장음표시 사용
341쪽
At uero Pontifex cum diuina munera laude prosecutus fuerit, sacrosancta & augustissima mysteria conficit; & quae
ante laudauerat, uenerandis operta & abdita sigiali in comspectu agit; divinaque munera reuerenter ostendens, ad sa. . cram Illorum communionem .& ipse conuertitur, & reliquoS ut communicent hortatur. Et post multa, Describit
enim Pontifex in his serme sensibiliter muneribus in conspectu dans Christum I., vis nostram spiritalem ut in imagianibus uitam,& diuinitatis occintd persecta & in confusa
nostrae mortalitatis assumptione clementissime propriet tem ex nobis accepisse , atq; ad diuisibile nostrum sine mutatione sui ex unitate naturali processisse. Per hanc beatificam clementiam ad participationem sui suorumque bonorum inuitare genus humanum. Si tamen ipsius clementiae inseramur, ipsam quantum fas est imitando : sicq; ueraciter consortes Dei diuinorumque participes emciamur. Haec Dionysius. Concedant omnes catholici tractatores, .ii Latini, Graeci, Scholasticae theologiae, ac positivae, in eo
quod in qualibet specie sanctissimi sacramenti Eucharistiae, di in qualibet particula cuiuslibet speciei est totus Christus.' Ergo quantum ad rem contentam, Christum Saluatorema ii nostrum, nemo minus suscipit sub altera tantum specie, quam sub utraque. Eodem modo probant idem doctores sancti, quod substantia panis & uini non manet cum compore & sanguine Domini, sed panis & uinum in corpus &sanguinem Christi substantialiter couertuntur ac tranSsutar stantiantur: de qua ueritate modo non plura dicimus, eo
quod iam de ea dixerimus late in libro praecedenti, in quo etiam continentiam huius diuini sacramenti ostendimus. , Dixi in conclusione, Nunc, ut magis declararem uerita aris. tem . existentia cnim sacramentalis Christi in sacramen-8 to, praesupponit existentiam realemi ob quod si aliquis Apostolus in triduo mortis consecraret, non esset in sacramen to Christus, quia re uera tunc Christus erat mortuus: esset
tamen tunc corpus Christi sub specie panis, & esset sanguis Christi tunc sub specie uini: sed separatim, sicut erant e tra sacramentum. Vnde tunc non haberet locum illa prae- dicta concomitantia sanguinis cum corpore, aut corporis
342쪽
eum sanguine; quia corpus & sanguis non se habebant coniunctim in re, sed seiunctim. Nunc autcm aliud est, quia corpus Christi modo est corpus uiuum, dispositum per sanguinem , & insermatum per animam et similiter sanguis Christi modo non est separatus a corpore, sed est intra uenas inclusus. Ideo nunc habet locum illa concomitantia, de qua loquuntur doctores, & bene dicunt, exacte, atque sapientissime . De ordine etiam ipsius concomitantiae, id est, qui seruatur inter ea, quae ibi sunt per cocomitantiam, dixit Franciscus de Maronis, & post ipsum Gabriel Biel su- Gabini per canonem Missae, late fatis: ibi de hoc quilibet plene uidere potest. Tali enim modo corpus & sanguis & anima sunt in sacramento quantum ad hoc, quali sunt in sua propria consistentia siue existentia naturali. Miae ut interim melius percipiantur, ita dicimus, inuatuor pertinentia ad persectam corporis Christi cosistentiam , sunt in sacramento uenerabili, sub qualibet specie: corpus Christi gloriosum, preciosus eius sanguis, benedicta eius anima, & diauinitas excelleptissima. Sed haec ita ordinantur quantum ad esse ibi per se ex ui consecrationis, atque ex ui concomitantiae . Sub specie panis, est corpus ex ui consecrationis. caetera uer o tria , per concom itantiam. Est autem illa con-eomitantia non confuse, sed ordinate ; uerbi gratia, sanguis est ibi ex concomitantia immediata, quia pertinet im- . mediate ad dispositionem corporis , ut sit susceptiuum animae; quia uidelicet anima non uiuiscat corpus sine sanguine, immo oportet ut mediet sanguis, ut corpus sit dispositum ad insermari. Secundo est ibi anima ex concomitan- . tia mediata, quia praesupponit sanguinem in corpore, sine quo ipsa corpus non uiuificat. Tertio est ibi Deitas ex con- comitantia remota: quia quavis immediate sit unita compori, de etiam mansit unita corpori in triduo mortis, anima scilicet & sanguine separatis: tamen in incarnatione facta est unio ad totum hominem primo, & ex consequenti ad partes humanitatis. Et ideo quasi remota & ultima c6- comitantia, dicitur diuinitas esse sub isto mirabili sacramento. Est tamen ibi per concomitantiam . Ita docet .illei
