장음표시 사용
361쪽
ART. LOGIC AEaliae aliis obscuriores : nempe interdum Prophetae pauciores , interdum plures notas r p, aedalae explicant: illae igitur prophetiae his obscuriores sunt. Extant in libris sacris antiquis, praeter caeteras , duae
celeberrimae de Messia prophetiae , altera R Iaeobi Ceneseos 49. Danielis altera :utraque plurima obscuritate perfusa , sed prior posteriore prosecto obscurior . Etenim in Danielis prophetia unum tantum est ,
ruod obicurum est , tempus scilicet, unde eptuaginta illae hebdomades incipiant. At in Iacobi Prophetia plura sunt intricata Aeobscura. t. quid Sceptri & Ducis vocabulis intelligatur : a. quodnam sit tempus , ex quo memoratus Iuciae Dux, non defuturus,
nisi quum venerit Messias , regnare incipiat : 3. quid vocabulo Iudae significetur ttota ne gens Hebraea , an sola Iudae trihus &c. praeterea , vocabula sunt sinastilia.. ' itiarum & cogitationum loquentis : ideae vero & cogitationes perfectiores sunt in
mentibus magis persectis ς ergo vocabula eadem a di ver sis mentibus per organa corporea pronunciata non easdem ideas expil-cant: nam pronunciata a mente persectiorii deas persectiores exprimunt , pronunciata vero a mente inferiori , minus persectas reserunt. Quum igitur vocabula scripturarum divinarum a Mente divina dictata fuerint, profecto ideas longe persectissimas
exhibere debent , quam si ab ulla creatura pronunciata fuissent. Atque hinc alia causa obscuritatis scripturarum theopneustarum arcessenda . Hinc veteres Ecclesiae Patres
hanc regulam statuerunt, eadem fellirer Diritu scripturas sacras intelligendas, quo dicta.
362쪽
Ds Usu AUCTORITATE. 343 CAP. eae sunt . Atque ea sunt, quae saepe Ny e ria Divinarum Scriptia rarum , vocantur a Sanctis Patrihus. b. 8. Ex quo alia regula scriptionum Eςclesial 'sacrarum interpretandarum sequitur . nimi- . V: hi ' rum, eas interpretandas esse ex consensu totius disin, um Ecclesiae Chri ianae. Nam quum Stripturae in erpres.
Sacrae eodem Spiritu rite intelligi possinr, quo sunt dictatae h. 7. ) , & hic spiritus
toti Ecclesiae datus sit, deturque etiamdum, ut ipsae scripturae docent; efficitur, ut ex consensu Ecclesiae rite interpretari scripturae saerae possint, quod in Comitiis Tridentinis sapienter statutum est. f. 9. Postrema istaec regula alia etiam Et tr1ditio. Tatione confirmatur. Scriptores theopneusti, potissimum Evangelici , Spiritu & numine Dei afflati erante lacram ergo revelationem primum iis a Iesu Christo communicatam, deinde quinquagesino a Christi morte die per spiritum Dei uberius enucleatam , auuctam, confirmatam, clare. &distincte per- vis. T. . ceperunt, eamque partim scriptionibus , tul. de praeis Partim termone docuerunt. Itaque si in stri. ptionibus aliqua subrepsisset obscuritas, eam voce difflabant: Ita Ecclesia Christiana nedum scripturas Evangelicas, sed earum qu que sensem & spiritum ab Apostolis acce- Pit : ex quo regula g. 8. confirmatur. Io. Sed scripturas veteris testamenti solus AH nihil tam reddit obseuras, quam ratio Io- plura. ia quendi per enigmata, paraholas. allegorias φ 'Ierpetuas, metaphoras, & catachreses; quamoquendi rationem qui assuetudine lectionis non didie it, scripturas istas interpretari noci potest. Mos iste seribendi usitatus omnibus orientalibus nationibus: hodie Arabes eundem habent stylom. Mahammedis Athoran
363쪽
344 AR T. LOGICAE eadem ratione scriptus est . Sed Aegyptiis an hoc scribendi more primas partes iubenter demus. Adeatur Plutarchus sub initium aurei libelli de Iside & Osiride . Hi enim per enigmata& hyerogliphica res paulo sub-fimiores & diviniores explicabant . Idem inde Hebraeis mos haesit. Moses praecipue, qui in Aegyptiorum sapientia per 4o. annos in utritus est, haud raro eundem stylum sectatus est . Prophetae quoque eodem stylo utuntur. Psalmi Davidis ob eum stylum vix intelliguntur. Ipse Jesus Christus non loque batur nisi in parabolis; quod nimirum sciret huic stylo Hebraeos adsuetos esse. U teres quidam Patres , in primis Origenes , eam potissimum ob causam, etsi non recte, allegoricos intelligebant quaecumque Moses .e sex diebus , Serpente , & Paradiso . . . terrestri scripsit a ... ' . ..2 3. i l. Caetervin tria heic cavenda sunt. dum. Primum ne allegorias etiam ibi in vestigemus, ubi nullae sunt , in quo maxime peccavit Origenes & aliquot alii veteres b . Secundum
