장음표시 사용
451쪽
Agitur latius de effectibus huius dium sacramenti, deque eorumhnpediis ratis. CAP. V III.
Iximus paulo ante summatina de estectibus huius augustissimi sacramenti, breuiter tamen , quia ad alia properabamus, quae iam diximus: nunc autem, quia res est grauissianaa, placet adhuc & de illis dicere latius. Optime S. Thomas quoad effectus huius sacramenti dixit nonnulla, Primum, quod per hoc sacramentum consertur gratia. Secundum, quod essectus h ius sacramenti sit adeptio gloriae . quandoquidem ita legimus, inui manducat hunc panem, uiuet in aeternum. &constat ipsam uitam esse, non nisi per gratiam & gloriam. Tertium, quod percipientes hoc sacramentum bene dispositi atque contriti, ueniam & remissionem peccatorum consequuntur: de qui est in peccato mortali, cuius con scientiam & affectum non habet, qui insuper iste primo non filii sufficienter contritus, sed deuote & reuerenter accedens , consequetur per hoc sacramentum gratiam ch ritatis, quae contritionem perficiet, & remissionem peccati . Giamim, quod cum res siue ei ctus huius sacramenti sit charitas, non solum quantum ad habitum , sed etiam quantum ad habitum, qui excitatur in hoc sacramento, utique hoc sacramentum & uenialia delet, & mos talia cauet. Charitas enim minuit concupiscentiam, Nactus eius habet seruorem. Q intum, Hoc sacrametatum exui quidem sacramenti directe habet illum effectum, ad quem est institutum. Non est autem institutum ad satis faciendum, sed ad.spiritualiter nutriendum per unionem ad Christum N ad membra eius, sicut & nutrimentum untitas nutrito: Sed quia haec unitas fit per charitatem, ex cu ius seruore aliquis consequitur remissionem non solum eulpae, sed etiam poenae: inde est quod ex consequenti per quandam concomitantiam ad principalem estebuni,h mo consequi r remissionem punae, non quidem totius , sed secundum modu suae deuotionis, & seruoris. Sextum,
452쪽
qudd per hoc sacranientum praeseruatur homo a peccatis futuris quodammodo. Hic est, ut inquit Dominus, panis de coelo descendens, ut siquis ex ipso manducauerit , non moriatur. Quod quidem maestastum est , non intelligi de morte corporali. Ergo intelligitur quod hoc sacramentum praeseruet a morte .irituali, quae ust peccatum, siue per peccatum. Cum enim per Eucharistiae sacramentum, quo Deo coniungimur & passio ipsa Christi significatur , intus animo homines roborentur, & exterius Omnis daemonum depellatur incursus, eo praeseruari homines a futuris criminibus certum est. Sacra Eucharistia ut sacramentum & s erificium, prodest quidem sumetitibus: non sumentibus tamen prodesse potest per modum sacrificii tantum. Ad pisniorem autem intelligeritiam praedictorum ita bene dictimus, estectus huius mirabilis sacramenti debet aut potest considerari multis modis. Frimo quidem & principaliter ex eo quod in hoc sacramento continetur , quod est Christus. qui sicut in mundum uisibiliter ueniens , contulit mundo uitam Matiae , secundum illud, Gratia & ueritas per Ia x v is Christum facta est . ita in hominem lacramentaliter ueniens, uitam gratiae operatur, secundum illud, Qui manducat me, uiuet propter me. Vnde & Cyrillus ducit, Vivificativum Dei uerbum, uniens seipsum propriae earni, secit ipsam niuificatium a decebat ergo eum nostris quodammodo uniri corporibus per sacram eius carnem di preciosum eius sanguinem: quae accipimus in benediactionem uiuificatiuam in pane de uino. Secundo, consideratur ex eo, quod per hoc sacramentum repraesentatur,
