장음표시 사용
41쪽
tales non sunt participes divini Iuminis, seu Iegis divinae it Imninantis . et regulantis : Pra pter quod sula dit : Alιenuli a rita I ei. idost a I eo . qui est vita
animae : IDan. I 4. 6. Ego sum ris, et ritu.
Vel a rita Dei, idest a cari lato. et gratia spirituali.
qua anima vivit st maliter : Rom. 6. Gralia auistem Dei. . t ita aetem a. ISti aliti m orant sit o spe vita aetornae, quia ponet ant mortalitatem animae. Don. ra sulem . et spem : Sapion l. 2. Er. Aesererunt saeramenta I ea. neque sperarerunt mercia πι rvit tutae. neque iudieaverunt honorem animarum sanetarum. Vela rita Dei . idest a via μanete vivendi, i tuae est per sdein : Galat. 2. 29. Viro ego . tam non ego . rit iιτ ero an me Christus. Iustus autem eae t te ripit , ut dicitur Roni. 1. t T. Vel quae est per caritatem : I. Dan. 3. Is. Nos scimul quis translati sumus de moris Io vid illam . quoniam diligimus fratres. Non sie autem isti, sed magis ali 'nati.
Iodum autem huius alienationis langit, sellinet per
ignorantium. non stellarum. v l cursus si iterum, sed
naturae divinae: I. cor in h. I5. 34. Ignorantiam quidem Dei quidam habe M : quia certo tune solum in Iudaea nolua real Deus ἰ sed modo. ut dieitur Aet. II. M. tempora huius ignoramine despieiens Deus .
nune annuntiat hominibus. ut omnes tibique poenitentiam ast l. Huius autem ignorantiae Deus non erat causa , quantum de Se erat, ut dicitur Roman. 1. 19. Deus enim illis rere arit; sed certo causa erat illis propter ea et itatem eordis ipsorum. Et xi re dicit eaeiae tutem , eo qi, id ex ereat iri S non im lorant venire in
notitiam Creatoris: quia . ut dicitur MIn nt. 2I.
raeeariι eoo malitia eorum: et 8 quitur: Et nescierunt Ueramenta Dei, neque mercedem perarerunt i uolitiae.
Et hoe est qiuia sequitur: desperantes, gemetistis sol tradiderunt in pudicitiae. Lbi Osu inlit Aiostolus quallas erant in exteriori conversali ne : qtu uitam siue spe ; et hoe , quia alienati a , ita: Iob T. 16. Despeia rari , nequaquam utim iam τι am : Merem. 13. 12.
Desperat imus e post cogita Itone1 enim nostras ibimus. et unus qui ι rue post proritatem eordis Aut malefame ἀmus. Et hoc imi quia Sequitur: Tradiderunt semetipsos impudιeiιiae, tμ operas ovem immunditiae Omnis, in uraritium. Et hoc legi potest dupliciter : vel MI,aralim , ut dicatur , in arari ιιam , quia alari erant: Rom. 1. 29. Repletor omni iniquitate . malitia, somnicatione , aram tia , nequitia ete. Nebr. II. o. Sint morea sine avaritia. eontenti pruraentibus. Quia . ut dieitur Elaesi. I9. avaro nihil est scelotius. I'ropter quod IIctae. s. Vae qui eor gregat araris iam malam domui suae . ut sit in eoetiG nidua et tis. eι liberari re putat de manu mali. Potest etiam ligi eoniunctim cum praccedentibus , ut dicatur, In ururitiam, id est avaro . ita ut sit modi litans lira cedentia : et secundum hoc aggravat eorum vitam triplieiter : quia primo Peccaverun non ex piaSSi me , Sed potius Px et et ione : unde dieit: Tradiderunι semetipsos impudientiaε : quasi dicat: Non Passionibus , , et inlirmi lato pectaverunt : sed semel ipsos tradiderunt1 Iudith T. II. Sponte tradamus nos omnes populo Holoferniae 2. Corimh. I2. 21. Non egerunt pυenitenι iam super inseniunditia quam sesserunt , et Ibmicatione , et impu-dιeitia. Soeundo ex actuali effrenatione : 2. Petr. 2. Io. μιι earnem in eoneupileentiam immundiιiae amis
tant. Et ideo dicit . In operationem omnia immum ditiae: Areeh. Is. 3. Isti posuerunt immunditiaa ausa
in eordibus suis. et Mandulum iniquitalis suae stuι--runt eontra suetem sucim. Tertio aggravatur eorum pectatum ex continuatiotie, quia ince,fianter pereabant: υερε 4. 19. Fornieati sun ι, ει non tes arerunt. qu
nνam Dpminum reliqueriint. Unde dicit, In araritiam. illidit ardenter, Fi appetitu continuo. Et insatiabili: 2. Petr. 2. 14. Oeuior habentes plenos adulterii. et imeessabilis delisιi . pellicientes animas instabiles , eor erinvium in aearilia habentes , maledietionis tuli.
Vos autem non ita didicistis Christum. Si l men illum audi lis , et in i pis edocti ditis, sicut est veritas in Iesu iij , delmnite vos Aecundum
pristinam conversationem veterem horniueiu , qui corrumpitur secundum di sideria erroris. Benovamini autem spiritu me illis vidistrae, et induito vurn hominem , qui MN undum Deum creatus est in iustitia , et sane litate veritatis. Ostensa perversitato gentilis tonuersationis : hie ostendit Apostolus quod doctrina Christi totaliter comtraria est isti eoii ver attinii, et statui. Et quia perve tentes quidam doctrinam Christi, dixerunt, non esso aliam vitam Imst i filam , sed animam mori eum eo pore , ut animalia I ideo Apostolus ostendit . primo doctrinam Clarisii contrariam esse vitae . et statui pra 'lanu ; secundo Ostiuulit tondition 's debitas do. et rimo Christi, ibi. Deponiιe vos seeundum pristinam eonrerrationem reterem hominem. Dieit ergo : Ila dictum ost . quod illi desperantes. semetipssa tradidem timpudiet sera ete. Vos autem non ita didicistis Chrisιum. sellieet osse imitandum. Uuomodo ergo 1. Thessal. 4. 9. Ipsi enim eos a Deo didie talis ut diligaris i r ieem 2 2. Thessal. 2. IS. Duque fratres /tate. et ι nete traditiones, quas eredi cistis. Et quomodo tenebimus y I. Thessaι. r. 13. Quoniam e n aeeepissetis α bia rectum auditus Dei , aeeepistis usus . non ut verbum hominum, sed sicut est vere, verbum Dei. qui operatur in robis quι eredidistis: GDas. 2. 7. Raιιι euri . et superaeditieati in apso . et confirmati in fide, a ut didieisIis . abundantes in illo in stratiarum a-elione. Et hoe eerto : si tamen illum audistis . quia
auditus doMetuit diseiplinae. Si, pro quia . Quia hamost aniuilitiatio quam audistis. ut dieitur 1. Dan. I. Et hoc qtiatili in ad praedicationem iidei : Eeeli. 2s.
30. Oui audit me . non eons detur : Prorem. II. 31. Aiιri4 quae audit in erepationes litae . in mediosa planlium eommorabi M. Et in illo edoeli estis. scili et ii uomodo γ rtinentia ad fidem sunt eustodienda . et adimplenda : Isare. ult. I. Meerunι sis ut erante et . Et hoe sieut est veritas in Iesu: quasi dieat:
Si audivistis fidem Christi praedicari. et quomodo praedicata debeat adimpleri, ostis edocti, sicut Iesus, doti in editisne a F. Remigio Florentino eurata legitur ut in Vulgata ponere Sed lectio quam retinemus ex Milio nomana, a D. Thoma ut communior habe M.
42쪽
quo praedicatur est verilag. Vos autem non iis, Milieet oportet ambulare. sicut aliqui desi erantes. Sodquomodo i Subdit : Deponiis ros ε cmutuo prisit ulmeonversatisnem reterem hominem. Fae in i ii littora polot diis istit, T. Γ'no modo ut illa altar Dem,nere et tune remstruitur eum Pra li tilibus sic. lia est veritas , in lilia invisi ii estis in Iesu. deponere vos ae-
eundum pristinam conrr tionem reterem hominam.
Si autem dieatiir , Deponita . quae littera communius habetur die iniis . qiiod quia contraria est et vita , et Metrina G, utilium . vitae . et doctrinae Iesu , in qua ocloeli estis . restat ut ded natis vote retia hominem. Duo ergo facit. Dina cum Primo extirpanda yint
vitia , quam inserantur virtutes. primo docet Fla tum pristinae fc veteris eoiiversat is deponere : Meundo novum statum Iesti assumere f. ibi. Renoramin. autem menti a vestrue. Dicii ergo : Deponite. . .
