장음표시 사용
341쪽
LIR.Iv. 32a A R T. LOGICAE pliandi, quo tu utaris ad pervidenda, quae solus non facile pervidisses r quandoque etiam discipulus, ut quae scribit ad rationis lancem perpendas , emendaturuS , si minus recta. Uno verbo, sic magni etiam Auctores legendi, ut duces Jc occasio sint philosophandi, non ut domini, quo vel iamus nolimus invitos trahant, aut dormientes rapiant.
C A P. III. D. Auctoritate Diυina . ,
Quas neeeL 1. R Uctoritas divina constat quum tiris ut quis Deus docet . Tria autem sunt
di. i ri '' uti necessaria , uti quis divina auctoritate uti possit. possit. I. Nam constare ei debet Deum Imquutum esse : & a. quaenam sint Dei verbara . & qui verborum sensus . Quorum trium quodcumque ignoretur , omnis divinae a noritatis usus perit. Ad' primum quod spectat, Deus potest homines alloqui pluribus
viis r via mentis: via phamasiae : via sensuum, aliisque , quas ignoramus. Via meruis loqui. tur quum cogitationes suas mentibus nostris communicat: nam quum Deus sit pura
mens , nihil vetat , mentibus nostris ita uniri , ut cogitationes & voluntates suas nobis aperiat, etsi sortassis, qua id fiat ratione, ignoremus. Via pharaasiae , vel albcuius rei imaginem in cerebro nostro exciatando nobis vigilantibus, vel somnia diυi
m a mee tria , quae sequuntur capita , omitti ab iis Aosunt , qui Theologia operam datur. non surae in eorMm enim Maaiam I pia Dra.
342쪽
DE Usu AUCTORITATI s. 323 CAP. III. immittendo. Hoc modo pluries Deus Pro phetis Hebraeis loquutus est . Via tandem sensuum pluribus modis , quorum duo sunt praecipui, per aures, & per oculos nempe aut verba seu sonos articulatos producendo' in auribus nostris , qualis legitur loquutus Patriare his Hebraeis: aut signa aliqua oculis objiciendo , quibus voluntates suas exinplicet , qualia erant flamma de Coelo deis scendens , & victimas consumens , lumen in aere aut alibi rutilans, similia. Ad quem
autem horum modorum pertineat loquutio
per Urim, & Thummim. difficile dictu est. Sunt qui purant Urim & Thummim suis
lapides , qui pectorali Summi Sacerdotis adfixi erant, in quibus tribuum Judaicarum
nomina erant Inscripta , quorum literis Deus summo Sacerdoti signin caret, quid vellet . Alii opinantur suisse instrumentum sinnuosum rationali Summi Sacerdotis alligatum , unde Deus consultus verba fund
hat a) . At aliis placet Deum per ipsum Sacerdotem , quem amabat , verba sudise
f. a. His aut smilibus rationibus Deus stu; se;=ὲ homines alloqui potest . Qui autem scire possit ut tum vult , loquutus ne si Deus , is primum Deus sit i
Ecclesiam eonsulere debet , a qua di Dei quμ με verbum, & sensus accipienda sunt. Deinde qui ea de re philosophari vult,quod efficere Theologi debent, quod officium est pervidere, quemadmodam fides piis opi utetur, σadυersus impios defendatur, ut Augustinus docet,ut ne specie divinae doctrinae aut a se,aut X a ab a) Denterus lib. 3. de legibus Hebraeoram
343쪽
Qua ratione scire possumus Deum sensuum vianos alloqui.
24 ART. LOGICAE ab aliis decipiantur,necesse est utantur vel eo scientia, vel sensu, vel auctoritate, vel ratione. Utimur conscientia ' sensu , quum nobis loquitur immediatae, vel intrinsecus, vel extrinsecus . Et ad conscientiam quod spectat qua utimur, quum Deus loquitur via me ris, aut via phantasiae tum credendum est, Deum nos alloqui, quum modo insolito ita mentem nostram , aut phantasiam afflari ,
eique cogitationes insolitas, divinas, sanctas affundi persentiscimus, ut ad eas producendas nos nulla opera nostra concurramus. Itaque si quis hac via experiri velit, utrum a Deo ametur perpendere debet
omnem notionum suarum originem & seriem , atque Iunc statuere a causa aliqua superiori se agitari, quum clare agnoscit, earum cogitationum , quas animo volutar, nec se , nec externa ulla oblecta caulam esse posse, cave reque ne se aut phantasiae vires , aut nimium desiderium , aut temperamenti intemperantia fallat.*. 3. Sensu vero scire possumus Deum nobis loqui , si is verba ad aures nostrassundat, aut alia signa suae voluntatis oculis, aliisve sens bus objiciat. Ita Ada. Casenus, Noemus, Abrahamus, Moses, aliique, qui ore ad os cum Deo loquebantur a , certi erant de divina loquutione . Caeteruiri quum doceant Scripturae esse Daem nes , qui nobis illudere possunt , sintque inter ipsos homines plures e diabolorum seu tenta rorum & impostorum genere, ad bibenda est in consilium ratio ut scilicet
a) Quamquam cum Dei Anselo loquutos, fiant qui veris milibus putant, in primis B. Au- susinus .