doctor Franciscus de Maronis praedictus. Est etiam ibi di
343쪽
uinitas ex concomitantia remota , quia non pertinet per se aut naturaliter ad unam naturam humanam cum corpore:&licet non sic pertineat ad unam naturam cum corpore,
quia tamen corpori unita cst ypostatice, quod nunquam relinquit, ideo S ipsum concomitatur etiam in sacramento . In calice autem sub specie uiniqua uis omnia illa quatuoruere sint ac realiter, alio tamen ordine. Est enim primo ibi totus sanguis Christi assumptus & unitus corpori per se & ui consecrationis. Secundo, est ibi corpus Christi ex concomitantia immediata; quia corpus Christi immediate respicit in se sanguinem. Sanguis enim cum sit materia liquida , propriis terminis non continetur, sed terminis alienis : hi autem sunt partes corporis Christi , inter quas concluditur. Tertio est ibi anima Christi ex concomitan tia propinqua . Cum enim hic sit sanguis & corpus, nec corpus sit exangue ac mortuum, necesse est & animam hic contineri:& quia ipsa ad eandem naturam pertinet cum corpore, dicitur hic esse concomitantia propinqua, qu uis non immediata; quia immediatum sanguinis receptaculum est corpus, per quod est ibi anima. Miarto, est ibi
benedicta Deitas concomitantia remota; quia quavis ipsa pertineat ad eandem personam cum anima & corpore, cui inest sanguis, non tamen pertinet ad eandem naturam cum praedictis. Ordo autem iste, hic signatus, non est ordo temporis, quia non prius est ibi sanguis, quam corpus, aut anima , aut diuinitas: sed est ordo naturae, & praesuppositi nis; qua, posterius non esset sub sacramento sine priore. No M tamen uidetur praetereundum sidentio, quod licet sub hostia consecrata, sit concomitanter ipsa diuinitas N Dei filius: non tamen ibi sic concomitanter est Pater aut Spiritus sanctus. Sunt quidem in sacramento Pater & Spiritus sanctus, tum propter immensitatem diuinae naturae . qua ratione sunt ubique: tum propter identitatem essentiae, qua non possunt separari a filio. tum propter circum ince
sionem, qua filius est in patre, ac pater in filio, & similiter de Spiritu sancto, propter relationes originis, & identitatem essentiae. Non tamen sic sunt in sacramento per con-
conlitantiam, sicut essentia dc filius. Nam essentia & filius
344쪽
sunt ibi per concomitantiani, quia uniti ypostatice corpori Issumpto I sed nee pater, nec spiritus sanctus asi impsit humanam naturam, & ita nee partes cius. Non enim pater
factus homo, nec spiritus sanctus incarnatus est: ut late probat Magister sententiarum, in uariis locis. Vr avra atrieni debeat chncedi simpliciter quod ibi sint Pater & Spiritus sanctu i per eo cointrantiam , licet non si cui uerbum Z Respondet Gabriel , Videtur mihi , salua semper saniori sententia, quod uis est in nomine, quia de uti supra. re constat. Constat a iidem, quod ibi est Pater & Spiritus sanctus duplici ratione, Primo, quia sunt Deus, & per consequens ubique. Secundo, quia sunt consubstantiales uerbo: ergo sunt, ubi uerbum . Ita quod si per impossubile, non essent ubique; nihilominus essent in sacramento , i in quo est uerbum, propter consubstantialitatem uerbi. Constat etiam quod ibi est uerbum per assumptionem c -- poris, quo modo non est ibi Pater, & Spiritus sanctus. Dixi etiam statim in principio probationis istius conclusionis primae responsiuar ad istum quartum articulum, totum Christum Saluatorem nostrum, corpus eius, sanguine, animam ,& diuinitateni esse in hoc sacramento, tum sub qualibet specierum, panis ac uini, tum etiam sub qualI-bet particula cuiuslibet speciei illarum, quavis ea particula L. . , si minina a sensibilis. Vnde placet notare insuper hoc loco, a saltem ad maiorem declarationem, quae olim theologi nostri animaduerterunt. Etenim quod sub qualibet huius sacramenti particula totus est Christus, & totum eius cor- pus, &c. semper fuit notum apud patres, intelligendo de particulis sacramenti post Dactionem eius. Sic enim dixit A; -1. Hieronymus in quodam sermone post Epiphaniam, de ha- Uiser m. d. betur in De consecratione: & notum fuit semper apud omnes fideicsc hristianos, antiquos & nostrae aetatis. Suntq; e. sis Q multae rationes ad hoc, de quibus non licet dubitare. Vtrum aurem sub qualibet parte sacramenti indivisi sit i tus Christus, totum cius corpus, ac totus eius sanguis non fuit semper ita clarum apud omnes. S . Thomas, &-- ,
