장음표시 사용
411쪽
M EDIC INAE PRAς T. LI B. I r. 39 tia & frequentia, inquit enim Gal. 6.de locis a T. milvi vigent multo grauiores CV magis asisidui dolete coti. tertio. excretis nam in colico dolore sit quid de h-ciatur id flatu lentum quodammodo est,& saepe numero supernatare consueuit,habentque excrementa similem consistentiam bubulo stercori. Auic. Fen. 16. lib. 3. addit cum vacuus est stomachus augetur nephraticus, quo tempore lenior sis colitus dolor : quod etiam potest deduci ex Hipp. 6. epid. in quo inquit dolorem augeripostquam comederint non statimsed aliquo interiecto tempore nam postquam cibus e stomacho in intestinum ceciderit premitur ren; quare dolor nephriticus augetur, colicus vero nauescit praesertim si a bile ortum duxerit, admixtione mitis & benignae substantiae alimenti. Postremo nephriticus dolor sensim gignitur colicus subito. Causae colici doloris sunt humor viscidus ut pituita vitrea aut alia; flatus, humor acris, salsus, pungens, Vermes, pungentes intestina, obstructio ductus choli doci ad intestina vergentis,ex Auic. cap. I. doct. q. Fen. I. lib. I.
Humoris frigidi dominantis in intestinis signa
sunt cauta antecedentes generantes pituitam, aetas
senilis, temperamentum frigidum humidum, regio frigida humida, anni tempus sienile , pituitos excrementi exclusio , ventris frigiditas tactu percepta.
Signa flatus sumuntur ex causis producentibus pituitam iam dictis ,rugi us percepti, bor borggini
contorsio intestinorum tum distentio eorundem, signa existunt flatus. .
Indicia acrium &bili serum humorum capiuntur ex causis procat articis & antecedentibus bilem
412쪽
384 IAco BI FONTANI generantibus, tum ab excrementis & alijs signis. Pituita salsa ut plurimum a cerebro descendit in intestina quae corrosione sua exsitat colicum dolorem. Signa sit ni delapsus illius ex cerebro qui depresenditur salsε dine oris, cui deinde succedit co
licias dolor rodens. Vermium indicia sumuntur ex proprio capite;in obstructione choli doti meatus urinae apparent rubrae, tinctar,ut annotauit Aui c. loco cit. hoc naque
obstructo ductu, quo bilis ferebatur in intestina, necellarium est illam regurgitare ad hepar & urinae vias, ob idque urinas bile tingi. Nascitur nonnunquam colicus dolor ex cancro se abscessu intestinorum , qui intestina depascitur, qualis fuit deprehensus in penerosissimo duce&equiteMallensi, Pugeto S. Giiij magno priore,in cuius intestino ephi ii sub ortus erat cancerosus tumor cum dolore vehementissimo. Magnitudo doloris colici sensu aegrotantis detegitur, item ex eo quod nihil omnino excludatur, nec humor nec flatus,quod cum sit proprium&in separabile doloris ilei, ex Gai conuenit colico, non ut affectus est, sed ut magnus est affectus ex quo inferre licet eadem signa in diuersis affectibus, diuersa significare. Magnitudinis etiam signum est si ob
vehementem dolorem extremarum partium perfrigeratio sentiatur.
In statvoto dolore praedicendus est hydrops si praesidia nihil contulerint ex Hipp. H. aph. lib. 4.
