장음표시 사용
71쪽
Ideo disti: Nihil per eontentionem. Aliiid est inanis
gloria. Superbus enim inordinalo apii , tit sitam excen, intiam , etiam in opinione aliorum : Gutiat. . . 26. Non eis iamur inanis glori se eupidi . in Oeem proo cantra . inrteem inrulentes r Ioan . S. Jo. 'o autem non sua ero stloriam meam ἐν est qui quaerat . et t. Id , hoe dieit . A eqve per inanem gloriam. Et sequitur monitio. Sed in humilitate superiores sibi i vicem arbitra mea. sie ut citi in Perlinet ad gulierbiam quod homo se extollat supra se ; ita ad humili talem quod homo se sui liciat secundum stiam monsuram. Sed ii uominio si perior i olerii hoe implorer Aut enim non cogi tricit se esse superiorem . Ut virtutem Euam; et sic ιν ii est virtu us . quia non eςt Pri lens : aut se it et et sis non imiit,t alium existimare fit lumiorem se. Res Itoud 'a liic udum est . liuod millita ost si e ho.
ruis quin in eo Ml aliquis desi tus . et nullus est siemalus quin halarat aliquid rumi: unde non Oiviri et quod eum praeivinat sibi simpliciter . sed ii tantum ad hoe quod dicat in menio sua sie. Melo in ine si aliquis delenius qui non est in illo. Et lime ostendit Augustinus in Lib. de Viminitate . quomodo virgo praeserat sibi eouitigalain. quia sorte serventior. Si l detur sit lquantum ad omnia sit illo Ninus. Pt illo malus. iii hilominiis tu . ot ille geritis duplicem P rsonam, sciliret tui . et Christi. Si ergo illum non praeponas ratione suae in sona' , Prai P vitas ratione imaginis divinao : Rom. 12. I0. IIonora inrteeιn prae renientes. Tertio monet ad imi tuam solicitudinem. dicens: Non quae tua sunι, singuli eona de ratiles. sed quae aliorum r. Corinth. Ir. 2o. Pro se in ieem soli eua ιunt membra: Ibid. 13. 5. Caritas non quaerit quae sua lunt.
Ime sentito in vobis quod et in Christo Iesu,
qui cum in sorma Dei os in , non rapinam arbitratus est esso so aequalom Deo ; sed semel iesum exinanivii . formam servi aceipiens , in simili ludinem hominum factus, et habitu iuventus ut honio. Humiliavit semetipsum factus obediens usque Un Ortum . mortem autem crucis.
Post alia in Apostoliis posuit exhortationem suam: hie horiatiir ad virtutem humilitatis . exemplo Christi: et primo inducit ad imitandum Christi exemplum; secu u. do ponit eius exemplum . ibi. Qui eum in sorma Dei
esset . non rapinam arbal ratus est esse se aequalem
Deo: sed se me Iipsum erinanis it. Dieit ergo: Sitis hi miles . ut dixi: ideo fine sentite . idest experiminato te. Delo. quod fuit in Christo Iesu. Nolandum, quod quinque modis debemus hoe sentire. scilicet quinqui wnsibus. Primo videre eius clari lab3m , ni sti consorin mur illuminati: Da. 53 I7. Re em in de ore suo ει- ribunι oeuli eius: 2. Corinth. 3. IS. AM autem Omnes raeelata facie gloriam Dri speculantes. in eamdem imaνinem transformamur a claritate in elaritatem. Somnuo audire eius sapientiam . ut beatificemur : S. Reg. 10. S. Beati viri tui, et bea si sardi tui, hi qui stant eoram te, et audiunt sapientiam tuam: Paulvi IT. 45. In auditu auris ob diptu mihi. Tertio Mot re gratias suae mansuetudinis , ut ad eum curramus:
cant. I. I. Trahe me poει se : eurrem ua in odorem unguentorum tuorum. Quarto gustare dule inem eius pietatis. ut in Deo semper simus e Psal. 33. 9. G. ειala. eι videte quoniam suavia est Dominus. Quinto tangere eius virtutem . ut salvemur et Maιι. 9. 2LSi tetigero tantum fimbriam vestimenti eiu p. talea ero. Et sie sensite . quasi tangendo per operis imitationem. Deimie eum dicit . Uui eum in forma Dei esseι , non rapinam. arbitratus eu erae se aequalem Deo. pr
ponit oxomplum Christi : et primo praemittit Christi maiestatem: seeurulo ponit eius humilitatem . ibi. S metipsum exinanirit: tertio exaltationem . ibi. Pro ter quod Deus e uatit illum. Et primo maiestatem Christi praemittit . ut magis humilitas eommendetur: et duo proponit pertinentia ad Christi dignitatem; scilicet divinae naturae veritatem; secundo amiualitatem. ibi. Non rapinam anum tua est erae M aequalem Deo.
Dieit ergo : Qui . Milicet Christus . eum in forma Dei euel. Unum tu quo enim dicitur in natura gen riΑ , vol spo iei per suam formam : unde forma dieitur natura rei : et sie ρον in forma D i. ost osse in natura Des . per qiud intelligitur quod sit verus Deus :1. Ioan . ult. 29. Ut simus in vero Filio elua Iesu chri lo. Sol non est in ligendi im quod aliud sit loriam a Dei . et aliud ipso I Hus : quia in simplicibus et immaterialibus idem est forma , et id cuius est, maxime in I eo. Sed qua ro potius dicit. In forma. quam in natura Quia hoe eompolit nominibus propriis Filii triplieiter. Dicitur enim et Pilius . et Verbum, et Imago. Filius enim ost qui generatur . et sinis generationis est Meiama : et ideo, ut ostendatur persectus Dei Filius. dicit. In forma. quasi halu M perlecte formam Patris. Similitor Verbum i, an est persectum, nisi quando it eit in tognitionem naturae risi . et sie , i rbum Dei informa Deu dieitur. quia habet totam naturam Patris. Similitor noe imago dicitur ps rLkta . nisi habeat sormam eius euius est imago: Hebri 1. 5. Cum siι splo dor foriae . et figura substantiae eius. St. num iiiid habet cam perfecte Ne : quia non rapinam arbitratus est esse sε aequalem Deo. Quod posset duplicitor intolligi. Uno modo de humanitalo ; et ita non intilligebat Paulus . quia hoc esset haeretieum: quia lise esset rapina . si referretur ad tui manitatem. Ideo extranendum est alio modo. scilicet de divitii late. secundum quam dieitur do Christo. Repugnat etiam rationi aliter dicem: quia natura Dei non est receptibilis in materia: quod autem aliquis existens in natura alii tua . magis vel minus particii et eam . est ex matoria. Sed ibi non est. Ergo die lum est, quod
arbitratus est non esse rapiniam . scilicet sε esse aequalem Deo: quia est in forma Dei, et cognoseit be naturam suam. Et quia e noscit hoe ; ideo dieitue Dan. 5. u. AEquatim sa Deo faeiι. Sed hoc noti sui ira pina . sicut quando diabolus , et homo volebanι ei aequari: Iιa. 14. I; . Ero similis Altissimo: et Gen. 5. 5. Eritis sicut dii. Haec autem luit rapina ; ut pro line Christus venit satisfacere: Psalm. 63. S. Ouaa
Deliuit, eum dieit, Sed remetipsum Minanitia. humilitatem Christi eommendat: primo quantum ad mysterium inornationis: socundo quantum ad mysterium passionis, ibi, Humiliataι semetipsum. Circi primum
72쪽
primo ponit humilitatem; gecundo eius modum. et sedimam. bicit e m : semetipsum eainanirit. Sed quia erat plenus divinitate, numquid ergo evaeuavit in divinitate Mn r quia quod erat, permansit , et quod non erat . assumpsit. Sed hoc est in leuligendum secundum assumptio κ' m eius quod Mn ha. it , sed non secundum assum Istionem eius qii l ha huit. Sicut enim descendit de caelo , non quod desineret esse in Gelo, sed quia incepit esse novo modo in terris ; sie etiam se exinanivit , non deponendo divinam naturam . sed as umendo naturam liumanam.
