장음표시 사용
361쪽
MEDICINAE PRA CT. I id. IIc 3 rda vehementiora ,&sere actu frigida. Eadem seruanda methodus quam diximus in inflammatione. De Scirrha hepatis. C AΡ. xv I Si o N A scirrhi hepatis sunt tumor durus tacta perceptus in hypochondrio dextro, cum exiguo dolo te aut nullo. Eius ortus multiplex modus. Aut enim in principio ex defluxu humoris melancholita ici fit, quod raro accidit ob humoris crassitiem . Aut sit per congessionem, aut ex permutatione alterius tumoris nempe erysipelatis, aut phlegmones ob multam & intempestiuam refrigerationem ; aut ex humore crasso frigido, partim pituitoso, partima trabitario,cuius pars rarior & subtilior discussa est
Humoris dominantis signa iam descripta sunt; neque enim possunt separari signa humoris dominantis in hepate, ab aliis quae itestantur dominium
stir, hi ex uisiti insensibiles in iecore, ut m in caeteris partibus Aunt insanabiles, ex Gal. I . meth. med.& a. ad Glauco. scirrho iecoris, hydrops solet sit cedere, quod labefactetur facultas coctrix iecoris. Quare pro laudabili sanguine generat aquas unde hydrops. Curatio perficitur ex r. ad Glauco. humidis re mollientibus & dissipantibus mixtis. Verum illa medicamenta moderata sint oportet, quia nimium re siccantia insanabilem efficiunt scirrhum,& emollientia vehementiora robur iecoris enervant. Ideo
emollietibus adiungenda discutietia, & roborantia iecur, haec ver b debent intelligi de internis ex-
362쪽
3 α IAco BIFONTANiternis remedijs. Quare praeparatis & purgatis humoribus, oportet remedia emolientia & discutientia applicari regioni iecoris post purgationes. ergo, . succi cichorij & maluarum , an. δ iiij. suces apij j iij. decoquantur cum f. q. sacchari, fiat syru
pus inter coquendum,infunde rhabarb. 3j. si. comarum ab synth. poni. p. ij. nodulo inclusos, &deinde ex prcstbs, de eo stropo cap. g ij. aquae endi uiat j iiij. cotinuet quoad e it necesse. Si iecur doleat decoquatur radix asphodeli, cum aqua mulsa,&potui detur extrinsecus, apponatur cataplasma sequens. V . maluae, bismaluae, cichorij, endi uiae, agrimoniae, borraginis,bu glossae an m.j. ab synth. poni. m. si . semi. anisi, forniculian. 5 iij. lini, foenu gr.an. S f. florum violarum , bu glossae, rosa r. an. m. si
pulpae passii l. dactylo. ficuum & asphodeli an .s iiij. spicae nardi 3 j. s. olei de ab synth. poni q. s. fiat cataplasma applicandum iecoris regioni tepide. vclem plastri de meliloto & diachylonas an . 3 f. gummi ammoniaci in vino dissoluti aut cum succoli monum , & cerati saniatiniansi iij. pulueri rosar.
si ac lini mentum applicandum regioni iecoris. Vinum chalybeatum descriptum cap. de obstructionibus maxime conuenit, item optata chalybeata descripta, tum alia remedia ad obstructiones auferendas descripta.