inquit enim , siuibus tormina adpunt m circa umbilissieruciatus o dolor lumborum qui nerue medicamenta seneque per alia praesidi luitur in tim nitem conuerruntur. colicus dolor Pituitosui mutatur aliquando in dolore
413쪽
grthriticum & paralysm, de quibus sic scribit doctillimus Crito consilio quodam libro 3. admirabiles, inquit, in trimis cum retolutis σ parabsisfiat expi-
tivita crassa in cerebro contenta extemis tenaciter compacta
vispiritus animalis in membrum in quod virui propagantur dii bui non possit; colitus vera dolor generatur ex humoribus motibus, vel in colo contentis, vel in intestinum liunde fusit quifat,vtps colicum dolorem artus resoluantur ;sunt enim loca valde disiita cρlo Cr principium neruorum cerebrum. Et mirum videri potest quomodo
materia ad extremos artus pervadat. Resp. non in omni colico dolore resoluuntur artus, sed tantum
in illo qui ex magna parte pendet & delapsu humorum pituitosorum ex capite in intestinum , in illa tantum specie colici doloris sequitur resolutio: sic dictum est dolorem colicu fieri ab humoribus crudis ex toto corpore, atque etiam ex capite in intestiftia effusis,quibus tape admiscetur aliquid bilis,quq mordicat intestina, primum quidem, quia humores crassi & multi a natura simul & semel expelli non
possiant, quare particulatiin & secundum partes efluunt&paroxismos colicos siciunt,ubi vero iam maxima pars pituitae in intestina fusa est,&per aluum excreta & per paro xismun absumpta, ut iam quodammodo mitescere & rarius inuadere colisus dolor videatur , tum reliqui humores & praesertim qui in capite sunt ob dolores , inediam , vigilias calidorum & incidentium usa , sunt attenuati, quare relicta priori & consueta via ad propiorem declinar,ita secundum neruos & musculos,& sic ad manus & pedes contendunt. Natura quoque si exoneratura maluat reliquias illas attenua-
414쪽
396 IACOBI FONTANitas in propinquo loco deponere, quam in locu tam
remotum amandare, praesertim cum non ut priusiantis cruciatibus irritetur, & minor fiat a dolore attractio hincque etiam pendet artuum dolor, de
hac autem permutatione scribit Hipp. sect. 4. lib. 6. Epid. Methodi est, in magnis omnibus doloribus in causis morbi relicta symptomati succurramus, premit enim magis ; si quidem fieri posset ablatione causae doloriferae praestaret hac progredi via, at periculum est ne citius aeger intereat, qu m causa auferri possit;quare aut a rodinis aut obstrepefactinis est utendum. In hac. autem, inquit Avicen. sen. q. lib. I. maturo iudicio est Wendum er acri qua dignoscat medicus quodnam duarum temporum est futurum unius an temptis virtutis an doloris, in quanam duarum rerum sit deterior, an dolor vel finis exitidus, qui timetur ex OMsupefacientium, nam si dolor remansierat sua vi G' maenitudine interscis cr stupefacientis forsan non inter cient m eorum noxam corrigere poteras ; es siemel collapsae sivi vires non restituentur. Potior ergo est in tam
vehementi dolore & pracipi virium lapsu dubia spes ex desperatione ex Celso capite decimo sexto
lib. T. In materia pituito se & flatu lenta utendum est in principio medicamentis mediocriter calidis, nam si vehementer calida usirparemus, fieret attractio maior ad partem dolentem,a qua inflamma
tio timendae,vapores augerentur & flatus attenuando & non dissipando, unde maior distentio & dolor et quocirca purgantia initio debent esse clementia: eadem ratione praecedat,autem oportet semperpurgatio per clysterem remollientem atque a cle-
415쪽
MEDICINAE PRACT. LIB. III. 397
mentiorib. ad valentiora sensim faciendus est progressus. Ergo si dolor permiserit, primo decoctionis maluae, bis maluae , ab synthij pontici, seminis lin anisi, foeniculi,&furfuris,la. j. butyri recentis, & benedictae Iinatiuae an. J j. olei lino mellini dede semine lini an . j ij. s. salis communis 3 j
misce fiat clyster exhibeatur decun bendo in partem magis dolentem hae euacuabuntur faeces indu ratae, V. decti enematis carminatiui m. j. in qua di C. sol. benedictae laxatiuae & terebint. venetae an. J j. olei nucis & sieminis lini an. j iiij. maluesiae 3 iij. f cit clyster mirus, deinde paulo acrior exhibebitur, in quo cum superioribus carminatiuis decoquatur 3 j. et ebori nigri & colochiniis in panno ligatorum ne substantiae intestinorum noceant,in ch steri-ribus debet admisceri 3j. aut 3j. f. olei anisi per alchymiam extracti, aut terebentinae. Sunt multi clysteres iiiij ciendi si praecedentes non eqciant .suppositoria acria indenda, fouendus, prodest ex remollientibus, deinde purgentur humores pituito si cum pitulis& alijs medicamentis in forma potionis respondenti b. humori peccandi. Ablata causa si quid doloris remanserit, curatur clysteribus ex oleo camo melino , vino optimo, aquae naphtae aequis partibus mixtis, fotus ex aqua vitae applicatus parti dolenti in causia frigida &flatuosa mire consert. In testina lupi magnam vim ac facultatem habet ad corroboranda intestina eorum dolorem sedandum lupi stercus potatum aut per clysteres inditu, omnem dolorem colicu multorum sententia curata proprietate oculta, praesertim si causa stigida sue-
