장음표시 사용
131쪽
LIB. Iair χ A R T. LOGICAE de porticu Salomonis es. Interim cavendum est, ne libertate hac abutamur, aut ad omnium contermum , in quod virium incidunt ad Iescentes, dum liberi in philosophando videri volunt; aut ad contemtum divinarum scripturarum , qualem licentiam & libidis
nem potius De istae promovere conantur: utrumque enim contra rectum rationis usum
est , quod suis locis commodius demona strahitur. Itaque non sunt ii Eclectici, sed libidinis suae servi. Scilicet tam errat is, qui omnia Platonis , aut Aristotelis dicta sine ullo examine cynsectatur ; quam qui
item nullo examine repudiat omnia . Nam
de eo , qui adrogantissime brevi humana ratione Dei auctoritati, idest summae rationi insultat , quid ego dicam aliud , nisi Omnem rationem excutere λ Quod qui efficit, is non philosophus, sed ne rationalis quidem est . Recolendum Horatii illud, In vitium ducit cuipae fuga , si caret
132쪽
De ideis , idearumque objectis , rinis. V kr in hoc libro complexi sumus ad quinque tum ma capita referri possisunt. I. De idearum natura & origine a. de idearum generibus de erroribus, quos idearum occa sione admittere possumus q. de idearum realitate. 3. de idearum obiectis, seu de rebus,& de multiplici rerum studio s de idearum signis, quibus illae cum aliis communi canintur, seu vocabulis. Refert haec omnia intellexisse eum, qui praecepta veritatis investigandae est rite docendus , ne ei deinceps non solum in vocabulis sed in usu quoquerarum ipsarum haerendum sit. C A P. I. De ἰdearum natura, ct origine .
f. r. NTOn ego subtiles Metaphysicorum 1 l hoe in loco quaestiones seram: H histo.
133쪽
it 4 A R T. L o G I c Aghistoriam tantum scribam, ne tirones ulte. rius progredientes vocabulorum ignorantiam Cretur. Mea graecum vocabulum est, idque a verbo ει tyω, idest video, &, quod antiqui dicebant Latini, specio. Latme dicere possis imaginem , speciem , simulacrum . Philosophi vocant ideam , Id quod fit menti praesens dum percipit, aut cogitat, quodque sem. per rei a mente dis inflae, quidem aut ex siem ris , aut posbilis, imago forma quaedam es. Nimirum quum mens nostra res extra sepositas intra se videat , in quam res ipsae penetrare nequeunt; in earum formis, ima pinibus, speciebus , quocumque tandem id far modo . videat necesse est.. q. a. Illud a philosophis disputatur, ideas, seu rerum species, ipsae ne sint percepti nes, an vero imagines quaedam , ut a rebus, ita a perceptionibus distinctae t Ea de re hae seruntur opiniones . r. Quidam opinantur , ideas & perceptiones unum idemque esse , Perceptiones vero esse motiones organorum sensoriorum , & cerebri a a. Alii arbitrantur perceptiones, ac proinde ideas esse actiones solius mentis b) p. alii vero putant distinguendas esse ideas materiales, quas p antasmata vocant , ab id eis intellectualibus ; & illas quidem esse impressones, & concussiones quasdam in organis sensoriis & cerebro factas , has v ro ipsas perceptiones , quibus ideae phan lasticae menti exhibentur. Addunt cuilibet ideae materiali seu phantasticae respondere
ideam intellectualem, & cuilibet intelle.ctuali materialem se . Scholastici philoso-
134쪽
DE IDEIs ET UOCABULIS, IIJ CAP.I. phi ideam materialem vocant impressam De.ςiem, intellectualem vero speciem expressam. Utrumque, quod mireris, propriillime . Sed ti sunt qui ideas ipsas intellectuales velut formas a percepxionibus distinctas concipiunt; ut illae sint rerum imagines, sed intelligibiles; hae mentis aEfiones, quibus illae comprehenduntur, ac conferuntur. a f. 3. Prior opinio animi incorporalita- Expen Iuno rem & substantiam evertit : nam si ut tur pbiloso- ideae, ita perceptiones motus sunt cerebri 'P & senspum ; substantia ipsa animi aut nul- optato. la est , aut totum corpus est. Quum ergo supra demonstratum sit, animam rem esse,& quidem substantiam , a corpore distinctam, omnino falsa haec sententia censenda est . f. q. Altera eum internis animi ipsius opinio.
