua: Orationem principis secuto patrum consulto primi Aedui senatoriam in urbs ius adepti sunt. Datum id Meiari antiquo et grata soli Galloruna fraternitatis nomen cum postulo Itomano usurpant. Quae Verba nescio quo pacto interpretum ingenia vexarunt nec satis recte nunc videntur explicari. Nam Lipsius
quidem cum in Taciti oditione nihil addat, ad Sonecam de
benef. VI, 19 Galliae Comatae plenam civitatom cum iure suffragii tunc datam esse existimat, et universam Galliam Comatum perperam nominans et civitatem commemorans, cum
do quattuor tantum populis et de iure honorum agatur. Alius dupliciter Tacitum intelligi posse ait: aut Onim hoc eum dicere, tune quidem ius honorum tantum Aeduorum primores adeptos es8e, non reliquos Galliae Comatae principes: his postea aliquando idem ius obtigisse; aut hoc, omnos Galliae Comatae primores quod ius honorum expetissent, esse con8B-cutos, sed primos ex iis Aeduos nominatos. Equidem alteram hanc rationem parum rectam ogge intelligo. Quantulum enim erat, si primi enumerarentur Aeduit Nec si omnes qui petierant, eodem tempore et uno senatusconsulto ius honorum consecuti essent, ordinem quo consecuti essent, servari qui quam referebat. Falluntur autem omnino, quod Claudium oratione quam in senatu recitavit, hoe egisse. statuunt, ut omnibus, qui imperatorem adierant, honores senatusque patefierent. Immo cum reliqui senatores nominem ex populia devictis admittere vellent seque iis, qui quondam nominis Romani hostes fuissent, exaequari indignarentur, ille in senatu morem Romanum recipiendorum in civitatem hostium, quo respublicac ViSSet, exposuit paulatimque, ut olim, omnibus, non tantum iis qui tunc Petissent, senatum aperiendum osse docuit. Nihil ille prorsus aut de omnium Gallicorum Iopulorum aut de foede-22.