De veteri ritu nuptiarum & jure connubiorum Barnabas Brissonius, Antonius Franciscus Hotmanus

151쪽

τε ἀει-του-ω ερ --Petronius Arbiter , in Satyrico: Cum ego negarem, me cognoscere domum; video quosdam mterviculos. nua que meretrices, furi spatiantes. En inavero, apud aediles, flagitium profiteri, suumque nomen edere, meretrix cogebatur. Cornel. Tacit. lib. 2: Nam Vistilia, pratoria familia genita, licentiamstupri apud aditos gaverat, more inter veteres recepto, quisatis v poenarum adversus impudicas in ipsa profisi sone flagitii credebant. Sed& meretricum erant ab honestarum matronarum cultu, atque ornatu, distincta vellimenta : quemadmodum in nostris θυ- ex ure civili antiquitatum Commentariis fusissime comprobavimus. Nec in sto-

lore, differentia ea cernebatur. Siquidem, ut Servius in . Eneidos notat, matronis nigra coma, meretricibus flava , probabatur: quod ex eo Juvenalis, quem modo retuli,

loco confirmatur.

Et nigrum, ait, flavo crinem abscondente g Valerius, lib. 2, de matribussamilias agens: Indulgentibuου namque maritis, S auro abundante ct multa purpura usa sunt, quo fommam fluam conrinniorem incerent: summ cum diligentia capillos einere rutilarunt. G a Cet

152쪽

1 8 B. BR Isso NI ICeterum, meretricum quaestum vectigali obnoxium esse Caligula voluit, tributumque illud primus instituit: cujus ad haec usque tempora exemplum manere dicitur.Sic enim Tranquillus in ejus vita scribit a: Ex gerulorum diurnis quasibin pars octava, ex capturis prostibulorum quantum quaque uno con-mbitu mereret : additumque ad caput legis , iat publico tenerentur , qua meretricium , quave lenocinium fecissent. Meminit ejus &Lampridius in Alexandro. Lenonum, ait, vectigal,inmeretricum, ct exoletorum, in sacrum ararium inferri metuit, sed sumtibus pubistis ad instaurationem rheatri, circi, amphitheatri, , ararii, deputavit. Cui non absimile tributum in urbe quoque Constantinopolitana pendi & exigi consueverat. Σρυιαιργρον id appellabatur. Quod tandem ab Anastasio sublatum est b: qui omnes ejus tabulas magno studio conquisitas flammis

aboleri curavit, ut ejus instaurandi revocandique facultatem posteris praecideret. Porro, meretrices ut plurimum servilis, aut certe libertinae conditionis erant. Plautus , Cistell. act. I. se. I :Eunt depressum: quia nos sumin Merima. Et ego ,-mater tua, amba meretrices fui

mus.

Livius s

153쪽

Dg Ju RE CON uu B. I 49 Livius, lib., Scortum nobile, liberti spala, Fecenia, non digna quotiι cui ancillula adsueverat, etiam postquam manumissa erat, eodemst genere tuebatur. Lamprid. in Heliogabalo: Meretrices a cunctis lenonibus rede-

mit sepe, manumisit. Ac plane senatusconsulio, Tiberii temporibus faeto, qua stum corpore facere eae mulieres vetitae sunt, quarum avus, pater, maritusve, equo publico meruisset. Tacitus, lib. 2: Eodem anno gravibus decretis libido feminarum coercita es , caurumque, ne corpore quastum seceret, cui avus, aut pater, aut maritus, eques Romanus fuisset. Sed haec suerit . ut ait Thucydides, cincολογου non inutilis. Ut igitur ad legis interpretationem redeam, sive in summoeniana cella, & fornice, mulier corpus suum vulgaverit, sive alibi, ut cum Imperatoribus loquar , venalem a formam exhibuerit, & prostitutam meretricio more vulgo se praebuerit, lege Julia notatur. Palam enim hic accipimus, passim & me delectu. Nec interest. pecunia accepta, an sine quaestu palam se

prostituerit. Quae vero cum uno , aut item altero, licet pecunia accepta, se commiscuit, in eadem causa non est. Nec vero ea tantum, quae palam quaestum corpore

facit, sed & quae aliquando secit, licet facere desierit , ab ingenuorum nuptiis G 3 repellia in I. si ea. 22. C. adi. Iul. de adult.