experimentis pugnax: res enim omnes e tra nos positas non percipimus , nisi ope
impressionum di concussionum harum in cerebro fastarum: ab his quoque impressionibus memoria nostra pendet . Praeterea nullae in nobis, ne intellectuales quidem, nascuntur ideae , quin iis excitati in cere εhro motus respondeant. Tum nullae e citantur ideae rerum sine id eis vocabulorum, seu sonorum quorundam , quibus corpus commoveatur . Quae omnia satis demonstrant, ideas & perceptiones non esse unas easdemque mentis actiones : ita enim si esset, necessarium non esset ideas a corpore aut corporis motionibus pendere,
- f. s. Tandem si ipsae perceptiones sunt ideae , duorum alterum dicatur oportet , aut mentem nostram, quae causa est activari a sua
135쪽
rum opinio probabilior. dearum origo. Prima opiis ni a
Seeunda opinio. Tertia opinio. Quarta opinio.
it 6 A R T. LOGICAE suarum perceptionum , ideas sibi creare , rerum nempe ignoratum formas, quod est incredibile, nisi illa perpetuo divinet; aut ideas & perceptiones simul ab externis causis , Deo , Vel corporibus , excipere, ipsamque in perceptioni hus omnibus merepastis se habere , omnique destitui activitate , seu vi percipiendi , quod animi naturam radicitus evellit. Quapropter verisimilior est Scholasticorum opinio , praecedere in corpore ideas materiales , sequi in mente intel&fluales , aut sibi utrasque esse coniunctas hasque esse perceptionum mas ; nisi hoc inter ignota , quo similius
g. 6. De id earum origine longior est &dissicilior controversia. Ea de re, quae se runtur opiniones , sunt huiusinodi 1. quidam putant ideas esse menti innatas : qui tamen sibi non consentiunt : nam alii omnes ideas , ut veteres Platonici , ScLeibnitius : alii primorum tantum axioma tum universalium, ut Cartesiani quidam , notiones innatas esse opinantur . a. Alii mentem tali vi praediram faciunt, ut positis motionibus t en tuum & cerebri, ipsa sibi ideas creet rebus. a quihus illae producuntur, conformes. Ita Arnal dus, & Wolfius, licet non eadem ratione
moti . a. Alii censent Deum ex occasione motionum corporearum producere in mente ideas earum rerum , quas eam percipere
oportet: Ira Cartesus ipse , Sylvanus Regis , & alii plurimi . 4. Alii existimant mentem nostram Deci uniri κατ' ου meν essentialiter , & in Deo , aut Dei lumine, omnia videre; quemadmodum Malebranchius. 5.