Pulehre autem dieit. Exinanis it e inane enim opti nitur pleno. Natura autem divina satis plena est, quia ibi est omnis bonitatis γ'νsectio: Eae . Gy. 19. intendam tibi Omna bonum. Natura autem humana. et anima non est plena . in potentia ad plenitudinem :quia est sacta quasi tabula rasa. Est ergo natura hi mana inanis. Dicit ergo, Gιnanis iι, quia Miuram humanam assumpsit. Tangit ergo primo naturae lu1manae asqumptionem , dicens : Formam se rei are ipse en/- Ηοmo enita ex sua creatione est servus I hq . et natura humana est forma servi : Psalin. 99. S. Sestote quoniam Dominus ipse est De ua: ipM feeiι nos,
et non ipsi nos: Isa. 42. I. Ecce sereus me uo. suae piam eum: Hal. 3. 4. Tu autem, Domine, εuaeeplar
Cur dieitur eonvenientius, Formam serri. quam servum Quia sorvus est nomen hypostasis , vel suppositi, quod non est assumptum. sed natura : quod enim suseipitur, distingititur a suscipiento. Non ergo Filius Dei assumpsit hominem . quia daretur antelligi quod homo esset aliud a Filio IM . eum . in moti Filius Dei laetus sit homo. Aecepit orgo naturam in Persona Eua. ut esset idem in persona Filius Dei, et Filius hominis. undo tat git conformitatem. dicens . In simili ludianem hominum faetus. scilieel secundum speciem: IIebr. 2. II. Debuit per omnia fraιribus assimilari. Et si dieas. quod in Domino Iesu Christo non eonvenit spmtiem aecipere; verum est, quae resultat ex divinitate, et humanitate, quasi divinitas. et humanitas conveni
sent in unam naturam communem: unde sequeretur
quod divina natura . ut ita loquar , Imitaretur. Tortionaturas humanae eonditiones ponit. dictas: Eι habitu ineentur ut homo. Uuia defeetus omnes, et pri prietates consequentes speciem, praeter peccatum, suscepit: et ideo hiabitu inretuus ut homo , Mille et in exteriorieonversatione: quia esuriit ut homo, satigatus luit, oth uilismodi: mbr. 4. 15. Tentatum per omnia pro AD militudine absque pereata et Barueli S. M. Post haeean terris rima est, el eum hominibus eone ersatus est.
Et sie habitum possumus referre ad exteriores habitudines. Vel habitu, quia ipsam humanitatem acci ut quasi habitum. tat autem habitus qi ad Niplex. Litus mutat liabent . et ipse non mutatur, ut stultuA per sapientiam. Alius mutatur, et mutat, ut cibus. Alius qui nec mutat, nee mutatur , ut anulus adueuiens digito. Alius qui mutatur. et non mutat, ut vestimentiun. Et per hane similitudinem natura humana in Christo dieitiir habitus. quia sic advenit divinae personae quod non mutavit ipsam ; sed mutata est in melius, quia impleta est gratia. et veritate: Ioan. 1. M. Vidimus floriam eius, gloriam quasi unigeniti a Putre planum
gratiae, et ueritatis. Disit ergo: In similis udinem Λωminum Delus : ita tamen quod non mutatur: quia
habitu inrentus est ut homo. Sed advertendum est. quod ex hoe verbo. Habitu inrentus ut homo . aliqui erraveria iit. Unde ta itur triplex opinio 6. distineι. 5. Sententiarum. Prima est quod humauitas Christi aduenit ei aeeidentali aer: quod est sal im : si ita supiκ situm divinae naturae laetum est galppositum humanae naturae ἔ et ideo aeculentaliter tum advenit ei, sint substantialiter : non quod divinita fi naturaliter . sed substantialiter pra inlinetur doipso. Et pstr hoc etiam excluditur error Pholivi. qui dixit. quod Christus esset puruq homo. tion do Virgine : ii ita dieitur: cum in forma Dei esset. Ergo prius
tu forma Dei erat . quam Misi peret formam servi. ex qua est minor Patre : quia non mi sinam arbitratus est esse se a tua tem Deo. Vine itur ergo, quod sorina in servi meruit. Dum excluditur ero ir Arii, qui dixit, quod esset minor Patro : quia non rapinam amitr tus est esse se aequalem Deo. Item Nestorii. qui dixit
quod unio esset iii telligerula foetimium inhabitationem, inquantum scilicet Deus inhabitavit hominem ; et quod alius est Filius hominis. et alius Filius Dei. Sed 1laba tuis dicit. liuod Ap talus inearnationem nominat exinanilionem. Constat autem quod Pater inhabitat, et Spiritus sanctus Ergo et isti sutit exinaniti, ii iod est salsum. Item dicit : eximini v r ergo illam est qui exinanitus est, et exinaniens. sed huiusmodi est Tillim Dei, quia ipse semetipsum exinanivit: ergo est unio in persona. item Eutychetis. qui dixit, quod ex
duabus. turis resultat etiam una natura. Ergo non
aeceivt formam servi, sed quamdam aliam et quod est contra lioe. Item valentini. qui dixit, quod attulit eo pus dis taelo. Item Apollinaris . qui dixit. quod n/m habuit animam. Sic enim nou esset in similitudinem
hominum tactus. Dei e cum dicit. -- emet ψεum comme
dat humilitatem Christi . quoad mysterium passionis eius : et primo ostendit humili alem Christi ; seeundo
modum. ibi. Factus obedisna usqua ad mortem. λι rgo immo, sed valde magnus . quia idem est Deus, et homo : et tamen humiliavit se : Eeeli. 3. m. Ouanto maior es. humilia te in imm/- : Muιέλ. 1 . 29. Diselle a me, quia milis gum. eι humi a corde. II
dua liuinitiati in s. et signum humilitatis est ol,edientia : quia proprium superborum cst se pii propriam v luntatem, quia superbus quaerit altitudinem. Ad rem autem altam perti ut quod non regulatur alio, scit ipsa alia regulet; et ideo obedientia contrariatur superbiae. Erulo volens ostimilem perseelionem humilitatis .et pa sionis Clitisti. dicit. quod suetus est iens e quia siluisset passus non ex Obedientia, non suisset ita eom. mendabilis: quia Medientia dat meritum irassionibus in stris. Sed quoi Vulosae tus est Obediens ' Non volum
tale divina. pila ipsa est regula οῦ sed voluntato humana . quae regulata est in omnibus secuini uir, volunta hem pauetnam : Muιιh. 26. 39. Verumtamen non sis uteso reso. sed aieυι ι u. Et convei inter introdueit iapassione obedientiam, quia prima praevaricatio est sa cla I r ino laedi sit in m : Rom. β. II. Stetit enim per inobedientiam unius hominis pereat in L eonti ilui. avnιmuui : sea et per obedientiam unius homi ias tuiti eon stiluuntur multi: profera. 21. 2S. bis obediens loquε-tur elatori . Sed quod magna , et mmmeudabilis sit
73쪽
haee obedientis, quia tune egi ol lientia magna.
cuando sequitur in perium alteritis contra motum pro- Iaritim. Motus autem voluntlatis huniana ait ilivi lenis clit, ad vitam. Et ad honorem; sed tui risum non rem savit ti orti m : 1. Petr. 3. 1 S. Christus semes pro pe eatis nostris mortuu/ est, iustus pro iniustis. llem non Iugit ignomini alii: iuule dieit : Mortem autem e ris: iiu o est igtho in invisi,sima : Sapient. 2. 20. Morte tu pra ιιna eondeum emua eum. Sic ergo nec resugit inortem, nec Druus ignominiosae mortis.
Propter quod et Deus exaltavit illum, pt dona- .it illi nomen quod est super Omne nometi, ut ium,inine Io,u omne genu si 'clatur, rael si iuna, ter-r Sirium, et infernorum : et omnis lingua cons-teatur quia Domitius Iesus Christus in gloria est Dei Patris. Itaque , carissimi mei, sicut Semli robedistis, non in praesentia mea taluum, sed multo magis mine in altaentia uum, cum metu, et tremoro v stram Salutem operant ni: Deus est enim
qui operatur in vobis et velle , et perlicere pro
Ima voluntate. supra eommendavit Christi humilitatem; hie eommendat eius praemium . quod est exalta Ilo, et gloria:
rur ; et qui is humιιαι . exaltat turri Iob 22. 29. Ovi humiliatus fuerat . erit in gloria. Nota trisu 'em exaltationem Christi, sciliret quantum ad gloriam r. surgontis, ibi. Propter quod eι mus eralturit : litantum ad noti l .cationi in suae di, inua is, ibi , Ειώ-
ωurit illi nomen quod est super Onitis nomen: et quantum ad reuerentiam istius creaturae . ibi. Ut tu no-mDie Iesu Dinne senu peciatur. Dicit ergo : Propter quod el Deus ea ιιιatu illum. Milicet ut de morte r in oret. Item dc mortalitate ad immortalitatem : Rom. 6. 9. Christus re. urgena ex mυrauis iam non moritur, mors illi ultra non dominabitur: Psalm. 117. iss. Dexistera Domini GaIιarii med non mortur, sed Piram. Itom Oxaltavit eum, in dextris suis con tituendo: Ephea. I. 20. Cωuniuem illum ad dexteram auum in eaeleaturiis supra omnem Hincipatum . ει Potestatem . et Firtutem. et Dominationem, et omne nomen, quod nominatur non Mium in hoe meeuto. sed etiam in futuro. Se i verum est quod alli exaltantur in gloria, ei in immortalitate : sed isto pitia . qtita dedit ei nomen quod
est super omni nomen. Nomen autem imponitur ad significandiam rem aliquam: et lanio nomen est allius,
