Antonii Genuensis ... Elementorum artis logico criticae libri 5

371쪽

LIB. v. 332. ART. . LOGIC AE imperiti , & negligentes describerent , ati

iis longe maximam mendorum segetem pro venire necesse suit. Ineuriae peccata tot &tanta sunt, ur dissicillimum sit sibi ah ea

cavere. Novit enim quisque, si quid exscri-hat parum adtentus, non modo se adfinia voca hular dum animus peregrinatur, miscere; sed diversa plane scribere, detraho Te, addere, & nescio quot peccata admittere, quorum rationem ipse postea reddere non pollit, nedum ut alii eam deprehendere queant. Imperitia quoque in describendo. si magna sit, ut sine dubio magna se pissime fuit in Librariis , monstra etiam

mendorum parit; cuius exemplorum ingentem copiam omnes MSS. Codices, omnesque

Criticorum libri suppeditant. Errores a f. 3. Sed variis modis imperiti, aut i .io utri diligentes Librarii in errorem delabi potuerunt, quos indicasse, quoad licebit, inuti. Ie non erit . Cum alii dictarent, alii scri-herent, ab utrisque varia provenire potu runt menda. Ut a dictante incipiam, ille, licet statuamus emendato Codice esse usum,

si non fuit satis peritus, saepissime decipi

potuit, dum non bene legit , quae bene

scripta erant. Cum enim manu exararentur omnia, multique sine dubio non pu chre pingerent litteras, ut hodie fit, loca fuere, in quibus legendis homines rei aut linguae non satis periti cespitare potuerunt. Voces adfines , aut similes litteras Dei miscebant. Si vox quaepiam his repeter tur , & sorte ad eam usque vocem , ubi primum occurrehat, dictassent ; saepe fie-hat ut, omissis interiectis, ea quae vocem secundo repetitam sequebantur, priori proxime subjicerent: aut etiam integros vem

372쪽

DE Usu AuCTORITATIS. 333 CAP. VI.sus, aliud agentes, omitterent . praeterea dictantis , & festinantis lucri causa , VO non semper fuit satis clara, aut pronuncia

tio satis distincta ; ita factum est ut scribentes , licet adtenti, quid dixisser, non satis intelligentes, scriberent quod sibi audivisse videbatur , adfinesque sono litteras,

syllabas, voces confunderent. Vocabula vari a , apud Graecos praesertim, aut eodem, aut pene eodem modo pronunciabantur,

quamvis diversissima ; eaque a scribentibus aut imperitis, aut parum adtentis, facile poterant misceri; cum praesertim celeriter scribentibus , & sequentia adtendentibus, non satis esset temporis ad videndum , utrum vox, quam scripserant, loco conve ni rei ; aut ad interrogandum dictantem . f. q. Praeterea cum ditians videret saepe in margine exemplaris, quo utebatur, quiddam scriptum, poterat suspicari, Verba esse a Tibrario sestinante omissa, quae Crioticus ad oram postea scripssset; praesertim si commode possent inseri, ita ut orationis series iis nequaquam turbaretur. Attamen eiusmodi verba s aepe interpretationes sunt Grammaticorum, aut eorum, qui Codicibu&illis usi erant; quo factum, ut tam saepe Critici in contextum orationis admissa glossemata quaerantur.

g. 3. Dubium non est quin Librarii, Aseribent. . qui vitam tolerabant quaestu, quem in describendis libris faciebant , pluribus si mul dictarent , ut una opera plura habe rent eiusdem operis exemplaria ; sed iue runt etiam sine dubio pauperiores, qui Ven' debant ea, quae ipsi ex libris nemine dimetante, descripserant; qua in re, eadem te re irrepere potuerunt menda, quae Vit Q

373쪽

la pronunciatione oriebantur . Praeterea dum integra commata, aut etiam integras

periodos legunt ac postea scribunt, festinandi causa , quid mirum, si quidpiam omittunt, aut synonymas voces pro aliis seria hunt 8 quod in omnibus antiquis scriptoribus animadvertent quicumque varias Iecti nes , e veteri hus MSS. Codicibus collectas, paullo adtentius expendent . Innumera sunt eiusmodi in variis lectionibus Veteris T samenti, ex Versione LXX. Init., & N vi, ut omnibus liquebit, ex inspectis colle- ct ion ibus dudum , aut non ita pridem editis . postremis praesertim saeculis quicumque imperiti veteris Ortographiae eκ antiis

uis Codicibus quidpiam transcribebant,acile silli poterant, dum alias esse voces

putarent, quam re ipsa erant.