quod est passio Christi. Et ideo essectu', que passio Christi fecit in mundo, hoc sacramentu facit in homine Vnde super illud, Continuo exivit sanguis N aqua, dicit Chrysost. ita hinc suscipiunt principia sacra mysteria, cum accesseris ad tremendum calice, ut ab ipsa bibiturus Christi costa, ita accedas. Vnde &ipse Dominus dicit, Hic est sanguis
meus, qui pro uobis effundetur in remissionem peccatorum . Tertio , consideratur effectus huius sacramenti ex modo, quo traditur hoc sacramentum, quod traditur per modum cibi & potus. Et ideo omnem e num, quem cia
453쪽
. et De Coena, ct Calice Domini
bus & potus materialis iacit, quantum ad uitam corpor .lem, quod scilicet sustentat, auget, reparat, & delectat: hoc totum iacit hoc secrametum quantum ad uitam spiria tualem. Vnde Ambrosius dicit in libro de sacramentis, Ambrs M. Iste panis cst uitae aeternae, qui animae nostrae substantiam fulcit. Et Chrysostomus dicit super Ioanem, Constat nobis desiderantibus & palpare, & comedere, & amplecti. Vnde & ipse Dominus dicit, Caro mea uere est cibus, &languis meus uere est potus . Maarto consideratur eis ctus huius lacramenti ex speciebus, in quibus traditur hoc, lacramentum. Vnde Augustinus ibidem dicit, Dominus noster, corpus & languinem suum in eis rebus commendauit, quae ad unum aliquid rediguntur ex multis. Nanque aliud, scilicet panis, ex multis granis in unu constat: aliud, scilicet uinum , in unum ex multis acinis confluit. Et ideo ipse alibi dicit super Ioannem, o secramentum pietatis, o signum unitatis, o uinculum charitatis. Ex His autem quatuor considerationibus, si quis aduertat, constabit satis efficacia huius secramenti, atque quos, quot, quales s
di quantos essectus habet.. impedit autem profecto istos mirabiles effectus in su- , . , scipiente, quidem omne peccatum mortale, cuius suscia.. piens habet affectum aliquem habitualem, actualem, uel virtualem: quia omnis ita suscipiens, iudicium potius sibi manducat & bibit. Sed quid de uenialibus peccatis, aut deuibus, sine quibus mor is ista uita non ducitur Z Q uvad uenialia praeterita, aut etiam praesentia alia ab act lidistractione, omnes conueniunt, asserentes quod millime
impediunt. Sed quid de actuali distractione mentisὶ Sanctus Thomas in scriptis tenuit augmentum gratiar impediri sata, ex impedimento actualis conuersionis animae ad Deum, ac sentiebat, quod idem est tempus sumptionis mPan. 2 cramenti, S tempus augmenti gratiae: quia illud idem con
stat esse tempus transformationis actualis animae in Deum.
. . Postea uero in partibus idem doctor sanctus alio modo sen NM tiens, latetur quod distractio actualis metis, impedit quiadem illum effectum huius secramenti, qui est actualis re-
η i... sectio spiritualis dulcedinis: non autem impedit illum esi
454쪽
ctum , qui est augmentum habitualis gratiae uel charitatis.
Caietanus autem commentator eius in multis locis tenet,
aut prosecto magis uidetur tenere quod actualis distractio minaria etiam impedit augmentum charitatis habitualis, saltem pro eo tempore: & de hoc loquitur in multis locis, semper T
stondetur aduersariorum Obsessioni ductae ex facto chrini se ara. 3.' uatoris nonra, nimirum quod Apinolos communicauit sub . Miraque specie: quasi ex illo facto, tanquam exemplo debeas Ecclesia communicare sub utraque totum populum Chrissi ' num, etiam laicos . CAP. IX.