quanto res signiscata per illud est altior; et ideo nomen divinitatia est altius : Psa ι. b. I. Domino Domimis noster, quam admirabiti ea ι nomen tuum in uniaeersa terra1 Ergo hoc nomen. iit Deus dieeretur, et
osset. dedit isti, Milieet Christo, Pater, tamquam
Sod Plisti nug diei t. qivia hoe ponitur hic sicut premmium humilitatis Christi et et dicit. quod non est v mas lisus et sed quod sibi data quaedam eminentia ereaturae, et similitudo divinitatis. Quo i non est verum, quia dierum est supra: cum in sorma mi esse ι. Dieendum orgo est. quod in Chrisis est duplex natura. et unum supti illim : hare enim P rsona Dei est. et homo. Et ideo potest hoe duplicitor inponi. t no motio. ut donaverit ei host nomon I ater. inquati. tum est Filius Dei , et hoc ab a 'Pri tvir P uerati nem aeternam . quae donatio nihil est aliud quam actorita eius generatio : Dan. 5. 26. Sicut Pater fictet vitam in se n. elimo. sis dedit et Filio pilam hab re ingemes M. Alio modo do hristo homine ; et fio Pater dedit illi Itomini nomen. ut unis mwt. non per nat ram . quia alia est natura Dot. et alia hominis: sed ut esset Deus per gratiam, non adoptionis. Mid unionis. qua simul essiri Deus, homo e Rom. I. 4. Praeda. ει inaius est Filio Dei in metuis . ille scilicet qui fu-etus eri ει ea se irrana Darid aeeundum earnem. Et haec est expositio Augustini. Meundum inlotilionem Aposto. li. similiter lia laque Aet. 2. J6. Cercissima aetaι --ma domus Israel. quia eι Domnum eum. et Christum feeit Deus, hune Iesum, quem vos eruet astigi Primo aut m est Ambrosii. Sod quaeris quantum ad utramquo expositionem obiiciendo : Cur postituam dixit: numisiavit semetipsum saeιus Medietis usque ad mortem: se luiuar hie e Prop. ter quod et Deus eaealtarit illum: eum liraeimium non
praecedat meritum ' Νon erip ad inrita seueratis. Meinearitatis est praemium passionis Christi . quia pra
Sed dioendum os . quod in saera Seriptura dieitur aliquid fieri quando innotos it. Donavit et M. id est I
eit manifestum millido. ipiod hoe noines haboret. I De enim mandesinitim est in resurrecti e . quia anto non erat sic nota divinito Christi. Et hule eoneordat textus granens. quasi non donaverit quini noti liaboret; sed ut hoe omnes venerentur. Et ponilur duplex v noratio, stili eΡι in subtertione operis . et in coli satinno oris. ibi. Et omnis tingua consueuIur. Dicit ergo tΕι dedit illi nomen quod est super Omne nomen. Puam secundum qiiod inmo : ideo subdit: O in nomine Iesu, quod est nomen hominis, omne genu fleetatur rtia. o. 24. Mihi eureabiιur omno genu , et iuraιέι omnis lingua. Sed hie ortavit Origenes: quia eum audivit, quod omne stemι sie: tatur. quini est reverentiam extin A. .eredidit futurum quam pio quod Dinuis creatura rationalis . si vo ang ii, sive homineK. si e daemones, subiiceretne Christo subieitiono caritatis. Sint eontrahoe ea illud Mais h. 25. 4 I. Ita maledieti in ignem aeternum. qui paratu ε ea ι diabolo . et angelia eius. Sed illeolidum est . quini ost duplex inhioelio: una voluntaria. et alia in voluntaria. Et ea suturum quod omnes amoli sane ii lu,risto subiiciuntur voluntaris ;et idio duiit: omne ste tu 'ectatur: et ponitur signum pro signato : Paulin. 96. S. Adorme eum omnes a geli eius. Item homines ,ridi, et sancti ae iusti lioen, io sulti ieientiar : P si . So. 9. Omnes gentes quas . eumque ste μι i. renien ι. et adorabunt eorum te, Dou. no . et glori leabunt omen tuum. Sod daemones . et damnati non sie : sed involi intarie subi iuniue : De. 2. I9. Daemonea eradunt, et contremiseunt. Deinde eum dieit, Et omnia lingua eo Steatur, Ponitur Oxhibitio reverentiae in confessione oris. Omnis lingua, stili ot caelestium, terrestrium. et insernorum.
Non do consessione laudis dicitur hoc respectu infer-
74쪽
norum . de eoaeta . quae sit per recognitionem Dei : Isa. s. 5. Videbit omnis eam nurifer gi ad os Domini laeutum est e Psalm. 93. S. eonfiteantur nomini tuo quoniam terribiti . et sanetum est. Et Iimo , quia Dominus Mus Christus , iste Milicet homo. in soria esι.Dei Patris. diei l. lii si utili, quia in eadem : Dan. 5. 23. Omines horiori Menι Fialium xl l honori Aemilia Patrem. Et nota iduni est. quod
in prii Hipio dieit, Oui eum in forma Dei ess/ι : hie dicit. In yloriar quia suturum erat quod illud quod
ab aeterno habuit, Omnibus inuolesceret, tit Ioan. 17. o. Clarissa me m. Pater, apud temetipsum, claritate quam habui, priusquam mundus feret , apud te. Deinde cum dieit. Itaque. fratres non in praesentia mea tantum , sed mulio magis nitare in absentia mea. cum metu, et tremore vestram fututem Dperamini , concluditur Oxliortalio : et circa hoc tria saeit : quia primo hortatur ad bene agendum : N eundo ostendit quoi κι, debeant agere . ibi, Omnia autem faetuo sine murmurulionibus : tertio quo fruetu. ibi , Ut sitis sine querela. Item prima in tres: iluta Primo e0mmernorat praeteritam es ientiam; seeundo Osteiidit quid agere debeant . ibi. Non in praesentia meatum mn, sed mulso magis nune in absenιia mea, eum metu . et tremore restram salutem operamini: tertio
dat fiduciam adimplendi, ibi, Deus enim eri qui πω ratur in robis et velle, et perbore pro bona voluntate. Dicit ergo: Itaque ex quo Cliristus sic se humiliavit, et propter hoe est exaltatus, debetis scire quod si humiliamini. et exaltabimini: et hoc debetis sacere, quia semper obedivistis. Et Deit mentionem de obedientia, commendando hona eorum οῦ et hoe ideo , quia per obedientiam intelligitur omnis virtus : quia es tuae est homo iustus quod mandata Dei custodit :Rom. 6. 16 Servi estis eius eui obedisus, siremeeuti ad mortem , si re obediuionas ad iustitiam. Item omne bonum quantunieumque bonum est Per se . lvet obedientiam redditur melius : Pmrere. N. 28. Vir μι- dieris loquetur tistorius. Item quia Obe lientia inter alias virtutes est maxima: nam inerte de rebus interioribus est magnum : Red mgius si de corpore; maximum autem si de anima , ct voluiilato tua : quod
sit per obedientiam : 1. Reg. 15. 22. Melior est Ob dientia quam vistimae, et avi liare magis quam Ofiserre adipem arietum. Sed si sie fecistis . hortor ut adhue sie faciatis de eotero. Deinde cum dieii. Non in praesentia mea tantum.
ed mulio magis nune in absentia mea vestrum s
lutem operamini, ostendit quid agere debeant: et primo monet ut a t fideliter: quia servus infidelis non servit nisi quando dominus videt, quia non curat nisi Idaeero ; sed fidelis semper heno operatur: et ideo dicit : Non in praesentia mea tantum 2 quia sic videretur quod non saceretis ex instinetu bonae voli inta iis : Ephes. 6. 6. Non ad oeulum serpientes, Ptiui hominibita piarentes: sed ut serta Christi Deientes embantatem Dei ea animo. eum bona rotuntura ferri tes Doni tuo, et non hominibus. Secundo ut humiliter. ibi . Cum metu , et tremore. Superbus enim non timet, sed humilis : I. Corinth. 10. 12. Qui se existimat stare . rideat M eudat: P . 23. Is. Beatus homo qui semper est paridus: Psalm. 2. II. Serrite Domiμο in ιimore, σι exultau et eum tremore. Tertio salubriter . ibi , Vestrant salutem operamini: m. et 2s. 1o. Oui perseetruxeriι usqu/ in finem, Me
Deinde euin dieit . Deus enim est nul operatur in robis et relle, et perseere. eonfirmat Liduciatu. et ex-thidit quatuor salsas ex limationes. Unam liominum eruilentium. qim l immo per liberum arbitrium ii assit salvari abs tiae divino auxilio. Contra hoc dicit: Deus enim est qui operatur in robis et velle . eι perseera pro bona rotun ater Ioan. 1s. 19. Pater in me ui nens. et ipse saeit operae et 1o. 5. Sine me nihil potestis faeere. Alii omnino negant liberum arbitrium , dic lites. quod homo Meessitatur a salo. vel a providentia divina : et hoe excludit euin dieit. In vobis :quia interius per instinetum movet voluntatem ad hone Hierandunt : Iaa. 26. IK. Omnia ea tm opera n
3Ira operulus es in nobis. Tertia Pelagi ori tu . fit ut et primi, dicentium, eleetiones esse in nobis. sed prosccutiones 'ν rum in Deo: ipsa veste est a nobis, sed perfleero a Dis: et hoe ox ludit, dieens: Et rella. ει persistere 2 Rom. 9. 16. Non est eolantis. scilicet velle sine auxilio Dei, neque eurrentia. Milieet currere, sed miserentis est Dei. -rta quod innis saeit omn0 num in nobis , et hoc Fr merita nostra. Hoc exelu.dit eum dieit, Pm bona rotuntate, scilicet sua . non
Pro meritis nostris : quia anto gratiam Dei nihil honi meriti est in nobis: Hal. 50. 29. Benigno fae, D inino , in bona voluntate tua Sion.
