장음표시 사용
31쪽
expressi um, ant signifieativum eo eptus intellectus, quia voces fiunt notae. vel signa passioni m. vvl eonceptuum qui sunt in anima ; et sic i,omen prius e tin ereaturis quam in Deo : aut inquantii in ebi mani sestativum qui lilitatis rei nominalao exterius ; et sierit prius in Deo sindo hoc noli eti-NFundum quod signit eat eoneeptionem intellotus nomina tis rem, sic po prius invenitur in ereaturis quam in Deo , quia per prius creatura innotescit nobis quam Deus: ' secundum autem quod significat ipsam rem n nunatam . sie per prius est in thra quam in nobis . quia perte omnis virtus geliora liva in nobis efii a Deo: et ideo die t : Ex quo omnis paternisus in eaelo , et in terra non statur: quasi dicat: Paternitas quae estim ipsis erealiaris . Pht quasi nominalis , seu hoc ali Αἰ- illa paleriaitas di ina . qua Pater dat totam naturam Filio absime oumi imperfectione , est Vera Paternitas. Congequenter eum dirit, Ut det rata Meundum diis viaim Oloriae ruae, virtviem eorroborari p/r Spiritum eius . ostendit orationis intentum: et primo laeti lime; seeundo ostendit iter quill irasset imin iram suum proinpositum , ibi , Per eius. Dicit ergo : Dico , quod peto no defietatis . sed fletis virilibet. Scio tamen quod hoc ex vobis sapimo non pote fit is sine dono i Dei ; ideo peto υι det r. bis e De. 1. II. Omne du-
tum optimum. et omne d mum perfectum desursum est. iEt hoc quidem seeunduvi dii itias stariae auiae, idest j secundum copiam maiestalis eius . et magnificentiae :Patii. DI. I. Glaria. et diritiae in domo eius: Prop. lS. M. Meeum stini dirisiae . et gloriae. Divitiae , inquam . quae saltu ut rirtutem eor borari: Dui. 40. 29. Qui dat lasso iέrtutem, el hi, qui non sim t. sorsitudinem , et robur multipli t. Et hoc in animori ho- vitiae: quia nisi in interioribus sortificetur homo. iaci, liter ab hoste superatur: Da. 9. T. confirmet illud ,eι eo Toboret in tu dirio, et iustitia. amodo. et usque . in empi emum. Tune resumatur illa particula intoris Posila. se illeci per Spiritum: in qua ostendit per quid obtinere potest quod petit. Iliso enim Spiritus qui roborat. est spiritus sortitudini'. et est eausa non desie iendi in tribulationibus. quem obtinemus irer fidem . quae est soriisgima , quia fides Pst substantia rerum sperandarum , id At saeit in nobis subsistere res Sperandas. Undo I. Pes r. 5. 9. cui resis lite sortes in si-de. Et ideo Mibiungit : nubitare Christum per sidem:
et hoc in eordibus restris et r. Pet. S. II. Dominum autem Christum sanetis a te in eordibus miris. Per
quid ' Dico. quod non solum per fidem quae ut donum est sortissima, sed etiam per caritatem quae est in sani us : et ideo subdit : In euritule rudisati . et μηδαι : 1. Cor. II. 7. Omnia susseri. Omnia eredit, omnia earitas numquam eacidi ι: Cant. tiu. 6. Fortia est ut mora dilberio. Unde stetit artior sine tradi et . et domus sine tundamento do sae ili ruit : ita spirituale addi siritim, nisi sit tu earitate tundatum, et radie alum, durare non potest.
Ut possitis comprehendere cum omnibus Sanctis quae sit latitudo , et longitudo , et sublimi-
tas , et profundum. scire etiam snpereminentem scientiae caritatena Christi, ut impleamini in omnem plenitudinem Dei Ei autem qui potens est omnia sacere Superabundanter quam petimus, aut intelligimus, secundum virtutem quae Maeratur in
nobis , ipsi gloria in Ecclesia , in Christo Ictu ,
in omnes generationes saeculi saeculorum. Amen. Supra ostendit Apostolus petitionis suao pro Ephesiis . et orationis intentum se ilicet torro rationem sistititiis in fido . et earitalo ; hie consequenlar ostendit eius quam Icilii eorrot orationis Per fidem. et ea-ritatem, fructum, qui est quaedam ei gliitio. ideo primo proponii ipsam iuilitiam ς secundo ipsius nolitiae. et i usuilionis timeat iam, ibi . O impleamini in om-1iem plenitudinem Dei. Dieit ergo : Ita sitis , carissimi, in earitato radi ali , et sunt lati . ut possitis eomprehen .lere eum D mnibus saneιis . quae sit talitudo ,eι longitudo, et suti imitas, et profundum. Quod quidem dupliciter Lari potest. Primo modo , ut magis sequa mur nitontionem Aliostoli. Sciendum Pst ergo , quod iam in futuro quam in lira Pitti cognitio Dei est tm-bis noeegsaria : nam in sulum gaud bimus et do cogniti me I Di . do cognitione assumptae fili manitatis: Ioan . II. S. IIaee est τι la aeterna. υι etanos nate solum Deum verum , et quem misisti Iesum Christum: Ibid. Io. 9. Ingredieιur, scilicet in contemplationem divinitatis . et egredietur , se ilicet in Pontemplationem humanitatis , et paseua in reniet. Et quia iidos est luelinatio illius suturae cognitionis , quia est
substantia rerum sperandarum, Grai mentum non spinarentium , ut dicitur Debr. 11. 1. quasi iam in D is res sp 'randas p 'r modiun cuiusdam inchoationi laeti subsistore: inde est quini sidos nostra it, his duo. bus couΑiidit, scili 'et in divinitate. et humanitate Christi : I. corinth. 2. 2. Non enim iudicari me seire aliquid inter eos nisi Iesum Christum , et hunc cru-es m. Seeundum luae ergo primo pra mitti, eis e gnitionem divinitatis et secundo eo itionem mysterim rum humatinatis , ibi . Seire etiam supereminentem retentias earitatem christi. Cognitimini autem divinutatis mani Iestat eis sub lais vi rhis . Γι-eom. Drehendere eum omnib- sanetis, quae sit latitudo, et ιongitudo, et sublimitas. eι profundum ἰ quasi dieat rCorroboramini Imr fidem. et caritatem : quia si pie estis. p rveniolis ad vitam aeternam, ubi habebitis Deum praesentem. et peristo eum ei Oseetis. ει autem Deus manis si 'tur amanti, patet Dan. 14. 21. Oui dili sit me. diligetur a Putre meo: et ego diligameum , et manifestabo ei meip um : qi md vero manifestetur eri deiili. Iratet prout dicitur Lai. 7. 9. sectinis di im aliam littoram : Nisi eredideritis, non intellige lis . oportet enim ut spetitulum fidem . et eari latem eorro remini . ut pora ilia eomprehenitere. Ubi sciendum est. tiuod e rei prehendere qlὲaniloquo ponitur peto includere: ot inne oportet quod eomprelierulens eontiueat in se totaliter comprehensum: quat i que aut m ponitur pro apprelienderi : et tune didit remotionem distantiae, et insinuat propinquitatem. Primo autem modo a nullo intollectu creato Deus eum-prehendi i viti st: Iob 9. 7. Forsitan restigia Dei eom- preMndes, et usque ad perseelum Omnipolentem remin
32쪽
m ea ' quasi dicit, non: quia sie posset Dum perfecte
cognoscere' qllantum cognoscibilis est. Et de liac emgmtyuae non intelligitur quini dieitur: l l pora itis comprehendere, id mi I eum habere pransentem, et sentialiter cognoscere : Philip . o. Id. Seruor autem ει quo modo eomprehendam , in quo et eomprehensus sum a Chri Io Iesu. Et hare comprehΡnsio est com- inlinis onmilnis fianctis eius: i leo subdit: Cum omnibus saneιι, 2 Ps u n. f.D. 9. Gluria haee ea ι omnibus Mnetis eius. Talibus autem dieitur illud I. Corinth. 9. 24. Ste eurrι is ut eomprehendatis. Quae sit taιiludo, et Ionoitudo , et subli initas , et profundum. Notandum , quod verba ista videntur ortum habere ex verbis Iob 11. 7. Forsan. ii uiuit . re-atiyia Dei eomprehend/s y quasi di eat , lneoin priuilli sibilis est. Huius autem inexim prehensibilitatis causam assignat. dicetis X. Eaeeuior euelo est. et qmd sae est Profundior inferno est , et unde eognosces r Dmmorterra mensura elua . et latior mari. Ex qtim videliar
illini Iob ostendat eum esse comprehensibilem, altribuens ei ira adrupli dem dissili uam dimentionum. His enim verbis alludeus Apostolus dicii: eo m- .prehendere quae sit Ialitudo. et longitudo. et tus, et profundum: quasi dicat: liabealis tantam si-eem. et ea riuit . ut possitis lanilem eomprehendere quod comprehelisi luto est. Et hoc modo exponit Dio-n3sius. Non est tamen aliquo nitido inlita liger uiu, has dimensiones corporaliter osso in I M, quia Epiritus est Deus . ut dieitur Dan. 4. sunt taliten in tuo mela Phorice. Undu 1, i r latilinlinem designatur dimensio. M uextensio virtutis . et sapientiae di, inae supi r omnia :Eerii. f. IV. Effudiι istam. Millest sapientiam, stipi romnia opera sua. P. r longitudinem do, ignatur aeterna eius duratio: Psat. 101. 25. Tu au Iem, 1 omine, in ueternum peranones r et Psalm. 92. 5. Domum luam. Domine . decet sanctitudo in lon9itudinem dierum.