Deserem hominem. tibi tria sunt considietainta. Primo quid iiitelligati ir pHr veteri m hominem. Dicunt aliqui. lumi hic horno vetus exterior. novus vom dicitur iit u rior. λ'l dieendum ost . qui ut homo votus dieitur lam intorior quam exterior . qui subiicitur votustati quantum ad animam P r i eccatum , quantum ad eorpus . quia membra eo amris fiunt arma IH ecati. Et sic subiectus homo i, ecato fi cundum animam, et eorpus , slicitiir vetus homo. Melitvlum quod illa vi iusta sunt quae sunt in via cottuptionis , vel iii ipω eo rumpi : quia quod antiquatur . et senescit, prope interitum est . ut dieitur Hebr. S. Io. Et sie homo subieetiis peceato , dicitur vetus . quia est in via com ptionis: propter liuod subdit e Oui eo Dripitur secundum desideria erroris. Nirin uminiquoiquo exarrumpitur eum di eo lit ab origine naturae suae. Natura autem homi uis est ut desulerium eius tendat ad id quod ostsecumlum rati0nem. Per cito autem, es bonitin rationis est veritas. Dilamio orgo ratio tibiit ad errorum, et desid strium ex hoe orroiv eorrumpitur: ti ne vetuAh mo dicitur. Dicit autem . Seeundum de iuer. a. sei-lieet mala : Romun. 15. 1 ί. curnis eum in ne sester tis in desideriis r 1. 6. 9. Desideria multa. el noes ea . et inultua. quae metauut Numnem in inisteritum . et perduionem : radiae enim omnium mal rum est eunt duas. Sia alii 'in haec desideria iii quibusdam trahuntur et infirmitale . in quibusdam veroot malitia . sicut in illis qui dicunt Deum providoimitam non haltero: Lleo dieit. Erroris: quia in talibus sie errantibus eorrumpitur intellectus . ot ais ctus. Vel se eundum desideria erroris , idest quae ii min s sapiunt errare. Meundum illud 2I
mee cogitarerunt, et errarerunt eaeae carit enim
Ioa malitia eorum : Pro rei ι. 14. S. Imprud/ntia stutitorum errans. Sed quomodo deponendum sit . docet Apostolus , dicens Cobius. 3. 9. imiles eos res
rem hontinem eum aetibus suis , et induenies norum.
Non emo substantialiter debet deponi , vel ex Ziliari ,
sed solum quoad OIaera mala , vel eonvorsationem :1. Petr. 2. 12. Conrersationem vestram inter Gentes habentes bonain: I. Timoth. 4. 12. Exemplum euosita lium in herbo . et eonne ηαι lane. De indo eum dicit, Renoramini autem spiri u mentis restrae , os londit quod dei, mus novum statum i
euere. Cirta quod tria saeit. Primo ost dit pet quod
eon mul γε umus hanc novitatem : seeluido in quolia e novitas consistat . tertio quao sit. Uuaulum ad primum dicit : spiritu m ntis resιrae. lilii norat, him est. quod lieet si triliis militiis te iter dieatur in homino , tamen triplex spiritus invenitur : se ille et Spiritus sanctus: f. Corinth. .L 16. Xesei is quod rem uni Dei essis, et Spiritus Dei habiliti in 'Item spiritus rationalis: Gulat. 5. 17. cum eoneup scit adrersus spicatu n. Dein spiritus phanta tieus: Osea 9. 7. Mitias. Israel. stultum PDλpheta n. insanum et rum spiritualem , idest pliantasti eum. Hi,r rego quod dieii , si uritu mentis . sumitur lim Sin ritu saneto. Dicit autem causam renovationis esse Spiritum san elum. qui habitat in m Dio nostra: Gutat. 4. o. Mixit Deus Spiritum Filii sui. tu eorda vestrae Psalm.163. 30. Emitte Siti itum tuum, et errabuntur, et re-norahis sariem terrae. Vel polost accipi spiritus pro spiritu rationali: et tune spiritus idem est quo iuriis nostra: ot est simile huic quod dicitur Co . 2. II. In expoliatione eorporis carnis , idest corporis quod est caro : ita hie si uritu mentis, idest spiritu qui est
mons. Hoc autem uicit, spira in nobis est alius spiritus qui non Pset mens . qui scilicet Est communis nobis. et braitis. Dieit autem: ne noramini spiritu mentia r quia illud quini non est corruptum, est Do v NI. ronovation indiget: nam si Adam eorruptus non fuisset. renovatione Don indiguisset. rire nos etiam. Sed quia comulli fuit , ren0,atinio in liguit. Et eius posteriores. Et ideo oportet renovari nos in praesenti s eundum animam. et in futuro Merii Plum conius, quam
do eorruptibile lioc induet incorruptis in . et mortala immortalitatem , ut dicitur 1. Corinth. Io. Dieite : Rem ramim spiritu mentis uestrae, hic Mulicet: quia nisi in praesenti spiritus renovetur, numquam torinis eius innovabitur. Vol pinosi exiMni: Spiritis mentes resime, idest mente vestra spirituali ueri: et in idem redit. In quo autem hare renovatio consistat ituantum adfeci indum, subdit eum dicit : Et titiluila non m M-niinem. Ille advertendum est. qi l si ut uniuscuiusque rei primum vetustalis princii tum init Adani, I vir quem pereatum in omnes intraxit; ita principium primum novitalis, et renovationis Christus est : quia sine ut in Iuturn omnes moriuntur, ita et in CIristo σιν - πει viri Dabuntur. 1. Cori ilh. 15. 22. undo Galat. uit. IS. In Christo Iesu neque eir meisio. neque praeputium aliqv d reset . sed mea erratura. Induimini resto Dominum nostrum Iesum chris ruin. Rom. 13. 14. Quae autem sit renovatio, ostendit eum dieii: Quiseeundum Deum ereatus est i a iuri ι ita, et sanetit iis
veritatis. Hoe autem potest intelligi tripliciter. Eno modo sic. ut ly ii in rc seratur ad intritum, idest spiritus. qui est mn n fra , ereatim est a Deo , scilicet in originali iuuitia, scilicet in sui novitale, vel recreatus
nova creat oti . ut esset iuuetus : Supra P. I . creati
in Christo Iesu in operibus bonis. et ly qui potest referri ad novum hominem. Milicet Christum; et tune
eoru trueliit fila. Qui ereatus est, idest sormatus in ut mro Virginis . seeundum Deum . idest non semine humano . sed Spiritu sanolo : vel ereatus est secundum esse gratiae. et plenitudinis; et hoc in iuuitia,' u
ad bomines, eι in sanetitate , quoad Deum; et hoc
43쪽
Ille Fecare. Sid i Du ocii liu MI Pr iracundiam ve-,traiii. Noli in locum dare diabolo. supra I ita geni rati monitione . ut novi latom Iniaduerent; lii Apostolus ponit Prai' ' 'pia FIκ Dialia: circa iiii κl duo saeil. Primo uilii triet oti, pε rata in loriora corrum, entia sitiritum ἰ fit 'titido Pi cuta P xl riora. quae corrumpet .nt carnPm. ibi. Forni est o autem, et omma immundιlia. Gut ararit a nee nominetur in robis. Pr,ma in ditas. Primo proli iliet ivice ala qua o in deordi
natione propria consistunt: M ui ido laeccata quae eoti- sistunt in vi ordinatione alterius. ihi. Omnis /ermo m tus ea ore res Iro non prDeeaul. Prima iterum in tros:
quia primo prohibet w ea tum rormimpriis rat ualem; secui, do istu ea linia di ordinatis iras sibilem, ibi. Irase mini. et noliis peceare .' tertio I et talum perii ruriis ad
concupisei bilem, ibi . Qui furabatur. iam non furetur. Cirta primum iri a facit: quia primo unum ist rum proli iliet : secutula inducit ad altius; tertis r lionem assi at. Prohit, et ergo illud primo quod ad veterem liomi item Iaerii iuri ; ita ut ista littieta sit expositio huius quod praedixerat. Induite norum hominem: ad quem tintuendunt primo prohibet napii laetum rquia per hoc peceatum oris corrumpitur veritas raiationis : unde dicit: Propter quod, Milicet novum hominem illiluendum . silis suptile, deponent ea mendarium: quia, ut dieitur in Psa m. 5. 7. Perdel omnes, qui loquuntur mendacium, Scilicet perii ieiosum. Et postea indue ii ad novitatem, dicens Zaeh. 8.16. Loquia mini veritatem unusqui/que cum pro mo suo Et quare ' Ouomiam sumus invisem mentisa. Membra enim se invicem dili eunt, et se iuvant mutuo in veritate :Rom. IS. 5. Unum eorpus sumis in Chritio, singuli
Sequitur: Daseimini, et nolis meeare: ubi proliis hei pretatum corrumpens irascibilim: circa quod tria saeti. Primo ponit monitionem ς secundo eam exponit, ibi , μι non occidat super iraeundiam vestram: te tis rationem reddit, ibi , Nise Deum dure diabolo. Monitionem autem ponit eum dieii: Daseimini, et n lite meeare. Quod liotest PImul dupliciter: quia d, lex est species irae: qudedam bona, quaedam mala. lata quidem quando inordinate tendit in vindie lam , Miliret contra iustitiam ς bona Vero quando in vindi-etam dubitam , quando se ilicet quis irascitur quando oportet, eum quibus, Et quantum oporint. Et de utra. quo potest ex kni. Si de mala , sic est sensus. Non
praeeipit, sed i ermittit; quasi dieat: Si sic est quod
motus irae insit i , quod humanum est; iudita pe eurε , idest nolite perducere ad essectum per consenis
sum: 1. Corinth. 10. 1o. Tentalis τοι non apprehemilat nisi humana et quia ceris qui aliter irascitur Da-
tri suo. reus erit indieis, ut dieitur tuas th. 5. Dahae ira moni bat Iosoph fratres suos certe . 45. 2έ. Ne in ris. Si autom exl, a uir de hona ,
quoniam dissili x est vindicia. ipiam homo appetit. l nade Mupso IM P alite : i l sic thmiitontia est quasdam itidii la quam homo Deil. ot capit de sei Irio: et haec est bona ira. et do hac dicitur imporalivo: Iruseimini. scilicet cor, ira pi cala , stra . et ritu ire pereare, scilio, i do in ii m. ii re talia committere, tontra qualitiTum OImpleat ira siti. Minio erediant aliqui. quod linio si tiro sibi ii 3,i irasci propter peccata sua. sodnon Pruximo suo P Ptir fit a : Nil Don est ita: sicut enim multa si timui piis irascitur propter precata propria, ita proximo suo Propter Fua. Ergo irascimi meontra vilia ali via, et hoc cum Zelo : Num. 24. 11. Phinees arertit iram meam a filiis Israeι , quia zelam ea et mmotus est emtra eos. Sic Elias 5. Reg. 19. I . Zelo zelatus sum pro Domino Deo ea eret tuum, quia dereliquerunt paetum Domini filii Israει. Et lite peeeare . praeveniendo rationem . sed potius Misquontis : Iae. ι. 19. Sit autem omnis homo retoae ad audiendum . tardus autem ad loquendum, eι lardua ad iram e ira enim viri iusιιι iam Dei non operatur.