m Aesidui f- 6. Hanc in rem observandum , non ah. s.ct te, semper apud omnes Gentes eamdem fuisserationem pingendorum characterum , aut accentuum adscribendorum . Apud Latinos antiquissimis temporibus character erat qua dratus & maiusculus, qualis in veteribus Inscriptionibus & MM. etiamnum cernitur: nisi quod figurae literarum calamo tameleaanter pingi non solerent, ac scalpto. Deinde invaluit Scriptura , quae Longobar dica dicitur, rotundior & similior huic nostrae, qua hodie utimur. Hac exarati sunt plerique omnes MSS. Codices , qui nunc extant in Bibliothecis, perpauci vetustiore illo Romano. Creditur ita dici ea script ra. quod MSS. plerique ejus aevi, quo Lombardi Italia potiebantur, eo characterum genere sint conscripti . Sunt & qui Saxoni-

eam scripturam aliasque huic addant ; sed

non Diuitigod by Cooste

374쪽

DE Usu AUCTORITATIS. 333 CAP. VI. non tantum est earum a priore discrimen, ut seorsim expendi debeant . Vide, hac dere Ioa em Mabillonii Lib. s. de re Dipi matica, ubi omnium earum Scripturarum specimina profert. g. 7. Sunt in veteribus, seu maiusculis literis, aliquot sat similes , praesertim si parum eleganter pingantur; quae non difficulter a Librariis rerum iptarum imperitis, nec vocum significationem tenentibus, mi steri poterunt. Cuius rei ratio in emendationibus maxima habenda est. Similia animadvertenda de literis Longobardicis. Saepe factum ut menda irreperent in Codices Romano vetere chara fite re scriptos, quae in Longobardicos transfusa sunt ; deinde &nara u Ua eorum progenies ex Longobardica scriptura; quibus mendis plurima nunc loca usque adeo depravata sunt, ut in integrum restitui nulla insenti ope possint.

f. 8. Graecorum etiam characterum aliqua uidetur esse facta mutatio : nam cum

antiquissimi quadrati essent , quales in inscriptionibus visuntur; postea inter scribendum videntur rotundiores esse facti . Qua de re consulenda Palae raphia Graeca doctissimi Monaehi Benedictini Hernardi de Monoaxeon Lutetiae edita . Sed praeterea accentus , & spiritus , qui in antiquissimis codicibus nulli erant, in recentiori hus sunt additi ; unde nata etiam nova menda, dum haec perperam ad pinguntur . Vide apud eundem veterum Exemplarium MSS. spe

f. v. Apud Hae braeos ante tempora captivitatis Babylonicae in usu erat id lite- Tarum genus . quod a Phoenicibus acceperant , & quod vulgo Samariticum vocatur, Z a eo

375쪽

Ll B. IV. 336 A R T. L O G I C A eo quod id servarint Samaritae. Deinde is character in Assyriacum mutatus est in captivitate, ut demonstrarunt viri doctissimi,& potissi inum Lud. Cappellus , in Diss. de Literis Hebraeorum . Sed & idem Clericus quaedam dixit, in dissertatione de Nummis characteribus Punicis signatis , XI. Bibli

therae Selectae Tomo . Cum Hebraeorum Lihrarii , aut Scribae homines essent,quemadmodum Graecorum & Latinorum,menda similia admittebant. veterεx eo. f. Io. Verum aliud animadvertere licet, dices seripti in codicibus antiquissimis , cum Graecis ,

esu. ;bhrti tum Latinis , quod & in Hebraicis fuisse

iniet..ilia. ante Massoretharum tempora , nonnulli J daei fatentur; voces, nimirum, nullis insterstitiis seiunctas , nec ullis interpunctionibus separatas fuisse ; aut nimium quam plurimas ita conjunctas , quasi essent una vox ; quo factum ut non modo falsis interpunctionibus , ab homini hus non satis peritis corrumperetur postea sensus;sed etiam ut syllabae conjungerentur , quas divelli Oportebat ; aut contra divellerentur , quae coniungendae erant. Hinc intelligere licet, munus An noliae , temporibus illis , non fuisse indocti prorsiis hominis, cum ejusm di codicibus utebatur ἰ nam ex tempore orationem interpositis moris dividere, cum divisa in eodice non esset , cujusvis certe non erat. Insigne eius rei exemplum legere est apud A. Gellium , lib. I . c. 3o. Laudabat , inquit, venditabatque se quispiam tu libraria sedens , homo inepte gloriosus , tamquam unus eset sub omni Coelo Durarum