Piet sublimitaloen, vel celsitudinem , ero persectio, et nobilitas naturae eius, quae in infinitum exectit crPa-luram : PsaIm. De. 4. Exeelsus super omnes gentes D minus. Et, profundum , id est incomprehensibilitas sapientiae eius : Eeela. 7. 2o. Atia prυsunditas, Mi licet sapientiae divinae , quia in reniet eam ' Sic ergo patet quod sinis fidei, et eari atis nostrae est ut Perveniamus ad perp, clam fidei cognitio in . qua roguo-
seamus infinitam suae virtutis extensionem. aeternam, et infinitam eius dii rationem, sua lQrlactissimae naturae ei lsitudinem. suae sapientiae pri sui dilatem . ethicomprehensibili talem; vo modo sieut est attingendum. Constri uenter. quia adhue alia regnitio Pst necessa ria. scilicet rognitio mi fiteriorum humanitatis; bleo subdit : Seire elium supereminentem scientiae caritatem
Christi. Ubi silendum est. quod quidquid est in mystimio redemptionis humanae . et in arnationis Christi,dit: im est opus caritatis: nam quod incarnalus eis t. excarilate proe ssit: Supra 2. s Propier nimiam ea ritatem suam, qua d lexit nos. u eum essemus mortui meeatis. eonti risitavit nos in Christo. Uuod vero mortuus fuit . ex eari late processu : Ioan . D. 13. Maiorem hae dilectionem nemo Labet . ut animam suam ρο nat quia pro a ' Mis 1 via r Insta 5. 2. Gristus dilexit nos. et tradidit semetipsum pro nobis oblattimem.
et hostiam Deo. Propter hoe dieit Gregorius: O inuestimabilia diteetio eurisatis I O rerrum redimeres, Fi-
itum tradidi stι. Ei ideo se ire caritalem Christi. essse ire omnia mysteria inearnationis Christi. et di de pli is nostrae . quae ex immensa caritate Dei proces Prunt. Otiae quidem earitas excedit omiu in intellae tuin eroaium, et omnium scientiam . cum sit imeomprehen,ibilis Ugitaui: et ideo dicit, funere minen tem seientiae . se illa et naturali, et omnem inisellectumen tum excedentem: Philip . 4. 7. Et pax Der, quaε superat Omnem aensum. Curitatem christi . ide tquam Dous Pater socii por Christum: P. Corinth. 5. D. Deus eraι in ChrisIO . mundum rec cilians sibi. Alio modo potest logi, ut res, ratur ad Pi r si i lion om caritalis nostrae οῦ quasi dicat: Corrobora mitii in euritate rudi euti, et fundati: et hue ut possitis rem prehendere, non solum cognoscere. eum omniaus sanetis.
quia hoc donum. scilic t earitatis, commuire eu Omnibus, cum nulliis possit esso sanctus sitie caritato: poseritis, inquam, comprehenderε ... quae οι tu titudo, set
lieet caritalis . quae se extendit us iue ad inimicos et Psalm. IIS. 96. Latum mandatum tuum nimis. Lalaest nim earitas ad suam dis iis ionem : Psalm. Π7. 29. Eduxit me in tu litudinem Dominus. Longitudo autem eius attenditur quantum ad pui perseverantiam:
quia numqtiam deficit ; sed hie incipit . et perlicitur
in gloriar 1. Coi in th. 13. S. Curitas numquam eaecida e Cant. vll. 7. Aquae muliae non νοι uerunt ea tinguere earitatem. Sublimi σε autem eius allori dilur
quantum ad intentionem caeli stium . il se illesti Deus non diligatur propter temporalia. quia huiusmodi paritas esset infirma . sed ut diligatur Propter se in tum t Iob as. 5. In sublime erigera , et esto glori sus. Profundum vero attenditur quantum ad originem ipsius earitalis : nam hoc quod Deum diligimus, nouest ex nobis . Sol a Spiritu ganeto : quia, ut dicitur Roman. 5. S. euritas Dei dissa est in eorilibus nostris per Spiritum sanctum qui datus est vobis. Hostergo quod unus habet earitalem longam . latam . sublini m. et profundam. et alius non . venit ex yrosundo divinae praedestinationis : Leo . I. 2. Pιυsundum abyssi quia dimensus est ' Ergo ut possitis eomprehendere, idest persecte congequi, eum ornatibus lanctis, quae sit latitudo, ut ex lenda Die caritas vestra us ille
ad inimi eos ; quae sit tinstitudo , ut scilicet propter seipsiam Deus diligatur: et quid sit profundum, Milicet praedestinationis Pte. Selendum autem hie, q lini Christus. in cuius tolestat suit eligere pontis mortis quod vellet , quia ex earitate mortem subiit, el git mortem crueis . in qua pra i , lae quatuor dimensioues sunt. Ibi est latitudo, Milicet in ligno tranquerso . eui amxae sunt manus :quia osma nostra debent pyr earitatem dilatari usque ad inimicos : Psul m. 17. ro. Eduxit me in latitudinem Dominus. Ihi PQ l insitudo in ligno erecto , eui innititur totum torpus: quia caritas deliet esse perinverativa . quae Rustinet, et salvat hominom :I0. 22. Qui autem Persederarerit usque in finem, hieνulcus erii. Ibi est sub imis is in ligno superiori . micaput inhaeret: quia sp s nostra desint elevari ad w- terna, et divina : 1. Corinth. 11. 3. Caput tiri christus est. Ibi Pliam egi profundum in ligno quod latet sub terra. et sustin t crurem, et tamen non videtur: quia prolandum amoris divini sustinet nos, nee tamen
videtur, quia ratio Praedestinatistis, ut dictum est, e
33쪽
, redit intelleeium nostrum. Sic ergo vi heinus comprehendere virtutem caritatis nostrae, et Christi. et adhuc stilitet earitatem Christi si iii 'remittentem scientiae . scilic t hunuitiac : luia nullus potest scire quantum Christus dile it nos: viri seire etiam caritali in silentiae C. uristi , quae halaetiir eum scientia 4 hristi. i aritatem dico suliorem tuente in , sui licui alii eari lati .
Se i nuin tu id est verum, quod caritas quae est cun scientia. sulieremineat caritali quae est sitie scientia I t videtur quod non: quia sic matris Theoli gus esset
superemin illioris cortia iis illia in saneta vetula.
1leslκ,iideo. Dico , quod hoc iiii ulligitur de scientia astici 'ute : nain ex vi cognitionis indueitur ad magis litigeruli im: quia quanto Deus magis cognoscitur. lonto et magis diligitur. Propter quod petebat Augustinus t Aorerim te, norerim me. Vel hoc dicitur propter quosdam qui liabent Zelum Dei , sol non si undum scientiam e talium enim caritali supereminet caritas . cum hasn tur praedicta scientia Cliristi. Consequenter eum dicit, Et impleamini et e. ponit cognitionis divinae essieaciam , dicons: t impleamini in omnem plenitudinem Dei, illo t ut halistalis laetω- clani Frticipationem omnium donorum Dei . ui se iliret lito hal, ratis ille nitu linoin virtutum. et posti a lwalitudinis : quae quidem ossicit earitas: Ereli. 2 s. 26
Transise ad me omnes qui concupistitis me. eι a sterierat onibus meis implemini.
Consequonter sequitur illa pars: Ei autem qui potens est omnia fatere superabundanter quam petimus. . .
ipsi storia iit Eeeles a d in qua Almstolus agit Deo gratias de ma o lielitionis Oxauditioite : circa liuod tria facit: quia primo ponit potest a leni Dei, qua li0slulata eone didit ; secundo imiestalis exemplum, ibi. Se-
eundum risIutem quae operatur in nobis ... in Ecelesia . et in Christo Iesu : tertio maleriam griatiarum actionis. ihi. Ipsi gloria. Potestatem autem Dei deserihil infinitam, dicens: Ei autem, scilicet. Deo Cliristo. et D o Patri, qui polens est omnia facere: Exod.
so. S. Omnipotens nomen eius: Rom. ulti 2I. Ei autem qui poteris est ros eonfirmare tuae tu Eranctelium meum . et praedicationem Iesu Christi: et hoc superabundanter sacere in nobis omnia, quam Seiamus p
tero per assectum, aut intelligero per intelloetum : et hoc est quod dicit: Quam petimus, auι intelligimus. Exemplum aulem huiusmodi abundantiae in nobis
exhibitae ost ndit, dicens: Secundum viri utem quae Operatur in nobis: quasi dicat: Apparet, si altendamus ea quae operatus est in nobis. scilicet hominibus. Nam nos assectus, noc intolloctiis litinianus potuiss mi ton-μid rare, vel iiitelligere. vel tu u:re a Deo, sitim fieret homo. et quod limitia elliceretur Deus, ct c sors naturan divinae ; quae lamen secun lum virtutetit oper
tur in nobis: el hoc in inearualisnu Filii sui: P. Pet. s. 4. Et per Me esti lumini divinae eonsorio naturae. i iido de itis illei itir Leeli, 3. 2. ouis suptiet ena
uiua r Virtutam aurem mclon ludima eius quis annuntiobis p Vol operaius est in nobi ς, scilicet Apostolis , quibus dedit gratiam e anyelia indi in es abis adicitias Christi. et illuminare inii a quae sit dispontalla sacramenti obscoriditi a saeculii in Deo, ut supra eodem cap. dictum est.