Sequitur et Sol non occidar super iraeundiam e atram : ubi exionii quod dixerat ἔ et secundum tres praedietas ex puxiliones P, lest tripliciter exponi. iasi mala ira , tunc sic. non cecidat super tra
eundium vestram . idest non pPrfilstatis in ira eone pia . sed ante solis occasum dei onatis: quia licet m miliatur motus propter fragilitatem. non permittiuir mora. Si de hona, et hoc contra peccata propria. tune sic. Sol. id si Christus : Malach. 4. 2. Urietur eo
timentibus nomen meum εὐι tustitiae; et sanuar in pennis erus : mm Oeeida ι εuper iraeundiam reatram .
idest super peccata vestra, pro quibus iaerum oporteat vos irasci, et vosineti Ofi punire. Si contra peccata aliena, fila accipitur res, scilicet rationis e meis.12. I. Memento Creatoris tui in diebus iuventutis tu . antequam veniat tempus alpis Dorim, eι appropinquentatini da quibus dieas , Non mihi placent: aimequam tenebreseat sol, et lumen, et Iuna. et stellae . et reversantur nubes poιι pluriam. μι non Oeeidat auperiraeundiam vestrum . idest non Obint Iebretur dietamen rationis: Ioh 5. 2. Visum stultum in ι euit ι traivincia.
Sequitur : Nolite loeum dare dictola: ubi assignat
rationem monit uiis. Diabolus enim habet locum in nobis Ixer peceatum ; vel per consensum : Dan. 13. I. Cum diabolus iam in stuet in eor. υι truderet euari
Iudas Simonis Iscario/ue. Et sequitur ibidem . quod post bueeellam introivit in eum salanas. Nune autem huius Mi passiones multum inclina ut ad c sensum. et maxime quando pervertunt iudicium rationis; et hoc speciali aer Iacit ira, quae consistit in accensimo Samguinis, quae quidem ratione velocitatis sui motus praeeodit iudicium rationis. Et quia sie nobis perturbatis. dis holus incipit loeum habere in nobis, ideo dicit: N lito lorum dare diabolo: quasi dicat: Non persove iis in ira. quia per lioe datis locum diabolo, quia totus diabolus iracundus est: Psalm. 17. 43. Liberalismma da inimisis mais iraeundia. Intrat auium homib
44쪽
nem eum lurore, et ira : Apoeal. 12. 12. Deseendit diabolus ad vos , habens iram magnam. Hoc autem nos potest sacere , saltem in anima , qtiamdiu homo iustus est. Haec autem iustitia per iram amittitur , quia ira viri iustitiam Des non operatur , ut dicitur Iae. 1. 20. Si ergo non vultis locum dare diabolo , saliom in anima , μι non Oeeidat super iracundiam τυι ram: mete. II. 10. Aufer iram a eorde tuo.
Qui furabatur, iam non laretur: magis autem
Iaboret, operando manibus suis quod bonum est, ut habeat undo tribuat necessitatem pali tili. Omnis sermo malus ex ore vostro uon procedat: Sed
si quis bonus ad aedificationem fidei, ut det gra
tiam audientibus. Exclusa supra vetustate hominis quantum ad vim rationalem. et irascibilem: hic prohibet eam quantum
ad coneti pisei bilem provenientem ex rerum inordinata concupiscentia et circa quod duo facit. Primo prohibet e cupi se ibilis vetustatem; secundo hortatur ad eius novitatum, ibi. Magιs autem laboret e te. Ad vetustatem autem concupisei bilis pertinet surtum, quod Provenit ex corrupto. et inordinato appetitu rei temporalis : ideo dieit : Oui furabatur, iam non furetur; quasi dicat: Qui liabebat eoneu piscibilem corruptam,
et vetustam ex corrupis appetitu rerum temporalium, sam non furetur, scilicet si vult concupiscibilem renovare : quia, ut dicitur Eeeli. β. super furem eoninfusio. Propter hoc dieitur Ezod. 20. IS..Non furtum facies. Et quia aliquis posset excusare prae Paupertate; ideo dicit: Magis autem laboret e te. siclit ipse secit Alios loliis , ut ibelli r Aet: 29. 33. Argentum, et
aurum nullius eoncupisti. aut vestem. Vos ipsi seu is quoniam ad ea quae mihi opus erant, et his qui mecum sunt, minisιraverunt manus istae. Item 2. Thessal. 3. T. Ipsi enim restis quemadmodum oporteat vos emitam nos : quoniam non inquieti fuimus inter eos, meque graiis panem manducarimus ab aliquo, sed in Iabore , et satigatione . noete ae dis laborantes , ne
Ubi notandum est, quod opus manitato ad tria inducitur. Primo ad necessitatem victus acquirendam rGenes. 3. 19. In sudore vultus tui vesceris pane tuo. Et ideo qui non habet undo Iicile vivat, tenetur manibus laborare: P. Thessaι. . . 10. Si quis non ruit perari, non mandueet ς quasi dieat : Sicut qui non comedit in necessitate, peccat, ita et si non laborat rei sic ponitur hic ad excludendum surtum. Quandoipio vero inducitur tontra otium et sitia mutIa mala doeuilotiositas , Eeeli. J3. 29. Et ideo qui habent vitam otiosam , tenentur manibus laborare : 2. Thessal. 3. Audivimus quosdam inέer vos ambulare inquiete, nihil operantes, sed euriose agentes. His Gutem qui huiu modi sunt, d nuntiamus . et obseeramus in Domino Iesu Christo , ut eum silentio operantes suum panem mandueent. Quandoque autem inducitur ad carnis maeerationem , et domationem : unde ponitur inter alis opera continentiae: 2. Corinιh. II. 27. In laboribus,
iniungendi laborem eorporalem; sed prima omnibus necessaria est, et hoc do necessitate praecepti: quia aliis modis poli si excludi otium , similiter et laseivia carnis potest alio modo domari, et refrenari, et Sus- seit quomodocumque fiat.