Omnia aulem facite sino murmurationibus , pthaesitationibus , ni si iis sine querela , et simidici s filii Dei sine reprehensiouo in medio nationis
pnivae, Et perveTsae: inter quos lucolis. sient i minaria in mundo , verhum vitae continentes ad
gloriam meam in die Christi , quia non in v ruum cucurri, neque in vacuum laboravi. Sed otsi immolor supra sacri licium, et obsequium siletue :rac , gaudeo, et congratulor omnibus vobis. Iti ipsunt autem et vos gaudete, et coi mitulamiui
mihi. Spero autem in Domino Iesu , Tii thoum
uae cito miliere ad vos , ut et ego bono animo sim , cognitis quae cista vos fiuiit. Νeu in m nim habeo iam unanimom, qui sincera alliclione pro vobis solicitus sit. Omnes enim quae sua sistit quaerunt , non quae Iesu Christi. Expietimentum autem eius cognoscite . quoniam , sicut patri si-lius , mecum servivit in Evangvlio. Hunc igitur Si cro me mittere ad v mox ut videro quao circa me sulit. Confido autem in Domino , quoniam et ipso veniam ad vos esto. Necessarium auistem existimavi , Epaphroditum fratrem , et eo
peratorem . et commilitonem Iueum, ve trum a
tem Apostolum , et ministrum necessitatis meae, mittero ad vos : quoniain quidem . naves vos desiderabat . et moestus erat , propterea quod audieratis illum infirmatum. Miti ei infirmatuη est usque ad mortem ; sed Deus miserius est eius :
75쪽
non solum autem eius . verum etiam et mei, lieit Istiliam sui er tristitiam habere ii. Ferilinantii sermo misi illum , ut viso illo, iterum gaud alis , Pl go sine iri stilia sim. Ex iptio illi quo illum cum onmi cauilici in Domino , et eiusinodi cum honoro habetolo : quoniam propter opus Christiti que ait litorii in accessit, tradens animam suam.
ut ini pleret id quod ex vobis doerat orga meum
obsequium. Silpra Alv, lolii g induxit ad laetendum opora salutis : hie ih et eos modum laetendi: et primo e et Dum minium ἰ seeundo a yignat rationem eiiis. ibi . ia auia sine queresa. Ilaei t duplicem modum laetenui . tit scilicet sine murmure , et sine diibit attolle. Opera enim virtutiim sunt dimie illima , et in his ha- Qt laeum murmuratio : L Corinιh. 10. I9. A quem inmurarem is, ε te ut qui Min eorum murmuraverunt.
ei perierunt G emerminatore. Et ne dubitetis an sanitIae. I. 6. Oui enim haesitat. νimidis est fluetui ma-
eundo ex parto AIMstoli . ibi . Ad gl iriam meum indis Cmali. Cirea primum ponitur triplex ratio. Prima in comparatione ad fideles , clam dieit : lli sitis
sine querela: Lue. I. 6. Deedentes in omnδυε mandiatis et iusti matronibus Domini sine querala. Sinoi, calo autem nullus esse poles i. sod inuae sino lin rcia: itide ad hoc monet. Secundo in comparatione ad Deum,
ibi. Simplis es silii Dei. Filius enim ost smillis patri. lx iis aulein simplex est: unde si iii pili es simus stetit filii Dei. quod est quando intentio est ad unum: Iae. r. Isi. Virdu-,ueaenninio. inconstans est in omnibus i ris Fuis: Matth. I9. I6. Estote pru lentes sicut serpentes . et simpliet s
istit eolumbae. Tertio in comparationo ad iii si teles, ibi Sine reprehensione . idest ut rutile se habeant ad infideles. ut scilieot filial sino offensium . in medio nationis Prarae, quantum ad mala opera, et perversae, quantum ad insidini latem . et hoc est quando non possunt insa mari ah pia : I. Timoth. I. Is . Nullam oreasionem date a tersario ma Ierieli gratia. Et huius ratio ponitur ibi. Inter quos lueetis τι ut luminaria in mundo. Uuia qualib)retimqtie mundus varietur, luminaria caeli clara manent: Matth. 5. 14. Vos estis tuae mundi. Lucent. nos quantum ad essentiam : quia sie tantum Deus lux ost: Dan. I. 4. D vita eraι tuae hominum: at vero sancti
non sie : Dan. f. 3. Xon erat illa tua; sed sunt lux . inquantum haliniat aliquid lucis illius qui erat lux hominum. scilici t Verbi Dei irradiantis nobis. Et ideo
dieit : Verbum ritae eonlinentes, se ilicet verbum Christi : Dan. 6. 69. Domine, ad quem ibimus ' Verba ei. tae aeternae habes: Halm. IIS. I95. Meema pedibus
meis rectum tuum. et lumen xemitia meis.
Deinde ponit rationem ex parte Apostoli, ibi, Ad
Morio m meam: secundo manifestat rationem. quia subditi debent bene agere, etiam ut cedat in gloriam praelatorum. Eorum enim est gloria quando subditi sunt bene instructi: Prorem. 10. 1. Filius sapiens laetifieat pud rem : I. Thes al. 2. 20. Vos enim estis gloria nostra, et staudium. Et hoc in die Chri ti, quando sci- laeet adducet secum fideles. Et hoe propter duo est ad gloriam, scilicet propter passionem mortis quam rusti
nuti. Et ideo dieit: Quia non in raeuom eum H, n qua in rar um laborari. irairsiim dicit praedicationem propter agilitatem, quia a ui mi ullom u Squo in Hispaniam. I leni labori s. propior eo nimis lationes, et irae nasquas pertulit ; et hoc noti in vastuum, immo in mulis luna fructum I. Corinιh. 13. Io. Gratia eius in moraeua non fuit. Dein propter passioliem . ibi. Sed etsi immolor supra sacraficium . et obsequium fidei e sIrae, staudeo. Convertens enitii aliquus . quasi do illis quos convertit. Ossori sacrifiei iam Deo. Sed quandoque Oiserentes a irrannis occisi sunt supra gaeri licium. sicut
hab stur Lue. 13. et ideo dicit : Osilero Deo saeri ieiuni de robis: sed si mrilingat quod et ego supra hoc
immoler, idest oecastimo Merillati eonversionis vestra o eidar, gaudeo propi r me : Deob. I. 2. Omne saudium exivit te, fratres mei. eum in tentationes rurias ineideritis: et eongratulor robis, quod habetis itidem . oliam eum perieulo P 'di, otiae meae, cui et in hoc On-
gratia lamini: et ideo dieit: Idipsum gaudete. ει oo gratulamiai mihi et Rom. 12. 15. Gaudete eum gaudentibus.
De in te cum dieit. Spero autem in Domino Ieru Ti. motheum me esto mittere ad vos. proponit in exempli indiseipulos suos : et primo Timotheum ν secundo Epaphroditum . ibi. Meessarium autem mistimari Epaphroditum fratrem. . . mitterε ad Eoa. Circa primum Primo promittit missionem Timothei: Meundo commmdat ei lin. ibi. Neminem enim habeo tam unanimem :tertio innuit b)mpiis missionis. ibi, IIune igitur spero
me mutere ad vos insae ut ridero quae cirea me sunt.
Dicit ergo : Spero in D unino D su Timotheum m8 eito mutero ad ros. XOtan tum P,t. qiiM AI Ostolus sic habuit sidueiam in Diui quod etiam minima attribuebat Deo : 2. Corinth. 3. 5. Non quod auspicientes limus e siture aliquid a nobιε quusi ex nobis. sed sui ieientia nostra eae Deo est. Littera rat illatia. Deinde eommendat eum : et primo ex caritato ad eos et secundo ex devotione ad Aliostolum. ibi. Exp rimentum autem eiu eognomιε. Et sic facit bonus modiator : quia illos diligit, hune veneratur. Item Irimo
ponit commendationem ἰ ε cunilo expotat, ibi. Omnes enim guao sua sunι quaerunt. Dicit Pi : Mitto ad vos Timotheum: quia neminem habeo Iam unanimem, Milicol in prosectum vestrum: Psalm. 67. 7. Inhabitare Deil unius moria in domo e qui solieitus si ι : Rom.12. S. Qui praeest. in sistititudine: sineera afiseetiona, quia solum i ropter Deum : 2. Corinth./I7. Eae siniseeritate . sieuι ex Deo, cor sm Deo , in Christo loquomum Ratio autem qllari neminem habeo tam unaniis mem. est, quia omnes quad εua unt quaerunt, non
quae Iesu Christi, idest non quae ad salutem proximorum sunt. et ad honorem Dei, quaerunt ; sed quae ad luerum, et gloriam. et quae Sua sunt.
Sed numquid Lucas, et Epaphroditus . et alii qui
erant eum Apostolo . quaerebant quae sua sunt n spomleo. Dieendum est, quod in societato Aliostoli plures erant qui hoe quaerebant, qui et deseruerunt eum: 2. Timoth. 4. 9. Demas enim me dereli tuis, ditiqens raeeulum. et abiit Thessalonicam , Creseens in Gala itiam . Titus tu Dalmatiam. Lueaε est meeum solua.