Malei in autem gratiariam aetionis dicitur esse duplox benefici lim . quod nobis contulit Deus. Primum est Ecclosias in littitio: se iiiiiiiiiii est Filii instarnatio. Dieit ergo : Ipsi, se ilicet Deo Patri. gloria, sit supplQ. in Leetesia. id est pro liis quae fecit tu Ecclesia 'quam iii stilliit. quoad primum. in Christo . idest peri liris luna : vel pro cli risio , quem nobis dedit. Ipsi .
inquam. sit gloria, ut gloriosus appareat, non solum in praesenti. sed in omnes senerationes 3 ueculi saeeu lorum, idest saeculi omnia conlitietilis : 1. Timoth. I. II. Regi autem saeeulorum immortali, invisibili, soli Deo honor, et gloria in saecula saeculorum. Amen.
Obsecro itaque vos ego vinctus in Domino, ut digno ambulolis vocalione qua vinxili ostis cum omiti huti illi late , et mausuetudine , eum Palientia supportantes iiivici in in caritate , soliciti servaro unitatevi spiritus tu vinculo pacis. Unum corpus , et unus Spiritus, sie ut vocati estis in una
spe voeat lauis vestrae. Supra commemoravit Al ostolus divina beneficia, per qtiae unitas Ecclesiae constitii itur, et conservatur: hie monet eos Alaostoliis ad p Tmanetuliam in Ecclesiae unitate e circa quod duo facit. quia primo monet eos ut in ipsa linita is perseverent : Nititulo instruit eos quomodo in ea lininaneant , ibi, IDO euo dico . et
test eor in Domino, ut iam non ambuletis , sleut et Gentes ambulant in vanitate serisus sui. Item prima
in duas : quia primo munet eos ad s rvandam ecclesiastica in unitatem ; secundo proponit ipsius ceelesia stieao unitatis formam, ibi , Unus Dominus , una β-des. unum baptisma. t rima iterum in tres. Primo praemittit quae lain inductiva nil seruaudam eeelesiastieam unita boni : Leetindo ponit nioli ilionem, ibi, cu in omni humilitate, et monsuetudine : tertio Osiniidit monili nis finem , ibi. Solicisi serraro unitutem spirisus in vineulo peteis. Isuhieit autem ex tribus ait servandam ecelesiastico in uili latom. Primo ex caritatis asseelu :
secundo ex commemoratione suorum vilii: utoriim: ter
tio ex constiterationst divinorum benesteiorum. Cartialis autem asseclum infinitat per obsecrationem: iindo uicit: Iiaque, ex quo lut belli si ia a Domino recinaistis. obseero vos , et in tamen imperare irassum ; sed propior humilitatem non imiter a , magis autem Ol secro :Prae. 13. 2 L dicitur: Cum obseerationibus loquitur pauper. Item Propter caritatum , quae magis movet ad
opus quam timor : Ad Philem. S Fidueiam mulium habens in Christo imperandi tibi quod ad rem pertisnet . propter earitalem magis obseeιυ. Ex commem ratione vero suorum vinculorum inducit eos, dicens rEgo Oinelus in Domino: ex sit tibiis liniueit eos ad ser. vandam sic unitatem pempter tria. Primo quia amicus magis compatitur amico amicio. et nititur in pluribus
sacere voluntatem suam , ut vel sic eum eonsoletur :Aeeti. 12. S. Non agnoseetur in bonis amicu3, et non
abseondetur in mesis inimieus, In bonis viri, inimieι
34쪽
illius in tristitia: et in malitis illius, iam e ιs agnitus est. Secunilo quia Λ γ, loliis ipse vincula Pallebatur pro ipsorum utilitatu ; et i leo i inlucit eis ad memoriam , quasi 'volens eos obligare r 2. Corinth. 1. 6. Sise traulamur pro resim eahortatione, et salute, si-
timur. Tertio quia . ut supra ilictuin est cap. 3. lecι. 1.
in illa parte. Ouae est Itoria vestra, huiusmodi emulcis ad inagivi in gloriam , dum Deus pro eis amicos , et Hectos suos exi, iquit tribulationibus pro ipsorum salute. Et ideo addit . In I omino . idest propter Dominum. Vel ideo dicit lioe , quia erat ad gloriam Apostoli , quoil non ut fur, aut li0micida , sed ut Cliristiantis . et propter Dominum nostrum Iesiim Christum vinculatus urat, iuxta illud Areth. 3. 2δ. Ecee
data sunt super te vincula , et ligabunt se in eis, et non egredieris de incilio eorum. Ex constiteratione v
ro divinorum beneficiorum indiicit eos, dicens : O digne ambuletis roeutione qua vocuti estis , idest attendentes dignitatem ad quam vocati e&tis, ambuletis Se- eundum quod ei convenit. Si enim quis vocatus esset ad nobile rogniim . indignum es t liuod laeseret opera ruueticana. Sic monet Ephesios Apostolus: quasi dicat: V ali estis ut silis eieci sanetorum, et domestici Dei, ut die tum est supra 2. 19. Non ost ergo dignum ut saeialis Oi,stra terrena , nec ut de mundanis curetis. Ideo dicit : Ambuletis rocutione qua voeati estis et C loss. 1. Io. Ambuletis distrio Deo . Per. omnia placem tes : Phitip. I. 27. Diqne Eean9elis Christi eourem famini. Et quare ' Quia eo unit eos de tenebris in admirusile lumen suum, 1. Petr. 2. 9. Consequutiter cum dieit , Cum omni humilitate ete.
Finit modum suae monilionis . do ens iluomodo digne poterunt umbulari . l'Onit ergo litatuor virtutes, Di excludit quatu0r vilia eis opiκ1sita. Primum autem vitium qnod excludit, est Superbia: dum enim unus Sta-
perbiens vult alii praeesse, et alius similitor superbus non vul subesse, causatur dissensio in sopietate. et tollitur pax : unde Procero. 15. 10. Inter suprasos seiu- per iurgia sunt. Ad quod exclude ivlum dieit . Cuin omni humilitate , scilicet interi0ri. et exteriori: Eeeli. 3. 20. Quanto magnus es , humilia te in omnibus .eι eorum Deo insenses ρ Guine Philip . 2. 4. In humili lule superiores invicem arbitran Iese Iae. 4. 6. Dens superbis resistit, humilibus autem dat gratiam. Secundum cst ira. Iracundi enim sunt propinqui ad iiiiuriani inserendam verbis , vel lactis , ex quo turbatiunes oriuntur : Provem. 15. IS. Vir iracundus provocat rixas; qui patiens est , misiIat suscitatas. Ad lioe excludendum dicit, Eι mansuetudine , quae mitigat ri
dabit gratiam: Psal. 56. II. Mansueti autem haered, talunt terrum d Eeoli. 3. 19. Fili, in mansuetudine Ner ι ι uu perfice, et super gloriam hominum diligeris. Tertium est imitatientia. Quandoque enim ali tuis litimilis est, et mansuetus in se , abstinens a molestiis inserendis; non tamen pallenter sustinet molestias sibi illatas, vel attentatas: ideo subdit, cum patientia, scilicet adversorum : Iae. 1. 4. Putientia autem Opus
perseetum habes: Meli. 2. 4. In humiluate tua pa-ιientium habe: IIebr. 10. J6. Puliensia vobis MeeMa
ria est, ut voluntatem Dei facientes , reportetis proinmissionem. Quartum inordinatus elus. Cuin enim inordinate Zelantes , omnia quae vident iudieant, nec tempus , nec locum Servantes , concitatur turbatio in societate: Galaι. 5. 15. Si m0Geιis invicem, et eomeditis , videte ne ab inrteem eonsumamini. Et ideo dieit : Supportantes inrisem in ea riιate, scilicet mutuo
sustinentes desectus aliorum ; et hoc ex caritalei quia quando descit altituis, nun debet stali in corrigi , nisi adsit locus , et tempus ; sed misericorditer expectari, quia caritas omnia sustinet, 1. Corinth. 13. Non autem delient huiusmodi desecti is supportari ex negliget tia , vel ex consensu . et familiaritate , vel caritali a- nitellia ; sed ex caritato e GHat. 6. 2. Alier alterius onera portate, et sic adimplebitis legem Christi: Rom. Id. I. Debemus nos firmiores imbeeillitates infirmorum