416쪽
b8 IACOBI FONTANIV. decocti communis en ematis m. i. in quo dissolue benedictae laxatiuae & terebinthinae venetaran. δ j. olei nucis & seminis lini an. j iiij. vini maluatici g iij. stat clyster, detur. Si oriatii 4 flatum foliorum lauri, origani, --
lamenti, pulegij, serpilli, salutae, rutae, an . m. j. ab- synthij pontici m. 6. utriusque stoecados, camO- melli melliloti a n. p.ij. seminumanis, feniculi,aneti asi. 3. ij. vini & aquae afi. q. s. fiat clyster, addendo olei rutae,& camo mellini an. 3 ij. potus poterit parari ex codem decocto & oleis. Stercus vaccarum mense malo collectum prodest si ex eo inungatur venter dissoluto cum oleo aliquo calido. Cucurbitula magna ventri admotia curat dolo rem miro modo ex flatu praesertim. vel 2 . urinae
pueri m. j. olei liliorum & seminis lini an . s. ij. theriacae magnae 3 ij. misce, fiat clyster. Si abile nascatur colicus dolor, curatur euacuata bile, secundo medicamentis temperatis ut oleo, -
lacte & similibus admirandum est remedium si vo retur 3 j.aut 33. f. pulueris glandiu siccatarum cum vino aut iustulo, additis aliquot granis mosci in viris curandis, in mulieribus vero 3 g. pulueris gario- philorum, M. conseruae rosarum L j. opii g. h. croci orientalis I. iij. dissoluantur in E iiii. decocti camo miliae. Ron deletus sequens excogitaqit remedium admirandum, V. pulueris diagalangae, aromatici ro-
satian. 3il. castorei 3 6 euphorbi, g. x. Oph diligentissime contusi cum pistillo serreo ignito dissolutoque in vino maluatico 3 i. f. piperis,croci, myrrhae an. 3 5. formentur pillulae decem pro dragm,
417쪽
MEDICINAEDRACT. L i B. III. 399 capiat iiij. aut plures si non sedatur. D. deo siue uoluulo. CAP. x x v I I I.
OMNis dolor ilei intestini non est morbus ileus sed is tantum in qu Naihil per aluum excludi potest, etiamsi cly steres trimi iniiciantur, praesertim ex illis partibus quae sunt supra locu affectum: quod est proprium & inseparabile signum
illius morbi,ex Gal. co m. in aph. 4. lib. 6.&cu poς sit fieri ut in alijs intestinis procreetur tumor aliquis praeter naturam, a quo supprimatur taces. Signa ilei affecti prodenda quo locus affectus ditinguatur. In i leo itaque affecto sentitur dolor circa umbilicum,& tumor apparens in partibus umbilicalibus ad similitudinem cordar conuolutae di tensae. Si sit in alijs intestinis situs doloris mostrabit locum affectum. Verum quia saepius nascitur in ileo intestino dictus est ileus morbus. Causa generalis est id omne quod potest obturare,potissimum intestina gracilia, ita ut omnino faecu excretio suppriinatur, qualis sunt humores glutinantes intestinorum latera , enero cellae, tumores praeter natura suis deteguntur signis, tumore scilicet duro illius regionis in qua potissimum situm
est, is autem qualis sit deprehenditur ex simplo matis diuersis quae solent sequi rumores internos, tum etiam ex causis generantibus tumores illos. Inflamatio dc erysipelas habet febre comitem,alij tumores nequaqua mollior. quae est edema scitro, faeces indurari solent in ijs qui constipatione vetrita laborant. Pituito si humores viscidi deprehendunduntur ex causis effectis significantibus pituitosum humorem in corpore redundare. Si causa volvuli extiterit m tenuibus . intestinis euomitur
418쪽
oo 1 Ac OBI FONTANI Si aegri statim & initio vomant, tenuia intestina aD sciuntur si vero post,aut tertio aut Quarto die vomitiones superueniant , affectionis magnitudo declaratur & affectus Festorum intestinorum.
Magnitudo illi uia, prehendit ex specie morbi
cum inflamatio & erysipelas multo maiora pariant symptomata, quam reliquae species, a stercoris reiectione per os sumitur magnitudinis indicium, cuius causa est naturae conatus praeposterus;cum enim motu consueto non possit per inferiora faeces excludere , peristallico maturali contrario intestina mouet, fitque ut per os feces excludantur.