os non obligant ad factum uel opus aliquod, Christi facta, sed Christi praecepta. multa enim ipse fecit, ad quae non nos obligauit,
ut infirmos curare, mortuos suscitare, Malia: atq; E contra, ad aliquid ipse nos obligauit, quod ipse non secit, ut poenitere. Minimὰ naque ipse poenituit, quia non habuit unde poenia
teret ;& tamen praecepit nobis poenitere, dicens, Poenitemini & credite Euangelio. Poenitentiam agite, appropin- Naub quavit enim regnum coelorum. Nisi poenitentiam habueria Luca t 3.tis, omnes simul peribitis. Secundo, quia illud factum c munionis Apostolorum, nullo modo potest esse exemplum ad communionem omnium laicorum : tum quia dum Saluator communicauit Apostolos de calice sub specie uini, iam illos secerat sacerdotes, dicens, Hoc facite in meam , commemorationem. Constat hoc ex ordine literae,& ita intellexerunt semper grauiores doctores: tum quia certissimum est iam Apostolos esse Apostolos: iam erant de parti- culari familia & speciali collegio, pro quibus dominus soluit tributu, & cum quibus tantum, non cum aliis, Paschalem agnum comedebat, & iam a multis diebus Apostolos appellauerat, & ministerium piscationis hominum promiserat. Tertio, quia si hoc factum faceret exemplum, illud magis esset ut Ecclesia nullo modo laicos communicaret , nec sub utraque, nec sub altera specie . Etenim Saluator quando in coena istud diuinum sacramentum instituit,
455쪽
non publice sed in secreto, non in domo communi, sicut est Ecclesia materialis, sed in domo priuata, nec laicos aliquos, sed Apostolos sacerdotes & stricte familiares comunicauit: quo tempore, & in qua ciuitate multos alios . habebat amicos, discipulos, Christianos. Q arto, quia nec dominus aliis quam suis discipulis, quos sacerdores ordinauit, legitur sacramentum sub duplici specie porrexisse. mi in immo e contra multi doctores sancti fatentur, Saluatorem nostrum apud Emaus illos duos discipulos suos non Apostolos, solum sub specie panis communicasse: ita uerba Euangelii magis explicant, & ita doctores sancti, 34- atque graussimi docuerunt. Textus Euangelii sic habet, Et
factum est, dum recumberet cum cis, accepit panem,&
benedixit, ac fregit, & porrigebat illis. Et aperti sunt oculicorum , S cognouerunt cum, & ipse evanuit ex oculis e
riim . Constat ex istis quod Saluator ita egit hyc, sicut in coena. lices non exprimantur illa uerba, Hoc est corpus meum. & constat quod nulla fit mentio de calice. Sed magis exprimitur, quod sumpto corpore in specie panis, sta- tim aperti sunt eorum oculi, & disparuit Dominus. D
ctores insuper ita senserunt sancti,& sanctὰ, Augustinus inau. i. consensu Evangelistarum ait, Non incongruenter acci-3- pimus hoc impedimentum in oculis duorum discipulorum a Satana factum sitisse, ne agnosceretur I .., v s, & a Christo facta est permissio usque ad sacramentum panis, ut unitate corporis eius participata, remoueri intelligatur imp C. n. dimentum inimici. Chrysostomus super Matthaeum , in 7. opere imperfecto, & Theophi Iactus super Lucam, idem do Thophil. cent quod Augustinus in loco allegato. Sic etiam iam nunc ' -- communiter catholici doctores ci edunt, de exponunt. Ex facto tetitur illo, quo Saluator noster communicauit Apostolos iacerdotes in coena sub utraque specie, nullo modo potest fieri argumentum probans aut suadens quod teneatur Ecclesia Christi, omnes & singulos Christi fideics sub
utraque specie communicare. Immo ex hoc facto Saluatoris nostri magis sumitur argumentum,& satis inuicta probatio ad oppostum; uidelicet ut non teneatur. Firmiter memoriae tcnendum est , ut bene notat ac probat Ga-
456쪽
briel Biel super Canonem de hac materia loquens, Factum Christi non semper inducere obligationem. Multa enim ipse fecit, in quibus nos non tenemur ipsum imitari, ut
constat cunctis intuentibus. Omnia autem mandata eius nos obligant. Sed nos nunc quaerimus mandatum ipsius de communione laicorum sub utraque specie , & non inuenimus et non inuenimus uero , quia non est ; si laret,
mellitur eliditur ue alia aduersariorum obiectio ducta ex eo Detu e per uetusta Ecclesia primitiuae: obiicitur ue contra illam per uetuna altera consuetudo communicandi sub altera tantum specie,in eade primitiua Ecclesia usurpata. CAP. X.