Consequenter eum dicit, Solisiti serrare uti tutem apiritus in vineulo pacis, ostendit monitionis finem :quae quidem est ut servetur unitas inter fideles: ei rea quod tria facit. Primo ponit ipsam unitatem, quae est si uis ; secundo deseribit uiosium unitatis, ibi, In viriseulo paeis; tertio Imnit rationem servandae unitatis , ibi , Sie ut eo eati estis in una spe voeationis restrae. Dieit ergo primo : Dico, quod digne ambuletis roe tione qua voeatis estis ete. et hoc saetatis sol ieili semvard unitatem spiritus. Est autem duplex unitas. Γna
ad male faciendum , quae est mala ; et potest diei unitas earnis : Eeeli. 11. 34. A seintilla una augetur, eι ab uno doloso augetur su nouis. Alia est unitas spiritus , quae est bona ad faciendum bonum :Hal. I 32. 1. Eees quam bonum, et quam tueundum habiιare fratres in unum I Dan. 17. 22. O sinι
num , sicut eι nos unum sumus. Modus autem servandao unitatis est in vineulo meis. Caritas enim est coniunetio animorum. Nulla autem rerum materialium coniuuetio stare potest, nisi ligetur aliquo vinculo. Ε dem modo nec coniunctio animorum per caritatem stare potest, nisi ligetur. Huiusmodi autem verum ligamen est pax, quae est, secundum Augustinum, iram
quillitas modi, speciei, et ordinis , quando scilicet unusquis lue habet ili md suum est: propter quod dicit, In vineulo paeis e Psalm. 147. 14. Qui posuiι fines tuos paeem. Quae quidem pax servatur per iustitiam: Isu. δ2. II. Opus iustitiae puta: Meli. 26. 6. Noaeedieris Dineulis eius. Et quare ' Quia certo, ut dieitur ibibem 3I. x ineuia illius alligatura salutis. Nunc autem quia in lio milio est duplex unitas: una scilicet membrorum ad invicem simul ordinatorum, alia corporis , et animae , tertium constituentium ; Apostolus autem loquitur hie do mitiale Eeelesiae ad modum mnitatis quae est in homine: ideo subiungit, Unum eorpus p quasi dicat: Ligemini vinculo paeis, ut sitis virium corpus quantum ad primam unitatem , ut scit, edi omnes fideles sint ordinali ad invicem sicut membra unum corpus constituentia: Rom. I 2. o. Mulli unum erepus sumus tiι Christo, singuli autem alter alserius membra. Et unus spiritus , cluantum ad
secundum, ut videlicet unum halinatis spiriuialem e sensum per unitatem fidei, et earitalis. Vol unum eo'pua , quoad proximum , et unus spiritus, quoad Deum : quia qui adhaereι Deo, unus viris M e3ι, I.
35쪽
Deinde erim die n. Stetit roeati estis n .na spe r eationia restrae , stilidit rationem linius imitati si liuia sicut , idoliuis iliuia iitratido altitui sunt vocati simul ad aluiuia tiariter hal Mndiam. et multio p 'rellairmium, solent si in ii oliam et si inti I iro; ita filii rati ia- litor dieit : Quia vos estis 1 ali ad unum . scili oti nato i riuuinitio . idiv d beli' si in iis eii in imitato FIη-
Se i iκ,ssci aliquis diestro : Quis vocavit nos . et ad quid Τ iit siwndetur 1. Petr. 5. 19. Deus crutem ommistratiae . quι roeai t nos in aeternam gloriam suam dubi ost iis at illido vestra : Apoe. 19. 9. Beuli qui ad
Unus Dominus, una fides, unum baptisma. Unus Deus , et pater omnium , qui est Nuper Omnes , et per onauta , et tu omnibus nobis.
Postia eorum exhortaliono pro sinanda est lesiasti ea uminis , in hac parte Apostolus formam eiciae Linitatis ipsis Ephesiis insinuat. Ubi sciendum ost, quod cum Det liuia Dei sit sicut ei vitas, est aliquod unum. es distinctum : cum non sit utium hi tui simia lex, sod i ut eomlκ itum ex diversis par libi . Et ideo Ap stolns duo laeti. Primo o stendit id quod est rominu-no Ecclesiae; seeundo ostendit id quod est distinctum
in ipsa, ibi. Unieuique autem nostrum data est πω ria secundum mensuram donationis Christi. In quali- Iiet autem ei vitate ad hoe ut sit ima. quatuor defaeni uso eum munia , milie t unuη pubernator , una lex . eadem insignia, et idem sinis. ili re aut Pin illiati ordieit Αν stoliis esso in I et lesia. Dicit ergo: Dico, quod debetis liabere unum corpus, et unum spiritum, quia estis in unitatis Ecclesiao . quae est una. Primo quia hahel durem unum , Milicet Christum : et ili latitum ad lioe dicit , Unus Domin ira, non Pli Ires , Pro quin riam di rgis voluntatibus oporteat vos discortare. Dicitur enim Hebr. J. 6. Christus est tamquam futur
n domo sua: Aetor. 2. 56. Certissime e O elut om-mis donius Israel. quia et Dominum euin . et Christum Deus seeit hune Iesum quem ros eruet istis: 1. Orinth. S. Q Unus Dominus noster Iesus Christus: Zaeh. Is. 9. In illa die erit Dominus unus , et no-εno eius unum. Secundo quia lex eius est una. I ex
enim Eeelegi o pst lex fidei: Rom. 3. 27. Ubi est
gem y Faetorum. Λ sed per legem Dei. Sed sides
quandoque sumitur pro ipsa ra e ita . secundum illud. mee e/ι fides ear holiea, idest ista debret credi. Uuandoque vero sumitur pro habitu sulea , quo credi- vr in eorde. Et de utroque hoe potest dici. De Primo , ut sit sonat . Una est fides. idest idem iubem i- Iii credere , et eodem modo operari : quia unum et idem est quod eroditur a cunctis fidelibus : unde uul- ersalis , seu catholim dieitur : unde I. corimh. I. 10. Idipsum dirutis . idest ε/ntialis . . et non
sint in robis se hismata. Alio modo una est fides, idestiri uis habitus sidet qito ereditur : una , inquam , nontili mero . M'd sin tio . quia idem debet Psso in eordo omnium : ot hoc modo idem volentium dieitvr una voluntas. Tertio padem sunt insignia Melosiae . se iliceti saerantenta i hristi. inter quae primum est haptisma, i quoil ost iamia omnium aliorum. Et ideo dieit. Unum
I baptis na. Dii itur aut i in unum triplici ratiotio. Primo
quia a quocuit te conseratur . uniformem virtutemhal M t: quia qui ha plirat i aerii 3 . unus efit . se ilicet Christus: Dan. 1. J. Super quem rideris Spiritumi deseendentem . et manentεm super eum , hie est qui baptiant in spiritu ram to . Secundo dicitur unum. quial datur in nomine unius , se ilicot Trinitalis: Matιh. ult. I 19. Boi tirantes eos in nomius Patris . et Filia . et Spiritus saneti. Tertio ipita iterari nun pol st. Poeni-lonlia autem . matrimonium, eucharistia . et extrema unctio itorari posguut , non autem baptismus: Hebr. 6. 4. Iinpossibile est eos qui 3eme ι aunt illum in Mi. sei licet per baptismum, russa reru ut autem donum ea eis teste , et partieiper saeis sunt Spiritus laneti. gustaverunt nihilomitius bonum Dei rectum , virtutesqua aeetilli rentura . et prolapsi lunt . scilicet lier precatum . renovari mrsua ad poena tentiam. Non iteratur autem vel propter tharae linem, vel quia causa eii' non iteratur : Nom. 6. 4. Consepulit e vim sumus eum illo per baptismum in mortem: ut quomodo Christus sum rexit a mortuis per gloriam Patris, ita et nns in novitate ritus ambulemus. Nune autem Uiristus semel
pro precatis mortuus est. ut dicitur 1. Petr. S. Quarto in rael sta eat idem sinis, qui est Deug. Filius enim dueit nos ad Patrem : I. Corinth. I 5. Ps. Ciam tradiderit regnum Deo et Patri , eum e tacuerit omnem
tem illu in regnare i donee ponat omneι imm eos sub pedibus eius. Et quantum ad hoc Fubiungit direm :Unus Deus , et pater omnium. Ubi Primo ponit Ap stolus eius unitatem ; secundo eius dignitatem . ibi .
Out est super omnes, et per omnia. et in omnibus
nobis. circa lissimum duo dicit. Primum pertinet ad naturam dixi uam : unde dicit . Unus Deus: Deuter. 6. 4. Audi Israel: Dominus Deus tuus , unus est. AIiud pertinet ad eius iηriaevolenilia in ad nos . Et adpieuiti m : unde dicit, ει pater omnium et Isai. M.