a nide, si licet, quae hae de re scribit
Burnelius in Archaeolo scis philolophicis. b) inus hi foriam Deorum Iaeram alleg ricias interpretandi a Gentilibus coepit . Nam quum ii tot absurda , quae Poetae de Diis
narrabant, concoquere non Possent , in alias rias Hrtere conati sunt . idque ante Platonis a tim , ut pluribus piobat Ioau. Cler. Proleg. ad hibi. Eccl. m. sies. I. cap. I. Theramurae sde quibus Philo scriUt , idem fecerunt cum hisoria Hebraeorum Iacra , eamque foedissiamne dehonestarunt . Sequuti mox Christiani quidam Al xandrinae Scholae alumni , quἐivenis fortasss plus, iudicis minus valebaut,
364쪽
DE Usu AUCTORITATE . 3que dum ne in alterum extremum deflectamus, nullas , aut admodum raras esse allegorias istas , In quo recentiores interpretes sensus literatis aequo iustius amantes , plerumque peccant. Tertium ne putemus stylo hoc allegorico & tropologico semper mysteria contineri, quod interpretes saeculorum Europae barbarorum secerunt, qui in ipss idio-tiimis Hebraicae linguae , quam egregie ignorabant, reconditos sensus , ut plurimum paullo frigidiores, reperiebant. f. ia. Quum dico, non investiganda mysteria in s o emphatico, cave sis putes, me
sensum, quem vocant mysticum, negare diantum ut ne extra modum aberretur m
neo. Quod vero pertinet ad sensum mysticum, dici nequit quanta acribia opus sit, ut rite perspiciatur. De hac re pauca. omnium primum sciendum est, doctrinam esse divinarum Scripturarum, homines propter Adae peccatum,& beatitudinem , & vitam aeteris nam amisisse, nullamque in ipsis opem relictam esse, ut amissa illa bona iterum consequi possint. Ergo Deus eos miseratus, vel ab Adae tempore promisit Restauratorem &Servatorem , quem Hebraei Messiam appel-
Iant . statuitque, eos omnes immortalitatem& heatitudinem consequuturos, qui Messiae
obtemperarent, crederentque . Sed ut proni isti Messiae memoria coleretur, variis rautionibus usus est , quarum potissimae suerunt allegoriae, ceremoniae, & prophetiae. f. x3. Est autem Prophetia aut voca hu-
CAP. MDe sensi mystic a prophetiae
365쪽
cir, fore ut post quoddain tempus ungatur Sanctus Santiorum, dilertis verbis prophetia concepta est. Sed quum Moses penuria aquae saxum percutit, ex quo aquae effluunt, Mensias ille adumbrabatur, ut docet Paulus, licet, re, non Derbis. Plurimae sunt in scriptis veteris testamenti allusiones ad Messiam; quarum aliae obscuriores; quaedam disertis verbis; aliae rebus ipsis continentur. Hinc
Paulus Apostolus scribit, Hebraeis omnia ira figura conlisisse. Et in Epistola ad Galatas, duos Abrahami filios Israclem de serva s
sceptum muliere, & Isaaeum ex libera, duci esse testamenta , vetus & novum , inte pretatur . Non igitur negare possumus cum sensu scripturarum litterati mysticum iunctum plerumque esse. Sed non satis monere possumus, uti interpretes scripturarum caveant , ne sensum hune ipsi faetant , noureperiant . lnde enim natae sunt frigidae
allusiones, &, ut Poeant, accommodariones,
quae paulatim apud plerosque pro sensu literati accepta sunt . E. g. Scriptum est in Salomonis Cantico , tora pulchra es, oe m euia non est in te. Ea verba Ecclesia Beatae Mariae Virgini aptat, idque sapientissime, quod ea sine ullo peccato originali sit concepta. At quum nihil definiat de sensu iis lorum litterati, veteresque Patres de Ecelesia
Christi, quae nee rvam habet, nec maculam.