154쪽

xso B. BRIS SONI irepellitur. Non enim contracta ex anteactae vitae turpitudine macula, poenitentia abo-

Ietur. Addit Ulpianus, hujus loci interpretationem persequens, ei non ignosci, quae, obtentu paupertatis, quasi egestate coacta,

turpissimam vitam elegit, similis Chrysidi illi Terentianae, quae se inhoneste optavit parare divitias , quam in patria honeste paupervivere.

Prohibebantur praeterea ingenui in adulterio deprehensas ducere. Nec exigebat lex, ut damnatae essent. Igitur, etsi post deprehensionem absolutae essent, adhuc tamen illis nota ex ipsa deprehensione, quam solam

lex spectabat, contracta oberat a. Enimve-TO , nec poenae, nec infamiae, qua ob crimen adulterii plectitur mulier, non accusata, nec damnata, subjiciturbidi etsi nuptiis ejus, si deprehensa est, abstinere ingenuos lex Julia de maritandis ordinibus praeciperet. Non distinguimus hic, ut in l. Julia de adulteriis , a quo, vel ubi, deprehensa sit. Proinde sive maritus , sive quis alius, deprehendisse proponatur, & sive in domo patris, vel mariti, sive alibi usquam deprehensa sit, erit

notata, secundum verba legis. Atque haec ita de ea, quae sponte peccarit, accipienda sunt. Vim passam enim integrae existimationis

a l palam. s. quae in adulterio. D. de ritu nupt., C. ad i. Jul. de adult.

155쪽

DE Ju RE CONNu B. Is Inis esse, nec nuptias ejus aliis interdici, merito placuit a. Damnatam porro ex causa veri adulterii commissi ducere uxorem, etiam

lex Julia de adulteriis vetabat. Quinimo factum hoc pro adulterio vindicabat b. Ob aliam vero causam lege Julia damnata, veluti quod domum praebuisset, pretiumve pro

comperto stupro accepisset, impune ducebatur e. Quamquam senatusconsulto postea eae nuptiae senatoribus interdictae videantur LMaritus plane, ream adulterii a se jure mariti vel extranei postulatam, post aboliti nem denuo uxorem ducere, & quidem citra legis Juliae poenam, potuit e. Is enim in eam

legem committit, qui vel publico judicio

damnatam in matrimonio habet, vel adulteram sciens, ut ignorantiam simulare non possit, retinet uxorem f. Ab extraneo vero adulterii rea, nec ante damnationem uxor , duci potest g. Bene itaque Papinianus, cum Maevius , in adulterio 8 Semproniae damnatus , eandem Semproniam, non damnatam, uxorem duxisse proponeretur, eique moriens hereditatem reliquisset, re-

a l. Dedissimum.C. ad lJul. de adult. b l. mariti. 29. 3. I. D. ad i. Jul. de adult. l. castitati. 9. C. eod. tit. I. auXilium. D. de minoribus. e d. l. mariti. S. I. d d. l. palam. 3 senatus. D. de ritu nupt. e l. generali. 3Φ. f. ream. D. de nupt. f l. sine metu. 7. C. in I. Jδ. de adult. g l. reas. D. de ritu nuΡ

156쪽

xs x B. BR I sso Ni Ispondit a, neque tale matrimonium stare,

neque hereditatis lucrum ad mulierem , sed ad fiscum, pertinere. Similiter que, si talis mulier virum heredem instituisset; ab eo, quasi ab indigno , hereditatem auferri. - Verum enimvero , quando in legis Iuliae R Papiae explicationem ingressi sumus, e re est , reliqua ejus capita ad rem uxoriam pertinentia persequi. Invenio autem, legibus illis squod tandem a Justiniano abrogatum est) eas nuptias, quas vir sexagenarius cum uxore quinquagenaria contraheret, fuisse improbatas b. Unde scite Lactantius, lib. I. de falsa res. cap. Is, Etrum, ait , sexagenarius factus ere, illi ux Papia fibulam imposuit an impetramit jm trium. tiberorum Ac plane Apuleio inter cetera criminis loco objectum ab adversariis legimus, quod sexaginta annos natam seminam duxisset: idque factum accuratissime ille, Apolog. pro

se ipse secunda, diluit ac purgat. Improbabat autem lex ejusmodi nuptias, tanquam liberorum quaerendorum causa minime contractas, veroque conjugii fructuae fine destitutas. Hoc enim in illis legibus condendis a ebat Augustus, ut exhaustam bellis civilibus civitatem sobole repleret. Sexagenarius autem ut generandi , ita quinquag

a I. Claudius. I 3. D. de his quae tu indign. . I. penuit. C. de nupt.