16. Tu Domine pater noster, et redemptor noster: Uatoch. 2. 19. Numquid non puter omn1um nostrum rNumquid non Deus erearit nos ' Dignitatem autem e- his commondat ex tribus. Ex altitudine divinitatis . eum dicit: Oui est super omne/ : Hal. 112. 4. S per omnes gentea Doui inus. Ex amidi ludi eius potestalis . cum diciti, Per Omma : ILerem. 2 ν. 2 s. caelum. et terram ego impleo: Psalm. 8. 8. Omnia subiret ιι i sub pedibus eiu/: Luo. 10. et Muιlh. 11. 27. Omnia mihi tradita 3unt: liuippo quia omnia per ipsum faeta sunt . I. an. 1. S. sed modo quo die itur p. 11. 2I. Omnia in numero . et pondere , et me sura disposuisti. Item Ex largitate gratiae, cum dieit. Et in omnibus ncubia , Milieet per gratiam: Hier. 14. P. Tu autem in nt,inis es. Domine. Sed primum appropriatur Patri. qui est Mutato priseipium divinitatis . et omnes creaturas excellit; secundum Filio , qui eti
36쪽
rapientia altingens a sine usque ad finem linitor, Sap. S. inito vero Spiritui saneto , qui replet orbem terrarum , Sap. s.
Unieuique autem nostrum data est malia seeundum mensuram donationis Christi: propter quod dicii : Aseondens iii altum captivam duxit captivitatem , dedit dona hominibus. Quod autem ascendit , quid est nisi quia et descendit primum in inferiores partes terrae 7 Qui descendii , ipso
est et qui ascendit super omnes caelos, ut a liu pleret omnia. Supra ostendit Apostolus ecelesiasticam unitatem ruantum ad id quod in Melesia est eommvno; hie inem ostendit quantum ad hoc quod singulis fidelibus membris Ecelesias est proprium . et sI, tale. irea quod tria saeit. Primo Proponit distinetionem; secundo indueit ad hoc auctoritat in . ibi, Propter quod dicit:
Aaeendens in altum ecpliram duxit eaptiotatem: tertio ponit auctoritatis exi, ilionem , ibi . Ouod autem aseendit . quid est nisi quia eι deuendit primum n inferiores partes terrae' Dicit ergo i Habemus in Ecclesia unum Deum . unam fidem . unum raptisma; aed tamen diversas gratias diversis partieulariter eo Iatas habemus : quia unicuiquε nostram data est gratia; quasi dicat: Nullus vostraim est qui non sit pa liceps divinae gratiae , et mmmunionis: Dan. I. IS. De plenitudine eiu/ omnes aeeepimus strariam pro str tis. Sed reris ista gratia non est data omnibus un
forini ter, seu aequaliter, sed seeundum mensuram d
nationis Christi, idest secundum quod Christus est
dator . et eam pingulis mensiaravit: Rom. ra. 6. A bent ea donationes seeundum gratiam quae data est nobis . differentes. Hai e disserentia non est ex talo, ne a casu . nec ex merito , sed ex donatione Christi . Ldest Meundum quod Christus nobis eommensuravit. Ipse enim solus recepit Spiritum non ad mensuram . Iovin. S. ceteri autem sancti ad mensuram recipiunt: Irmn. I 2. I. Unieuique sicut Deus dicisti me Muram fidei: 1. cor. 3. 3. Unu/quisiue propriam mercedem aeripiet seondum suum laborem. Quia sicut in polestate Christi est dare, vel non dare; ita dare tantum,
vel minus. Sequitur : Propter quod dieit: fluendem in altumeaptieam duxit eaptituatem. Hie ponit quamdam a e toritatem assumptam de Hal. 67. et refertur ad hoc quod dixit . Seeundum mensuram donationis Christi rubi tria saeit. Primo eommemorat Christi aseensionem; seeundo humani generis liberatiotiem ; tertio ponit donorum spiritualium collationem. Partes consequuntur M. Ostendit ergo primum, dicens sis. Propter quod, Mitieet significandi im , di i t. sciliret Propiata David n Psal. 67. 13. Asemdena Christus in altum ea tiavam diutiι eaptieitatem . dedit dona hominibus: Mi-eheas 2. 19. Auendia a se eos pandens atere diei dent, et irim album portam. et instred Mur per eam: et tram sibit RG eorum eorum etν, et mminus in eapite e rum: Iob M. IS. In alium alas erim t. Ascendens ,
ritatem. eos Militet qnm diabolug eaptivavstrat. humanum enim g niis captivatum erat . et sancti in ea-ritate dem lentes qui meruerant gloriam. in ea pitvitate diaboli detinobantur. quasi eaptivi in limbo : Isai. 5. 1i. Ductus es emptinus populus meus , quia non habuit seientiam. Hanc ergo captivitatem Christus liberavit. et secum dimit in caelum: Isa. σ9. 2ό. Xum- qui ι tolletur a forti praeda . aut quod eaptum fuerita risus to . satratatu . ac mirum poterit esse r Ouia ha e dieit Dominus: Equidem et eaptivitas a forti to/tetur . et quod Milatum fuerit a robusto, satrabitur. Sed eorte lime non veriscatur solum quantum ad iam mortuos. sed etiam quantum ad viventes, qui raptivit is intitur sub peceato: quos a peccato libi rans. se vos si ii iiistiliae . ut dicitur Rom. s. et sic quodammo lo eos in captivitatem duxit, non ad perniciem . sed ad saluti iii: Ge. o. 1'. Cx hoe tam homines eris eapiens. Noli solum a tib in homines a diaboli eaptivi tale eripuit . et sua o servituli siilii it. sed etiam eos piritualibus bonis dolavit: unde subditur: Dedit dona hominibus, Mili et gratiae , et gloriae : Psul. S3. 12. Gratium , et se irium dabit Dominus: Petr. 1. 4. Per quem maxima . et pretiosa nobis promissa donarit. Noe est contrarium quod in littora pra cedenti dicitur. Aeeelut doua in hominibus: quia certe ii se desii ut Deus . ot aecepit ut homo in fides ibi is, sicut in mombris suis. Di illi in caelo Κicut De s. et a cepit in terras aeui uiti modum Io i iendi quo dicitur IIutth. yJ. 40. Quod uni ex minamis meis feristis . mihi feeistis. Deindo eum dicit, Quod autem ascendit . quid est nisi quia et deseendit in inferioreε partes terrae' cxponit propositam auctoritat ni : ot tirimo quantum ad ascensionem: seeundo qua utum ad materiam donationis , ibi , D ipsη dedis quosdam quidem Apostolos .
quosdam autem Prophetas e te. Circa Primum duo s cit. Primo ostendit quomodo descendit. ibi. Quod autem ascendit . quid est nisi quia et deseensis primum fg undo quymodo ascen lit . ibi , Qui deseendit, ipsa est ει qui ascendit. Cirea primum constiterantium, quod elim i hristus vero sit imus . inconvenietis videbatur quod sibi conu nitet deseendere, quia nillil est Deo sit blimitis. Et ideo ad hane dubitationem exeludendam subdit Apostolus: Quod autem suendit, quid est niιι quia eι de Mendit primum ' M si dineret: id , postea dixi . qix l as 'eiulit . quia ipso Primo descenderat ut ascenderet . aliter enim ascendere non potuisset. Quomodo autem deseendit. subdit, dicens, quia in inferiores partes urrae. Quod lvit it intelligi duplieiter. Uno modo, ut per inferiores partes terrae iiitelligantur istae partes terrae in quibus nos habitamus, quae di euntur inferiores . eo quod sunt ii Ira caelum et aerem. In has autem partes terrae dieitur deseendisso Filius Dei. noti motu locali. sed assumptione ii serioris, et term nae naturae . secundum illini Phil. 2. 7. Minoitit semetipsum, formam servi aeripiens. Alio modo ivilest intelliis do inserim, qui etiam infra nos est. Illue mnim descendit Dominus seeutvlum animam , ut indusanetos liberaret. Et sic videtur hoc ei e venire quod dixerat, cupι iram dura eaplicitatem: Zueh. 9. II. Tu quoque in sanquina testamenti trui eduxisti rimet tuos de iam in quo non erat aquae Are. I9. I. Vidialium an=esum fortem descendentem ae eam amistum
nube, et tria in eapita eius: God. J. 7. Vidi us
37쪽
etionem populi mei qui eri in AEgypto: et se luitur :Eι deseendi liberare eum.
Deinde eum dieit , oui deseendit, ipsa est et qui
ascendiι, mavisi sint eius asiaensioliem quantum ad tria. Primo quantum ad personam. ascende utis , cum
dieit: Qui descendit, ipse est et qui ascemiis: in quo designatur unitas personae Dei et liominis. Deseendit enim, sicut dictum est. Filius Dei assumendo humanam naturam ad vitae immortalis sublimitatem. Et sic
est idem Filius Dei qui descondit , et Filius hominis
qui aseendit : Iocin. I. IJ. Nemo ascendit in eaelum nisi qui deuendit de eaelo. Filius hominis qui eat ineaeis. Ubi notatur, quod humiles , qui voluntarie de- Mendunt, spiritualiter Deo sublimante ascendunt: quia
uι ει humiliat. eaaltabitur. Lue. Secundo ostenit terminum a seensionis . eum dicit. Super omnes eaelos: Ps. 67. 5s. Qui aseendu super omnes eaeias ad orientem. Nec solum intelligendum est quod ascenderit super omnos caelos contorales, sed etiam si lier omnem spiritualem creaturam : Supra 1. 20. Consιituens illum ad deateram suam in caelestibus super omnem Principatum, et Potestatem, eι Virtutem , et
Domincilianem . et Omnε nomen quod nominatur non
solum in hoe saε ιο, sed eι iam in futuro. Tertio ponit aseensionis frii ctiam , cum dicit . Ut adimpleret omnia . idest omne gomis hominum spiritualibus d nis repleret: Psol. 6s. 6. Replebimur in bonis domus tuae: Eerii. 2s. 26. A generationibus meis adimplemini. Vel adimpleret, idest ut ad Pssocium perduceret omnia quae de ipso erant scripta : Lue. uli. 4σ. Oporiat impleri omnia ouae scripta lunt in Lasse, eι Prophesis , eι Psalmis da me.