Sequitur : Quod bonum est: quod dupliciter potest
intelligi. Vol in vi accusativi; et sie construitur . . --stis autem laboret operando manibus , et quidem non illi e ita . sed quod bonum est: Galat. ult. 9' Bonum autem Reienιes non delisiamus: Da. 1. 16. Quiesei- te agere peruerse , discite bena faeere. Vel potest i telligi in vi nominaviti. Labore ι operando manibus suis, quod bonum est: quasi haec sit ratio qua ro laborandum est: quasi dicat: Non solum est necessarium laborare, immo etiam booum est laborare, ut laborans IUssit vivere, et ut habeat unde tribua ι neeessitatem patienti: Meli. 29. 2. Fenerara prorimo tuo in tempore necessitatis illius , et iterum redde proximo in
Deinde cum dieit, Omnia sermo malus ete. ponit pertinentia ad veterem hominem in deordinatione ad alium : set facit duo: quia primo prohibet vetustatem, et inducit novitatem ; secundo inducit exemplum , in principio o. eap. ibi . Estote ergo imitatores Dei. Ad proximum autem potest quis male se hahela dupliciter. l lio modo lardendo eum verbis malis; alio modo malis exemplis. Primo prohibet primum ; secundo secundum, thi, Et nolite eontristare Spiritum εanetum Dei. Prima iterum in duas. Primo prohibet vetustatem: secundo indueit ad novitalem , ibi, Sed si quis bonus ad aedifieationem fidei. Dicit ergo : omnis se
mo malus ex ore restro non pr edaι. Sermo oris Pro
tendit , et annuntiat quae sunt in anima : quia voces sunt eariam quae sunt in anima passionum notae. Ille est bonus sermo qui indicat bonam dispositionem i teriorem , malus vero qui malam. Tripliciter autem homo ordinatur interius ; se illesti ad se , ut scilicet omnia sint rationi subiecta ; ad Deum , iit ratio sit ei subdita : ad proximum, quando diligit eum ut seipsum. Est ergo quandoque sermo malus, quando indieat hominem inordinaliun in se; et hic est formo salsus eius qui aliud loquitur , et aliud intendit; et similiter sermo inutilis et vanus. Dem est sermo malus. qui indieat hominem inordinatum contra Deum , sicut periuria, blasphemiae, et hiiiiismodi. Ilem etiam est Sermo malus , quando est contra proximum suum ;sicut iniuriae , doli et sallaciae: et id vi dicit : Om
nis fremo malus ex ore resim non procedat. Omnis noti
vero ae litipollet huic signo, Nullus : Sap. 1. 1I. G- ει odite ergo vos a murmuratione quae nihil prodest, et a detraesione pareite linguae: quia sermo Obscurus in vacuum non ibit: quia certe Deum non praeterit omnis cogitatus . et non abscondit se ab eo ullus sermo , ut dicitur Meti. 42. Nune autem deponiis et vos omnia. iram, indignationem, malitiam, blasphemiam . turpem sermonem de Ore veει , Coloss. 5. 8.
quitur: Sed si quis bonus est ete. ubi inducit ad
novitatem , quia sermo bonus beno diecudus est pro loco , et tempore: Prodere. 15. 23. Sermo opportunus. est optimus. Si quis ergo ἰυquitur quasi sermones
Dei, I. Petr. 4. 11. Et ad quid ' Subdit: ad aedia 'ationem sidet, idest ui corroboretnr fides in cordibus infirmorum: I. ciriath. 1 . 2I. Omnia ad ac d . -
45쪽
rationem fiant. Et hoe . ut det gratiam audientibus.
Milieet si talis bonus sermo sit probatus . vel talis sermo est conserens : quia frequenter homo ra bono se mone . et per virtutem boni sermonis auditi tompun-etus disponitur ad gratiam : Aeι. 19. έό. Adhue Imquenta Petra terba haee, eeeidiι Dirilua εα ιus a per omnes qui audiebanι verbum. Sie loquebatur Dominus. do quo dieitur Lue. 4. 22. Mir ntur ex re bi. gratiae Dae praeessehoraia de ore ipsi e Meli. M. 12. Verba oria sapientis, stratis.
Et nolito contristare Spiritum sanctum Dei, in quo sigilati estis in die redemptionis. Omnis amaritudo . et ira, et indignatio, et clamor, et bla phemia tollatur a vobis , eum omni malitia. nstote aulem invicem benigni , misericordes , d nantes invicem, sicut et suus in Christo do Vii
vobis. Supra monuit Apostolus abstinero a verbis malis . et nocivis ; hic monet abstinore a verbis . es saetis turbati vis . seu mi trisultivis Droximorum: circa quod duo facit. Primo prohibe t quod pertinet ad vetustatem: secundo persuadet quod Iaertinet ad novitatum . ibi. Estote aulem inrteem benigni. Prima iterum in duas: quia primo proli ibet quod ad vetustatem pertinet in generali ; secundo in sI eciali, ibi, Omnia amaritudo. et ira , et indignatio . eι elamor, et blasphemia ιoli tur a robis. Dicit ergo : Niso eontristare Spiritum
Contra. Spiritus sanctus est Deus , in quo non ea-dit passio aliqua, nee tristitia. ResImdeo. Spiritus sanis eius dicitur contristari, quando contristatur ille in quo est Spiritus sanctus : 1υe. 10. 16. Oui ros apernit. me spemit : Isai. 63. 10. Ipsi autem ad iraeundiam
provocae erunt eum, et atyixerunt Spiruum sanetum eius; et conrersus est eis an immisum. Vel dicendum
est . quod est metaphorica loeulio. sicut enim Deus dieitur ira Mi propter similituditiem eis tus. ita etiam dieitur contristari: quia sicut quando aliquis contrista. tur, reeedit a contristante. ita Spiritus sanctiis a poceanto e et sis est sensus. Nolite contristare Spiritum sanetum Dei, idest nolito cum fugare , vel expellerem p atum : Sapient. I. S. spiritua laneιus enim diseiplinae e Miet fletum, et auferet se a regitationi aquae sunt line intelleetu. et eorripietura supervenientat ni itate. Igitur non est e tristandi ιη Spiritus sanctus, et noe propter beneficium gigni salutaris: ideo subiu git: In quo signati estis, idest reformati estis . ot ab aliis distineti . Qui autem habebit hoc signum secum, habebit vitam ast inmam. Ideo ergo est custodiendus, et nullo modo contristandus , quia sine eo non est vita a terna: 2. Corinth. 1. 22. Qui signavit nos Deus,
et dedit nobis piynus spiritus. Et quando In die redemptionis , tuest baptismi : Ioan. 3. b. Nisi quia
renatus fueriι eae aqua , Spiritu saneto , non potest introire in regnum Dei e det. I. 5. Vos autem baptizumini Spiritu saneto non post multos hos dies.
Dieit autem. Redemptionis. quia in baptismo sit homo
partierim mi emptionis saetae per Christum. Sequitur: Omnia amaritudo . et ira, et indignaιio. et eluinor. eι blasphemia tolliatur a riaris . cum Oma malitia: ubi ostendit in speciali quae pertinent ad v, tustatem. Quando lue enim homo eontristat amicumsulani ex ira, aliquando ex industria. Sod in ira est triplex gradus: quia aliquando retinetur, et manet solum in cordo, sicut qui tantum interius irascitur: aliquando vero exprimitur in voco, sine tamen contumelia o pro.
latione, sicut qui dicit. Ratha: aliquando sit etiam addita contumeliae prolationo . sicut qui dicit, Fatue. Ι' imo ergo ponit quod pertinet ad iram eordis: soeundoqiuia perlim't ad inordinatam prolationem; tertio quod p etlinet ad pontumeliam. In ira aulirin cordis ista ineonsequuntur. Primo quod ira est essectus tristitias , et hare tu saera Seriptura dicitur amaritudo: 2. Reg.
I. Io. Cum esset Anna amaro animo, et oraret Deum
lens lota iter: et ideo dieit: Omnis amaritudo , quaa est per memoriam iniuriae praeteritae: Geli. 21. 15. Non est sens M. Mi abund it amaritudo. Secundo quod statim appelit vindietam; ideo dieit, Et ira, quae est appelitus vitulietae: Iae. I. 29. Ira enim viri Dei ε stilium non operatur. Tertio quod iratus indignum reputat quod ei pareat, et in ligni ini esse auod sino p nitione transeat : ideo sequitur . Et in Lynatio. ged quantum ad inordinatam prolationem, sic est clamor: Iaa. 5. T. Eapeetavi ut faceret iudieium, et eere iniis quitas: et iustitiam, et eeee esamor. Ideo dieit . Et elamor. Similiti r et blasphemia est vel contra Dirum. vel contra sanctos: Lee. 24. 16. Quis umqua blasph
maderit nomen Domini . morte moriatur. Ideo dieit . Et Mesphemia: et addit: Tollatur a vobis cum in malitia . scilicet operis I 2. Petr. 2. I. Deponent Gomnem et omnem dolum, et simulationem. Deinde eum dieit, Essote autem inritam ben syni ete. ponit pertim nlia ad novitatem eontrariam passionibus praemissis. Contra amaritudinem. benignitatem: unde Gieli: Estote autem inestem benigni, quia beniguus est spiritus sapientiae. Coolra iram. misericordiam: undo dieit. Miseri Near Ge. 6. 36. Olota ergo miser eordes, sicut et Pater rester misericors est. Contra imdignationem, condonationem: unde dicit: Donantea ia-τDem. laut ei Deus in Christo donarit vobis: Ceso sen. I. 13. Donantes vobismetipsis . ει quia addersus aliquem habet querelam. 3 ut et Dominus donavit e bis, ita et ros: Rom. 8. 32. Oui etiam proprio F uo εuo non pepereit: et Paulo post sequitur eod. vera. Quomodo non etiam eum illo nobis omnia domatur
Estole orgo imitatores Dei, sicut filii carissimi. et ambulato in dilectione: sicut et Christus dilexit nos, et tradidit semel ipsum pro nobis oblationem, et hostiam Deo in odorem suavitatis.