344쪽
DE UsD AUCTORITATI s. 323 CAP. III. diligenter examinemus commotiones a Io Curione illa in nobis excitatas , sententia Sipsas , quas loquutor nobis communicat , scilicet sanctae ne sint & honestae , necne: Verae an falsae : cum reliqua revelata divinitus doctrina consentientes,necne:Signa porro, quae loquutor, ut sibi credatur, praestat. Uno Verbo, quemvis potius credendum est nobis loqui, quam Deum, nisi certo constet, alium esse non posse, nisi Deum. Cautos enim nos humanae, & daemoniacae imposturae secerunt, resque est tanti momenti, ut nulli bifravius erretur . Et haec quidem , quum
3udicandum est , num Divinitas nobis i quuta sit. 3- Φ, At si per alios nobis loquutus Deus Ux homi- dicatur , ad auctoritatem simul & rationem 'eti'. '. .: confugiendum est . Nimirum quum plurimi dum in ve docti, perspicaces, minime creduli testan. bis Dei di-xur , se Prophetam aliquem audivisse , in F ''-' eo omnia signa divinitatis observasse , &omnibus examinatis comperiisse , nullam sibi imposturam suhfuisse e tunc perfrictae frontis fuerit assensum denegare . Sed ratio quoque & eritica adhibenda est in subsidium. Scilicet primum observandum , quo tempore hoc accidisse narratur , & qua in igente, qualesque erant homines eius tem ris , culti & perspicaces , an inculti , superstitiosi, facile creduli r a. an eius, qui Dei nomine loquutus est , intersuit aliis Imponere , aut alias imposuerit o 3. quae sint illa quae Dei nomine praedicavit : q. quibus signis missionem suam confirmavit. His omnibus sal sitatem Athorani detegimus. Nam Arabes , quos in novam superstitionem induxit Muhammedes, inculti erant,
345쪽
LIB. Iva Ut ratione, in primis prophetia. Propheti solius Dei
326 ART. Loo 'CAEamhitiosus, magnusque fallaciarum artifex rporro fabulas & contradictoria plurima d euit , & nullis signis missionem suam conis firmavit . Evenit hoc ipsum saepe inteest vestres homines, quemadmodum ex viatoribus discere licet. f. 3. Ratio autem, quae nos certos sa-eere potest, aliquem Dei spiritu loquutum, a Prophetiis potissimum & miraculis desumitur, quae sunt duo propria Christianae Religionis argumenta,& fundamenta,ut Origenes dicere solebat. Prophetiae nomine intelligo
praedictiones reriam,quae nou dum isnerunt,quum praedicuntur , quaeque neque a causs naturalibus , neque a praesente rerum satu prae videri possunt. Nam quae aut ex causis naturalitas praesciri possunt , veluti suturam Lunae eclypsim , ubertatem fructuum; aut ex praesente rerum statu, qualis Cicerqnis praevisio de interitu Reipublicae Romanae ei vilibus bellis iamdiu dilaceratae a , Pr
phetiae nomen non merentur, nisi constet, non ita esse praevisas . Verae autem pro
phetiae character est , si ea opere sit eominpleta, ita ut praedicta fuit. f. 6. Quoniam igitur vera prophetia est
earum rerum praedicito, quae neque a causis naturalibus, neque a praesente rerum statu
praevideri possunt ae per visae sunt, g. v.) &vis ista praevidendi solius Dei est , uti in
Theologia naturali demonstramus; inde sequitur, has praedictiones a solo Deo fieri posse; adeoque eos homines , qui audacter has praeci ictiones faciunt, quae ad amussim implentur , theopneustos esse , seu divinos . Quo potissimum argumento probamus ii-bros a Cornel. Nep. ia AAἱco cap. Io.