Et ipse dedit quosdam quidem Apostolos, quos
dam autem Prophetas , alios vero Evangelistas , alios autem pastores , et docto S ad consummationem sanctorum, in opus nain istorii, in aedilicatio:iem corporis Christi , donec Occurramus om
nes in unitatem sidet , et agnitionis Filii Dei ,
in virum perseeium , in m Suram aetatis plen,
Hic exponit Apostolus quod supra dixerat de donatione donorum : ei rea quod duo facit. Primo ostendit quod Dominus singulis fidelibus dedit donorum diversitatem ; secundo ostendit illorum donorum fructum , et utilitatem, ibi . Ad ennsummationem sanetorum in opus ministerii. Et quia per dona Christi diversi sta, tus, et munera in lesia designantur. considerandum est . quod inter dona Christi primo ponit Apostolos rundo dicit: Et ipse dedit quoiaam quidem Apostolos: Luer 6. 13. Elassit duoderim eae ipsis, quos et Ap stolos nominariιs r. Corinth. 12. 28. Ouosdam qu dem 31osuit in celesia r primum Ap ιοι- , seeundo Prophetas . tertio melores , quarto Virtutes. Apostoli primo loco ponuntur , quia ipsi privilegiali fuerunt in omnibus donis Christi. Habuerunt enim plenitudinem gratiae. et sapientiae quidem quantum ad revelatio-uem divinorum mysteriorum : Lue. υιι. 46. Aperuit eis Miuum , ut ivitiligerent Seripturas: Mane. s. et l
Ge. 8. 10. Vobis datum est nossa mysterium regni Dei . eeteris autem in parabolis: Dan. I. . 15. Omnia quae audivi a Paιro meo, nota stet robis. Habuin riint etiam copiam eloquentiae ad enuntiandum Evangelii im : Lue. 2I. Io. Dabo robis os, et sapientiam ,
cui non poterunt reιistere et eontradicere omnes ad m
sarii restri e Mare. ut ι. M. Eunteo in mundum uni rersum , praedieate Eeangelium omni ereaturae. Η biterimi etiam praerogativam auctoritatis , et polentiae quantum ad curam dominici gregis : Ioan . ult. 17. Pasce ores meas: 2. Corinth. Io. 8. De poIestata ιtra quam dedit nobis Deus in aedifieationem, non in de/ι metionem e esιram. non erubescam. Ideo Ap . stoliis stibiungit hic tres gradus ecclesiasticos . Meundum participationem singulorum praemissorum. Nam litatillim ad revelationem divinorum mysurriorum subindit : Ouosdam autem Prophetas . qui prae inintiatores hiemiiit incarnationis Christi. de quibus dicitur 1. Pet. r. Io. Prophetae , qui de futura in robis gloria prophelaverunt: Multh. 11. IJ. Omnes enim Prophetae. et lea usquε ad Ioannem prophetarerunι. Sed Apost ii prophetantes luerunt post advenium Christi gaudia vita suturae : Apoe. I. I. Beatua qui legit, et qui audi ι verba prophetiud huius , eι serrat ea qucis in ea seripla sunt. Item suerunt exponentes antiquorum Pr phetarum prophetias: 1. Corinth. Is. 1. AE nulamini viritualia e magis autem ut prophetetis: Malιh. 2I. o.. Mea ego mitto ad vos Prophetas , eι sapientea, et seribas. Quantum vero ad annuntiandum Evangelii im , subdit: Alios vero Evangelistas, qui sellieet habent ossicium pracilicandi Evangelium , vel etiam
conscribendi. quamvis non essi ni de principalibus Λ-postolis : Rom. 10. 15. Ouam speriosi pedes evangelizan tum paeam , evangelizantium bona: Dai. 46. 26. Dabo merusalem evangelistam. Quantum vero ad curam Ecclesiao subdit: Alios autem pastores, curam
se iliret dominiet gregis iliabentes: et sub eodem addit , Eι doetores, ad ostendendum quod proprium onseium pastorum Ecclesiae, est docere ea quae perti- nt ad fidem, sti bonos mores. Dispensare autem temporalia non perlinet ad Episcopos . qui sunt Apostol
rum successores, sed magis ad diaconos: Aet. 6. 2. Non es ι aequum nos derelinquero verbum Dei, et ministrare mensis: Πι. 1. 9. Amplectentem eum qui Meundum Metrinam est, fidelem sermonem. Dicitur doΕpiseopis r Hierem. S. D. Dabo ectis pastores iuria
r meum: et paseent vos scientia , et doctrina . . Deinde eum dieit. Ad eonsummationem sanetorum
in opus ministerii, ostendit fructum praedictorum d norum, seu ossiciorum : et circa hoc duo saeit: quia primo assignat fructum ἰ secundo ostendit qualiter si- deles ad liunc fructum possent advenire, ibi. O iam non simus partuli sive tuantes. Prima iterum in duas. Primo proponit essectum pmximum ἰ secundo ostendit fructum ultimum . ibi , Donee oecurramus omnes in unitatem Dei. Effectus preximus Praedictorum donorum, seu ossiciorum, potest attendi quantum ad tria. Uno modo quantum acl ipsos qui sunt in ossiciis eo stituti, quibus ad hoc sunt collata dona spiritualia, ut ministrent Deo . et praximis ; et quantum ad hoc dicit : In opus ministerii, per quod scilicet procuratur honor Dei. et salus pruximorum : I. Corinth. 4. 1. Sic nos eristimeι homo ut ministros Christi . ti di-
38쪽
ιur robis. Alm im is quantum ad persectionem iam edentium , eum dicit: Ad naummatione n . idebiperti, tiotiem . sane lorum . idest eorum qui iam sunt
sancti sieati per sidem Christi. Etenim specialiter de-hetit littendere praelati ad suos. ut eos ad statum persae lionis perdueant: unde et ipsi P Usectiores fiant. ut digit Dioursius in eeele. Hierar. Hebr. 6. I. Ad rem
helionem seramur: tia. m. 22. consummatis aureis elista inundat iι iustitiam. consummationem en in , et ahbraeiaιionem Dominus Deus exercituum faciet in medio omnia terrae. Tertio quantum ad eonversi neminiuiulium : et quantum ad linc dicit: In aediseat
nem e porta Christi , idest ut eonvertantur inlideles ex quibus aedificatur Ecclesia Christi . qiuio est corispus eius : I. Corinth. 14. S. Ad seditieatio iem . et Asriationem , et eo Multonem. Et sequitur ibidemo. Num maior est qui prophetaι quum qu linguis linqvitur; nisi sorιε inter inretetur. υι Leelesia aedit eationem aecipiat e et ibidem 26. Omnis ad aedιbe tionem Fanι. Deinde eum dicit, Donee Oeeurramus omneι intin
ratem fidei . assignat Duelum ultimum: et potest intelligi dupliciter. Luo modo de fructu simpliciter ultimo, quod erit in resurrectione Fanctorum . Et secum
dum lime duo declarantur. Primo quidem congregatio resurgentium et corporalis , et spiritualis. Corporalis quidem erit Ony tio in hoc quini omnes saucii cosse gregabuntur ad Christum: Matth. 24. 23. Ubie umqua
eris eorma, iIlue e gregabuntur et a guttae et quai tum ad hoc dicit: Donee se reamus omnea n unia
talem fidei; quasi dicat: Ut iue ad hoc ex tei,ditur
praedictum ministerium . et Cossum malis Unctorum, ut aedificatio Melasiae, donec in resurrectione Occurramus Chri,to : Maι h. 6. Eeea sponina renit ,eaile obrium ei : Inins 4. 12. Praeparara in oceu sum Dei tui Israel: et et uina occurramus nobis invicem : I. 21ει sau. 4. 16. Simul rupiemur eum Masinnubibus obdiam Christo in aera : Philip . 3. II. Si
quo modo Deeurram ad resurreeli em quae e/ι ea
mortuis. Spiritualis autem coligri'gatio attei litur quantum ad ni riluin, quod est Memidum ranulem iidem;
et quantum ad hoc dii ii. In unitatem fidei. Supra
eis. Et quantum ad praemium. quod est secundumi posectam visionem . et lognitionem , da qua I. corinth. IJ. 12. Tune eo9n eam sicuι et Gynιι uasum .' et quantum ad hoc dicit, Eι agniti is Filii Dei: Bierem. J1. 34. Omnes enim eos noscent me. Secundo ivinit praedictum fructum quantum ad pers cliotaem resurgim liuin : ut prinis ponit ipsam Perse-elioru m. cum diuit . In tirum nerseetum. Ubi noti est intelligendiim, sicut quidam intellexerunt. quod scilicet
leminae mutentur in sexum virilem in resurrectione: quia uterque sexus permanebit, non qiudem ad commixtionem sexuum, quae tunc de cetero nis erit, B eundum illud Matth. 22. M. In remmeesiona enim non nubent , neque nubentur . sed sunt stetis angeli;
sed ad perseelbinem naturae, et gloriae Dei, qui talem naturam coiulidit. Dicit ergo . Utrum perfectum, G designandum omnimodam perseetionem illius sta. tua : I. Corinth. II. D. cum venerit quod perseetum
ea ι. eraeuabitur quod eae parta est. Et propter hoe
vir magis sumitur feeit rusum quod dividitur contra Puerum . quam fictumium liuod di, iditur eontra seminam. Secundo ostendit exemplar huius persectionis, eum dieit : In mensuram aetat . a plenitudιnia Christi. Ubi eonsiderandum est . quod eo iis Christi verum est exemplar eo oris mystici : utrum tuo Pnim constat ex plurifitis membris in unum collaeus. Corpus autem Christi fuit persectum ad plenam aetatem virilem, sei licet trigluta trium annorum . in qua mortuus suit. Huiusmodi ergo aetatis pletiitudini conformabitur aetas sanctorum restimentium . in quibus nulla erit imper. sectio, nee deseelus senoelutis: Philip . I. 21. Reso bit eorpus humilitiatis nostrae eon uratum eorpori
elaritatis suae. Alio modo potest intelligi de fruetuultimo praesentis vitae. in qua quid i sibi Oeeurrent omnes udeles ad unam fidein, et agnitionem veritatis:
Dan. I9. 16. Alias ores habeo quae non eunt de hoe oriri: et illua Omrιel me adducere . eι rocem meam audienι, et siet unum oriis , et unus pastor: in qualiorsieitur etiam eorpus Christi m stieum spirituali ροπ- relione, ad similitudinem ecurris Christi veri. Et se-tumium hoe . totum corpus Leelesiae dicitur corpus virile, muti itidum illam similitudii em qua utitur Ap statis Galal. 4. 1. Ouanto tempora haerea parvulus eει, nihiι difera a aerio, eum siι dominu/ omnium.