Posita exhortalione ad benignitatem . et misericordiam, quae sunt ellectus raritatis; hic ostendit eis exemplum: ei rea quod duo lacit. Primo inducit eos ad I -
46쪽
talionem exemplaris, sellicet mi: Meunito ost dii in quo debent limam imitari. ibi. Eι andulate in did et i .is. Dieit ergo: Dixi, qtim debetis donare in sei m. si eut et Deus in Christo donavit vobis: ergo estote imitatores Dei, quia hoc necessarium est. licet dissicito
sit: Gela. 2. 12. Quid est, inquam, homo, ut Wssu sequi Regem saetorem suum ' Niimqtiam tamen perscietur natura humana nisi in coniunctiono ad Deum : unde Iob II. Vestigia eius Metitus etipes meus. Ergo imitandus est taliter quomodo hab
mus possibilitatem: quia ad filium pertinet patrem imitari. Et ideo subdit , Sicut filii patrem , Miliret pererrationem: Deut. 52. 6. Aonnne ipse est rater tuus, qui possedit, et serit, et erearit ter Et addit, carissimi. quos scilieet elegit ad Dartiti patio in sui ipsius. huitur: Ει ambulata in uitieti me. Ubi Primo P nit imitandi modum, quia in earitati; secundo londit immensae caritatis signum, ibi. Et tradidit semetipsum pro nobis oblationem . et hostiam Ilao. uod ergo simus silii carissimi, hoc facit earitas Dei: R
man. 8. 15. Aon enim aecepistis viritum territutis iterum in timore , sed aecepistis spiritum adoptionisi liorum, in elama imis, Abba, pater. Ipse enim v risus textimonium reddit spiritui nostro quod sumus
filii Dei. Debemus ergo i I sum in ilibutione imitari. Et diei t. idest semper prcsiei ie: Gerus. II. s. Ambula eoram me, et esto perseetus. Et hoe in dia Delione : quia dileelio est tale bonum in quo debet homo prosicere, et talo debitum, quod debet homo son per solvere: Roman. 13. S. A mini quidquam debearis. nisi ut inriseem dili=ntis. Vel in dilectione . quae est via sequendi Deum magis ile propinquo: 1. C
rinth. 13. 1. Adhue ea uentiorem rium robis demo stro. Si linquis hominum loquar, eι anselorum, ear ratem autem non habeam, factus pum velut aes sonans. aut ei in lum tinniens: Coloss. 5. 14. Super omnia haee euritatem habentes, quod est rin lum perstetimnis. Et hoc exemplo Christi: unde subdit: Sicuι ει Chrortus dilexit nos Dan. Id. t. Cum dilexisset suos. quierarit in mundo, in finem diterit eos. Et quia se- eundum Gregorium hom. 49. mper Frang. Probitio dilaetionis . exhibitio est operis: ideo subdit: Et tradidit semetipsum pro nobis: Apis. I. 5. Dilerit nos . eι tarit nM a peceatis nostris: Galat. 2. 20.
In fide rim Filii Dei, qui dileait trie , et tradidit
in mortem Feipsum pro me: tis. ω. 12. Tradidit in mortem animum suam. eι eum sceleratis reputatus est. Haee autem mors suit nobis utilis . et necessa -xia : ideo subdit : Oblationem , et hostiam Deo. Linquili ir autem hic AI ostolus moro veteris L sis, in qua, ut dieitur Lerit. 4. tiuando quis pectaverat, oiserridebebat pro eo hostia, et oblatio ς quae dicitur pro
peccato. Item quando quis agebat gratias Deo. vel aliquid consequi volebat, oportebat offerri hostiam pa- et seam, ut dicitur Lerit. quae quidem erat in oblationem suavissimi odoris Domino. ut dieitur ibidem. Hare autem facta sunt per Christum: quia ut a peccatis mundarei nur . et gloriam consequeremur . tradidit semetip3rum pro nos, oblasionem per ca quae invita gessit : Da. . I. 7. Oblatus est , via ipse luit, et non aperuit os suum: et hostiam Deo Pro pue- ealo et in odorem suavitatis. Alludit autem hule quod leicitur Letit. 5. Sed certo ille odor non erat tune Deo l
aeeeptu seeundum M. sed Meundum snam signifieationem , in luant im signifieabat oblationem odoriseram eorporis Christi Filii Ilai: Gen. 27. 27. Eree odor mlii uui sis ut odor agri Heni: cant. 1. 3. Trahe ma
post ter eurremus in ωorem unguentorum tuorum.
Sie antem debemus nos sacrifieare I eo spiritualiter: Pιal. 1. I9. Suerisietum Deo spiritus Gniri Ialua.
Fornieatio autem, et Ouinis immunditia, aut avaritia nee rioininetur in vobis, sicut decet M clos , aut iunxitudo, aut stultiloquium, aut scurrilitas, quae ad rem non pertinet; sed magis gratiarum actio supra posita monitione Apostolus Meuit, ut, dei
sita vetustate . Ephosii novitatem assumerent, pronibendo vilia spiritualia et hie prohibet eisdem vitia mi iam earnalia. Dividitur autem in duas: primo prohi-het vetustatem vitiorum earnalium : Mundo indueit ad novitatem, ibi, Fidele ita qua . fraIres, quomodo eaute ambuletis. Prima iterum dividitur in tres. Primo exeludit vetustatem viliorum . secvivio proponit Poenam Portim, thi. Irae autem seitois et e. tortio E. elulit sal laetam, ibi , Mino eos sedueat inanibus redibis. Prima itorum in duas. Primo excludit quaedam vitia pringipalia: Seeundo exeludit quaedam adiuncta. ibi, Aut turpitudo. aut stultiloquium, aut Murrilitas. Exeludii autem tria vitia, sciliuet luxuriam naturalem, quae est cum non sua : unde dicit, Fornieatior ines . I 2. Spiritus enim brnieationum deeepit eos: f. c
rinth. 6. 18. Fugite fornieationem. Re saeiebat Iob
51. I. Pepi, foedus eum oeulis meis. tit nee eogita rem de rimine. Dicitur autem lamieatio a fornico. idest arcu trium pliali, iuxta quem erant lupanaria: Pr rere. 29. 26. Ineurrat super eos fornieem. Et omnigimmundisia. idest omnis pollulio contra naturam, sciliret quae non ori linatur ad generationem : Galat. β. 19. Manifesta sunι opera earnis, quae sunt luxuria. impudieitia, fornieatio, immunditia ele. Tertio exelu
dit avaritiam . dieendo , aut araritia. Sed quare hoc Numquid est idem eum pereatis earitalibus' Bespondeo. Direndum est. quod non, nee lolatiler ost divisa , sed moelium iliter spiritualia et earnalia pereata: quod patet sic. Ia peccato sunt duo, se ilicet obieetum iκ eeati, et delectatio in obiecto. Quaedam ergo sunt precata . quorum obiectum . et dele- elatio est spiritualis . sicut ira : nam vindieta , quae est obieetum irae , et delectatio eius , est quid spirituale , et similiter inanis gloria. Quaedam re ro sunt omnino earnalia, et obiectum. et delectatis. sicut gula . et luxuria. sed avaritia tenet medium: quia eius obieetum est ea ala, scilieot poeunia ; sed uelectatio est sui ritualis . quia animo quiescit quis in pecunia. Et icta eonnumeratur avaritia eum peccatis earnalibus ratione obieeti , eum spiritualibus vero ratione det elationis : mbr. uu. 5. Sint mores sina arari ia. Vel dicendum est, quod avaritia opponitur iustitiae: undeponilur pro si iecie luxuriae, quae est adultreium, qti est iniustus usus mulieris alterius, sicut avaritia iniustus usus pecuuiae.
47쪽
Sed supra disit: Oui furabatur . iam mut sumtur; hic autem dieit: ipiod nee nominetur in rara quia in pugna spirituali vitia tarnalia primo ore urrunt vincenda: quia frustra pugnat quis eoii ira intrins is , nisi Primo vineat extrinseca . Mille 't eam alia . Contra quae senuer remanet bellum. Et ideo dieit: Non nominetur in rohis . si ut decet aaiulos . scilicet abstinere a saetis . a eogitationibus, et a dictis: Isai. M. Perdam Babylotiis timnen . et reliquias, et Prostem m . et stermen: Eceli. 41 15. Curtim habe de imno nomine. Quia hoe docet sancius, 2. Corinth. 6. d. In
omnibus exhibeamua nosmetipsos sicut Dei ministros. Sequitur: Aut turpis udo. aut aluuitiquium, aut Reudirilitas: ubi ponit quaedam vitia adiuncta ; circa quod duo saei . Primo adiuncta vitia excludit: seeundo adeontraria eorum inducit. ibi. Sed magia ρι aliarum a etis. Tria ergo vitia excludit. scit et turpitudinem . Quae est in laetibus iurpibus , ot amplexibus. et Osc his libidinosis: Pron. 6. 32. Oui autem adulter est ,
Propter eo itis inopia in perdet animam luam; et tu Fitudinem , et igni n. in am eonfregat sibi. Item si uti
idest verim provocantia ad malum: Ereti. 9. 11. collo tum illius quasi ignis exanieseu , Miliret malae mulieris. Et Murrilitatem . idest verbum ioculatvliim , per quod aliqui volunt inde placere aliis: Matth. I2. 56. De omni recto otioso. quod locuti I. rint homines , reddent rationem de eo in dis audisti. Et haeo omnia sunt mortalia. inquantum ad mo talia peceata ordiuantur : quia aliquid etiamsi honum sit ex genere. inquantum ad moriale ordinatur . est moriale. Deinde indueit ad eontraria . scilicet gratiarum aineliones : unde dieit: Sed mayis gratiarum aetior Isai. 51. 3. Gaudium , et laetitia εnteniesur n ea , ym-tiarum actio, et eoae laudi/.