Hipp. aph. . lib. i. ait, quibus ex stillicidis urinae ilius superuenerat morbus in septem diebus pereunt nisis
bre=uperueniente satis vrinouxerit: intelligitur quando humor crudus est causa voluuli, quia vi caloris acrioris in urinam versus; remedio est ileo. ex aph. io. lib. 7. ab deo vomitus ob communicationem cum
orificio stomachisngultus desipientia vel conuulsio malum , propter cerebri communicationem & sympathiam,&inquo stercus per superiora rehcitur malum, nulla enim fere patet fana tri item,in quo sit dor percus redolet, malum, inficiuntur enim spiritus
uniuersi, materia excrementosa, unde dissipantur&extinguntur in Coiic. Hipp. ait Oluulosis vomitus purditas malum, tiam vomitus significat morbi
magnitudinem, surditas autem materiae conuersio nem & translationem ad cerebrum.
Si in fiammatio aut erysipelas suerint causa it eis anguis statim est mittendus ex venis inferioribus, affectus enim est infra diaphragma, maiori copia ut diximus in inflamatione quam in erysipelate. Dei mde ne mareria in capacitate intestinorum conclusa
419쪽
ME DIC IN AE PRAc T. LIB. III. Aor
augeat inflammationem vomitus est prouocandus cum aqua multa tepente ad euitandum incremetu doloris & inflammationis: aqua enim laxado sedat dolorem, continuadus vero donec cacochimia fuerit euacuata,iubendum ne quidquam sumat vigintiquatuor horarum spacio si vires ferant, sin facien- , dus est gallus aut galina rebus remolientibus, ut fi- cubus, passulis, dactylis,malua, butyro & iusculum aegro exhibendu eodem tempore fiat fotus ex oleo camo melino & violato tepidis, vel fiat cataplasma. N. capitum lilioru ib.j. maluar,bismaluae, parietariae an. m.j. g. farinae hordei,lini foenu graeci an. Si ij.decoquantur, pistentur per seiaceum transmittantur,
addendo butyri recentis j ij. axungiae porci insulsae j iii. olei camo mellini q. f. fiat cataplasma.
Ueinde postquam tumor maturuerit, discutientia sunt applicanda in alijs generibus tumor u medicamentis extrinsecis utendum quibus curantur tumores externi. Si tumores viscidi de crassi ileon
produxerint incidentia primo & alternantia usurpabimus, deinde purgantia. In forcibus re siccatis utendum remolientibus ore sumptis,per anum iniectis, & extrinsecus appositis ut fomentis cataplasmatu, unctionibus , balneo ex remollientibus parato, in hernia intestinati intestinum compellendum in suum locum, quod si fieri non possit hoc medicamento emollitur pars, deinde reponitur in suum locu : bulliant maluae in oleo communi istisatur pars longo tempore, non desunt qui pro exstremis remediis argenti viui aliquot grana exhibent , ut glandem catapultariam vorandam praebent, aut sollium ope per anum immissa caemula, intestina vento applen t.
420쪽
Ne R Mi VM tria se ni genera,alij namque rotundi sunt & teretes qui in superioribus in- . testinis&gracilibus ut plurimu nascuntur,ij sepissime ascendunt ad ventriculu,hinc ad os,nonnunquaad nares per palati cauu ; alij breuiores sunt & lati,
figura sua sente cucurbitae referentes,unde cucurbini dicti sunt, qui generantur aut in carco aut in coli intestini cellulis, qui du serie cotinua inter se cohaerent mirae longitudinis verme repraesentat: alij sunt exigui & tenues ascharides nuncupati a pungendo, similes caseoru vermibus, quoru sedes fere semper est in recto intestino & extremo sphinctere: Ascharidum punctio in recto intestino est signu , tum in sphinctere percepta: in reliquis vermium generibus tam diuersa nascuntur symptomata ut medici non consentiant in signis vermiu designadis. Diuersitas illa signorii proficiscitur ex causarum diuersitate,&varijs locis affectis. In quietudo cotinua & perennis nonnuqua verruibus affectos vexat,ob fumos acres vel ipsos vermes vellicantes orificiu superius vel riculi,quod comune est nec propriu nec inseparabile, quare sunt alia signa adiungeda saepe obi umesciit δίveluti mortui iacent Ob comunicationem affectus cum cerebro, quod signum magis propriu est qua superius assignatii; nonnullis adest ventris distentio cum murmure atque tortione,quibusda lienteria, illud quide a flatu mixto ex materia pituitosa nato, ex qua originem trahunt vermes: hoc verb a debilitate rete tricis intestinoru & ventriculi. nariu pruritus maxime in infantibus accidit, dum vermibus laborant, ob vapores acres ad nares ascedentes a pituita putrente in stomacho &intestinis punctio intestinorum,sunt enim quida vermes acuti ita ut in-