S. Bona uentura in suis scriptis recitant opiniones, & cla- do. io.
rius recitat Alexander de Ales in suis partibus . inuadam
345쪽
ν rLq enim opinio dixit quod Christus totus est sub tota hostia ;I i. ' tamen sub qualibet parte hostiae indiuisae est totus: sed
Al xand. hostia diuisa, Christus totus remanet sub qualibet parte. δἰ Ponebat illa opinio exemplum de speculo, quia sicut fracto speculo multiplicantur imagines in partibus speculi, sic post nactionem sacrameli, quot sunt partes, toties est ibi Christus ιλ.Constat autem quod ante fractionem speculi, non erat ibi nisi una imago, Ista autem opinio ab omnibus gra-. uiter impumatur, di ab omnibus consormiter telinquitur .inia omissa, est alia sententia uera & communis omnium doctorum, asserens quod corpus Christi est totum in tota
hostia, di totum in qualibet parte hostiae, in qua suit prius substantia panis; sive hostia sit intςgra, siue diuisa . Nec
per diuisionem aliquid mutatur, circa existentiam corporis Christi. Non enim per fractionem nunc incipit esse, ubi prius non fuit: nec desinit esse, ubi fuit: quandiu species manent in eadem dispositione, in qua sub eis conseruata fuisset substantia panis, si facta non fuisset conuersio. Vnde sicut per diuinam potentiam miraculoSe totu corpus Christi sub tam parua hostia concluditur: ita per eadem potentiam de miraculose, etiam in singulis partibus totum continetur . Et hoc est de intentione domini Innocentii terti, Obrid sic dicentis. Reor, salua fide maiestatis, quod ubi est pa-
consecratus, totum in singulis partibus continetur, &c.' De his Gabriel late super canonem Missae. Similiter & sans' TM. ctus Thomas in suis partibus, ubi quaerit, Vtrum sit totus, Christus sub qualibet parte specierum panis S uini λ Ibi enim ita ingenue fatetur, Et ideo manisestum est, quod totus Christus est sub qualibet parte specierum panis, etiam hostia integra manente, &c. Nunquid ideo corpus Christi est infinities aut pluries in eadem hostia consecrata integra absit. Sicut enim nulla substantia alicuius rei est pluries subdimensionibus propriis, quandiu sua quantitas manet i s. TM. diuisa actu : sic neque corpus Christi sub dimensionibus
panis :& per consequens, neque infinities. Facta autem
c. . v diuisione, toties Christus est in illo diuino sacramento, in quot partes diuiditur sacramentum . Optime dicit Augustinus in quodam scrinisae, Singuli accipiunt Christum D
346쪽
minum, & in singulis pollionibus totus est: nec per singulas minuitur, sed integrum se praebet singulis. Ad exemplum autem adductum de speculo, asisit S. Thomas dc s. Tia. uere, quod quidem non est omnino simile. Ea ratione, quia multiplicatio liuiusmodi imaginum accidit in spe- 'culo fracto propter diuersas reflexiones ad diuersas partes speculi : hic autem non est nisi una consecratio, propter quam corpus Christi est in toto secramento. Haec ille. In hoc enim sacramento substantia corporis Christi est ex ui s. N sacramenti, seu ex ui sacramentalis consecrationis: quantitas autem dimensiua ex ui realis concomitantiae. Ideo corpus Christi est in hoc sacramento per modum substa tiae, idest, per modum, quo substantia est sub dimensioniarbus: non autem per modum dimensionum, id est, non per modum illum, quo quantitas dimensiua alicuius corporis, est sub quantitate dimens tua loci. Manifestum est autem, quod natura substantiae tota est sub qualibet parte dimensioitu, sub quibus continetur: sicut sub qualibet parte aeris est tota natura auris, & sub qualibet parte panis est tota natura mis. Et hoc indifferenter siue sint dimensiones actu diuisae, sicut cum aer diuiditur, uel panis secatur, uel etiam sint actu indiuisae , diuisibiles uero potentia. Itaque corpus Christi non est in hoc sacramento secundum s. ria. proprium modum quantitatis dimensiuae, sed magis secun- .m. dum modum substantiae : sic etiam quod dimensiones propriae corporis Christi comparantur ad locum illum in s cramento, mediante substantia ipsa corporis, non autem mediantibus seipsis. Ex hac una ratione intellecta, facilimum est 'intelligere, quomodo totus Christus est in tota hostia consecrata, & totus in qualibet eius parte.