Hoc enim sei tole , intelligentes quod onmis sornicator , aut immundus. aut avarus , quod est idolorum servi tu , non habet haereditatem in regno Christi , et Dei. Nemo vos inducat inanibus verbis : propter haec enim venit ira Dei in filios dissidentiae. Nolite ergo essici participes eorum.
Supra prohibuit Apostolus peccata earnalia: hic emismi natur pomam damnationis . quao peccatoribus insigitur : eirta quod duo facit: primo enim de hoe eos eortificat; secundo singillatim pectata recitat . ibi .
Quod omnia fornieator, aut immundus , aut aea rus. . . non nabet haereditatem in re no Christi , et
Dei. Dicit ergo et IIoe sestote intelligentes. idest actua. liter . pro certo habete: 1. Dan. o. 13. mee seripsi
vobist, tis sciatis moniam ritum habetis aeternam qui et
ditis in nomine Filii Dei. Et quies Quod omnia fornis
tus. non halet haereditatem in νερω Christi et Dei. Nola, qtata vocat. hie avaritiam i lolatriam, quoniam idolatria est, quando honor soli Deo debitus impe itur creaturae. Nunc autem Deo dupliciter honor debetur. scilieet ut in eo sinem nostrum e stituamus, et ut tu eo M
ciam nostram finaliter ponamus. Ergo qui hcte in ere
luris lacinit, reus est idolatriae. IIoc autem Deil au rus . qui finem suum in re treata ponit . et etiam totam suam fiduciam : Osee 8. 4. AGentum auum. et aurum 3uum fecerunι siti idola . ut interirent. Et
hoc . quia, ut dicitur Prodere. ι 2. 29. qui eonfidit in dicitiis auia . eorruet.' Sed euin in aliis peceatis ponat homo finem suum
in creatura . cui amore inlia ret; quare etiam in illis non dicitur peccator idolatra y ne poni leo. Idolaistram est aliquid Oxterius indebile eolore. Nunc autem
in aliis peceatis ponitur sinis in interioribus . quasi iapropria exaltatione. Sed qui ponit sinem in divitiis .
poni L in stis sinem, ut in re exteriori . sicut idolatra. Sed numquid avari honorem Deo debitum exhiuentesereaturae . realiter sunt idolatrae . ct per se Τ Dimquod nos: quia in moralibus actus, seu opera. iudi a tur ex litis. Ille ergo per se est idola ira qui intendit
per se cullum exhibere creaturae. IIoe autem non intimilit avarus per se; sed per ara biens hoc laeti, i quatilum superst . et inordinate diligit. Et quid dotali Noa habebit haereditatem: quippo qui silii. et haer des , ut dicitur Rom. 8. Nunc autem tales non sunt filii, qui gie earnales sunt: ergo haeredita leni non ha-heni : quia . ut dicitur 1. Corinth. IJ. 59. eam. ει san quia regnum Dei non possidebunt . idest Deum , qui dieit Ereeh. 4s. 23. Ego haereditus eorum. Sed posset quaeri. Si haereditas ista est ipso Delis, eum sit indivisibilis, et incomitar tibilis, quare dieit. In regno Christi, e ι Dei. divisive . ae si haereditas i, is sit divisibili, Respondeo. Haereditas nostra eonsistit in mi ilione Ihri. Nune autem Deus aliter se fruitur, et nos eo: quia Deus seipso lieri in lauiu r. quia seipsum terseele cognoscii. et totaliter diligit quantum eo oscis ilis. et diligibilis est; non autem sie nos: quia limi ipsum persecto cognoscamus in pytria, et Per consequens diligamus: quia qui aliquid simplex allingit, ipsum lotum eo.
Diostit, etsi non tol aliter: sicut lux solis, si esset punctualis, humanus oeulus ipsam totam apprehenderet. non totaliter, oculus vero aquilae ipsam totaliter eonis prehenderet: sie etsi Deum persecto cogitoseimus in
patria . et persereris diligimus. sed ipsum totaliter non comprehendimus : ideo videtur ibi esse quaedam i persectio . et particularitas : et ideo dicit . Chriιιi . et Dei, coniunctim. quasi partem cum Paris ponendo ;idest, quia per Christum. et non Per alium habet ut
haere lilas. Deinde cum dieit, Nemo τοι se tueat, hie exeludit saltae iam sed uetorum: et circa hoc iluo saeit: primo enim ponit admonitionem; secundo subiungit ipsius rationem , ibi . Eratis enim aliquando tenebrae , mine autem lata in Domino. Prima iturum in duas : quia primo monet eos . ut non seducantur verbis, eis credendo; secundo ut non communiceat eis, mala
laciei,do . ibi. Aolite ergo fieri participes eorum. Prima adhue in duas : quia primo remivet seductiones: secundo ostendit seductionis signum, ibi, Propter haee enim renit ira Dei in filios dis identiae. Notandum energo , quod in vitiis carnalibus solum docuit ea vero seduetonem : quia a Privei pio . ut homines possent libere frui toneu piscentiis , cogitaverunt invenire rationes , quod fornieationes, et huiusmodi venerea non
essent pitata. Et ideo dieit, Inanibus verbis, quia
48쪽
sine ratione sunt talia verba quae dieunt, quo i huiusmiai non sint peccara . nee ex eluitant a regno Dei, ei Christi : ora. 2. S. Fndeta ne quis r eduis eat per prophetiam , et i uinem fallacium. Et quud tales sitit sed tu lores . et talia verba sedi centia. Osten.dit . quia nisi peccata tarnalia essent pecca in , non punirentur a in or quia cum linus sit iustus . non insigit poenam sine culpa. Nunc autem talia puniriniura Τνeo. Ergo precata sunt. Minorem probat eum dieit : P ter haee enim renit ira Dei. scilicet propinter peecata earnalia, in tutos distia entiae, ut Aiuit in diluvio, Gen. 6. Item in Sodomis . Gen. 19. Item tribus Beluam in lare tota consumpta fuit propter haec. Iudie. 22. Dicit autem filios distidentiae . qilia sic meeaules dissidunt de vita aeterna: quia si si e saeiens
speraret vitam aeternam, magi g esset praesumptio quam pes, quae est teria expectatio suturae beatiuidinis ex meritis. unde supra 19. Oui desperantes, semetipsos tradiderunt impudiet liae . in operaιι ona -- munditiae omnis. in maritimas e Sap. 2. S. Xullum pratum sit quod non pertra eat luxuria nostra: ne mo nostrum erora sit luxuriae no/ιma : et sequitur in sine opitis: Quia talaa non sperarerunt mercedem
iustitiae , nee iudieaeerunt honorem animam in sun
et arum. Dicit ergo . quod in tu os dis identiae, idest qui non eonfidunt de gaudiis aeternis, re nil ira Dei. Milinet propter peceata. Vel distidentiae . idest de quihus non est tonsi,ndum, quantum est ex parte merit rum. Et ideo eo ludit: Mitte ergo participes eorum, eommunieando scilicet eis in talibus operibus: 2. C rinιh. 6. I. . Quae enim participalis iustitiae eum in quitata , aut quae foeteias luris ad tenebras, aut quae
eommunieas in Christi ad Belial, auι quaa pars Meliseum infideli
Eratis enim aliquando tenebrae , nune autem lux in Domino. Li filii lucis ambulate : Dueius lucis est in omni honitate , et tu tilia , et veritate, proianies quid sit beneplacitum Deo: et nolite communicare operibus infructuosis tenebrarum, magis autem redarguite. Supra milibuit Apostolus pereata earnalia , mmmina udo poenam , et removendo sallaciam : hic assidat rationem sumptam ex eorum couditione: et duo cit : propouit enim primo eorum conditi em ς ε eundo ex eis duas eo lusiones inducit . ibi, O MKlueis ambulate. Ponit autem duas conditiones: primo praeteritam ; secundo conditionem Praeseutem , ibi .
A ne autem lua in Domino. Dicit ergo I Eratis aliquando lenebrae, idest meaeeati ignorantia, et errore: Supra 4. IS. Tenebris obseuratum hia emes inlesi elum: Hal. SI. 5. Nescierunι, neque intelleaerunt; in is nebris ambulant. Item tenebrosi Per peccatum e Prop. 4. 9. Fia impiorum tenrerosa r neseiunt ubi eorruanι. . Sed notandum est, quod indeterminate non
dieit, Tenebrosi, sed lene orae; quia sicut quilibet v Ndetur esse id quod principaliter est in eo . sicut tota ei vitas videtur esse Rex, et quod Rex Iacit. civitas dieitur sacere; ita quando peceatum regnat in homine,
tune totus homo dieitur seceatum, et tenebria.