Et iam non simus parvuli stultuantes, et ei
cunis ramur omni vento diκ trinae in nequilia hominum , in astutia ad circumvolationem erroris. Veritatem auu m laetentes in caritate, trescamus
in illo per Onania qui est caput Christus: ex quo
totum eorpus com Ivictitan, et connexum per --nem iuncturam subministrationis, Seiundum ope rationem in mensuram unius aliisque membri ,
augmimium corporis lacit in aedis attonem stu incari late. Posita donorum spiritualium div rellato , et Duelueorum : hie ostendit Aliosti, lus quomodo ad fructum illum perveniamus ἔ circa quod duo laeti. Primo duo
inqκ dii ni a removet ἰ Metiindo mo tum v nisendi do. ret ibi , feritatem De nies in euritate , cmeamus in tuo per omnia. Dicit ergo: Bene dicium e fit, quod hie est fruetus ultimus istorum donomina, tit od ficili cet oecurramus Domino in virum perseetum . in me suram aetatis plenitudinia Christi. Enro oportet nos idore ut iam non timus parruli. Red certo hiri perseeti : quia quamdiu aliquis est puer. mn est Perlet tus vir. Oportet ergo quod deserat pueriliam qui Domino debet oce rem. Sic laetobat Apostolus I. C rinth. IS. v. Ovando autem furtus sum vis. er u - τι quae erant pareuli. Conditio autem pii eri est quod non est fixus , vel determinatus in aliqtio. sed credit omni verbo. Si Drgo volumus exhibero nos ut viros Porsectos, oportet quod deseramus e lationem fluetu- autem. idest instabilem; et hoc est quod dicit. Huetuantes: 1. Cor. 14. 20. ite pueri estiet sensibus, sed ma
39쪽
mia tales ad modum siuetus non sunt firmi insidoro. Out enim haesitat, eat suetur Ira . qui a rento moretur. et eireumferetur. Nunc autem necesκ est nos
stabiles esse , et non si tuare. Ei quia ventiis est prava doctrina, de qua merito dicitur Provem. 23. 23. rentur aquilo dissipat plurias: Matth. 7. 27. ω-stendit pluvia. xenerent flumina. Aut erunt venti, et irruerunt in domum illam: et eeridit . et suit ruina eius mayna: ideo dicit: Et non eireumferamur omni uento doeli inae; quasi dieat: Nulla doctrina perversa pereante ad commotionem comis, eL HIinam spiritu sis aedilicii debemus moveri, quia non est bona dotiri- : quod patet ex tribus. Primo ex eius principio . quod est in nequitia hominiimi' ideo non est bona i ,- e trina . sed salsa . Et nequam . quam dogmatirat ali, quis ad perditionem animarum , ut obtineat principatum : sicut doctrina Arii ite illissimi . qui crepuit in
dius ; ut de ipso possit exi oni illud Eiel. 31. 29. T
stimonium nequitiae eiva re ruin est. Item talis doctrina perversa est: quod patet secundo ex eius processu,
qui est astutia . quia eum dolo, idest unum intendit, et aliud simulat , propter quod Apostolus dieit 2. Ce
rinth. 11. 3. Timeo ne , sicut serpens Eram seduxit
astutia sua . ita eorrumpantur sensus vestra, et mei
dant a simplieitate . quae est in laristo Iesu. Tortio patet hoe idem ex ellae tu : quia onoctus latis doctrinae est ad ei reum rentione in erroris. Non enim ad donarios . vel alia temporalia aequirenda . sed ad sem, nandos errores sed ueunt. et circumveniunt tales doctores, do quibus dieitur 2. Timoth. 3. II. Muli homines , et sed uetores proficien ι in peius ἰ errameε, et in
Deinde eum dicit, Veritatem autem satientes in ea-ritate . ereseamus in illo per omnia. ostensis impedimentis per quae a lauetu donorum spiritualium impeditur quis ἔ hie ostendit qualiter ad fructum debitumper, nitur: ei arguit sic. Statim die tum est, quod si volumus ad spiritualium donorum fructum pervenire, portet ut tam non sim tu pare uti fruetuantes. Sed tamdiu sumus parvuli. quamdiu virilem statum non attingimus . nec crescimus. Ergo nobis necessarium est ut e regeamus: et hoe est quod dicit: Veritatem aulam faeientes in eum ata eraseamus an illo per Omnia qui est eaput Christus. Duo ergo facit. Primo mstendit in quo debemus e reseere ; seeundo Per quem.
ibi . In tuo per omnia qui est eaput Christus. Diei tergo quantum ad Primum : Ueritatem surientes er seamus: et hoc in duobus, s ille et in imis opere, et forma boni OIinis , quae duo sunt . veritas , et ea ritas. Veritas autem quandoque dicitur omne opus bonum . ut Tob. I. 2. In earlixitate tamen posit viam reritalis non deae it. Faciamus ergo veritatem. cilicet omne opus booum : vel v talem doctrinae :quia non sumeero notus debet audire . vel docere veritatem ; sed oportet laeero. Propoe hoe dicebat Ap plotus I. Timoth. 4. 16. me enim saeiens . et teip-gum mirum saeι es, et eoa qui te audiunι. Estote ergo laetores verbi . et nos a vitores tantum . ut dicitur Iacob. 1. quia saetores lugii sica huntur, ut habetur Rom. 2. Et hoe si sat in caritate . quae est forma ni oppris : I. corinth: 16. 13. Virι liter agite . et
consortetur eor reεtrum, et omnia opera vestra in ea-ritate fiunt: quia eerte aliter nihil valerent: I. C
rinth. 13. 5. Si tradidero eorpus meum . ita ut Q. deam. earitatem autem non habuero. nnu mihi prodeat.
Sed quia in via Dei non progrelli est regredi: ideo
subdit Apostolus: Et ereseamua in illo per omnia. Ubi tria saeu. Primo ostendit auctorem nostri augmenti; seeundo eius veritatom ; tertis modum augmenti. M. eunda ibi, Ex quo totum eorpua : tertia ibi . Meunis
dum operationem in mensumm uni euiisque membra.