D aliud obiectum, quo nobis obiiciunt,quialconsuetudo antiquissima Ecclesiae , quam seruauit Ecclesia primitiua Corinthiorum,& secundum quam instituit Apostolus Paulus Corinthios ut bene communicarent , comunicabat omnes sub utraque specie, etiam laicos: quasi ideo non liceat Ecclesiae Christi contra illam consuetudinem agere, aut laicos a communione sub utraque specie remouerer tanquam illa consuetudo sit, aut de claret esse praeceptum diuinum de laicorum communione seruanda rub utraque specie . respondemus per duas conclusiones, alteram affirmativam, alteram negatiuam. Ammimatiua est, Illa consuetudo quadiu non habuit inconu niens, nec filii interdicta per aliquem habentem auctori-.tatem interdicendi, fuit bona, iusta, sancta, laudabilis. Negativa est, Illa consuetudo non dicit per se, nec per a cidens de ea re esse aliquod praeceptum diuinum et nec aliquo modo probatur esse praeceptum diuinum de illa, ex illa , aut ex aliquo, quod Apostolus dixerit circa illam , uel alibi. Affirmativam conclusionem probamus per seipsam, quia cum illa consuetudo fuisset de re iusta, sancta & bona,
ut constat, sequitur eam talem esse, quadiu nec interdicta fuit, nec aliquod inconueniens habuit. Probamus autem
negatiuam, nonnullis rationibus di manifestis, & lassicie
457쪽
R 6' . tibus. Primum . quia nulli bi legimus, nec ex aliquo habe-
imus, quod ipsa consuetudo dicat de seipsa, nec Paulus de illa, quod illa consuetudo est de iure diuino praecipiente ita feri. Seruauit enim illa consuetudo factum, sed non dixit illud esse diuinum praeceptum: sicut multa alia reperimus a temporibus Apostolorum seruata, quae dicimus quidem bona, iusta ,& sancta, sed non a Deo praecepta. Apostolus; etiam nihil aliud facit de hac re, nisi quod narrat Corinthiis quemadmodum sub duplici sipecie Christus hoc sacra-t.Cm .i i. mentum instituit, dices, Ego enim accepi a domino quod N tradidi uobis, quoniam dominus I s , V s in qua nocte tradebatur, accepit panem S gratias agens , dic. Et post, Similiter & calicem postquam coenavit, dicens, &c. Deinde quia usus, seu consuetudo aut mos fuerat Corinthiis subduplici specie communicare, quem ritum, quantum legimus, ipse non introduxit sed permisit, cum in nullo esset ea consuetudo contraria Euangelio; ipsos exhortatus est , ut communicarent in memoriam dominicae passionis, & ut quilibet communicaturus probaret seipsum prius, dicens, liniotiescunque manducabitis panem hunc & calicem bia hetis, mortem domini annunciabitis, donec ueniat. Probet autem seipsum homo, & sic de pane illo edat, & de calice bibat. Vnde ibi nihil aliud facit, nisi quod factum narrat, quo Dominus istud sacramentum sub utraque specie constitvir: & ipsos Corinthios sub utraque specie communicantes docet, quo modo communicare debeant.. Aut
ostendat aliquis, ubi dicat Apostolus communicandos so- a. re laicos sub utraq; specie, de iure diuino. Secundo, quia& nos similiter habemus consuetudinem antiquissimam seruatam semper etiam inprimitiua Ecclesia, Hierosolymis, temporibus Apostolorum, Petri, Iacobi, Ioannis, &aliorum, communicandi populum sub altera specie tan- Actu.a. tum. Sic enim legimus in Actibus Apostolorum, QSi ergo receperunt sermonem eius, baptietati sunt, & appositae sunt in die illa animae circiter tria millia. Erant autem perseuerantcs in doctrina Apostolorum, di communicatione, &fractione panis, & orationibus. Ecce ibi legimus de omnibus credentibus, qui erant Hierosolymis illis primis die- .
