De veteri ritu nuptiarum & jure connubiorum Barnabas Brissonius, Antonius Franciscus Hotmanus

121쪽

DE Jun E CONN u B. II mentis dantur, relinquunturque, pertinere eam, & iisdem prope cum Catoniana regula finibus ac terminis circumscribendam esse, censeo. In quam me opinionem etiam Rufinus impellit, qui eam regulam ita extulit a: Qua ab initio inutilis fuit insitutio, ex postfacto convalescere non potest. In ceteris vero speciebus, atque causis, falsam eam eia se, perspicuum est. Constat siquidem, inutiles ab initio nuptias multis postea ex causis conciliari. Ut ecce , si ancilla libero nupserit, & apud eundem virum libera facta sit, matrimonium , ab initio inutile, convalescit Pari modo, si minor I et annis domum ducta sit, licet ab initio nuptiae non sint, si tamen apud virum . duodecimum annum impleverit , justa& legitima uxor fiet e. Similiterque , quod contra mandata ab his, qui ossicium aliquod in

provincia gerunt, contractum fuerit matrimonium ; si, eo deposito , in voluntate conjuges perseverent, convalescit d. Ac, ne in solo nuptiarum sermone haereamus, etsi

pecuniae alienae uumeratione mutuum non contrabatur consumtis. tamen nummis

nasci condictionem , minime est igno

tum G.

122쪽

118 B. BR Isso NHtum a. Sed, etsi aliena pecunia solvendi eausa detur, quamquam liberationem ejusmodi solutio ab initio non pariat, consumta tamen ea ab eo qui accepit, liberatio procedit b. Longum esset, exempla omnia, quae ex libris nostris promi pomini, recensendo enumerare, quibus comprobetur, multa, quae ab origine effectum non habuere.

postea, sublatis obstaculi impedimentique

causis, confirmari ac corroborari: ut, extra testamentarias quaestiones superiori regulae locum non esse, verissime pronunciare mihi posse videar. Atque haec suit veteris illius interpretis , cujus non ita pridem in lucem missis sunt breves in Tit.de diversis regulis juris antiqui notae, sive is Placentinus est, seu quis alius, nihil enim praeter conjecturam habemus,) sententia. Verum, quae ad alia excurrit, ad institutum jamjam revocetur oratio. Si senatori indulgentia principali fuerit permissum , libertinam justam uxorem habere , posse eam justam uxorem esse , Ulpianus prodidit e. Illud olim in dubium venit, si quis, libertinae nuptiis devinctus , deinde in collegium senatorum cooptaretur, num matri

a l. nam etsi sur. I 3. D. si cert. peti b l. si quis pro eo. F. si nummos. D. de Mejusibtib. o l. si senatori. 3I. D. de ritu nupt

123쪽

DEJu RE CONNu B. II srisprudentia ob supervenientem dignitatem nuptias solvi credebat, quando in eum casum res cecidisset, a quo incipere utiliter non

potuerat. Quod Justiniano displicuit: qui

matrimonium nihilominus manere, & hoc bono eventu uxorem frui voluit Enimvero, si libertino senatoris filia nupserit , licet postea pater senatu ob turpitudinem moveatur, nihilominus ea justa uxor fiet b: eum invidiosum simul & iniquum sit, quaesitam liberis dignitatem propter patris crimen auferri. Senatoris certe filia, quae artem ludicram, vel corpore quaestum secerit, aut judicio publico damnata sit, libertino impune nubite. Nec enim huic honos servandus est, quae tanto se dedecore maculaverit , nominique sito tam insignem ignominiae notam inusserit. Sed & quae senatorio quidem sanguine creta non est, ob matrimonium tamen cum senatore contractum clarissimae seminae nomen adepta est, mortuo marito, libertino recte nubit d. Nam solas senatorum filias, neptesque, a libertinorum nuptiis lex repellit. Indignos autem hujusmodi nuptiis libertinos haberi, licet se patrono , homini ingenuo , adrogandos dederint, Marcellus lib. I. ad

124쪽

IIo B. BRisso Noad l. DI scribit a : quandoquidem publica ingenuitatis jura hujusmodi adrogatione Non sint adepti. Quo pertinet Massurii Sabini a Gellio relatus locus, in quo ita est brLibertinos vero ab ingenuis adoptari posse, Massurim Sabinus fieri t. Sed id neque permitti dicit, neque permittendum esse unquam putavit , ut homines Ebertiri ordinis per adoptionem in jura ingenuorum invadant. Alioquin, inquit,s juris antiquitas ista servetur, etiam Frωus a domino per pratorem in adoptionem dari potest. Et hoc est quod ab Ulpiano de initur e, Eum, qui se libertinum fatetur, nee adoptando ingenuum facere patronum posse. Tametsi enim libertum suum, causae cognitione adhibita , adrogare liceat s tamen in ejus unius perniciem , damnum ac praejudicium , privataque ejus familiae ju a , ea adrogatio valet d.