Sed consuetudo est quod aliquando Seriptura loliuitur de nonnullis stetit de omnibus: I r. 6. IJ. A minoriq-ppa usque ad maiorem omnes a pariti studenti et
76쪽
a propheta usque ad saeerdotem euneti Desunt dolum. Et ideo est distributio accommodata. Et si vultis seiro quomodo se habet ad me ; respondeo r Experimentum autem eius eognoscite . quoniam
stetit paιri filius, mecum serripit in Eeangelia.. idest quasi esset speetalis silius: I. Gr. s. II. Ideo misi ad
eos Timotheum, qui est filii re meus eurissimus. et siti tis in Domino. IIiine eryo sic solstitiina pro vobis, Sila
mihi carinii, spem me mittere mi r .
Sod quare iiDii statim I I t scietulum . quod aliter est de Christo , et de aliis sanetis. In Christo enim i fit
pleuiti ido uraliarum, unde habuii F mlaer notitiam Omnium et non sic ulli sancti. Ut ille Aio,icitus prau videbatali ilia ite suturis circa se, aliqua igiturabat: et sic uim revelatum erat sibi an deberet libernii de simillis: ut ideo dieit: Mox ut videro iitrae circa me sunt e Ri3 ita si detur saeuitas. personaliter veniam; et idsto eonfido in Domino, quoniam et ipse veniam ad rus esto rutilIilioratus a viii ulis non suil: Psalm. II. 29. Quoniam tu illuminus lueernum mearn, Domine, Deus meus iAlumina tenebras meas. Semper enim aliquid tenebrosum est in sanctis Deinde eum illinit, Necessarium autem eaotἰm uva Epaphro tuum fratrem . . . . mittere ad vos , pri ponit in
exemplum alium suum discipulum, se ilicet Epaphroditum D et primo deserihil ipsunt: secundo Ostendit quomodo suscipiatur. ibi, Excipite itaque illum eum om-Mi quudio in Domino. Cirea prinui in duo facit: quia
Primo commendat eum: secundo ostendit causam illis. si sitis, ibi. Quoniam quidem omnes rus desiderabat: te tio eam exponiti ibi. Alam eι infirmatus est usque ad
nortem. Dicit Drgo: Recessariiιna autem existimati Epaphroditum fratrem, et eooperatorem, et commiliιonem meum , vestrum autem Apostolum , et ministrum Neeissilulis meae mittere ad ros. Nomiuat autem eum
fratrem. prolitor Iidsm : Mulib. 23. S. Omnes ros stu- tres ratis: emiperatorem, scilicet in lal re praedicationis : Proveri . 13. 1m. Frater qui iuratura si uire, quia- .i eivitas firma: es eominilitone in meum . quia Simul Passi tribillationeni di 2. Timoth. 2. 3. Labora sicut bonus miles Christi Iesu : Aposto tum, idest doctin m. Hic fuit Episcopus Philippensium, ei missus ab eis, Ut sUrviret Aliostolo; et id o dicit, Ministrum necessi Iutis meae: Infra 4. 13. Repletus sum aeeeptis ab Epaphrodito. quem mioistis in odorem sua ritutis, ho3liam accepissm, placentem Deo. Sod qua ror Ad fiat istaei n- dum desiderio, quo desiderio desiderabaι videm ros :Rom. 1. 1 f. Desidero enim vos ridere. Iium ad subveniet dum sitae tristitia . quia tristis erat de vestra tri-ε lilia, quam eonceperatis , quando.audistis eum infimmdri. Et oxponit causam, distens Aum eι infirmaινs est usque ad mortem, scilicet secundum induetutia ine- die rimi ἰ nnia aulom secundum providentiam divinam. Sud ad lioni rem Dei: Ioan . H. a. Infirmitas haec non estud mortem. sed pro gloria Dei. Ideo sequitur: Sed DeusNuberatis est eiu e Psalm. 6. S. Miserere mei, Domine, quυnium infimus sum. Et non solum eius .. Uerumetium et mei: quia tristitiam inmiviralem, et naturalem habuit de a filii tibii ibi is suis; si eut ot Christus legitur aliquando halniisse. consequi niser ironcitidit mission m ; et patet lillera :et primo ostolidit iploinodo recipiatur et secundo huius cautam. Reeipierulus est lionorifice in Domitis, euius
est minister e Gesas. 4. 14. Meus angelum Dei eo
pistis me, rieut christum Iesum: 1. Timoth. I. Im. Qui bene praesunι presbyteri, dupliei honore digni habeantur; marinis qui laborant in verbo, et Metrina.
Et hoc quoniam propter opus Christi, Hest propter
Deum. et salutem fidelium, πινι ad mortem areessiιr Dan. 13. 15. Maiorem earitalem nemo habet ut animam suam ponat quis pro amieis suis : tradens animam suam: Dan. Io. iI. Bonus pastor animam suam
ponit pro oribus suis. Et hoc ut implaret id quod eae robis deerat, qnod vos personaliter non potuistis, et rea
Do cetero , fratres mei , gaudete in Domino. Eadem vobis scribere, mihi quidem non purum,
vobis autem necessarium. Videte canes, viveto malos operarios , videte concisionem. Nos enim sumus circumcisio , qui spiritu servimus Deo , et gloriamur in Christo Iesu, et non in carne fiduciam habentes : quamquam ego habeo considentiam et in carne. Si quis alius videtur considera in carno , em magis, circumeisus octavo die, ex genero Israel, de tribu Beniamin , Hebraeus ex Hebraeis, secundum legem pharisaeus, secundum aemulationem persequens riclesiam Dei , secundum iustitiam quae in lege elat, conversatus sine querela. Sed quae mihi fuerunt lucra, haec arbitratus sum propter Christum detrimenta. Verumtamen existimo omnia detrimentum esse propter eminentem scientiam Iesu Christi Domini mei , propter quem omnia detrimentum feci , et arbitror ut stercora, ut Christum lucrifaciam, et im
posuit exempla quae sequi deberent: hic ostendit quorum exempla debent vitare; ut circa hoc tria facit: quia primo praemittit quos vitare debent; se ineundo exemplum vitandi lier conversionem sanctorum ibi, Nos enim sumus eiret risio : tertio indutit ad
vitandum Oos quos illi reputabant imitabiles, ibi, Iuliatatores mei estote. Iterum prima pars dividitur in tres
particulas: qnia primo praemittit finem huius doctrinae ἔ secundo scribendi necessitatem, ibi. Eadem v bis seribere, mihi quidem non pigrum, vobis autem ne-eenarium; tertio neeessitatis rationem, ibi, ridete e neo . videra malos operarios. Intentio admonitionis est
removere sdeles Gentes a legalibus, ad quae quidam ms inducebant: et ideo dicit: O sta trest, Milleel persidem, de retem , idest postquam vos monui . ut supra, qaudete in Domino tantum . non in legalibus obcwrvanliis: Hubae. 3. IS. Ego autem in Dominσgaudebo, et exultabo in Deo Iesu meo. Et hoc, quia eadem quae dixi in praesentia, non est mihi pigrum το- bis scribere in absentia. Verba enim de Delli tram unt, Aed seriissa manent: meli. 38. 2J. Sapientiam uribe in tempora vaeuitasis, G qui minoratur
77쪽
aesu. sapsentiam puripiet: DdM i. 3. Omnem a faeiena aeribendi vobis da eommuni re sis salute . riseresa habui aeribere e obiae Rom. Io. IS. Audaeius seripsi vobis, fratrra, ex parte. tamquam
in s mori in eos redueens. Et causa huius necessitatis est, quia instant sed tores : et ideo oportet in. stantius veritatem scribere: unda dieit: Videra. illest observate. eaura . matia ope mirios. Et tria dotiis dieit. Milicet saevitiam cordis irrationabilem: undo dicit, Canes. i, lassa : Xatura eanis esι ut statim eaeum latrent. non eae ratione. sed eae eons ει eludine. Sio et illi t Iaa. M. II. Canes impudent immi nescierunt a Murilutem : ipsi pastores neseiderum intelligeturam . omnea in iam suam decli urunt: Apocal. uti. Io.