347쪽
Omissa probat me secundae conclusionis ad quartum articulum , quod ea sit admodum manifesta ,probantur tertia O quaml
Eeunda conclusio huius quArti. articuli pense constat, nec indiget probatione ulla: cum enim species sacramentales panis, & specie, sacramentales uini, sint res realiter distinctae, constituentes pluralitatem quantana, licet ordine quodam : non est dubium quin minus de illis ac de illa sua pluralitate sumat , qui commum nicat in una tantum, quam qui communicat in duabus..zlNec illae res sunt tantum distinctae realiter, quantum adnumerum; illae res, inquam, id est, illae species, accidet tia , & signa; sed ut etiam constat, sunt diuinctae specifice: unde magis confirmatur ipsa ueritas & conclusio secunda, absque ulla dubitatione. Ex qualibet enim multitudine
minus accspit, qui accipit unum, quam qui accipit duo . Sunt autem illa sacra accidentia multa, & distincta: alia panis, alia uini, alia solidi, alia liquidi aut fluidi: alia non nisi manducabilia, alia non nisi potabilia: quantum est de
Conclusioncm tertiam probant satis ipsa uerba in quibus ipsa ponitur, & quibus declaratur. Ad opus enim opera tis pertinent eius fidos, spes, charitas, obedientia , deu
tio, feruor, & inflammatio, quibus communicas aut commmunicaturus accedit ad istud sacramentum mirabile. Ista
autem pro ut sunt actus quidam boni in habente , sunt qua dam merita, &certissima habciat sua praemia; gratiae etiaaut gloriae, si fiant in gratia. Non de condigno stricte, ut
declarat optime Apostolus ad Romanos dicens, Existimo enim quod non sunt condignae passiones huius temporis, ad futuram gloriam ouae reuelabitur in nobis. Sed modo alio, quem idem Apostolus alibi declarat, dicens ad C rinthios, Id enim, quod in praesenti est momentaneum &leue tribulationis nostrae, supra modii in sublimitate aete num gloriae pondus operatur in nobis. Lo etiam modo, quo
348쪽
quo dicit Apost. Bonum certamen certaui, cursum consummaui, fidem seruaui. In reliquo reposita est mihi corona iustitiae, quam reddet mihi Dominus in illa die, iustus iudex. Non est autem dubium, quin ista opera possint
esse maiora uel minora, intensiora uel remissiora, feruentiora uel tepidiora in communicante in una specie, quam in duabus; aut etiam econtra, in communicante in duabus , quam in communicante in una . Meritum nanq; hominis ex opere operantis, & si particulariter etiam respiciat alia; particulariter etiam respicit conatum eius, qui operatur, in credendo, sperando, amando, obediendo, poenitendo , aut aliquid aliud faciendo interius, uel exterius. Et aliquando aliquis cum aequali gratia, maiori, uel minori, conatur aequaliter, magis, uel minus : quia conatus noster in nostris actionibus liberis uel ad illas, pendet a nostra uoluntate. Vnde fit, quod aliquando aliquis homo ad aliquod opus conatur, uerbi gratia, ut quinque; qui potuit, ad idem opus, & in eodem tempore conari ut deacem. Ergo pro gratia, quae datur secundum opus opera iis, non potest dari certa regula pro illis, qui uel sub una
uel sub duabus speciebus communicant. Pendet enim hoc quodammodo a suo eorum merito, astectionibus, actionibus , uel passionibus, & a suo conatu: quae supra modum possitnt esse uaria, maloi a uel minora, ut constat ex dictis.