136쪽
DE IDErs ET VOCABULIs. I IT CAP. I. s. Alii tandem rerum omnium ideas a vint sensibus, & meditatione super ideis sensuum 'PM ' provenire docent, illudque vulgatum usurpant, nihil est in intellectu, quod prius non fuerit in sensu . Qui item non sibi conve- opinior sunt . Nam Lucretius vult ex ipsis rebus f t . avolare idola & simulacra quaedam, atque per sensus animum subire . Scholastici docent ideas materiales, seu Deetes impressas,
ah obiectis in cerebro imprimi , hinc ab ἐntellecilia Mente Dinistinitereri illuminari , atque intellectui passivo praesentari, fierique species expressas . Lockius ipsas motiones sensuum & cerebri esse perceptiones &
6. Alii postremo recentiores philosophi, tia. φρ 'licet fateantur omnes ideas a sensu & me 'ρ'' ditatione videri nasci, non dubitant tamen asserere , se non intelligere , qua id ratione fiat. Atque isti , si quid sapio , Jove
3. 7. Quamquam sententias istas ad exa- privia opimen revocare non sit huius loci , factum nio que a me sit copiose in altera Metaphisicae parte iuvabit tamen pauca per summa capita delibare. Principio qui ideas inna- tas constituunt , ii procul dubio nomine id earum non significant impressiones quasdam in cerebro factas p essent enim ideae istae mutabiles , quemadmodum cerebri
ipsus constitutio, & substantia. Nec profecto significant ipsas perceptiones , seu actiones intelligendi r quis enim , qui sibi non sit penitus ignotus , dixerit , omnes perceptiones possibiles simul in animo existitisse ab initio suae existentiae 8 est enim ea solius Dei proprietas. Superest ergo ut dieant, ideas innatas aut . I. esse inclina in
137쪽
D8 ART. LOGICAE tiones & leges mechanicas naturae humanae, quibus nos erga quaedam objecta impellamur: aut 1. clara & distincta iudicia, quorum statim sumus conscii , ac ideas quasdam acceperimus , ut notiones axi matum , Totum majus sua parte , nequitidem simul esse m nou Hse : aut p. nescio quas imagines in antino insculptas , quae eum ad perceptionem quarumdam rerum
f. 8 Jam de primo disputare non est
necesse: nam has inclinationes I. propen insones, si quidem ullae sint huiusmodi omnem vitae usum antecedentes , idearum inuata rum nomine appellare , est turpissime vocabulis abuti . Alterum inutile est in quaestionem adducere: nam illae ideae, eaque iudicia naturalia quidem dici possunt, sunt que, non innata. Tertium minus intelliisgo; nec video, quum Deus creaverit aritismum intellistendi capacem , debuisse etiam in illo objecta, quae inrelligeret , creare ealioquin quum oculos videndo aptos sece rit , debuit quoque in illis creare objecta, quae viderent. Accedit quod horum philosophorum quidam iunt, qui non ideas tantum, sed judicia quoque hunc in modum innata docent, dum notiones primorum principiorum congenitas esse aiunt. Quod est dicere, si reEte accipio, infan res, qui singularia nondum norunt. axiomata uni inversalia cogitare . Non istae nugae sunt eorum, qui quid dicant ignorant Et secunda. f. 9. Deinde certum est, mentem s hi primas & simplices ideas procreare non posse, nisi dicere velimus rerum ignotarum sibi imagines creare posse: quod non tam
potest, quam pictor rei , quam ignorat , pl.
138쪽
DE Iovis ET Voc AB ULu. I I9 CAP. I. picturam . Quae quum sint, licet concedam tur notiones compositas posse sibi mentemessicere, plures simplices copulando , aut etiam ex primis, quas aliunde habet, alias coniectura deducere , aut singularibus elicere universales M incredibile tamen restat sibi etiam primas ideas simplices creare . Qua in re miror Wolfium tantum hammoniae illi praefabilitae dare potuisse ', ut constitueret, omnium, etiam primarum &simplicium id earum , mentem ipsam sibi Caulam elle . Est haec harmonia praestabilita in hoc posita, ut mens vi sua produ-Cae sibi continuata serie omnes percepti Nes , quae respondeant ideis materialibus cerebri, & sensuum, quin ullo modo a corpore in id moveatur: & corpus sibi vi sua omnes motiones suas mentis cogitationibus& voluntatibus respondentes continuata serie producat, quin ab anima impellatur, aut regatur . Eit autem hoc non super certis principiis philosophari, sed divinare. . . f. IO. Tertio , qui putant Deum imme, diate in nobis omnes ideas producere , ii
coguntur fateri. I. Deum producere quoque In nobis ideas earum rerum, ex qui hus adversus Dei Legem commovemur.
a. Nullam in nobis vim percipiendi activam inesse, idest, si recte accipio, nullam animam.