Foris eanes . et reviatici , et impudies ete. Scirundo Petversae doetrina o Mimnationem . ibi. Malos operiarios: quia non fideliter ii, vinea Domitii laborant. ni eholium semen in agro mittunt: Mutth. 13. 2y. Immi. etis homo Aoe steti: Timotii. 2. 15. Cara teipsum probabilam exhibere Deo, sperarium ineonsu iridem . re σιε iraeliantem verbum reritatis. Tertio dissensionis ι ibi. Coiuisionem : et hoc verbo utitur in eorum in uationem : praedi eant enim circumtiaionem, quae non potest filaro cuin gratia Christi: Galat. 5. 2. Si e meum eida inint. Christiis nihil robis proderit. Unde allii dens vocabulo. dieit. Cone tisionem. quasi nou circuiticision m. Red toneisioneni habeant Deinde eum dieit. Ma aulem sumu/ eir messio. ostendit quomodo vitentur a sanctis: et primo quom do ab omni biis: secundo quomodo ab ipso, dκ, Ouam- am ego habeam eonfide utum es in ea . Dicit ergo: Ego dieo. quod illi suot concisio, sed nos vera circum- tisio, qui servimus Deo. Ε, t autem duplex et reum ei sio . se ilicet torporalis . et spiritualis: noman. 2. 23. Non enim qui in manife/ιο , ludaeus est , neque quae in manifesto in ea me . est eireum risio. sed qui in abaeondito Iudaeus est: et ei reti meiιω eordia in spiritu. ncm littera: euius ιaua non ea hominibus, sed ex Deo
est. Cir meisio enim eamia est quae est do superfluo earnis: sed circumcisio spiritus per i uam Spiritus sanetus abscindit superstuas interiores e eupiscentias. Et ideo dieit : Nos sum ua eiseumeisio, qui viritu sero nitis Deo. idest qui interius circumcidit nos Deo :Roman. I. 9. Tralia enim est mihi mira , eui seri et i spiritu meo in Erm yelio Filii esus: I. Corint. 14.15. Hallam spiritu , nataliam et merue et orabo spiria tu , Orabo et mente. Data est autem circumeisio. ut
os itur Ron. 4. ut signum fidei Abrahae ostende-xetur . ut se ilicet eius sides ostenderetur vera , quae ruit fides do suturo semine : Galat. S. 16. Mrahae dictae sunt prommimus. et semini et . Est ergo ei reuineislo signum sidui Abrahae de Christo. Illo ergo ei reumciditur qui interius per Spiritum sanetlim renovatur in Christo, qui est veritas circumcisionis: G Das. 2. II. Greuinei si estis eireumelaiona non manufac ta in expoliatione eorporis earnia : sed in ei reumei. lsiona Christi. Et non habentes fiduciam in earne, idost in carnali circumeisione: quia, ut dieitur Dan. 6.M. Spiritus est qui vivifieat, caro autem non prodest quidquam. Rumiuir autem eam aliquando in nobis pro earnali eoncupiscentia . quandoque pro carnis cura, et quandoque pro earnali observantia : et utrumque dem
mus cireumddere, nee in eis floriari.
Deinde eum diuit, Quamquam ego MMam em de tiam et in ea a . ponit exemplum proprium: et primo praomittit Eminensiam suam quam Labebat in statu logesi ; secundo ostondit quo uo eam contempsit. ibi. SH quaa mini fuerunι ιuera . haae arbitratus sum propter Christi dririmenta. Primum proponit primo in generali ; secundo explicat per partes . ibi. circumcisus Oetaeo cis eis. Circa primum duo iacit: quia primo ostendit fiduciam quam habero potuit in legalibus . dieens: Non debemus habere fiduciam in
legalibus ; quamquam habeam eonfidentiam et in ea ne . idest possem habere . si vellem: quia sn quo quis audet . in insipientia dira , audeo N esto. ut dicitur P. Curim . 1 f. 2I. Et tu e etiam excellentius . quia ego magis: 2. Corimh. 11. 23. Ut minus sapiens dieo . plus ego. Et hoc totum adducit . ut elli. eaei destruat observationes legales. Multi enim o-- initimi ut quae neseiunt, vel non habent ; οι hoc non
valet ; gQ tunc quando aliquis habet , A eontomnit. et imo gloriatur in Ois. Sie si Ai,ostolus non habui set loeum in statu limalium . pou rat diei . quod ideo ad statum Evangelii venit. Et id vi ostendit per hooeminentiam suam in statu illo: et primo qualitum ad genus ς secundo quantum ad conversatio m. ibi. D- eundum testem piarisaeus. Quantum ad primum triplieiter. Quantum ad generis sacramentum, quia or u eisus Oetaeo dis 2 Gen. II. II. O si ι signum μελ- ris inter mo et eos. Et dieit , Oetaeo die . quia haec erat disserentia inier prosesitos . et eoa qui erant dog nere Abrahao : quia illi non octava dio . sed tam adulti , quando convertebantur; sed isti secundum i gem octava dio: Gen. 17. 12. Insaris oeto diarum es
eum ridenar ex vobis. Sic irgo non ut in os 1lv liis . sed
ut vere Israelita fuit. Meuicio quantum ad ipsum Ri, nus; et primo quantum ad gentem . eum dicit. Myenere Israel. Ex Abraham enim duao Mnles deseeu- dicunt i una per Isaae . et alia per Lunael. Do primo duae: una poe Esau, et alia per la b. Sod Mao, Milieri quae v x Esau , A Ismaelitae . non sunt a. foeulao haereditatem ἰ sed solus Iamb. qui et Israes. Ideo dieit. Ea genere Israel: 2. Corinth. D. 22. Israeliιαε sum , eι ego. Item quantum ad tribum rania in tribu Israel erant quidam de ane illis , Milioetuo Bala . et Zelpha ; quidam da liboris , scilioet Iaa. et Rae hel : et inter istos quaedam semper orant ineuitu thri, selliret Levi, Iuda, et Baniamin: aliae tem poro Hieroboam conversis sunt ad idola. Et illis trihus Benia inin privilegiata erat : quia perseverabat infido . et di et uine uxoris , et in ea templum et DεM.
33. 12. Beniamin amantissimus Domini hctitabit eos fidantεν in eo : qumi in thalamo tota diν m*rvitur. et inter humeros illa as requiesret: Gen. 49. 27. Beni man lupus rapax et mane eomede ι praedam, eι res'
re diffidet spina et quo sgurabatur Paulus , qui fuit quandoque contra Eeclesiam. Tertio quantum ad nomen . et linguam . eum diei l . mbra/ua. Aliqui dicunt ,- quod Hebraeus dieitur ab Abraham; et hoe di. ei Augustinus ς sed lintea retractat. Sod dieitur ab Heber, de quo Gen. I f. Uuod autein non ab Abraham. palei r quia etiam Abraliam dieitur Hebraeus i. a. 14. 13. Nuntiarit Abrahas Hebraeo. Diei a Glossa --
per Gen. 11. quod Umpora Ueber divisum est pabum gentium omnium ; et illa lingua qua' prius erat,
78쪽
remansit in familia Aster . et in iustu unliis Dei. et
inter omnes Hebraeos. Natus est etiam ex parentibus Hebraeis : et ideo dieit. Eae Hebraeis.
Deinde ostentit suam eminentiam quoad conversationem: et primo quantum ad sectam, eum dieii, Se--ndum pharisaeus. Apud Iudaeos si liuidem erant tres sectae . scilicet pliarisaeorum , gaildii eorum . et hessaeorum Sed pharisaei magis ad veritatem ace debant : quia sadducaei negat, ant resumelioru m. n queere lebant esse ad los . ne pie spiritus : pharisaei autem utrumque e silentur. ut dicitur Aet. 25. Et ideo in hoc commendabilior est secta pharisaeoriim. 0 m- modo autem Pharisaeus fuerit. dieitur Aet. 26. β Iu
etat phiarisaeus. Seeundo quantum ad aemulationeni quam habuerunt Iudaei. licet non secundum scientiam. in persequendo Christiatios: ideo dieit: Perae quem Gelasiam Dei: Galat. 1. 23. Oui peraequebatur nos aliquando, nunc autem e rangelizat iidem, quam aliquon. do eapugiuabat: et Aet. 26. 9. Et ego quidem existi. mareram me adversus nomen DU Maureni deberemutia eontraria Gyere ζ quod et stet mero solymis . et multos sanetorum ego in eareeribus inelusi. a princiistibus saeerdotum P testate Greepta 2 1. cor. 15. 9. Non sum di pius vocari ApMtotus. quo iam perse tus sum Eeesesiam Dei. Tertio quauium ad inno imitam eonversationis : ideo dicit: Seeundum iusititiim quae in seste est, eontersutiis rine querela. Ηaee iusti
lia e sistit in exterioribus ; sed iustitia fidei est eordis : Aet. 15. 9. Fide purifiean eorda eorum. Nam quantum ad iustitiam exaeriorem Apostolus in reliter vixit; et illeo duit, Sine querela. Non auli ni ait. Sino peccato: quia querela est peccatum scandali prinximorum in his quae sunt Pxteriora : Ge. 1. 6. In-eedentes in omnibus mandaιra. et iusIitisationibus D mini sine querela. Et ideo non est contrarium quod diuitur Ephes. 2. S. In quibus et nos ambularimus 2
quia votam iustitiam fidei , quae facit hominem p rum . tune non habuit . sed solum segis. Deinde eum eicit, Sed quae mihi fuerunt turea.
ee artiiratus sum propter hristum detrimenta, ost n-dit e temptum suae eminentiae in legalibus : ei primo obteiulit propter quid legalia eontempsit in peti rati et secundo in speciali, ibi , Ferumtamen existimo
omnia detrimentum esse Propter eminentem sesentium
Iesu Christi Domini mei. Dieit ergo: uare quae fuerunt mihi luem. idefit reputabam magna. Milicet quod Pharisaeus ese, iram sum arbitratus 1 opter Christum mihi detrimenta , idest minio quod sunt mihi in detriinent uni. Legales enim Observantiae, quae lenam 1egi erant etaeaces, post Christum saetae sunt noxiae:
et ideo dieit. Detrimenta. Et sinis huius est Christus . et ideo dicit. Propter Christum. Et exponit: quia primo propter Christum eo os inlum : secundo propter Christum adipiseendum. Quantum ad primum dieit:
Uerumtamen Missimo Diniuia detrimenta esse. Vertim
est. si eis inniteretur. Et hoc quod bliquando laei, r Puto mihi detrimentum . et hoc propter desiderium rectae seientiae Christi mei: I. Corinth. 2. 2. his reputari me scire ruoi Iesum Christum, et hune erueis rum. Et hoc propter eminentem seientium Iesu Christi Domini mei: quia haec si ierat omnes alias eleutias. Nihil enitu melius potest sciri quam Verbum . in quo tunt omnea thesaurἰ aspisnuas, et rei ea tiae obseonditi. colou. 2. 3. Quantum ad secundum dicit: Propter quem omnia detrimentum feei: et primo ostendit quod propter Christum adipiseendum remtemsi it legalia : secundo tendit quod possit Christum adipisci. ibi. Aon habena meam tuatiliam Das ea iege est. Dieit ergri: Omnia detriuie)uum stet . habendo moad ea sicut ad detrimentum. et vilia et et Me, Chri
ιιum luerisuriam, idest adipiscar ipsum , et adiungares per raritatem.