346쪽
Dg Usu Aue R TATIs. 327hros veteris Testamenti esse divinos. Qua de re copiose disputo in Elementis Theologiae naturalis parte tertia. Legi potest& Huetius in Dem. E ang.
g. 7. Illud sortasse dicet aliquis : quum in Mundo nihil fiat sine causa, aut sine
ordine, omnes causae, & omnes essemas Mundi concatenati sunt inter se : adeoque quemadmodum sunt in natura qui pauc rum causarum & effectum concatenationem
praevident, alii qui plurium; ita etiam es se possunt, qui longissimam causarum &effectuum seriem praevideant, & praedicant ; qui tamen theopneusti non lant.
f. 8. Sed isti in loeum difficilem. &
qui ad hane disciplinam non pertinet, nos adigunt. Primum igitur responsum sit, inter homines constare iam , capacitatem mentis humanae . ad ea futura, quae libera di contingentia vocantur, se non extera dere, adeoque ea non posse confidenter, &πere praedicere, idque non semel, sed constanter. Quod vero pertinet ad alias mentes, ignoramus sane, quousque earum per spicacitas extendatur ἰ itaque non facile credimus eas a Deo missas, ex hoc solum,
quod quaedam futura praedicant ; verum miraeula quoque exigimus . Sed , ait aliquis, fieri posse,ut Daemon aliquis hominem invadat & per eum loquatur, ac miracula faciat. Respondeo, bonus ne fingetur hic, an malus Si bonus non faciet imposturas, neque idcirco eius ope homo nomine Dei loquetur, quum a Deo non afflatur . Si malus, x. Ex doctrina & moribus hominis loquentis fatile detegetur: a. non poterit talia miraeula iseere, quae homines in errores
An futurae rerum series Praevideri ab hominiabus possint, di quaenam Diuiti od by Cooste
347쪽
get 8 ΑRT. L o G I C At saltem etiam si portenta quaedam dare posisit, non tamen patitur Dei providentia, ut huiusmodi imposturae diu lateant, ita ut magna generis humani pars in errorem circa religionem inducatur . 9. Iam vero quod de ordine rerum dictum est β. 7. quamquam , ut dixi, ad sublimiores disciplinas pertinet; tamen qua Ie si summatim explicabo. Non dubitamus, quin omnia individua Mundi prael riti , praesentis, futuri, ita inter se conca renata snt, ut perfectam harmoniam & ordinem faciant. Sed totus hic ordo univerinsalis ex infinitis pene aliis seriebus,& ordinibus compactus est, non secus atque magnus aliquis funis ex pluribus aliis sunt culis, aut magna catena ex catenulis aliis. Particulares autem istae series etiam ex
simplicioribus aliis constructae sunt. Pra terea & totus ordo, & peculiares illae series ac catenulae spectari possunt vel in tota Mundi duratione, vel in parte aliqua huius durationis majori vel minori: quo fit ut sint aut com positiores & longiores , aut simplitiores & hreviores. Scilicet catenula una quo longius pergit, eo magis cum aliis & aliis catenulis intricatur, ut dissi ei lius sit eam mente persequi; simplicior vero est, quo brevior, minusque universalis. f. io. Quibus explicatis; quoniam plus
minus capacitatem mentium humanarum
noverunt iam homines ι scimus posse nos in serie simplici causarum Et effectuum longissime praevidere, veluti Astronomus, qui per plura saecula supputabit, quoties Luria In umbram Telluris incidet . At in serie hus ex infinitis aliis compositis vix est ut
348쪽
DT Usu AUCTORI ATIs. 32' CAP. raro ad tertios effectus procedamus .' quo enim implicatiores illae fiunt , eo magis aciem di perspicaciam intellectus humani fugiunt. Huiusmodi antem sunt actiones humanae, quae cum infinitis causarum & effectuum seriebus implicitae sunt . Nam uti variae S infinitae perceptiones nasci possunt ex variis & infinitis motionibus cerebri &organorum sensoriorum; ita variae & infinitae voluntates & actiones , quarum quae libet in .serie sua simplici est, ex omnibus vero series actionum humanarum conflatur, quam perfecte praevidere sola potest mens infinita , cuius voluntate atque vi haec omnia creata sunt , ac conservantur , δέ
g. H. Iam videamus qua ratione ex mi-Ut o mi.