intelligant, non recte faceret aliquis, qui amrmate & contentiose ad literam de B.M. X. haec intelligeret, etsi pie faceret. Idem dicito de aliis plurimis: nos enim ad fontem
a) Vide prophetiam Agabi da Paulo Apin
366쪽
Dp Usu AUCTORITATIs. 30 CAp. digitum intendisse contenti sumus 2 exempla enim proserimus, 3. 34. Ut igitur sensum hune mysticum sensus
rite periptelamus, primum omnium advertendum censeo , an recentiores scriptores divini illum in vetustioribus observaverint: 2. an Ecclesia Catholica eum sensum agnoin Verit.' 3. an circumstantiae rerum, vel narrationis eum indicent: 4. an acuti,& minus
praeiudicati interpretes de illo eogitaverint. Quae qui spem it, is ridiculas sacrorum librorum interpretationes affert, & se misere in illis intelligendis hallucinat, potestinque alios plures in errores suos inducere. Haec passim ab aliis observata sunt. Quae sequuntur minus sunt ab Interpretibus animadversa. Omnes euiusque nationis Scriptores ad quatuor elasses reserit possunt rnam aut in rici sunt, aut Poriae, aut Philosophi, aut oratores r ita apud Graecos alprimam classem reseruntur Herodotus, Υhu-cidides, Diodorus Sieulus: ad secundam Homerus , Pindarus , Sophocles, Menander tad tertiam Plato, Aristoteles: ad quartam Demonsthenes, Isocrates. Apud Hebraeos,
perspecte id post alios , in primis B. Hi
Tonymum , observante Ricchardo Simonio, viro κροτικο-τω, Moses, Samuel , histori- eos referunt ; Davides, Iobus, poetas Sa-
Iomon, Sidrae, philosophos : Esaias, Eleechiel , aliique Prophetae Oratores. Quibus nominibus nolumus quicquam eorum divinitati detractum: scriptionum tantum characteres indigitamus. ris. Iam quum non idem e haracter , Gesus ora nec idem stylus sit Seriptorum quatuor il-- εἰ Iarum elamum , tu quum librum aliquem fetu,ndum
sacrum interpretandum suseipis, id primum
367쪽
133. Iv. 348 A st T. L o o t c Aginquiras oportet, ad quam classem pertineae, scilicet historicus , aut philosophus simpliciori stylo utitur : elegantiori , gaviori , tropis &schematibus abundantiori Poeta Scorator . Phrases minus usitatas plerumque adhibet Poeta: res novo circuitu Verborum
exhibet: magis tropologicus est : proxime sequitur orator. Ergo historicos & philosophos minus , Prophetas & Poetas magis allegorice interpretaberis. Verba seri- 3. i7. Sed & hinc cognoscitur alia re-- αh. ζ gul/stripturas sacras interpretandi, omnium qu.hi; ' ... utilissima ,& maxime generalis et nempe obstimanda. servandum est, inrba scripturarum ex cujus persona proferantur . Nam quamquam in omnibus scriptis sacris unus sit narrator Deus : at Deus non semper ex persona sua verba pronunciat, sed aut ex sua , aut ex persona Angelorum , aut ex persona daemo num o aut ex hominum persona: quae verba non eodem omnia modo sunt examinanda . Nam quae Deus profert ex persona sua, nedum verum est ea dicta esse, sed veritatem etiam continent, & honestatem, idest vera sunt historice & Logiee , veluti quum dicit apud Mosem, non est bonum hominem. esse solum o non permanebit spiritus meus in
homine in aeternume apud Hieremiam, Cae Ium o terram ego impleo &c. At quae ex persona aliorum proseruntur; verum est es.se dicta ; Deus enim testatur : at possunt tamen continere ut veritatem & honestatem, ita falsitatem, aut turpitudinem. Ueluti quum dicit Da vides , d xit insipiens ,
non es Deus , tantum verum est hoc dictum, aut cogitatum fuisse. Cain dicit. ρti ἐ.meniet me, occidet me, veritatem habet hi
storicam ; at fallebatur sortassiis Cain a ii
368쪽
DE Usu AUGURITATIs. 349 CAP. more. Pharisaei dicunt Christo in Beelzeburiicis doemonia , revera id dictum , at sal. sum quod est dictum . Christus Matth. I 6.
v. a. e X Pharisaeorum persona proverbium hoc pronunciat sero rubens coelum eras .