Non habens meam iustitium, quae ex lega est, sed iIlam quae ex fide est christi Iesu : quae ex Deo ost iustitia in fide, ad cognoscendum illum ,
et virtutem resurrectionis eius, et societatem P sionis illius, eonfiguratus morti eius, si quo modo occurram ad ri surrectionem quae est x mortuis. Non quod iam acceperim, aut iam perseeius sim: sequor aulem si quo Podo comprehendam, in quo et comprehensus sum a Christo Iesu. Fr tres, ego me non arbitror comprehendisse. Unum autem, quae quidem retro sunt oblivisecus, ad ea vero quae silui priora extendens meipsum, ad 4 stinatum persequor , bravium supernae vocationis
Ostendit supra. se praeterita lucra eontemnere pro ter Christum. et ostendit quod intendebat Christum e noscere, et Christum luctari: et liue in ndit hinspecialiter exponere e et primo quomodo desiderat christum luerari. et inveniri in eo per iustitiam ς . secundo per passionis tolerantiam, ibi , configuratus morti eius. Circa primum primo ostendit quae sit iustitia
quam dereliquit: secundo quae si quam quaerit, ibi, Sed illam quae eae με est ChristI Iesu.
Selendum est autem, quod iustitia quandoque sumitur ut est specialis virtus, per quam homo ponit re-etitudinem in his quae sunt ad eommunem convietum. et secundum quod est in his directiiva : nam lem rantia est circa interiores passiones ἰ iustitia autem est ad alterum. Alio modo iustitia dicitur virtus generalis, Meimdum quod homo servat legem propter honum eommune ; ev hoe modo frequenter in Scriptura saera ponitur pro observantia divinas legi si μαι. 118. 1M. Mei iudieium, et iustitiam. idest legem; quam fierv bat ex amore , quasi motus ex so: et fio est vi tus : non autem si aliis modo. idest ex aliqua exteriori eausa. scilicet vel propter lucra, vel propter poenas. etsi observatio ei displiceat. Et secundum hoe est duplex modus iustitiae. Unus est iusilliae moralis . alius est iustiliae legalis, per quam log m non ex amuco . sed timore servat. Et ideo dicit: Non habens mean iustitiam . quae eae lago est: quia . ut dicit Augustinus. Detia disseremia lessis, et Εean=elii est amor, et ι
mor: Rom. 8. 15. Non aeeepissis spiritum rere tutis iterum in timore; εed Meepistis spiritum adoptionis filiorum.
Sed si tua est, quomodo est ex lege' Respondet rImmo est mea: quia humana virtute absque habitu
79쪽
gratiae interioris iuguseantis facio talia opera et sed ex
lego est, sicut a docente. Vel mea est, i luod praesumo per me cana servare : Rom. 10. 5. IIoyses enim seripsit, quoniam iusiuiam quae eae lege esι qui seeeriι homo, viret in ea. Du hac ii istilia , quam quaerit. tria dicit, scilicet modum adii iseendi, aetorem, et laiietum. Modus est, quia non adipiscitur nisi ex fido Christi: Rom. 5. 1. Iussificati igitur eae side , pacem hiabeamus ad Deum per Dominum nostrum Iesum christum: Rom. 3. 22. Iustitia autem Dei per sidem Iesu Christi in omnes, et super omnes qui ere lunt in eum. Actor autem est Deus, et non homo: Rom. 3. 5. Deus qui iustifieat: Ibid. 4. 5. Credenti autem in eum qui iustifieat impium, repulatur fides eius ad iustitiam, Meundum propositum gratiae Dei. Et ideo dicit: Ouae eae Deo est iustitia in side: Aet. 5. 32. Et Spiritus sanetus quem dedit Deus omnibus obedientibus sibi. Fructus est cognitio eius, et virtus resilirectionis eius; et societas sanctorum eius : et de huiusininii, seeundum duplicem cognitionem. potest dupliciter agi. Uno modo exl onendo de cognitiouo viae : et sic oportet tria cognoscere de eo. Primo eius lae sonam . scilicet quod est verus Deus, et verus homo : et id ra dicit: Ad eognoseendum illum: Dan. 1σ. 9. Tanto lempore robiseum lum , et non cognoristia me ' Philippe, qui ridet me, videt et Patrem. secundo gloriam resurrectionis olus r undo dicit: Et virtutem resurreessenis, id est resurrectionem virtuosam factam propria virtute. Tertio qualiter eum imitentur, ibi, Et a ietatem , scilicet ut ei sociemur in passione : 1. Petr. 2. I2. Christus passus esι pro nobis, vobis relinquens eae inplum, ut sequamini vestiastia eius. Secundo de cogitiliolio experimelitati: et in .eipit a posteriori, quod est ultimii in in exoculione, et primum in intentione. Primum ost ago illo Dei per e sentiam, ad quam ducit fides: Hier. 31. 3ί. Omnes
eognoseent me. a minimo eorum usque ad in imum,
dieiι Dominiis. Et ideo dicit: Ad e noscendum illum. Secundo quia non solum anima glorificatur, sed ex hoc etiam eonnis erit gloriosum ; ideo dicit: Et uirtutem resurreetionis eius, scilicet ex qua resurgemus : I. Corin. 15. 17. Si Christus non resurreait, rana est fides nostra. Tertio societatem : quia per exiterientiam habebimus qliatilii in valeat societas passionis eius: I. Uorinth. 1. 9. Fidelis autem Deus, per quem voeati estis in foetetatem Filii eius Iesu Christi Domini nostri. De indo cum dicit, confi=uratus morti eius, ostendit quomodo velit Iucrari, et inveniri in eo per tolerantiam passionis : et primo ponit tolerantiam; secundo fructum, ibi, Si quo modo oeeurram ad resurreetionem. Dicit ergo: Inveniar non solum habens iustitiam, sed con-sguratus morti eius, ut patiar propter iustitiam , ct veritatem, sicut Christus: Galut . ut . 17. Ego enim ιιigmata Domini Iesu in corpore meo porto. Fructus
vero est. si quo modo oecurram ad resurreetionem quae
etι eae mortuis. Ex passionibus enim hic toleratis homo pervenit ad gloriam : Rom. 6. 5. Si enim eomplantati sueti sun us similitudini mortis eius, simul et reis surreellanti erimus: 2. Timoth. 2. 1 I. Si eommortui sumus, eι conciremus , ei εustinemus, et eonregnabimus: Rain. X. 17. si tamen compatimur, ut et eonglorifeemur. Ei dicit, Ss quo modo. propter dissicultatem, ar-
dueit ad vitam, et pauei sunt qui in reniunt eam: Amos 4. 12. Praeparare in oecursum Dei tui, Israel. Christus enim si irrexit per potentiam propriam ; homo autum non propria potes uile . sed gratia Dei : Rom. S. II. Qui suseitae it Iesum Christum a mortuis, vivifieabiιeι mortalia eorpora vestra. propιer inhabitantem Spi-rι tum eius in vobis. Vel potest intelligi de occursu sanctorum, quando occurrent Christo descendenti de eaolo ait iudicium. Deinde eum dicit. non quod iam aeeeperim, auι iam perseeius sim , ostendit quomodo dissertur suum desiderium : et primo ostendit quid de so sentit: secundo hortatur alios ut idem do so sentiant, ibi, que ergo perseeιi sumus, hoe sentiamus. Iterum prima in duas: quia primo ostendit quomodo deficit a persectione inienta ; secundo hoc exponit, ibi, Fratres, ego me non arbitror eomprehendisse. Circa primum duo facit. Primo ostendit se non itervenisse ad I ersecti nem : secundo quod ad eam tendit, ibi, Sequor autem si quo modo eomprehendam. Tendens in illud. duo ii, tendit, scilicet adipisci quaesitum, et frui illo: frustra enim quaereret, si non eo frueretur, et inhaereret: et ideo dicit: Λon quod iam aeeeperim, scilicet gloriam quam quaero : Sap. o. T. Aeeipient regnum decoris, et diadema speeiei de manu Dei sui: aut iam persa eius sim: I. Corin. 13. 19. Cum veneriι quod persa-etum est. evacuabisur quod eae Pario est. Sed contra. Estote xrrsteti m ιιh. 5. 43. et Genes. 17. I. Esto perμelus. Respondeo. Dicendum est, quod duplex est persectio, scilicet patriae, et viae. Persectioiiam ille hominis consistit in hoc quod adhaereat Deo per caritate iri: quia uitum lumique est persectum secum dum modum quo adhaeret Suae persectioni. Anima a tona potest adhaerere Deo dupliciter. Uno modo pedi secto, ut lolam aetionem suam reserat in Deum actu liter, et cognoscat, ut cognoscibilis est: ct haec est patriae. Sed inhaesu, viae est duplex. Una de necessit te salutis, ad fluam omnes tenentur. Milieet ut in nullo cor suum ituis applicet ad id quod est contra Deum, sed habitualiter reserat totam vitam in eum; et isto
modo dieit Dominus Matth. 22. 57. Diliges Dominum
Deum iuuin ea toto eorri ιuo, et in tota anima tua, eι in tota mente ιua , ut Deu t. o. Λlia ost superer gationis, quando quis ultra communem statum inlia
ret D m; quod sit removendo cor a temporalibus: et sic magis appropinquat ad Patriam: quia quavio deficit cupiditas, tanta pliis crescit earitas. Quia ergo hie dieitur. intelligitur de persectione patriae.