M. Varronis enarrator ἰ qtias partim senicas,

alii Menippeas adpellant ; oe jaciebat .ndoqMaedam non admodum disscilia , ad quae

376쪽

Dg Usu AUCTORITA IIS. 337 nileienda adspirare posse neminem dicebat. Tum forte eiam ego librum ex iisdem Sa risferebam, qui προκυων inseriptus es. Propius igitur acres, O nosti , inquam , . magi ter , verbum illud, scilicet ὸ Graecis et eius ς musicam, sit abscondita, eam 4se nulli rei' oro te legas hos semias pauculos proverbiit rius , quod in his versibus est , sententiam dicas . Lege , .nquit , tu mihi potius , quae non intelligis, ut ea tibi ego enarrem . Θι nam , inquam , pacto ieeere, possum quae non adsequor 8 Indistineta namque fient σconfusa quae legero , tuam quoque impedient intentionem . Tune aliis etiam , qui ibi

aderant , compluribMs idem comprobantibus, desiderantibusque , accepit a me librum isterem fidei spectatae, luculenter scriptum p acee - pit autem inconstanti mo υultu mosissimo. Sed quid deinde dicam Non audeo hercle posulare , ut eredatur mihi . Pueri in itido rudes , Ii eum librum accepissent, non ii magis in legendo deridiculi fuissent ; ita Iemrentias intercidebat, Derba corrnpte pronun ciabat .

f. Ir. Ad haec omnia si accedat incuria dictantis , aut scribentis , aut utriusque simul , potuit alter dictare quod cogitabar, non quod erat in libro ; aut alter scribere id quod animum ejus avocabat , quod nO bis contingit, cum animus distrahitur aliis

cogitationi hus . Intidem variae luxationes ac transpositiones, sequentium aetatum Criticis crucem fixurae, provenire potuerunt. I 2. Praeterea & hoc saepe accidit,uta festinantibus Librariis per compendium multa scriberentur, omissis aliquot sy llabis, quae Lectori conjiciendae relinquebantur.

Eae vero vocum contractiones saepe male

377쪽

LIB. m. . 3 8 A R T. L o G I C AEa Librariis aut Criticis intellectae pepere. runt maxima menda , cum in nominibus adpellativis , tum etiam in propriis. 3mp. iii, 3. zῖ. Θntiquissimis tempori hus , cum exseripi, literarum studia in Graecia atque in Ita- um. lia etiamnum florerent, Librariis pene siniis aut Criticis imperitis vel aequo iustius audacioribus, trihui poterant omnia menda. Sed cum barbaries Orientem , sub Imperatoribus Christianis jam invasisset. & una cum ea crevisset mirum in modum Monachorum numerus hi coeperunt veteres libros in Monasteriis exscribere. Cumque eorum plerique homines essent non satis docti, praesertim ad humaniores literas quod adtinet, quippe in legendis Liturgiis potissimum occupati , menda innumera admittebant. Quod fiebat in libris Graecis apud Graeciae & Asiae Monachos, idem factitabant in occidente alii Monachi, ad libros Latinos quod spectat. Hinc fit ut perpauci sint Graeci aut Latini Codices MSS.qui

non scateant mendis, Praesertim qui complectuntur res non ita vulgo notas. Menda eri. f. Igitur cum antiquissimi Librariit orum. parum emendate Codices describerent, iique dices postea in manus exscriptorum igna.

rorum inciderent; quid mirum , si depravatissimi pervenerunt in manus nostras β Cum autem inventa est Typographia , viri docti , pro illo aevo , qui ex MM. primum typographicis literis descripta ediderunt

Veterum monumenta, persaepe nimis ingenio suo indui serunt , in emendandis quae itiosa ipsis videbantur; unde nata in Editionibus ex primis illis expressis nova menda : quae nonnisi inspectis denuo Codicibus MSS. hoc , & praeteritis saeculis , tolli a

378쪽

DE Usu AUGro RirATis. 339 CAP. VI. viris doctis potuerunt. Sed & horum multi imperitia, aut audacia nimia , qua coniecturas suas, quasi exploratas lectiones, in ,

terum contextum admiserunt , eorum scripta conspurcarunt ἰ ne jam loquar de Typothetarum mendis, quae vix possunt omnino vitari.

