장음표시 사용
161쪽
DE Ju RE CONNu B. Is annos natis, aut eo amplius, generandi vires inesse. Sic enim Suetonius in ejus vita ar pili Papia Popaea legis, a Tiberio Caesare , sexagenarii generare non possent, ediciis. obrogavit. Obrogari enim dicitur, cum prior lex, alia lege lata,postea aliqua ex parte commutatur. Quod circa Papiam legem senatu consulto Claudiano factum esse, ex Ulpiani fragmentis liquet, in quibus b ita est: Sed Claudiano senarcisionsulto major sexagenario, si minorem quinquagenaria duxerit, perindo habebuntur, ac si minor co annorum duxissea uxorem. mos major quinquagenaria minori sexagenario nupsisset, impar matrimonium appellabatur, nec ad capiendas hereditates vel legatas dotes proficiebat. Plane, postquam conjuges, supra sexagesimum masculi, supra quinquagesimum seminae, in matrimonio perstiterant, selidum inter se capere, perinde ac si liberos suscepissent, eodem Ulpiano teste,poterant:cum imputari eis nihil posset, quorum conjunctio ad aetatem a prolis generatione alienam pervenisset. Et hoc bea tus Augustinus significat, cum ait c: Pro modo nunc temporis, quo longe breviore alio vivunt homine; , intra centum annos amborum generare posse dicuntur. Si vero in summam dum amborum anni centenarium numerum excesserint , sis asseverantur non posse
162쪽
filios procreara, aliam si fecundast mulier , uentibus adhuc mutiebribus possit ex juvene: ut jure etiam fuerat constitutum, nequaquam jus liberorum haberet,nisi cum amborum anni computati oessimul adducti centenos transisse docerentur. Sic enim locum
emendo, fretus Ulpiani auctoritate, qui tum anter se conjuges solidum cepisse scribit, cum lege Papia finitos annos excessissent, id est vir annos sexaginta, uxor quinquaginta. Ju enim liberorum, cujus Augustinus meminit, ad solidi capionem, de qua apud Ulpianum agitur, pertinet. His & alius ad rem faciens ejusdem Augustini locus adjungendus est exbb. I. . . in Genesin. in quo ita est: Sisenim medici tradunt, quoniam, cujud corpud viri seeundum hoc iam defecit, ut cum femina provectioris atatis, quamvis menstrua adhuc patiatur generare non possit, de juveneula potest. Et rursuη mulier, qua jam provecta . aratis es, quamvis adhuc menstrua Dant,
ut de se re parere non post, de juniora potest. Alio praeterea, quemadmodum Ulpianus auctor est a , legis Iuliae de maritandis
ordinibus capite, tutor a Praetore urbano et hi
mulieri virgini, quam ex ea lege nubere vortebat,dari jubebatur ad dotem dandam. dicendam, promittendamve, si legitimum
163쪽
DEJu RE CONNu B. Is 9tatorem pupilla non habebat. Eoque pertinet , quod idem alias a scribit, non tantum ad dotem dandam nupturae curatorem dari oportere, verum etiam ei quae jam nupta est. Ut enim Musianus Capella , lib. da nuptiis Philologia scribit , Etiam matrimonio copulato dotem dare υiro femina nullis legibim prohibetur. Et Paulus, lib. 2. Sententiar. b, Dos, ait, aut antecedit, aut siequitur matrimonium. Et ideo vel ante nuptias, vel post, dari potest. Sed & ad dotem avo endam, & mutandae
quoque dotis gratia, curator dari potest. Plane in nuptiis contrahendis tutoris curatorisve consensus non exigitur,eoque spreto pupilla pro arbitrio suo recte nubit. Et ita Verus S Antonin. rescripserunt e in haec verba: Ad licium earatoris administratio rerum pupilla pertinet: nubere autem arbitrio fluo potest. Verum ei ad dotem constituendam tutor ex lege Julia dabatur. Quod si curator generalis, vel dotis dandae causa constitutus, amplius doti promisisset quam facultates mulieris ferrent ipso jure eam promissionem non valere, Terentius Clemens
lib. ad legem Iuliam ct Pap. scribit d, quia
lege rata non habeatur auctoritas dolo malo facta.
a I. non tantum. 7. D. de tutor. & curat. dat. Tit. 2I. e I. sciendum. 2O. D. de ritu nupr.
164쪽
facta. Qui locus perspicue indicat, lege Iu
lia id suisse comprehensum. Nec tamen tota obligatio, sed tantummodo, quod superfluum est , dc amplius promissum quam promitti oportuerit, infirmabitur. Inutilis enim adjectio utilem dotis constitutionem vitiare non debet. Quemadmodum & immodica
donatio non omnino, sed quatenus duntaxat legis modum excedit , revocarur u. Potest vero mulier omnia bona sita in dotem dare : nee ulla lege hoc prohibitum reperitur b. Sed si in eo capta circumventaque est, quod ampliorem grandioremque, quam natalium splendor de viri dignitas postularet, dotem dederit, restitutionis auxilium probe implorat c. Ceterum separabat lex dationem dotis, dictionem; & promissionem. Dictionem quidem ita Caius in Institutdragment. e licard: Sunt alia oblia sationes , νε- pracedente interrogationeram hi possunt. M est, ut, si mulier,sive siponso, sive jum marito, uxor futura, dotem dicat: quod tam de mobilib- rebud, quam
de fundis fieri potest. Et non solum in hae obligatione ipsa mulier obligabitur, fido Μ-
rera Lut mihi. 2I. S. I. D. de donationibus. l. san- eimus. in prin. δε f. sin autem. Cod. eod. tit. s l. nulla. . Cod. de jure dot. l. mulier. 72. D. eod. tit. e l. si ex causa. ' , I. D. de min. l. us.