Deinde cum dicit, Sequor autem . si quo modo comprehendam, ostendit conatum ad eam, dicens, Sequor. scilicet Christum: DGn. S. I 8- Qui sequitur me, non ambulat in tenebris, sed habebit lumon vitae r ibid.. 19.27. Oees meae vocem meam audiunt. . . et sequuntuν
me. Et hoc, at quo modo comprehendum: 1. Corinth. 9. 14. Sie eurrile ut eomprehendatis.
Sed contra: quia Deus est incomprehensibilis: quia mer. 31. 374 dicitur : Si mensurari poιuerint eaeli
desursum, eι investigari fundamensa terrae deorsum .eι ego abiistam uniuersum remen Israel. Respondeo. Dicendum est, quod comprehendere, uno
modo est includem , sicut domus comprehendit nos ;alio modo idem est quod attiisero, et tenere. Primo ergo modo est incoitiprehensibilis: quia nou potest i
80쪽
thun in intellectu erealo, eum sit simplicissimus : quia
non perlaeto vides eum. nec amas. fite ut est visibilis. et amabilis : sicut qui nescit demonstrationem. nescit demonstrative, sed opinativo. lunis autem perfecte sei in um cognoseit . ut cognoscibilis est. Cuius ratio est, quia res eognoscitur se euLd im modum sui esse et v ritalis. Deus autem lux est. et veritas instinita: sed nostrum hi mon est finitum : et ideo dicit: Sequor . si luo modo eomprehendam, hoe iii triligenito secundo nimo. scilicet ali ingendo: Cant. 3. 4. Tenui eum. nee diis mittam. In quo et eomprehensus sum. Uimul iripliciter in ligitur. Nam tota gloria est in diei a listi comprehensione. ut scilicet Indius sit praesens animae nostrae. S 1 l non omnim habent aequalem lia alitii linem : quia quidam elarius vident, sicut etiam quillain ardentius amabunt. et plus ga labunt. Enile quili, t habebit riam mensuram. et hoe ex praedestinatione divina :et ideo disti: In quo et comprehensus νum; quasi dieat : In tali mensura intendo comprehendere, fi uim dum quod mihi dispositum est a tui risto. vel sequor ut comprehendam, sicut eomprehensus 3um . quasi di eat: Li videam stetit ipso mo videt: ι. Dan. 5. 2. Videbimus eum sieuti est, idest non per similitudinem. sed per e sentiam. Vel eomprehendum, videndo Chri-εtum gloriosum, in quo eomprehensus sum . illesi in illa gloria, qtia apparuit quando conversus sum. Deinde cum dicit. Fratres , effo me non arbitror eomprehenduse. exponit quae dixerat: et primo de d laetu persectionis ; seeundo de se luela, ibi. Unum autem, quad quidem retro sunt Gliri κens. ad ea verti quae sunt priora emendens meipsum. Dieit ergo : Ε me non arbitror eomprehendisse . quasi dicat: Non sum
sie superbus quod attribitam mihi quod non habeo: sequor ad destinatum. Uuoil tripliciter legitur. duo
modo Eie. Unum arbitror, scilieet quod quae retro sunt oblitiseens .... ad destinatum persequor. Vel non urbis tror me eomprehendisse, sed per quor unum, scilicet,
ad destinatum brucium supernae roeationis Dei in Christo Iesu. Vel non amuror me eomprehendisse illud simpra: Psal. 26. 4. Unam petiι a Momino, hune requiram. Et tune ostendit quid deseruii. quia vel tomporalia bona, vel merita Praeterita : quia non debet D mo computare Deo merita praelerita. Secundo ostendit ad quid terulit. Milicet ad ea vero quae sunt primm emendena meipsum, idest vel quae pertinent ad si-dem Christi. vel maiora merita, vel caelestia : Psalm.SJ. 7. Aseensiones in corde suo dispoxua. Et disit, Glendens: qui enim aliquid vult ea pere, extendit soquantum Potest. Sed deiat cor extendere se per desiderium e Sap. 6. 21. Conopiaeentia sapientiae due ad regnum perpetini m. Sed ad quid tendit ad desisenatum brarium, quod est Praemium solius currentis: I. Corinth. 9. 2s. Omnes quidem eurrunt . sed unusneeipit braeium. Dico autem ad hoc bravium destinatum mihi a Deo. quod est supernas vorationis Dei: Irom. S. M. Quos praede uinatu . hos et roeatu et
hoc in Christo Iesu, iacit per selem Christi.
Quieiunque ergo persecti sumus, hoc sentianius:
et si quid aliter sapitis, et hoc vobis Deus reve-
Iabit. Verumtamen ad quod pervenimus, ut idem --
piamus, et in eadem permaneamus m)gula. Imit tores iam i est Ole, fratres, et observale eos qui ita ambulant, siciit halia tis iamram nor, tram. Muluentin an hulant, quos saepe dicebam vobis , nunc autem et flens dico, inimicos crucis Christi: qu rum finis interitus, quorum Di us veliter est, et gloriam in confusione umorum, qui terrena sapiunt.
Nostra autem conversatio in caelis est: univix etiam Salvatorem expectanaus Dominum nostrum Iosum
Christum, qui res imuibit corpus humilitatis nostr
configuratum eorpori claritati, suae, secundum G
rationem virtutis suae, qua etiam possit subiieero sibi omni supra protiosuit quomodo ab ultima persectione d
fietebat; nune hortatur alios ad idem fientiendum : et primo ponitur exhortatio; secundo quid ab eis nece sario exuatur. ibi, Verumtamen ad quod pervenimus. Midem sapiamus, et in eadem permaneamus regula. DDeit ergo: Quicumqua ergo persteti sumus, hoe senti mus , Militet quod ego sentio, scilicet quod non sum perfectus.
Quomodo orgo si perlaeti sumust, sentimus , quasi non perseeti ixespondeo. Dicendum. quod persecti peris laeti me viae. sed non perlaeti persectione eomprehem simiis, quando Milicet tota intentio sertur actu in Deum: in via vero habitualiter, quod scilicet nihil eontra Deum
Et disit. Ouieumqu/. quia quanto quis est perlaetior,
lanis imperseetum in magis cognoscit : Iob ult. a. Auditu auris audiri te . nune autem Oculus maua rideri ei: ideireo ipse me reprehenuo, et asso poenitentiam iis far illa, et ei r Hebr. S. 1ό. Perseetorum rat solidias et s. eorum qui pro eo tutudine me reuuioa habent sensus ad diseretionem boni. et muli.
Et si quid aliιer suptiis. et hoe vobis Deus rex et bis. In Glossa quatuor modis dicitur: et primo ponuntur duo s uisus magis litterales. Unus talis. Diem quod vos sentiatis quod ego. scilicet vos esse impe Metos: tamen si quid aluer. idest melius, do vobis sapitis, quam ego de me . hoc ipsi ina est voltis per revelationem divinam donatum: et quando altius est voltis r velatum aliquid liuod non mihi. non contradido , sed redo vestrae revelatiora. Verumtamem nolo quod protinter hanc revelationem ab unitato Ece si ae discellatis, sed lenoarinis ex linitate illini ad quod pereenimus.
ut idem sapiamus. et in eadem permaneamus requia.
Quae uultos raelesiae consistit in unitate veritatis fide , ot reetitudinis bonae rationis : et utri pie servanda esu 2. Corinth. vl . II. Perseeti estote. earlortamini, idem rapite . paeem habete. Et eadem regula bonao vitae. et operationis : Gaia ι. - . M. Quieumque hane regulam se euli fuerint, pax super illos. ει miseriem dis , et stuper Israel Dei. Vel aliter. Dico : Eliamsi vos propter ignorauliam. vel inlirinitate:n alitor sapitis quam veritas habet, lilina inter emissi eam mi, nec pr terve defendatis : . ιιtth. 11. 23. Ahρeondisti huee amplentibus . eι prudentibus. eι reeelusi. ea Parrulia. Vel aliter. Dico, quod idem gentiamus. scilieet nondum