Conclusio quarta potest etiam probari & faciliter & sus.ficienter, quia illa quaestio, An minus gratiae recipiat cxoperato, qui in altera tantum specie communicat, quam qui in duabus p pro nulla parte sua, affirmativa uel negatiua uidelicet, est per se nota: nec pro aliqua est demonstrabilis demonstratione clara , uincente intellectum sua claritate: nec pro aliqua est de fide Christiana, ut cuctis est
manifestum. Q in potius illa quaestio, stando in rigore
theologico, ad utranque partem suam, affirmativam uel negatiuam, habet rationes probabiles & ualde apparent iuxta qualitatem materiae: & simul habet doctores theologos, atque catholicos, qui de illa uarie opinantur. Ergo il
349쪽
clusio, ex doctoribus, qui uarie opinantur,& rationibus eorum. Partem nanque affirmativam, id est, quod plus gratiae accipiat communicans sub utraque specie, quam sub altera tantum, & per consequens quod minus qui sub altera, quam qui sub duabus, tenent Alexander de Ales msuis partibus, dc Nicolaus Lyranus super Ioannem: atque fortassis alii, de quibus modo non recordor, nisi quantum paulo post domino donante ) explicabo. secundum quod ad istam sententiam profecto magis uidentur esse nonnulli, qui communiter solent adduci in oppositum. Fundamenta huius opinionis sunt, Primum, quia alius effectus uidetur esse cibi, de alius potus: prout communiter sitim potus, famem uero cibus sedat. Vnde quia hoc sanctissimum sacramentum ex illis duabus f ciebus diuersarum rerum, panis uidelicet de uini, integratur & quodammodo perscitur; uidetur quod Saluator noster sub qualibet specie latens, alium effectum & alium spiritalem operatur per aliam de aliam speciem . Secundum, quia utraque species est uere sacramentum, distinctam habens materiam & distinctam formam: & sub qualibet est totus Christus uere ac reali ter, non minus potens, nec minus nos diligens sub specie uini quam sub specie panis, uel e contra. Operabitur ergo in altera, scut in altera: quia nec minus utilis no- his est in alia, quam in alia. Tertium, quia species uini post consecrationem uere est sacramentum, secundu pr priam definitionem sacramenti, ut constat intuentibus ipsam rem, & scientibus ipsam definitionem . Ergo secun
dum regu am communem omnium sacramentorum nouae
legis, sicut habet distinctam signiscationem, debct habere
distinctum ci sectum: quia sacramenta efficiunt quod repraesentant, aut significant. Marium, quia si sacerdos consecrans nihil purusum calicis acciperet , superfluus de inutilis uideretur sibi ille usus: quod tamen nullo modo uidetur dicendum, neque credendum. intum , quia si
aliquis Apostolus in triduo post domini expirationem in
cruce, & ante eius resurrectionem, in pane Suino consecrasset, tunc reuera sub specie panis csset solum corpus cudiuinitate,&sub specie uini esset solus sanguis sine corpo
350쪽
re, sicut erat effusus, cum diuinitate tamen, suo modo.
Constat quod tunc sub neutra speci esset totus Christus, sed corpus eius estet sub specie panis, & sanguis eius seu cruor esset sub specie uini: constat etiam quod quaelibet illarum specierum csset uerum lacramentum, & quaelibet haberet suum effectum ratione rei contentae, quia non esset maior ratio de una, quam de alia. Ergo simili modo & . nunc, quando totus Christus est sub qualibet: quia existen-- titia totius Christi non debet tollere sacramenti emcaciam, ' sed ponere, uel augere, uel saltem non minuere. Ista sunt potissima fundamenta, quae solent ficti ad partem affirmativam quaestionis, secundum quod illam tenent Alexander de Ales, Nicolaus Lyranus, & alij, de quibus postea. Pam Ορ-o x. tem autem negativam tenet Gabriel Biel super canonem Missae, atque Ruardus Tapper in explicatione articulorum obuemi' facultatis thcologicae uniuersitatis Lovaniensis. Dicit enim lict. . Gabriel, Cum uero in processu temporis charitas refriguit
se tepuit in fidelibus, potuit Ecclesia rationabiliter subtra- M.'
here laicis calicem sanguinis Christi; maximὰ cum nullum tureas. profectum per hoc auferat Ecclesia a fidelibus: quoniam uirtus & efficacia huius sacramenti non dependet a speci bus illis uisibilibus, nec una, nec ambabus: sed a rebus
contentis sub speciebus. QSae ita sunt sub qualibet specie seorsum, sicut sub ambabus; nec plus sub ambabus, quam sub una. Emcacia & prosectus proueniens ex sumptione sacranienti sub una specie, tantus est , sicut ex sumptione sub
utraque. Sacerdos uero, qui offert in persona totius Eccle .siae, pro se, & clericis, & laicis, & maducat atq; bibit, ut sic repraesentatio persectae resectionis expresse significetur futura: pro cuius adeptione sacrificatur in uia. Et si quando desceret personalis deuotio in saccrdote celebrante; nunquam tame descit deuotio si, ita Ecclesiae, in cuius persona agit ostici u. caueri etiam possunt a saccrdote celebrate faciliter, caeteri defectus supra notati. Haec ille. Ruardus Ruri Tapper cum uidisset illa fundamenta alterius opinionis, quali istam opinionem Gabrielis magis probet, iuxta illam determinando dicit, His tamen non obstatibus, cum idem