165쪽
niam , quam debebat, marito in dorem dixerit. tantum tres persona ni sta pracedente interrogatione possunt dictione dotis legitime obligari.
Scit ad alia pergamus. Lege etiam Julia
de maritandis ordinibus, jusjurandum , Paulo teste remittebatur, quod liberto in Eoa impolitum erat, ne uxorem duceret; libertae , ne nuberet; si modo nuptias contrahere recte vellent. Eodemque legis capite tricesimo quinto, qui liberos, quos in potestate habebant, injuria prohibebant uxores ducere , vel nubere, per magistratum cogebantur b. Fuisse quoque haec sere verba e dem lege comprehensa , non temere adfirmare polle mihi videor: Divortii faciendi potestas liberta , qua patrono nust , invito patrono ne esto. Sed, quamdiu patronus eam uxorem esse volet, uxor esse velle debeiabit. Quae verba cx duobus Ulpiani locis e, ex lib. 3. ad i. Iul. , Pap. sumtis, perspicue eliciuntur. Idem etiam alias A Si lib. ta , ait, ab invito patrono divertis, lex Iulia de marisandis ordinibus, retinet tuam in matrimonio , dum prohibet alii nubere in-mto patrono. Indeque etiam rescriptum
Alexan-a l. adigere. 6: s. ulti m. D. dejure patron. h l. eapite. 39. D. de ritu nupt. e l. in eo jure. D. derit. nupt. l. ult. D de divort. d l. uir. S. I. in fili. D. unde vir dc ux.
166쪽
I62 B. BR Isso NII Alexandri interpretandum est. ita habet a: Liberta ducendo eam uxorem, dignitatem
auxisti ; ideo non est cogenda operas tibi prasiare, eum possis legis beneficio contentuis esse, quod invito te abi non possit juste nubere. Patronum autem in hac lege accipimus,eum qui ex servitute sponte manumisit, vel silium ejus. Sed, an is, qui ex causa fideicommissi manumisit, hoc idem jus habeat, quaeri potest. Hic enim pro patrono habetur, quamquam plurimum ab eo qui nulla necessitate cogente gratuitam praestitit libertatem, disteri. Nec enim magnam ei gratiam libertus debet, qui vel nolente eo ad libertatem rapitur. Ideoque operas ei imponere, ut est ab Adriano rescriptum, in ipsa manumissione non potest b, nisi testato
ris filius ejusmodi fidei commisso a pa
tro ea mente, ut plenum jus patroni haberet, gravatus sit c. In tantum, ut & si manumitti eum ita testator, ut operas heredi extrario promitteret, voluerit, non cogatur
manumissus promittere: sed &, si promiserit, in eum actio non dabitur; quod juri publico derogare non potuerit, qui fideicommissariam libertatem dedit d. Et tamen sa l. libertae. 8. C. de op. liberi. b I. ut justur. s. reseripi. D. de Op. liberi. l. mater. F. C. eodem tit. e l. qui, ex causa. 29. D. debon. liberi. v l. cerdonem. εχ. D. de opera
167쪽
DE Ju RE CONNu B. 163men, eos, quibus supremis judiciis libertas per fideicommissum relinquitur, eorum libertos essici, a quibus manumittuntur, negari non potest a. Sed non per omnia in eos patronorum jura sibi manumissores vindicant b.Nam honorem quidem & reverentiam patronis debitam ab iis exigere possunt e , Scin jus sine venia eos vocare non concedi turh& ad impuberum libertorum legitimam tutelam, utpote manumissores, Vocantur e , & tam contra tabulas, quam ab intestato, ad libertorum bona veniunt j quasi
patroni. Ceterum nec operas imponendi, ut dixi, nec ingratos libertos accusandi jus habent g, nec alimenta eis praestare liberti coguntur h. Magis est itaque, ut nec lcgis hujus beneficium habeant, qui necessitate coacti manumiserint, Idque ita constitutiim fuisse, Marcellus M, 3. Iul. Pap. scribit i. Cui & Modestinus assentitur l. de merito: cum magis debitam libertatem praestitisse, quam ullum betaeficium in mulierem contulisse , videantur. Diversa longe
a I. hi quibus. C. de fideicom. lib. b l. nequa
Iib. d l. is quoque. D. de in jus voc. & d. l. nequaquam. e l. 3. D.de legit.tutor. f l. qui ex cauta. D. de bon. lib. l. I. C. de bon. poss. contr. tab. x l. I. C. de liberi. & eorum liber. h I. si quis a liberis. 6. si quis a liberti. D.de lib. a n. i l. proxime. Io. D. de rit nupt. k l. peu. D. de divort.