363쪽
MEDICINAE PRACT. LIB. IlI, 3 3
RE G i V s morbus duplex est, alius biliosus qui aurigo dicitur qu bd sullio & aureo colore
cutis tingatur;alius niger ab humore melancholico nigro: aut mixtus ex utroque. Item alius est, criticus, alius symptomaticus. Ortum autem ducit vel ex immodico calore partium solidarum corporis totius,aut ex alimento calido sicco . vel pendet a causa externa humores corrumpente , ut scribit Gal. c. 7. l. 6. lo c. affect . deseruo Imperatoris, que solo haustu theriacae sana uit. Aut oritur vitio, & intemperie calida sicca iecoris multam bilem generantis, aut vitio chistis sellis, quae laborat vel debilitate , ob quam non potest bilem trahere, vel ob nimiam repletionem illius, per quam fit ut nullam materiam possit recipere, vel ab obstructione dixistitum chistis sellis; aut qubd non sit capax copiae bilis recipiendae quae generatur, ob paruitatem suam. Critica aurigo dignoscitur si superuenerit febri
continuae ad eiusque exortum sebris finem acceperit. Idem testantur alui excrementa & urinae, quae secundum naturam sese habent, biliosae tamen existunt. Symplomaticus vero est icterus,
si anu septimum diem in febre continua apparuerit febre non cessante , ex aphoris sexagesimo secundo lib. . in quo scribit Hippocrat. quibus per febres morbus regius ante 'timum diem superuenerit ma tum nisi subsequatur insignis euacuatio, cum virum robore , aut per dies criticos remanente in iecore tumore ex
364쪽
modi s regius superuenerit, bonum , nisi dextrum h πο- chondrium durum fuerit,alioquin minime bonum.
Signa intemperiei calidae siccae iecoris iam exposita sunt. Eius vero quae a calore immodico partium solidarum pendet aut ex alimeto calido signa existunt, quod nullus dolor adsit, neque grauitas circa hypochondria, nec febris, nec signa obstructionis , in chisti fellis nimirum quo faeces sint
ii iactae ruta colore. Distinguitur tamen quod in postremo praeter illa signa , adsit etiam victus ratio biliosos humores procreans.
Debilitas attractricis chistis sellis dignoscitur ex deiectionibus albis & prinatione grauitatis in hypochondrio dextro. Nonnunquam obstructiochistis fellis nascitur ex lapillo genito in illa parte,' Vt plurimum pendet ex viscidis & crassis humoribus. Si vesicula fellea ob paruitatem non potest b,
moris copiam recipere,faeces sunt tincti; colore sa-uo, nihilominus ictero laborat tota superficies corporis. siuibus in febribis morbus regius ante sieptimum diem accidit malum, ex aphorismo citato quia bilis ante T.
diem commoueri indicatorie non potest. Item suibus in febribus morbus re ius 7. vel 9. vel II vel I .inferuenerat bonum, nisi dextram h pochondrium obduruerit. δε vero obduruerit non bonum , quia tumor hypochondri j significat aut iecoris inflammationem , aut scirrhum aut obstructionem quae possunt esse causae morbi regij;Quocirca causa remanente *mptomaticus ei it morbus regius. Celsus ex Dioetclis aut horitato ait. Si oriatur morbus regius postfebrem
p sim si hunc staris nascatur occidit. Si morbus r
365쪽
MEDICINAE PRA CT. LI . III. 3 Fgius diuturnus extiterit hydropem min tur, praesertam ii urina iamdiu fuerit aquosa, quod significet de bilitatem iecoris . a qua hydrops timendus. Illa origo quae critica est ratione causae, nullum requirit remedium , sed sempto malis occasione. Curatur discutientibus ut frictionibus siccis, applicatione olei camo mel. anthos, rorismarini, &similibus. Quaeritur num in reliquis auriginis generibus vena sit secanda. Gal. lib. quos, qui b. & qn. ait. si
morbo regio laborantibus sanguine detraxeris in extremam perniciem deduces. Sed Metius ait in hoc morbo duo esse maxima remedia venae semonem G' purgationem. Responderi potest morbus regius, cum sit sympto main colore mutato non indicat venae sectionem; Atratione causae antecedentis aliquando th dicat sanguinis detractionem, nempe quando nascitur ab obstructionibus ut in inflammatione hepatis. Qui symptomaticus est, curatur ad morbi cuius est symptoma sanationem. Si ex intemperie par- . tium solidarum nastatur, bilem gentiam expurgare oportet. Deinde intemperiem illarum partium tollere decoctis syrupis refrigerantibus, & humectan cibus, & praesertim balneo aquae dulcis tepen- , tis necnon usu alimentorum frigidorum & humi
Si usus alimentorum procreaverit huc morbum commutandus est victus in contrarium. si ex veneno externo nascatur theriaca propinanda imita tione Galent.