Ceterum , ingenuitatis ornamenta Ο-mnia ad rogato nequaquam consert ac tribuit. A quo non abhorret, quod Synetius, epistola ρrima, lubenter se, si per leges, acerrimas ingenuitatis patronas , liceret ., spurios suos liberos in locum legitimorum adoptaturum, scribit in hunc modum: Παρ'

a I. sciendum. 32. D. de ritu nupt. O lib. s. noct. Attic. cap. I9. e in I. ult. D. de statu ho-Inia. d 't. cum eum. C. de adoption.

125쪽

lem in servitute quaesitum filium, in potestatem quidem patris, principis beneficio reiadigi posse, libertinum tamen semper manere, ex Ulpiani lib. . adi. Ial. ct traditur a. Plane liberti alieni adrogatio non admittebatur b, ne jure suo manumissor Daudaretur. Quare, si libertum eum esse liqueret , qui se adrogandum non patrono dare studeret, nequaquam serenda laaec,quae patrono facta fuisset, injuria credebatur. odsi per obreptionem , conditione sua celata, statuque dissimulato, in alienam familiam cum capite suo sortunas libertus transtulisia set, patroni tamen jus integrum nihilominus manebat c.

ri potest, an, si aureos anulos ab imperatore libertus acceperit, a senatoriis nihilominus nuptiis submoveatur. inam quidem quaestionem ab Ulpiano Bb. i. ad l. Iul. tractatam fuisse, suspicor. Eoque reserendum esse caput illud quod sub Rub. da

tum est in haec verba: Libertinur, si jusF aureorum, a in l. est. D. de adoption. 5 d. I. ult. D. de adoption. e l. sed si hac lege. S. patronum. D.

de in jus Voc. I. a. S. nepos. D. si quia a P renῖ.

126쪽

x22 B. BRisso Noaureorum anulorum impetravit, quamvisjura ingenuitatis, salvo jure patroni, nactus sit, tamen ingenuus intelligitur. Aureorum enim anulorum beneficio, liberti omnia ingenuitatis munia, salvo tamen patronorum iure,cui per principem nihil detrahitur, con- sequuntur a. Eaque de causa aureis anulis honorem libertorum augeri, conditionem non mutari, traditum est b. Denique, vivere

eos quasi ingenuos, mori ut libertos c; quod in eorum bonis omnia sibi patronatus jura patroni vindicent L Longe minor de eo, qui natalibus sit restitutus , dubitatio est. Hic enim per omnia ingenuus fit, perindeque habetur ac si medio tempore maculam servitutis non sustinuissete. Et ideo in hujusmodi restitutionibus patroni voluntas & consensiis exquiri ac explorari solet; cui jura omnia, quae ex manumissione competebant, depereunt. Praeterea senatores , senatorumve fi- lIii , eas ducere prohibentur , quae ipsae, iquarumve pater, mater , artem ludicram idicerint. De patre autem matreque tan- tum lex loquitur. Et ideo , avum, vel a-

viam, artem ludicram secisse , nihil n

cet a. a I. ult. D. de iure vi'. amit. ι l. pen. D. de iure aur. anui. I. sed si hac lege. s. sed si jus. D. de injusv . e l. r. C. ad i. Viscet. d l. etiam. a. D. debon. liberi. e l. I. a. 3. D.de ua tal. remini. l. imperialis. c. de nupti

127쪽

- eeta. In odiosis enim, quae interpretatios ne adjuvanda non sunt patris appellatione avum non comprehendimus. Veluti in

lege Julia de adulteriis, qua patri filiam in

adulterio deprehensam occidendi jus das tur, patris appellatio ad avum minime poria rigitvrc. Aliter atque in his quae benigne atque favorabiliter constituuntur; in quibus, patris appellatione avum contineri, justa interpretatione recipitur Et ita patribus lege Papia servatum jus antiquum avis quoque Nerva, Plinio teste e, indulsit. Secundum quae legem municipalem Parisiensis Praesecturae, quae patri, filii sine liberis mortui, certam bonorum speciem desert. Parisiensis curia ad avum producendum esse pronunciavit. Sed & illam principis constitutionem, qua cessiones actionum, mutandi judicii causa , praeterquam a. patre, filio, &aliis exceptis personis , factae, inhibentur, avum complecti obtinuit, licet de patre duntaxat loquatur. Patrem autem hic justum intelligimus , sive is naturalis sit , sive adoptivus. In matre nihil refert, justa sit, an vulgo conceperiis Nam mater quidem semper certa est , etiamsi vulgo