Sequitur : Nune ausem luae in Domino. Ubi poniteonditioicin praesentem: quasi dicat: Nune autem ii hetis lueem udet : Philip . 2. ιβ. Inter quoa ιueelis. ale ut luminaria in mundo et Mut ιh. 5. 14. ria estisiuae mundi.
Sed eontra. Dicitur de Ioanno Baptista Dan. I. R.
Non erat uia tuae: quo mollo ergo si labra alii lux diis cuntur R Spondeo. Non dicuntur lux per essentiam. sed per particistationem. Deinde eum dieit. Ut fuit Iuris ambulata. eo ludit duas e clusiones. Dixerunt enim quod tenehrae luerunt. et quod nune sunt tua: et ideo primo conci dii ut so eonforment ei quod nunc sunt: seeundo ut vitent ea quae prius fuerunt, ibi. Et nolite eommunieare operibua infruetuosis tenebrarum. Prima in duas. Primo ponit admonitioncm; secundo eam exponit, ibi. Fructus enim lue is est in omni bonitate , et iustitia ei eeritate. Dicit ergo : Quia nune lux estis . laetatis ot era luela: ergo ut fuit lueis ambula er Ioum. 18. 35. Ambulate dum tutem habetis . vi non vos tenebraaeomprehendant. Iloe autem exponit, eum dieit: Fri eius enim lueta eει in omni nitate. et iusιilia , et reriιαιε. Ambulat autem quis ut filius Iueis. dupimetis: primo quantum ad substantiam, vel genus ope ris ἰ secundo quantum ad modum . vel intentionem
faeientis. Primo eruo ponit opera quao oportet lac re ; secundo qua debent fieri intentione, ibi, Probantea qu d sit benaptaeitum Deo. Dieit ergo i Dialut ambuletis ut silii lueis : fruetus aut m locis glint opera fructilem. et elara: Eeeli. 2s. 23. Flores mes fruetus honoris , et hones asis. Et hoc in omni bon . latε . et iustitia . et e restata. Ubi advertendum est, quod omnis actus virtutis ad tria reducitur. Nam opo tet quod agens ordinetur in se, ad proximum, et ad Deum. In se, ut sit honus in seipso et et propter boudieit, In omni bonitate: Psalm. IIS. 66. Bonitatem, et diseiplinam, et tetenι iam Ges me. , lem ad proximum per iustitiam : ideo dieit, In iustitia: P. 1 M. 122. Mei iudieium . et iustitium. Ad Deum pereo ilionem , et confessionem veritatis ; et ideo dieit. Et feritate: ZMh. R. u. Ueritatem enim . et pa-eem diligite. Vel altior, ut bonitas reseratur ad eor, iustitia ad opus . veritas ad os: Supra 4. 15. et Zaeh. 8. 16. L inuni veritatem un quisque eum prori.
Deinde eum dieit, Probantes quid ait beneplaritum
Deo . ostendit qua intentino de boant operari r quia non ex abrupto , sed probantes. klest ratione disce nentes. Opua εuum probet unusquisγε , ut dieitur
Galat. 6. 14. Et hoc quid su bene Milum Deo, idest ut intendatis sarere quia plaeel Deo : Rom. M. I2.
Probetis quae sit voluntas Dei bona , eι beneplaeem, et perbeeι a. Deinde cum dieit, D nolita eommunieare operibus infruetuosis lenebrarum . hortatur eos no redeant ad statum quem reliquerunt: quia . ut dieitur Galal. 2. 13. Si enim quas destrum . haec iιerum reaedifieabo , praeparieatorem ms eo litum 2. Petri P. 12. Canis reversus ad Mum romitum, et sus tota in eo-
Iutabro luti. Dividitur autem ista pars in duas. .Priamo ponit monitionem ; seeundo assignat rationem, ibi. Ouas autem in oreulio fiunt ab ipsis. tu γε est ιι. diora. Prum iterum iu duas. Priino movet eos se
49쪽
malesaeiani: seeundo ut mala reprehendant. ibi, IIam autem redarguite. Dicit Ogo : Probantea quid ait
-Lne aeuum I eo 2 et nolire communieare Veribus infruetuosis tenebrarum . earnalibus dii rentibus ad tenebras porpelitas: qtiae quidem sunt infructuosa. quia non liaiant nisi momentasu an delectationem ei tiΚsime transeuntem: noin. 6. 2I. Quem er N f vium habuistis tune in illis, in qu ιι nune embraci 1 3: Iudae 1. 12. Aisores autumnales. infruetuosae, bis modiluaa . eradicolae. Auetus seri maria, despumantes suase fusionas. sidera errantia: quibus Drocilla tenebrarum serrata e/ι in aeternum. Item tenebrosa loea quaerunt
propter turpitudinem , quia communicant in eis eum Drulis : Iob aes. IS. oeulua adulteri observat ealty nem , diems r Mn me ridebit Detitur: et operiet Pul Ium suum. Perfodit im tenebrie domoa stetit in diaeos dixerunt. et i oraeerunt lucem. Istis ego nolite eommunieare . imitando , madiuvando . eonsentiendo: meli. 13. 22. Ouas eommunieatio homini saneto ad eanem y Sed eerte laoe non sumest, nisi etiam eos reprehendatis : quia . ut dicit Augustinus . aliquando 1 eus punit communicantes insontes, quia aliqui boni non reprelis uni malos: Meli. 17. 12. Mandatu auum minimiqua de proximo guo. Et ideo dieit: Mayis a
um redarguits r 2. Timoth. 4. 2. Argue, obseera . et Literem in onins patientis. ει dorarina. Sed numquid semper pereamus. si non reprehendimus Respondet Augustinus: Ouod enim non reprHendia εα timore earitatis , na selliaet peior e petatur . et Mandalizatus affligat bonos . non pereas. Si autem ea timore eupiditaιir. ne εeuieel indignetur , et Pedidas benefleta tua, m pecca .
Quas autem in oeculis fiunt ab ipsis , turmest et dioere. Omnia autem quae arguuntur a lumine , manifestantur. Omne enim quod manis
statur , lumen est. Propter quod dicit: Surge , qui dormis , et exurge a mortuis; et illuminabitis Christus. Supra posuit Apostolus monitiones: hie assignat rati,
Des earum. Duas autem monitiones posuit. Prima ut non communicarent operibus tenebrarum; secunda ut redar. merent peccatores. Meundum hoe ergo duo saeit. Primo ponit rationem primae monitionis; seeundo rationem se.
inuidae. ibi. Omnia enim quas arquuntur a MMDnifestantur. Dieit ergo : Bene dixi . NMite eommunia eos: immo debetis et tales increpare, et redarguere Quare Quia eluae in Metilio hum G ν sis. turparat et disere. Hoc autem est do vitiis earnalibus . in quibus est turiquido magna: quia minimum est ibi do bonis rationis; cum huiusmodi actus eommunes sint no-- . et brutis.
mi'tantur. Die ponit Apostolus rationem meu au -- nitionis ; et Deit duo r primo enim ponit rationem :secundo assignat confirmationem , ibi. Pmpter modiaria e te. Quantum ergo ad primum vult pro re quod eos de t delinquentes arguere ; et De prolat iste. Fidquid ostenditur malum esse , redarguitur :omnis enim redargutio manifestatio quaedam est. Sed omnis manifestatio sit per lumen: vos auti m estis lux. Ergo docot vos arguere. Et eos manifestare. Ponit autem huius rationis maiorem. ibi. Omnia autem ρυαε arguuntur a lumine , manistalanturἰ minorem autem
ponit ibi , Omne enim quod manifestatur. Iumen est: 1liasi dieat: Ideo deret eos arguere. qnia , ut dicitur. corinth. 2. II. spiritualia iudieat omnia, et misa nemine ludieatur. L ndo Glossa sie expotui. Omnia.
selli et peceata . ouae atauuntur a lumine . idest a bonis . et sanetis hominibus , qui sunt filii lucis. minifestantur, scilicet per cons ssionem: Proverb. 23. M. Oui autem eonfessus fuerit, et reliquerit ea , mi miseordiam eonaequetur. Omne autem , ficili et malum, quod manifestatur . per consessionem, tumen est, idest in lumen vortitur.
Deindo confirmat hoc per a toritatem , dioens: P pter quod dieiι: Surge qui dormis . et exurge a mortuis: et illuminabit te Christus. Glossa exponit. Propter hoc quod sit lumen , dieit. Mitieet Spiritus
sanctus: O tu qui dormis. sume. et exurge a mortuis: ει illuminabit ta christus. Sed haec non est consuetudo Pauli. Et ideo dieendum est, quod Apostolus introduxit inuram positam Isai. 40. 1. Sur . illum
minare. Hierusalem . quia renit lumen tuum, et gloria Domini super to oria est: dicens : Propter quod
dieit, selli edt kriptura : Surga a negligentia honi op ris . tu scilicet qui dormis: Pr eis. 6. 9. Usquequo piqer dormies' Psalm. 40. 9. Numquid qui dormit.
non adlisiel υι resumat ' et exutae a mortuis, idest ab operibus mortuis, seu mortifieantibus: Hebr. 9. 1ό. Emundaba eonseientiam nostram ab operibus mortuis Isai. 26. 19. Vident mortui tu . interseeli mei relurgeat. Exurge ergo, et illuminabit te Christua: Hulm. 26. I.