Illa quae ab obstructionibus naschur crassortim& viscidorum humorum ; tollitur medicamentis
attenuantibus, & incidentibus iam dictis, intec
366쪽
Ι Αc OBI Fo NTANI quae laudatur maxime strupus de marrubio albo, adiunctis aliquot guttis olei de tartaro. Decoctum fragariae cum toto si detur pluribus diebus multorum experimento confert mirifice.
Si debilitas chistis fellis generauerit hunc affectum, purgata bile corroborare oportet iecur &chistin fellis trochiscis de rhabarb. de spica, syrupo deabsynth. poni. electuario trias antalo, diar ho- done abbatis & similibus. In exiguitate chistis sellis oportet saepius purgare bilem &abstinere bijs quae illam generant- x De iecoris debititat praesertim ex Gal. lib. 8. de camp.
Ιε c v R imbecillum dicitur quando suas operationes exercet aut imbecilliter, aut deprauate, aut nullo modo agit. Et quoniam visceris illius plures sunt facultates, plures existunt debilitates, quorum signa prodit. Gal. lib. cit. Verum quonia cognitio debilitatis nihil facit ad curationem, licet enim debilitas indicet corroborationem, quo tamen sit remedio corroboranda non signifi-ficatur, quod praecipnum est in curatione: rimandum itaque ex Gal. a qua causa illae debilitates facultatum pendeant, ut illis remedia commoda adhibeamus. Recenseamus ergo primo signa debilitatum facultatum, deinde adiungemus indicia eorum per quae debilitantur. Attractricis iecoris debilitatae signa ex Gal. r censeamus, ea sunt liquida excrementa ; ex quibus succus qui aptus est conuerti in sanguinem
367쪽
MEDIC INAE PRA CT. LIB. IV. 3 7
nondum est detractus ; nulla enim facta est distribui fiat cur. .
trieis vero siue sanguificae facultatis debilis
fgna multa sunt, prout iecur vario modo est d bile ; omnis namque pars intemperie laborans debilis est in sua operatione. Si namque cuius que partis robur consistat in optima eius temperie, quoties intemperie laborabit debilis iure dicetur,robori namque debilitas opponitur. Diuersa, autem cum sit intemperies varia etiam sunt signa. Nam aut alimentum corrumpitur, aut semicoctum , vel crudum, aut sine alteratione, in semicocto alimento excrementa sunt similia sanguini mixto cum aqua , aut loturae carnium recens mactatarii. Si vero non alteretur alimentum, Varu generis egeruntur excrementa, non secus ac ex ventriculo omnino debili.
Hispositis, quae parum ad curationem faciunt Gal. signa causarum describit,quibus remedia sunt paranda. In calida intemperie excrementa sunt biliosa, crassa, graveolentia, abunde colorata quemadmodum in pestilentibus febribus contingit. In ea enim colliguantur humores primum, deinde carnes ipsius hepatis ex qua & calores diuersi excrementorum & foetor nascitur. In frigida ve-io iecoris intemperie , neque assiduae excretiones , neque multae fiunt , durat tamen affectio
diutius, & per aliquot dies ipsis profluet venier maiori copia. Cuius neque foetor similis est his, quae ex calore sunt liquefacta, neque color smilis aut compages , verum minus graveolenria.