signit. e in Panegyric. I l. lege Iulia. --

3. D. de ritu nupt.

128쪽

conceperit: vulgo vero quaesitorum ineertus pater est, cum solum populum patrem ciere possint. Unde sestivo scommate Diogenes quendam vulgo editum lapides in vulgus jacientem repressit; cavendum ei e se. admonens, ne patrem ictu offenderet. Quod belle quoque Synesius vulso quaesitis loquens, expressit: Tala ait,

μητερος. Solius ergo matris, quam partus ipse indubitate demonstrat, merito turpitudo spectatur; non etiam patris, quem pro miscuus matris concubitus aut ignotum aut certe incertum reddit. Quodsi post legitime copulatas nuptias senatoris socer, lo-erusve, artem ludicram facere coeperint, non idcirco ab initio recte contractum matrimonium dissetvetur. At si ipsemet uxor artem ludicram facere coeperit, utique dimittenda erit. Honeste enim in matrim nio retineri non potest. Ait lex , ARTEM LuDICRAM , veluti mimicam , histrionicam . dc quamcunque aliam scenicam. Artem enim ludicram sacere dicuntur, qui operas suas in scenam saltandi gesticulandive causa locant , vel etiam extra scenam gesticulantur a.

129쪽

Da Jun E CONNUB. I 2 tur a. Athletae plane, thymelici, xysti criagitatores, & qui aquam equis refocillandorum eorum causa spargebant, ceterique Omnes qui sacris& in deorum honorem institutis certaminibus deserviebant, item designatores, quos Gς Vocabant, artem ludicram facere non existimabuntur, quem

admodum Ulpianus , ait edicium pratoris de his qui notantur infamia , explicat b. Eodem jure etiam istellanarum actores habitos observavi: quod genus tu dorum, ab Oscis acceptum, juventutem te

nuisse, nec ab histrionibus pollui passam,eo

que institutum, ut earum actores, velut artis ludicrae expertes, notaeque vacui, neque tribu moverentur, nec a stipendiis militaribus repellerentur, Livius c cum Valerio Max. dscribit. Proinde & his jus erat, non cogi in scena personam ponere ; quod ceteris histrionibus pati necesse erat, quemadmodum

ex Sexto Pompeio Paulus adnotavit e. Erant vero Attellanae .ut est a Donatos& Diomedegscriptum, salibus atque iocis compositae fabulae; quae vetuitam in se elegantiam, delectationemque Italica th veritate tempe ratam, lascivia ac petulantia vacuam habebant. Estque ab Attella id carum nomen , F Oscotu Iria l. mater. S. ult. D. ad leg. jul. de adult. l. a. S est. de his qui not. infam. b l. athletas. D.de' his qui not. int. e lib. 7. ab U. C. d lib. 2.c. I. lib. i . I in Terent. 1 lib. 3. de ari. bram.

130쪽

116 B. BRI sso Ni ICscorum civitate, in qua primum actitatae sunt, ductum. Quas non in libera tantum

Republica, sed vel imperatorum tempori- has in usii suisse, duoTranquilli loci arguunt.

Quorum unus est in Tiberio a, in haec verba : inde nota in Attellanico exodio proximis Iudis adsensu maximo excepta percrebuit, Hreum vetulum capreis naturam ligurire. Alter in Galba b, his verbis: Siquidem -- restanis notissimum canticum exor , venit'Io m a villa: cuncti simul spectatores consentiente voce reliquam partem retulerunt, ac sapim versu repetito egerunt. Hoc idem in Hadriano comprobat : In convivio tragoedias , comoedias , Attellanata , sambucas. pro resemper exhibuit. Exodia vero huic fabularum generi inserta, ex supe-xiore Tranquilli loco liquet. QMd & Juv

nalis indicat: MUticus, inquit,exodio risum movetistellana. Livius, qualia ea suerint, exponit e in hunc modum : Invenim histrionibuου fabularum actu relicto, ipse inter se more antiquo rissicula istexta versem iactitare coepit,qua inde exodia postea appellata, consertaquefabulis potisesimum Arielianis sunt. Attellanarum utique probatissimos actores, Nonium & Pomponium Macrobius memorat: post quos diu ja-.vntem artem Attellaniam suscitasse Mum mium