q. I. a. Quot & quanta orta sint ex Librariorum aut indiligentia , aut imperitia menda satis, ut opinor, liquet ex superioribus . Haec cum CRITICI iam olim animadverterent , hoc in se laboris susceperunt, ut exemplaria optimorum quorum. Que Scriptorum manu sua emendarent; cum

in gratiam amicorum , tum etiam lucelli cauta , quod exemplaria ab eruditis Grammaticis emendata majore pretio emerentur. Sed cum hi Critiei non omnia aeque intelligerent, nec pari omnes iudicio valerent, saepe quae emendatione indigebant , quasi sana transvolarunt ; aut contra violentas manus iis , quae recte posita erant , adtulerunt. Quae omnia exemplis pluribus comprobari possent,nis id esset supervacaneum. f. I 6. 3. Sed & homines nequam, quos Et impollo. non Criticos vocaverim , cum Critica ne- um quaquam uterentur, sed FALSARIOS, data opera , Varia in Veterum scriptis mutaverunt , aut iis detraxerunt , vel adsuerunt, ut legentes fallerent. Quod in antiquitati-hus Ethnicis rarius contigit , in quibus operae pretium non erat fallere ς sed in Ecclesiasti eorum Scriptorum antiquissimis monumentis, quae contendentes Christiani in suas quique partes trahere conabantur, frequenter accidit. f. t . Ad haec omnia accessit VETU- Et ε.mi, STAS , qua factum ut antiquissimae me in s.

379쪽

3 so ART. LOGIC AEbranae & chartae lacerae, vel ira situ adsectae , ut literae saepe deletae essent , ad posteros pervenerint. Hoc modo, sine culpa ulla Librariorum . Criticorum , aut Falsariorum, plurimae lacunae in Ueterum Scriptis factae sunt , quae saepe nullo ingenio expleri possunt, aut si non in commiae expleantur, desHerium tamen in mobis verorum Scriptoris verborum relinquunt. Haec omnia vir doctus longa exemplorum iste sequentibus capitibus comprobat, quae Pr

vectiores, si licet, apud ipsum potius legant.

C A P. VII.

Quod isteres quum Librarii, tum Crit ei, aliique imposiores, libros aut depraυare, aut supponere eonsueverint, quod qua dam sint indicia, quibus integri a corruptis , genuini a Duriis discerni possint. q. r. Issicile dictu est , quot libri aut

mutilati , aut interpolati , aut suppositi, & apud veteres, & medio aevo, & postremis tandem temporibus ad nos devenerint . Qui in Criticorum libris minus sunt versati , dum facile credunt quidquid

. aut scriptum, aut typis editum extat, &integrum, & genuinum esse, nec intern scunt quid distant aera lupinis, non possunt non in plurimos delabi errores , ex .liorum autoritate dum toti pendent. Ergo ut caute perspecteque in ulu librorum versentur tirones, duo sunt hoc in loco praestanda. Primum demonstrandum est quam consuetae fuerint quovis aevo depravationes

380쪽

DE Usu AUCTORITATIS. 36 Ihuiusmodi & imposturae : deinde indicia saltem generica, tradenda sunt, quibus integri a corruptis, nothi a genuinis libris, discerni possint .

g. 2. Superiori capite demonstratum est librorum depravationes, aut etiam suppos-tiones, a pluribus causis manare potuisse . Nunc paucis ostendam id revera factum esse . Galenus a sic scribit: antequam reges , qui erant Alexandriae o Pergami de Possessione isterum librorum licidiose contenderent, nondum ullum falso ἱnscribebatur osuis. Sed posequam proemium aec pere coepissent, qui antiqui alicujus hominis scripta iis afferebant,

se demum MULTA FALSA INSCRIBEM TES adportabant. Idem Galenus alibi b

remporis Attalicorum Regum , qut de aequisitione librorum inter se contendebant , coepit fraus ei rea inscriptiones , Cr dispositiones libroriam feti ab iis, qui pecuniae eausa ferebant ad re es virorum illuJlrium feri-pra . Nec putandum est hoc demum tempore fraudes istas fieri coeptas: nam saepe idem factitatum ab antiquioribus, plurimis exemplis probat Johannes Novverius in polymathia cap. I 6. Sane non modo Ammonius in Categoriis Aristotelis testatur rempore Ptolomei Philadelphi plurimos libros Aristoteli suppositos, quod eos carius emeret Princeps ille ; sed Diogenes Laertius lib. ii. f. 6o. scribit Aeschinem a Menedemo Eretriensi accusatum quas complures dialogos, qtii Socratis essent, a Gn-

uino acceptos , pro suis supposuisset. Quid

plura' a Galenus eomm. I. ἰn Hippocratem de

natura hominis ad rearum 42. O Idem praefatioue comm. ΣωCAP. VI a Fraudes ialibris ab anis i quis fael ha rimum

exemplum.