dieat esse serenum . Non igitur quisquam pro axiom te id habere potest. S. Lucas resertorationem beati Stephani ad Iudaeos , in qua errores quidam sunt historici & chro- nologi ei, uti recte post Bedam aliosque observat Canus de locis lib. II: cap. 8..pag. 84. edit. Patav. IIa . verum est illa dixisse Stephanum refert enim ea Spiritus Sanctus, qui loquebatur per Lucam e sed falsa esse potuerunt quae dixit Stephanus. Est haec o servatio ejusdem Theologi doctissimi ibidem. f. I 8. Iam vero ad sacram scripturam intelligendam necessaria est triplex histo s. i,. .iria : 1. historia gestorum: a. historia doslH- seripturamnarum o 3. historia verborum . Conetur sciis intellige licet primum interpres sibi ponere anteq' 'oculos in tabulis Chronologicis eraecipua scripturarum gesta et ea comparet inter se. Ita ex claris ea, quae paulo sunt obscuriora, intelliget . Deinde idem faciat cum doctrinis: earum sibi conficiat seriemi ominnes cum omnibus eomparet . Hoc modo obscuras ope clararum interpretabitur. Tandem habeat historiam verborum, idest sciat quodlibet verbum, quaelibet phrasis, quo ties in scriptura occurrat, & cum Quibus notionibus adhibeatur. Seire e. g. volumus quid sibi vult hoc, credere ἰn Christum, omnes Iocos, ubicumque id occurrit, colligemus , facta qua comparatione , tonabimur perspicere quid id signifieet. Agendum est de interpretatione horum vocabulorum DAvitur Dei, wι Domini, omnes Iocos eoni
369쪽
A R T. L o G r C AEremus, in quibus adhibetur. Haec Oecorio. mia magnum subsidium praestabit Theolo go ad scripturas interpretandas. Utilissimae eam ob rem sunt Harmoniae , Concorda
g. I9. Tandem nihil magis turbat plerumque interpretes scripturarum, quam lmcutionum emphasis, quae vetustis script
ribus , potissimum orientalibus , gentilis erat. Est emphasis duplex: aut enim verba minus Duant, plus significant: aut murius 6 nant , mintis significant. Utriusque plurima occurrunt in stripturis sacris exempla. Ea, nisi perspecte intelligantur emphases, &dimetiantur, non intelliguntur . Ad post xius genus pertinent locutiones seripturarum , in quibus res quaedam insignes ex Dei nomine appellantur. Ita Cedrus altissima , Cedrus Dei, mons altissimus , mons Dei, horribilis tempestas , rempestas Dei, vel a facie Domini, vehemens ventus, ritus Domini . Quinimo quum Deus ipse iam facit insolita dicitur plerumque Dominum a Domino. Sed & perpetuus est scripturae stylus de phoenomeni R nat ratibus ita loqui, tamquam si immediate a Deo manent. Eodem sensu quandoque Palaestina dicitur uniis a terra. Ad prius genus haec pertinent, hie est filius meus dii sus, id est filius unigenisus o eonsulsantia iis . Quis mensus es terram puyillo ' minus sonat . at significat omnipotentiam. Qui secit Coelum es Terram, idest omnia, &GAtque hae regulae sunt praecipuae & m moratu nobiliores: nam quae minus sunt praecipuae passim in vulgaribus libris proinstant , eaeque sunt numero pene infinitae,
potissimum quae spectant ad genium ii
370쪽
Dg Usu A UcTostrTATIs. 33I CAP. I. guarum Hebraicae , & Graecae . Legesis T, sinum de idiotismis linguae Hebraieae.
De Librorum Mendis. f. r. Ut in sapientiae studio autorita
te utuntur veterum , quorum me dis sca.
sunt libri quidam, Graece prae te nissert i m , & Latine, egregie ac docte scripti, in id potissimum acres intendere curas de hent, ut ne a mendis, quae variis ex cau-ss in antiquos libros irrepere potuerunt. deeipiantur, idque veteribus tribuant, quod illi numquam scripserunt. Infinita autem menda in veteres libros irrepere potuisse, non est quod dubitemus, maxime si observaverimus, ignotam antiquis suisse artem typographicam, quae tandem circa deeimi quinti seculi aerae Christianae medietatem ab Europeis aut inventa est, aut cognita; adeoque libros omnes manu exscribi oportuisse. Quot autem menda, & quotuplici admitti possunt dum aliquid manu exscri-hitur, ii tantum ignorare possunt, qui nihil unquam aut scripserunt, aut exserips
runt. 3. 2. Causas autem omnes mendorum Eorum cauo
huiusmodi ad quatuor elasses retulit Joan' ν m. Lib ,-nes Clericus, qui in Arte Critiea ex insti- fio um in tuto ea de re disseruit, Librarios, Crisios, curia, va Imposiores, Tempus . Has per summa ea pia imp xxxi ta delibat loco citato capite primo. Atque primum librariorum ineuria, atit imperitia , pergit ille , pleraque sine dubio menda iris replerunt, qu e nos nunc exercitos habent;