458쪽
i bus cum Apostolis, quod perseuerabant in doctrina Apo-: stolorum , in communicatione, & in fractione panis . ciso
loco expositores catholici, etiam antiquiasimi, per communicationem aut fractionem panis, intelligunt communionem sacram; & nulla prorsus mentio ibi habetur de c5- municatione, fractione, aut diuisione uini, sed tantum panis. Naque ubi dicitur, tu fractione panis. Glossa, ut ex- σύ. ponit Magister in scholastica historia, dicit, id est, Eucharistiae. Ita & doctores sancti antiquissimi de sacram ei to Eucharistiae subsola specie panis loquuntur, nihil tunc
dicentes de specie uini. Cyprianus in expositione oratio- cnHiis. nis dominicae, illud uerbum, Panem nostrum supersu, I nati ur. stantialem, interpretatur corpus domini. Sanctus Ignatius, qui fuit Apostolorum temporibus, & Augustinus ad Avus . Honoratum, solum de corporis communione loquuntur. Din. 8 Ambrosius in libro de sacramentis, potissime agit de com Ambro. poris communione. Idem in concilio Nicaeno. Et uete- sardicit. rum conciliorum canones frequenter meminerunt commu- Μ nionis laicae. Sic di beatus Cyprianus scribit ad Antonia- enum Trophimum Episcopum, receptum esse, sed ut tanqualaicus communicet, & non ustirpet locum sacerdotis: licet epiti. a.
in isto loco bene possit intelligi, fuisse illi Episcopo inte
dictant consecrationem. Vt etiam scribit Hieronymus, Dominus apparuit Iacobo, qui dicitur frater domini, Sctulit panem, benedixit, ac fregit, dedit illi,& dixit ei, Frater mi, comede panem tuum, quia resurrexit Filius hominis. Antiquissima est insuper consuetudo, quod infirmis sub altera tantum specie sacramentum hoc fuerit ministratum , regulariter suo specie panis, & quando per oris, Einrita siccitatem speciem panis deglutire non poterant infirmi, Toluam x sub sola uini specie sanguis ministrabatur. Eusebius narrat Lib 6 bis . de Serapione, quod per puerum sacerdos aliquid miserat Eucharistiae , quod ori eius infundebatur. Resert etiam ex
epistola beati Dionysii Alexandrini, quod presbyter, qui ob infirmitatem uenire non poterat, paru Eucharistiae puero,qui ad se uenerat, dedit, quod infusum iussit seni praeberi. Iudicabat enim illi patres,nemine sine sua culpa fraudandu esse sacra Eucharistia: & sic,si per infirmitate corpus d
459쪽
mini sumere non poterant , ministrabat sanguinem Domini sub specie uini,in noc utetes libertate Ecclesiae relicta,& sibi concessa potestate, in his, de quibus nihil disposuit Dominus. Gregorius iesert in dialogis Agapitum Papam communicasse quendam mutum N claudum de corpore Domuni , nulla facta mentione de Calice. In concilio Renen. uetitum est, ne laici deserant corpus Christi ad infirmos, &in concilio Vuormacim. praecipitur omnibus parochis, ut semper in promptu habeant corpus Christi pro infirmis. Ambrosius testatur de Satyro fratre suo, qui corpus D mini secum in naui habuit: de quo non est credendum, quod si e secum in naui portaret sanguinena sub specie uini. Chrysostomus, uel auctor operis imperfecti, credit Pa luna nauigantem consecrasse de manu sua Lucae S aliis discipulis sacramentum hoc in specie panis tradidisse. Leo primus, ad extinguendum errorcm Manichaeorum, praecepit, ut omnes sub utraque specie communicarent: ex quo constat , consuetudinem tunc fuisse laicis sub altera