157쪽

DEJii RE CONMu B. Is 3 quagenaria pariendi impotens esse vulgo existimatur a. Aristoteles quidem certe tu Politieis b finem gignendi ut plurimum viris septuagesimiim annum adserre, mulieribus vero quinquagesimum , scribit. Itaque Dionysius Halicarnaseus, lib. 4, eorum sententiam refellens, qui Lucium & Aruntem Tarquinios, Tarquinii Prisci suisse filios , non nepotes, credunt, id admitti non posse, argumento eluis odi docet: πεν -

τ υτ εξη, κόπις κάφειαν. Sed & idem Aristoteles c, in libro de Natura Animalium, raro contingere, ut ad septuagesimum uiaque annum vir generet; frequentius vero quinto & sexagesimo anno generandi vires consumi, tradit. Ideoque Dionysius Halicarnasseus, in eo, quem paulo ante

apud Plautum, Mercatore ri has Eutychus G s senibus

158쪽

senibus sexagenariis, quasi a re venerea jam per aetatem exclusis ac submotis, leges dicit: Annos natinsexaginta quierit, si quem sci-bimu sSeu maritum, sive hercle adeo cabbem , scomtarier, Cum eo nos hie lege agemuου.

Similiter Micio apud Terentium , Adelphis ,

Demeae suadenti ut uxorem duceret, Satin', ait , sanus es 'Ego novin maritud anno demum quinto ct sexagesimo Idam '

Mulierem vero post quinquagesimum annum non parere, Plinius absolute definit a, majoremque partem quadragesimo profluvium genitale sistere. Solinus quoque, post annum quinquagesimum omnium mulierum . secunditatem conquiescere, in Polyhistore, tradit. Ac plane, quibus cruor menstruis intervallis fluere destitit, eas jam concipere non posse, ab auctoribus medicinae constanter adfirmari, B. Augustinus auctor est b. Subjicit vero Plinius, Masinissam. regem . post octoginta sex annos filium generavisse, qui Methymnus appellatus sit. Cui & Valerius Maximus c, & Florus d, & Solinus, con-- sentiunt. Qimae de eo minus mirum vide

tur a

159쪽

Dε Ju RE CONNu B. tur, quem vel ante omnes homines robore senectar admirabilem fuisse, literarum monumentis proditum est. Qui, quemadmodum Cicero refert, in libro quem de senectute scribit, vel nonaginta annos natu S, nullo unquam imbri, nullo frigore , ut capite operto esset, adduci potuerit, & pedibus iter ingressus, in equum omnino non asscenderit. Sed de Catonem Censorium idem Plinius a, cum Solino; octogesimo exacto anno filium e Salonii clientis sui filia, avum Catonis Uticensis, procreasse scribit. Unde Plutarchus in ejus vita, nuptias eum contraxisse ου ἡλικί - , ait. Beatus quoque Augustinus suis temporibus senem octoginta&quatuor agentem annos ad libidinem sibi Lyti striam emisse refert b. Verum ea leges , quae ε pri το πλω ον accidunt, spectant; non quae cὐκ-Εt ideo alienam a nuptiis contrahendis superius memoratam aetatem , velut liberorum suscipiendorum spe destitutam , praemiis adficiendam non .existimarunt. Atque hic seccurrit, quod de Augusto Valerius Max. narrat e; aditum γeum a Trachallis, testamento Septitiae matris praeteritis, quae iis irata, jam pariendi impotens , seni admodum nupserat; tam se premum ejus judicium, quam nuptias, im-G 6 Pr a liN 7. cap. 23. , lib. 3. GmnIulian. Pel με lib. 7. P. .

160쪽

is 6 B. BR Isso NII probasse. Nam hereditatem maternam fiulios habere jussit; dotemque, quia non procreandorum liberorum causa conjugium in- tercesserat, ad virum pertinere noluit. Eleganter itaque Dionysius matri jam effetae, nuptias juvenis appetenti, civitatis quidem leges a tyranno abrogari violarique posse, naturae vero praeceptis vim adserri, nuptiarum in aetate minime ad eam rem idonea conciliandarum causa, non posse, respondit. Qua de re verba Plutarches in Solone. subjicere, operaepretium fuerit: o ait,

μγ -ρ ηλικώμ. Quo loci in ejusmodi intempestivas imparesque nuptias ita invehi

λουμενίου. Enimvero, huic, de quo agimus, legis capiti, Claudium Caesarem obrogasse legimus , cum comperisset, etiam sexaginta

annos