xaculis loquentis divinitas probari possit. vix Locus iste celeberrimus factus est disputationibus Lockii, Clanii, Leibnitii, Wolfii , Serges , aliorumque . Quidam vocant miraculum id quod supra vires naturae fit. Si isti naturae nomine intelligunt quidquid ad Univers vires pertinet, vereor, ut Pro hare possint ulla esse miracula talia , qualia quaerimus , id est a Deo , vel Dei visacta : nam quum ignoremus quousque Vi- . res Naturae se extendant, dicere numquam possumus aliquid esse supra naturae Vires. Hinc acatalepsa circa miracula inducetur. Alii rectius miraculum vocant , quod est supra earum rerum vires in quibus , & per quas contingit, atque eontr4 consuetas nam turae hujusmodi rerum leges . Quum aintem in plerisque rebus naturalibus vires,& leges mechanicas sciamus , veluti leges Staticae. Hidrostati eae, opticae, Astro nomiae , dissicile non est dijudicare , quae sint
349쪽
33o Α R T. Lo G I C a Rsnt contra hujusmodi rerum vires , & I ges . Porro quum huiusmodi leges a Decisnt positae, nequeunt nisi aut ab eo, aue ejus vi immutari, ubi ipsae aliae aliis nota
collidantur . Ac proinde quae immutati nes in his legibus proveniunt , quas natu Tae earum rerum vires emcere non solent, nec possunt, eas miracula dicimus. Quid chara. f. I a. Interim quum quaedam sint lenim mi, ou. 8 banicae, quas contrariis viribus Selorum . machinis homines cohibere possint , illud quaeri potest, qui intelligemus, eas huius. modi legum mutationes, quae ab hominibus non fiunt, Dei vi fieri' possunt enim
esse potentes quaedam in natura tota causae, a quibus haec fiant . Respondeo, primum, in iis personis, quae a Deo mittuntur , eum miraculis conjunctam esse verae doctrinae praedicationem , quae argumento est , personas illas a Deo esse missas . Praeterea qui Dei vi miracula edunt, tam confidenter edunt , ut facile intelligatue ab eo fieri, qui imperium in naturam ha beat. Talia sunt miracula Christi Servat ris nostri , quae & in confirmationem d ctrinae amoris Dei & proximi omnia edita sunt, & tanta facilitate quasi proiecta, ut Deile sit intelligere a summo naturae imperatore effecta suis. Matthaei g. versu a. aecessit ad Christum leprosus, eumque oravit, Domine, si ias, potes me mundare.Ies
autem confidenter, volo, inquit e mundare. Et confestim mundata est lepra eius. Da mones orant ut mittat eos in porcos. Iesus,
ite sibidem v. 32. Paralytico ait, sume .& abiit Matth. v. v. 6. . Ibidem , eadem confidentia puellam resuseitavit. Matth. Iq.
eadem confidentia jussit turbam distum re,
350쪽
DE Usu AUCTORITAT s. 3ῖI CAP. I meamque quinque panibus, ae duobus piscitius saturavit . Hoc certum est criterium di miraculorum Christi , & ejus divinitatis . Tale scilicet ac tantum in Naturam imperium nemo videtur habere posse , nisi Naturae totius moderator . Vide Pascha-
g. I. Ua ratione dignosti possit I quutus ne Deus sit , nec ne s .. M. superiori eapite edisseruimus . Nune qua ratione Dei verba valeamus discernere , ah iis , quae Dei non sunt , perquirendum est . Esse haec possunt vel eripta , vel sine scriptura a majoribus nostris veluti per manus nobis tradita . um de libris seriptis agitur , haec sunt Perpendenda: r. Qui fuerint illi , a quihus scripti suisse dicuntur r a. an libri
sint genuini , idest ab iis scripti , quibus
tribuuntur , vel eo tempore scripti , quo seruntur: 3. an integri sint: 4. quid de illis coaevi homines crediderint, quid proxime sequuti , & reliqui : 3. an potuerit aliqua impostura subesse,& an aIicuius intereat imponere: 6. an, quae libris illis contine tur , sint manifeste falsa , aut impia , aut saltem parum pia, & sancta: 7. an constet auctores librorum illorum miraculis doctrinam illam confirmasser 8. an in libris illis prophetiae opere completae contineantur . Quae