Dominiιa iuum naιto mea . et satus mea: quem tim Ilam 12. d. Illumina oeulas meos . ne umquam obdormiam in morie.
Sod numquid possumus per nos resurgere a Perea. to. via dieit: Surga. eι illuminabiι te Christus' II spontio. Dieendum est, quod ad iustifical loliena impii duo requiruntur, scilicet liberum arbitrium e twrans ad resurgendum . et ipsa gratia. Et certe hoe itisum habes liberum arbitrium a gratia pracvelii tira et postea meritorie operari a gratia subiaeqtiente. Unde dieitur Thren. vlt. 21. Conreris nos Deus . et eonpedi
Videto itaque, fratres, quomodo caute ambul tis : non quasi insipientes, sed ut sapientes : r dimentes tempus, quoniam dies mali sunt. Pro terea nolite ueri imprudentes , sed intelligentes quae sit voluntas Dei.
Supra prohibuit lallaciarum earnalium vetustatem: hie hortatur ad eostrariam novitatem: et primo hortatur ad novitatem contrariam saliae M : Meundo ad novitatem eontrariam luxuriae, ibi, Et nulla ι mari vino. Prima in ues. Primo indueit ad cautelam eontrariam sal laetae; seeundo ostendit necessitatem rata.
triae. ibi. Redii intra tempus. -niam diea mali
50쪽
aunt: linio docet modum millelae, ibi, Propterea iam lma ilari imp identes. Dieii ergo : Itaque . scilicet ex
praemissis, ridera quomodo eaute ambuletis. Caulio est quaedam conditio prudentiae , Per quam aliquis vitatimpedimenta aEndorum : et hane cautelam debent mmm s liabere: Prorer . s. 25. O ι tui eideum recta, et respebrae tuae praeredant gressus tuos. Hoe autem pertinet ad sapientes : et ideo dicit: Ion suasi insipientes. qui scilinet nesciunt vitare impeuimenta :Psalis. 75. 5. Turiati sunt omnes insipientes eorde eaod ut sapientes e Desi. 2. Iό. Sapientis oeuli in eam se eius: stultus in tenebris ambulat. Fidam dicunt: Si non east e. tamen caute. Sed sie non aeeipit Apostolus ; sed dicit eauto . ac si diseret: Cavete ab hominibus eontrariis castitati. Nocessivit in autem huius cautelae ostendit eum dieit: Redimentes tempus, quoniam dies mati sunt: quod potest exioni dupliciter. Redimit enim aliquis iii and que rem suam. dando elixenia . vel aliquid Pro ea ;sieut dicitur aliquis redimero vexatim tu fiuam . dando elaxeni a. vel pecuniam, vel qua ivlo dimittit do iure suo. Dieit ergo: Tolum tempus hoc est tempus calumniae : et ideo sitis redimentes tempus , quoniam dies mali sunt. Ex quo perea it Adam, ex tutic Sei per paratae sunt insidiae iiiip illentes ad peccatum. Νon sie aritem in statu innocentiae. in quo non oportebat hominem ab aliquo lieito abstinere, quia in eius voluntato non erat impellatis aliquid ad peccatum. Modo autem oportet nos tein tuas redimere . quoniam dira mali sunt, idest debemus malitiam dierum vitare . diem malum Praecavere. ut dieitur Eeelo. T. et otiam a quibusdam licitis abstinere t 1. Corinth. 10. 23. Omnia mihi Iseent. sed non omnia aedili eant. In hune aulem modum dicitur aliquis vexationem suam redis mere . quia dimittit alii tuid de iure suo perire. Vel aliter R/dimentes tempus , ouoniam dies nulli sunt. Contingit quaniloque quod aliquis per magnum tem pus vitae vivit in peccato; et hoc est tempus perditum. Sed quomodo redimet, eum homo non sumetat ad debita persolvenda' Respondeo. Dieendum est qiud tanto magis debet vaearo oneribus bonis, quanto prius institit malis : 1. Petr. a. S. Susti ei ι enim praeteri ιum
tempus ad voluntaιem Gentium eomum mandam. his qui ambularerunι in tua uriis, ei nolentiis, desideriis .e messalionibus, 'sation sinu, et illirilis idolorum euι-
tibus. Sed prima expositio est melior. Deinde cum dicit . Propιerea notile fieri imprude ter , docet modum tautelae , dicens : Propterea, se ilicet ut hossitis tempus redimere . noli ιε seri imprudentes. Nota, quod dillarentia est inter sapientiam et
widentiam. Prudentia enim est quaedam sapientia, sed non univorsalis sapientia : Proeer. 10. 25. Sapientia autem est viro prudentia. Sapiens enim simpliciter dicitii r qui habet de omnibus ordinaro : sapiens autem secundum quid dieitur qui habet ordinare de his de quibus est sapiens: 1. Corinth. J. 10. O sapiens a caueetus fundamentum posui: quia sapientis est ordinare , ut dicitur 1. Metaph. Omnis autem ordinator resple it finem. Ille ergo simpliciter est sapiens qui Ῥ-gnouit finem. vel qui agit propter sinem universalem, sciliret Deum : Deut. 4. 6. mee est enim sapientia ιim , et intelleetua eorum populis. Sopientia enim
est divinarum remm eo illa, ut dicit Augustinus a.da Trinit. Prudentia vero est particularis rei provisedentia. quando scilicet quis ordinat sacta sua. Et lino sapi titia est viro I midentia. Propter hoc ergo dieit: ite fieri imprudentes, sed intelli sentes quaε sit noluntas Dei. Sicut enim ratio spreulativa ordinat de a- genitis. et iudicat: oportet autem conclusiones habere, et iudieare per principia: similiter et in oIκ rabilibus. Istud autem Primum principium . per quod dubia,us iudieare omnia . et regulare, est voluntas Dei: ot sedeo inti lii et iis in moralibus, et divinis debet habere pro principio voluntatem Dei: quia si liano habeot proprii liuo. sit prudens intelleetus : Deut. 32. 29. Ut se
nam saperent. et intellisserent, ae nouissima Proruti
rent. lloe autem docuit Dominus Matth. 6. 29. Fiat
Et nolito inebriari vino , in quo est luxuria , sed impleamini Shiritu sancto, loquentes vobi metipsis in psalmis, et hymnis , et canticis spis ritualibus , cantantes , et psallentes in cordibus
vestris Domino , gratias agentes semper pro omniabus , in nomine Domini nostri Iesu Christi, Deo ei Patri. Subiecti invicem in timore Christi.
Supra induxit ad novitatem eontra vetustatem sal. Iaeiae: n e hoe idem Deit e tra vatustatem vitiorum carnalium. VH dicamus . quod prius reprehenderit Peccata earnalia quantum ad luxuriam . hic autem quantum ad gulam. Duo autem saeit: primo enim prohibet vetustatem ; secundo inducit flatum ad n vitatem . ibi, Sed impleamini Spiritu saneto. Diei temo : Dixi, quod sori ratio, et omnis immunditia non nominetur in vobis. Sed ad lim ea vendum debetis a
vim supersuo abstinere e quia cibus, et potus supernuus est eausa luxuriae ; et praecipue vinum , quod ealefacit , et movet: Pror. 2υ. 1. Gauriosa res e num . e ι tumultuosa ebriistas: Esther I. Io. cum λι- aet Reae hilarior, et po3ι mmam potationem inevivis-
οι mero . ym epis .... ut introducerent Reginam Vasthi eoram Reger ines 4. it. Fornieatio, et vinum, et ebrietas auferunt eis. Unde Hieronymus: Quem Sodoma non vinei ι. rana riserunt, Ioth. Nolita ergo inebriari tino , in quo est linuria: sed implaam Spiritu saneto. Inter omnia quae multos spiritus g nerant , est vinum : unde generat animositatem , et
laeti immines per talenta liniui. ut dicitur J. Esdraa
S. Et ideo eonvenienter docet eos eontra hoc repleri Spiriis sancto, qui generat servorem devotionis : misman. 12. 11. Spiriιu sereenter. Item etiam generat gaudium , et laetitiam spiritualem. Sed numquid habemus Spiritum Fanetum in nostra potestate' Respondeo. et dico . quod habere Spiritum sanetum est dupliciter. Vel receptive, et sie non est in nostra potestate dum recipere: sed ex dono Dei eum recipimus: ROm 5. 5. caritas Dei diffusa est in eo dibus nostria per Spiritum sanetum qui datus est nobis. Vel dispositivo. et Me adhue non sum ua sussiciem tes eum recipero , idest nos disponere siue gratia τ2. Corintlia I. 5. Non tumus in lentra etauare esse