168쪽
16 B R1 sso N I Ulonge ejus, qui hac lege emit ut manumitistat, causa est. Hic enim si manumiserit, ut patronus hoc jus habebit a, proptelea quod sponte sua hane legem subiit, quam ei ab initio recusare integrum erat. Quamobrem&ali hic a liberto, ii egestas premat, debet,& in jus vocari sine venia non potest, &omnia omnino legitimorum patronorum jura nanciscitur b. Sed an idem servabimus, si, cessante eo, ex constitutione D. Marci servus ad libertatem ereptus sit Non enim vindictam imposuit. Propius est tamen, &hunc quoque lege contineri: quippe qui patronus existimeture, cum potestas legis factum manumissoris suppleverit, non etiam patronatus commoda ademerit d. Plane, qui ancillam suis nummis emit, pro patrono in hoc jure non habetur e: sicut nec libertum ut ingratum accusare, nec operas ab eo exigere, nec alimenta desiderare, nec
ad bona ejus contra tabulas admitti jure potest D licet honos ei servetur, ut nec in jus vocari citra veniam, si modo non fidema I. in eo. D. de fit. nupt. , L 3. sed si hac. D. de bon. lib. e l.sed si hac lege. Io. Dde injus voc. l. a. is plane. D. de suis Sc legit. l. se Vum. 8. in tin. D. de jure patron. d l. justa causa. S. I. D. de manum. Vindict. l. ult. C. si mancip. ita fuer. ali. e d. l. in eo. 3. 2. D de rit. nupt.
f I. si tuis. C. de όper. liberi. l. si quis a liberis., si quis a liberti. D. de lib. adgn. l. I. G. de bon. lib.
169쪽
DEJu RE CONNu B. Iis fidem fregerit, queat A. Patronus hic certe accipitur qui collusionem detexit, per quam in ingenuitatem quis ex libertinitate obrepserat. Fraude enim hac patefacta, ejus libertum essici eum, minime dubium est b. Sed ad si quis praejudicio patronus pronunuciatus est, cum alioquin non esset, pro patrono habetur e. In hac enim causa sententiam jus facere, receptum est. Aliter atque de eo dicendum est, qui se patronum esse juravit. Nec enim in hac parte, nec quod ad successionis jura attinet, pro patrono habetur d; tametsi in jus vocari sine venia
non possit. Quodsi filius familias, jussu patris , vel consentiente eo , non castrensis peculii ancillam manumiserit existimo, etiam patrem legis beneficio seu iturum , quandoquidem manumisisse ipse videtur, R patronus est e. Quodsi filiusfamilias in castris quaesitam ancillam manumiserit, ei legis hujus beneficium competet; cum suam , non patris libertam, eam secerit f Quod & ab Adriano rescriptum dicitur g. Et certe castrensis peculii ser
a d. I. sed si hac Iege. D. dein jus voc. b l. ad optivum. 8. F. patronum. D. de in jus voc. l. q.. D. de collus. deteg. e d. l. adoptivum. 6. I. D. de iii jus voc. d I. si juravero. D. de jure patron. e l. si consentiente. D. de manumissionib. l. pater. D. de manum. Vind. . f d. l. in eo. S. 3. D. derit.
nupt. g l. serium. D. dejur. patr. l. 3. f. si quis filiussa. D. de bon. lib.
170쪽
166 B. BRisso NII vi in familia patris non computantur, nec in his juris quicquam pater habet. tum est, an, qui tibi cum alio communem libertam duxit, ad hoc jus admittatur. Quod negasse Javolenum, Caius lib. ad i. Iul.
p. retulit a. Contra tamen alios sentire. -rum sententiam magis probat, propterea quod ejus liberta sit, quamvis alterius quoque iit. Nam quod commune est, pro parte nostrum esse , negari non potest b. Filio etiam patroni in libertam paternam, eandemque uxorem, ex sententia legis, idem juris,quod patrono ipsi, datur e . Quodsi fratri suo a patre adsignatam alter frater uxorem duxerit, hoc idem jus non habe
bit d. Nihil enim iuris in hujusmodi liberta
habet , quae adsignatione fratris perinde propria facta est e atque si ab eo liberta
tem consecuta esset. quod senatusconsulto inductum est. Ceterum, de nupta libertalex loquitur, nec ad sponsam pertinet. Et ideo sponsalium conditioni, invito patrono, renunciare liberta potest, nec cum alio connubium amittits Interdum plane, quae de nuptiis statuuntur, ad sponsalia porriguntur : nimirum , ubi eadem ratio utrubique versatur. veluti, inter quos nuptiae prohibentura a l. illud. 6. D. de rit. nupt. b l. servi. s. S. I. de legat. I. e l. filio. 8. D. de rit. nupt. d d. l. filio. ult. e l. I. D. de adsign. lib.