tU- tum specie communicari: Alias, ut quid communicationem uib utraque de nouo praeciperet. Gabriel Biel super Canonem de hac consuetudine communicandi laicos sub altera tantum specie, dicit uere & constanter. Nequeusus ille sub una specie communicandi nouus est, sed antiquus; di tanti temporis, quod ipsius initium neque est in memoriis hominum, neque in scriptis doctorum, nec in annalibus scribentium reperitur. Pius decimus suit Papa post beatum Petrum, ut refert Augustinus in epistola ad en
rosum. is prouidit de faciendis, si per negligentiam sacerdotis aliquid sanguinis super terram stillasset, & nihil disposuit, si id per negligentiam laici feret; satis indicans,
non esse tunc consuetudinem Romanae Ecclesiae communicare laicos de Calice. Alioquin non neglexisset prouidere in culpa laicorum, sicut non neglexit prouidere in culpa aut negligentia sacerdotum : praesertim cum illa stillatio frequenter posset uenire ex Iaicis, & forte frequetius quam ex sacerdotibus. Rursus si populus olim ruisset apud nos communicandus etiam sub specie uini, necesse erat ad hoc parati uasa magna, di qua sufficerent ad tantam populi
460쪽
multitudinem communicandam . Quomodo igitur de his uasis consecrandis, lauandis, tangenisque, nihil statuisset Ecclesia; quae tam solicite de altari, pallis, uestibus, uestibus sacci dotalibus,& calice ordinauit Z Signum manifestum , quod illo tempore non communicabat populus sub utraque specie. Sic S. Thomas dicit, Est multarum Ec- s. Tho. clesiarum usus, in quibus populo communicanti datur co
pus Christi sumendum, non autem sanguis, id est, sub spe- l ii.
cie panis, non sub specie uini. Alexander de Ales qui no- Misaia. nullos annos, ferme triginta, ut quidam uolunt, ante san--Atra. ni Thomam scripsit, in laudem & probationem consuetudinis communicandi non sacerdotes sub altera specie ta- tum, narrat factum ni iraculosum ti memorandum, dices,
ibusda religiosis petentibus de instantibus, ut sub utraque specie sumerent sacramentum, sacerdote quodam pio cantante, cum faceret hostiae fractionem, concauum patenae totum uitana est repleri sanguine. Ad quod obstu-iuerunt ipsi circunstantes: sed cum coniungeret partes h iae, totum ullam est reintrare. Et sic petitioni & tent tioni illorum fuit penitus satisfactum. Haec ille. Ecce iam
tunc multis annis ante concilium Constantien. consuetudo suit communicandi non celebrantes sub altera specie. Illam consuetudinem probauit Dominus facto illo miraculoso: & petentes communicari sub utraque, stante illa coi suetudine, uocat Alexander tentatos. Augustinus etiam
in suis consessionibus narrat de sancta Monica matre sua, libra. quod cum in die Pentecqstes esset resecta resectione illius panis, qui de coelo descendit, post sumptionem sacrameli, tanta satietate repleta fuit, quod per diem & noctu absque omni corporali cibo perseuerauit. Ecce quantu uerba osten 'dunt, solum uidetur meminisse, de sumptione Christi sub altera specie. In eodem loco narrat, etiam eandem Christi ancilla accepisse sacramenta in die S. Cypriani; de iterum . .. Aiuod cu apud hostia Tyberina infirmaretur, sacramenta fi- cliter petiuit ; quasi mentione faciat. de duabus speciebus, in eo quod bis dicit, Sacramenta. Significant aute ista uerba August. utrunque modum communicandi eo tempore