3. Quid est Deum in nobis Ideas producere an enim eli intellectiones & pet-Ceptiones suas animae communicare ρ id esse nequit e quippe quum intellectio Dei sit necessaria & immutabilis . ubicumque est, & tota est, &una, & eadem semper, quod in homine non observamus. An est Perceptiones Omnes in illa treare ex nihi-
139쪽
LrB. II. Eiqiuris . Et quinta.
loὶ nee id esse potest; alioqui mens hominis non esset principium suarum cogi rationum alti garum, ac propterea ne mens quidem Sc substantia, res scilicet per se Constans & intelligens. An est illam ad cogitandum adiuvare ρ sed hoc non est ideas producere, sed quidvis potius. An species
Incorporeas communicare , quae res exhi-heant at hoc , ut acute Beatus Thomas ratiocinatur , necessitatem unionis mentis& corporis dissolvit . Quid enim attinui Gset mentem corpori sentibus instructo copulare ὶ Tandem non hoc in loco quaerimus , quid Deus possit ; nam hoc certe Po test ; sed quid fecerit, faciatque : nec Vero hoc , quod aiunt, constat, nili de prophetis . An vero omnes homines naturaliter sunt prophetae Z Id unus dixit Spinora . g. D. Quarto, qui mentem cum Deo essentialiter unitam faciunt l. videant , ne Spino Zismum indutant, unicamque in Universo mentem, & animam omnia permearitem, qua Omnia vivant, & cogitent a. Cui usui dicent nobis datos sensus ad Mumvirae, inquit Malebranchius: nempe ut vitam servare sciamus : quoniam autem id fieri nequit sine cognitione existentiae rere lationis plurimarum rerum huic cognitioni acquirendae inserviunt sensus . Est
autem ea cognitio omnium nostrarum cognitionum prima; ex ea caeteras derivamus.
Ergo via sensuum in nobis gignuntur primae ideae , in quibus deinde aliae inaedificantur 3. Cur sensus nos decipere isti docent, si nihil sensuum via discimus 'Ia. Quinto qui volunt ex rerum superficiebus idola indesinenter avolare , ii concedere debent, haec idola non esse cor
140쪽
DE IDEis ET UOCABILIS. I 2I CAP. II. rea: alioquin iamdudum mundana corpo-Ta ex oculis evanuissent . Deinde cur tot idola , nempe pene in sinita , nec inter se miscentur unquam , nec se mutuo corrum-Punt, quum oporteat ut alia per alia transeversim pertranseantὸ Sed demus hujusmodi imaginulas a corporibus avolare , qua ratione dicemus eas a nobis percipii an pe Ceptiones erunt motiones cerebri ab idolis excitatae 8 esse nequit . An integra idola mentem subibunt i nec id fieri potest, quandoquidem sunt ea corporea . I 3. Sexto , qui contendunt motiones I rpqn situr sensuum & cerebri esse ideas & perceptiones h 'simul , ii praeterquam, quod omnem substantiam cogitantem Perimunt , asserere debent , aut motiones istas similes esse Tebus , quas repraesentant , aut nihil a nobis certo sciri . Primum manifesto falsum est. Quae enim motiones cerebri colorem repraesentare possitnt i quae figu-TaS , quae res alias , quibus similes nullo mocio esse possunt Z Asserere vero nihil a nobis certo cognosci, hominis est patientia aliorum abutentis. Quae quum sint fatebimur ingenue, nos ignorare, qua ratio ne res extra nos positas percipiamus, .&quid sint ideae & perceptiones nostrae. f. I . Interim ne ullum hinc praeiudicium pro inquirenda veritate nascatur , Putabimus verum, etiamsi fortassis uon sit, omnes ideas nostras partim sentationi, partim & meditationi originem debere . Ex quo hos deducemus canones . Curato ut sensuum experimenta quo plura με ἰ potest , habeas: ut eum mundo rerum, Θ hominam, quo fieri potes diutius, verseris ut acumen