Dieit ergo : Creteamus in tuo, Miliret in Christo. do
quo 1. Petr. 2. 2. In eo erraemia in salutem. In illo. inquam, qiu εα eaput nostrum Christus , et in el ia, quae est eorpus ipsius. ut dicitur Colosa. 2. Creseamus . inquam . non in possessionibus, gleut dieitur Iob I. I 0. Possessio eius erediι in terra: sed in spiritualibus: nee in uno tantum, sed per omnia. id est in omni hono . fructi sieantes . et errarentos : 1. Corin h. 10. 31. Omnia in gloriam Dei meiae: et ibi sequitur M. Sieul et ego mr onis in omnisue Haeeo. De hoe eommendat Corintllios AI ostolus. dicens f. C rinth. fr. 2. Laudo ros. stat ε. quod per omnia mei memores estis. et stetit tradidi τλιε, omnia praeevis
Consequenter cum dicit. Eae quo totum eorpua eominpactum. . . aumentum eorporis sueti in aedificaιionem sui in earitata . ostendit veritatem Christi, per quem trescere debeamus. Ubi sciendum est, quod corpus naturale tria habes. se ilicet compactionem membrorum ad invirem . ligationem por nervos, et mutuam subministrationem: 1. Corinth. 12. 15. Si dixerit pes, Oumniam non sum manu . non sum de eorpore, num id
non est de eorpore y Ει ri diserti auris . Ouoniam
non lum oeulus. non sum de eorpore. num ideo non
eis da eorpore ' Si lotum eorpus est odorat . ubi auditus ' Spiritualiter emo , sicut unum corpus eiu eitur ex multis his tribus modis, Milicet per eompactionem . seu adunationem. IM P ligationem. ot per mu tuam operationem. et Rubventionem: ita Di omnia quin sunt a capito corporali . sciliciri con suci . nervorum
ligatio. et ad opus motio. iluunt a capite nostro Christo in corpus Melesiae. Et primo impaelio per fidem: unde vicit: Ea ouo . Milicet Christo , qui est caput
nostrum , ut modo dictum est . totum eorpus compa elum eas, idest coadunatum: Psal. M6. 2. Dispersi Ma Israeι eonstrastarii r m e. z. 5. covi gregaΦιι adae omnes stemis . et eoacervabiι ad se omnes populos. Do hoe dieitur Colosa. 2. 19. Caput ex quo totum corpus per nexus. et eo niunctionea subministratum eteonstruetum , eresest in au 'mentum Dei. Seeundo fluit
a ChriΑto capite in Orivas raelesiae suae mysticumeonnexio. et colligatio : quia oportet adunata aliquo nexu , ves vineulo neeti vel mulgari et et propter hoc
dieit : Et eonnexum per omnem iuneturam subministrationis . idest μπ si lem . et caritat m , quae eonnectunt . et coniungunt membra eorporis mystici ad mutuam subministrationem: Leeli. M. M. Omnia opera Domini bona , et om M opus hora sua gubministratu. Unde ipse Apostolus considens do ista mutua subministrali Θ, quae est inter membra Ecclesiae per divinam coniuneti i in , dicebat Philip . I. u. Seio enim quia hoc proeeniet tri salutem per vestram ora tionem . et sumn inistrationem spiriιus Iesu Christi. rtio a eapite i iri to in membris, ut augmententur spiritualiter , iustuitur virtus actualiter operandi :
40쪽
utio dieiti m rationem in mensuram uniss- euiusq- membri , auq menι urn evrroris Deit : qicii, idicat: Non solum a captis no tro Christo osthrorum Mellasia o conuinctio Imr ii lem , noc solae - aio. colligatio per mutuam submini traiic in mearitatis sed eorto ab ipso Psi aeti talis in m brorum operatio, Rive ad rinis molio . -ulvium melisuratri. et eompetentiam eiu in Alit,et membri. Unde diei t. quod
citur 1. 'oran h. I p. Et haec exp xgitio concordat i is satori. Si d ad quod augmen at De iis iamin qu ηsque membrum ' Ut corpus acili sinet: 2. 21. In quo
bitae ulum Dei in spirat M. Livia f. corinth. 3. D.ι aediheusio statis. Et haec omnia liniit in eliritu te: quia, ut di. itur 1. Corinι. 8. caritas a inlisi at. VH in euritote saeit Deus hace omnia, idest ex mora dilectioiae:
IIierem. 31. 3. In euritate perpetura diti xi t8 . ades attraxi te miserans. Rursusque aedi rubo. et aedifica
feris. Hoc est ergo quod dicit , In aedificationem sui
Noe eris dico, et testificor in Domino, ui iam
non ambuletis sicut et Gentes ambulaut , in valli tale se usus sui , tenelai, Obscuratum habe illos
intellectum, alienati a vita Dei per ignorantiam. quae est in illis propter caecitatem coralis ipsorum: qui desperantes, semetipsos tradiderunt impudicitiae , tu operationem immunditiae omnis ,
In avaritiam. Supra monuit Apostolus Ephesios ut manerent in oeclesiastica unitate. deseribendo modum eius. et sis mam : in hae parte docet eos viam per suam possint manere in mele Iasiim unitate; et ei rea noe duo s eit. Primo proponit praecepta . per quae possunt manera in ecclesiasti ea unitate οῦ sectit,do ostendit pol statem hanc ad implenda praecepta in sim Epistolao, ibi . De eelem. fratres, eonfortamini. Prima in duas. Primo proponit praecepta ad omnes οῦ sectindo perlinentia ad singulos gradus Leclesiae, ibi. Mulieres ri-rta suis subdisas sint , sicut Domino. Prima in duag. Primo Ionit qitaeilam praecepta generalia, ad quae reducuntur omnia alia: socundo ponit specialia. ibi, Propter quod . duremetues mendacium. loquimina veritatem unusquisque eum proatino suo. Prima iterum in duas:
quia eum intentio Apostoli sit eos m. vocato a vetorieonsuotudine ad novam Chriεti doctrinam . primo o stendit doctrinam Christi esse contrariam antiquae ' diversitati gentilitatis ; seeum is inducit eos ut eam de-
PQ aut, ut eam quae Christi est assumant, ibi, De-
rem hominem. Prima in duas : quia primo deseribit eonversationem Gentilium : seeundo ostendit quod ele trariatur doetrina Christi. ibi, Vos autem non ita didie sita 'hristum. Prima in tres. Primo hortatur eos
ut de elinoni eonversationem GDntilium : g eundo de seribit eam quantum ad inu riorem animum. abi. I. nebris obseuratum habenιes inteuectum o tertio quantum ad ex iorem modum, ibi , deverunses, se metipsos trudiae ni impudicitiae. Dieit ergo: Ad hocq d D sitis implere ea quae dicta sunt. dieo, idest non obseero. ut prius : sed dico. et testisieor hoc quod dixit Gulat. 5. 3. Testimor autem omni homini rumsum eis meidenti se . uoniam debitor est unirersaaleyia saerendaee 2. Timoth. 4. 1. Testimor eoram Deo,
et Chrisιo Iesu ... praediea reisum, insta opportune. importunor arque. obseeria, increpa in omni patientia.
et Metrina. Ei quid ' O iam. Milicet tempore fidei, et eonversionis ad Christum . quia iam vos mundi
estis . Ioan . II. non ambuletis. Host vivalis : Galat. 5. 25. Si opiritu ririmus, spiritu et ambulemus : et hoc stetit eι Gentes ambulanti I. Corint. 12. 2. Sesetis quoniam eum Genies essetis, ad simulaena n ruta, prout duee mini euntes. Non sie igitur ambuletis :P-em. I. Io. Fili mi. ne ambules eum eta: proh be pedem tuum a semitis eorum: pedes enim tuorum
Conse luenter eum dieit, In ranuata sensus mi , reddit eausam huius prohibitionis. Ubi notandum est, quod eum anitillare spiritualiter. sit prosieere. seeundum illud tia. rss. 7. Reetus ealtis iusti ad and tandum e et Genes. 17. I. Ambula eorum me, et esto perseetua , dieitur Ahrahae: ad hoe ut homo iuste ambulet, idest spiritualiter prosiecit, onorint tria, quae in ipso sunt, regulari. et oris litari. In nomino enim est ratio . iudicans de partieularibus agendis ; item intellectus universalium principiorum . qui est sinderesis :tertio lex divina. seu Deus. 'noreumque ergo alia quis seeundum ista tria sibi invicem odilinata dirigitur , ita quod actio ordinetur secundum iudieium mistionis : et liaee, scilicet ratio . iudicet sociaudum imtelloetum metum . vel si aderesim ; et haee . scilieet sinderesis. ordinetur seeundum legem divinam . tuno aetio est bona , et meritoria. Sed vita Gentilium non est talis. immo defieit in praedictis tribus: quia primo desie it a ratione iudieanto: quia ambulant tri r nitate sensus sui. Musus autem est vis apprehensiva. per quam iudieamus singularia. Unde aliquis homo re- eius dieitur, quando bene iudieat de agendis. Sed sensus iste quandoque est rectus, quando ille est vanus.
Reeius dieitur quando debita regula regitur, qua venit ad debilum finem ; vanus autem quando indebita regula duetus, non venit ad debitum sinem: Supient.
13. I. Uani sunt omnes homine . in quibus non m eaι seientia Dei: Rom. I. 21. Ei anuerunt in evitationibus suis, et obseuratum est insipiens ere eorum: merem. 2. 5. Ambula erunt ρονι vana rates auar, et
rant saeti sunt. Quare ' Quia errte ratio istorum in agendis non dirigebatur ab intellectu illuminato , sed