habent vero speciem putrefacti sanguinis,
368쪽
3 ῖ . IA COBI FONTANnon colliguatae carnis. & aliquando excrementum est simile sanguini nigro . limus quippe quidam sanguinis crassi,& fere atra bilis,adsunt & varaj colores. Quando autem cum his vel humida vel sicca intemperiei fuere adiunctiae liquidiora in humidiatatis complexu , sicciora vero in siccitatis copula fient excrementa in calida intemperie postquam
excrementa acrimoniam acquisivere proritant iecur ad excernendum. In frigida vero profluunt debilitata retem rice. Verum in his omnibus non recenset excrementa loturae carnium recens mactatarum similis : quae
animaduerterat in signis attractricis iecoris debilitate Gai. praegressae iam & diuturnae forsan intemperiet frigidae signa explicat. Illud autem est incipientis , nam in frigida etiam progressu temporis adest, in remissiore calore quam par sit, procreatur corruptiones ab obstructionibus natis a crasso sanguine, & tadem debilitata retentrice excernuntur,sed non aeque graveolent ac in calidiore in temis perie, & sanguis crassus existit melancholicus, frigidus quippe. . De hvaritide. C A P. X I X. HAE PATi Tis est iecoris infirmitas , ut iam
desit suo ossicio, nec sanguinem naturae conuenientem gignat, nullo tumore intercedente ex
quo intelligi potest hepat itidem solam iecoris imbecillitatem significare,ab intemperie natam, quae duplex essie potest , calida scilicet & frigida. Nasiarcuntur autem hae duae intemperies, ut a causa proxima , quando humores qui iti venis &arte ths
369쪽
MEDICINAE PRACT. LIB. III. 3 9 continemur qualitate aut copia plurimum a natura recesierunt, a quibus visceris integritas propria substant: aditio luitur & labefactatur. Signa hepaticorum uniuersalia sumuntur,a colore,ab excrementis alui,&vesicae; color apparet incute albicans sub citrinus, subviridis vel fuscus. In dei et ionibus autem& vrinis,color intemperiei excedenti respondet. varia autem sunt signa pro diuersitate causae imbecillitatis iecoris,quae tempore distinguenda sunt. In frigida quidem circa princi pia excrementa loturae carnium similia videntur, a sanguine pituitoso & aqueo. In calida faeces sunt, oleo sae,biliosa olidae,crassar, mordaces croceae. Verlim quo nim iecoris, ut & reliquam partium naturalium variae sunt facultates, varia erunt signa quibus significatur earum imbecillitas. Attractricis debilitatem ostendunt alui liquida excrementa aquae similia, sine odoris grauitate. Coctricis debilitatem urinae albus color, tum excrementa loturae carnium recens mactatarum similia , ut idem sit signia speciei morbi, & facultatis laesar. Ea vero desinunt tandem in finguinem conglobatum, praeser- tim si a frigore contingat. Si a calore nimio proficiscatur illa debilitas, significatur bilioso sanguinis fluxu per aluum qui desinit in liuidum cic nigrum. ISed quaerendum num una possit laedi facultas caeteris illaesiis,cum exerceantur omnes temperamenti
unius ope sed in temperamento sunt plutes qualitates materialiter quare una potest laedi sine alia. Si retentrix fuerit debilis sanguis erit crudus: si vero expultrix debilis, extiterit commixti humores ex
pelluntur cum sanguine; possuntque plurium sa-
370쪽
3so IACOBI FONTANI cultatum laesiones coniungi, tuncque mixta sunt signa facultatum laesarum. Magnus est morbus, partis obsessae praestantia, sym promatum magnitudine, lassione omnium facultatum naturali hi, tum corporis cacoethia. Oportet enim humores qui in corpore detinentur. Deprauari, tum causae magnitudinae, quae non norest
esse nisi magna , praesertim cum valeat debilitare nobile viscus. Malignitatem illius ostendunt colliguatio cum raucedine. Colliguatio quidem nascitur ex calore praeter naturam, carnem ipsam iecoris liques ciente. Raucedo oritur ab eodem calore praeter naturam exsiccante partes pectorales , & potissi
siuibus hepaticis multum stutum cruentum siue subputridum sue biliosum purum adest cito moriuntur, ex Coac. pr . significant enim magnam corruptionem genitam non tantum in iecore, sed in pectoralibus partibus, a qua dissipatur calor nativus, ex cuius dissipatione sequitur mors. Si calida intemperies fuerit causa debilitatis refrigerantibus & corroborantibus iecur est utendum, qualia sunt syrupus de endi uia, de rosis siccis, de agresta, de cichorio simpl. admixto electuario trias antalo. vel diat hodonis abbatis, ut
aquae endi uiae 3 iiij. syrupide endi uia gij.
electu. tria sit. Aj. hat tute p. cap. si opus fuerit purgatione, rhabarbarum, in forti expressione est propinandum, cum decocto cichorij ,endi uiae, scariolae, hepaticae , additis aliquot uncijs strupirosa. solui. Post purgationem Galliarum laudat 8. de med. secun d. lo. multas compositiones &