Hippocratis et aliorum medicorum veterum reliquiae, volumen tertium

141쪽

Acturam eredebam, si de talibus, quibus abripi imprudens lector posset, licet minus probanda sint, monerem. Est ceterum infinitus numerus locorum, ubi textum accepimus , qualem intestigesci nemo Diat: ἰ E emploe deiungari in eo i tutium capitis πενὶ. 'ααχεξ- ad shuno modum typis describendum curavit, Erizπώτων ο κού παθέων καχεξ' τροπέρ' . ἀπασας

accentu mutato scribit, ubi ἀπότοκοι, uti pseudo-Hipp., Aretaeus aliis locis et hocs ipso' c, piis ot s. et editionis habent; es,interpunctiooem: paululum immini, sct haedi ripedivisse opinatur. Uti da reliquas taceam, hoc unum quaero 'quid est μι AS A μγ ἐπίδος κεχουσαν που ν3 rit hoc, quidqu4dide loco in adnotatione dicat 'essitω eiusmodi iis nemoplutei at, neque ipse Adamsius intestigere potuerit. Sed de eiusmodi robus dicendi finem laeso et ad alia propero. Primum autein hoc est; e. censura editionis mitra retinae, , quam seripsit Rose num in 'dia id mediω Schmidi's Jahrbuchis, Jahrg g; 1849. Banta 63. p. 26sti adseram aliquid, dε qtai veroe monuis gensuraei auctor. Nimirum pag: III 'Prolemmenorum, loco , ubi agitvr de deperditis Aretaei

scriptis, congiitit Iunci composnisse, opus: σαρὶ φυλακτικων, quod existimavid de Oamis eo e vafriogus conscriptum .iuisso. Osrendit aulam Rosen baumius subintelligendumsesgh φαρμάκων illoque opere Cappadocem nostrum exposuissside remolliis sin λακτικοῖς. Error natus erat inde , quod non 'satis intelle ram unum ex Alaxandri Aphrodisiensis loci , quos in prolegomenis excitavL. Alterum denique, de quo dicere pergo, hoc est: quum olim, tum nuper denuo Adamsi ieditionem cum Ultraiectina conferens , mihi annotavi emendationes locorum Aretaei , quarum quas describere Iutile fore opinoe; hoc loco tandem eum erudito lectorei communicabo. i Sperosore ut inde etiam locis nonnullis lux accedat, ita ut intollectu siciliorest reddantur. Paginas notare pergo ex editione Ultraieci Pag. 37. M. I. calami lapsu datum est ἀλλα κα ὶ κ. r. ἐ., quod prae stente ἀλλα aurem misere rotandit; libri serunt MA καὶ κ. τ. ἔ., quod repone. irig. 56. vs 44, capite' de 'acutis renum morbis se tum legimus ii ἀλλ' i'ου τιπες αἱμορ

α m. Ego in codd. non reperi quod Adamsius edidit: ἁλλὰ τη φλεγμον ' τε ευν τραὶμ. γ. ; quin etiamsit codex aliquis praebeat, lectio dhisiriori videtur at fera se vulgata praecedente ob recte se habet ἁλλ' quod Latino non expresgem, nam, Misi significat. Aretaeus dixit: is Nemo tamen sanguinis profusione moritur, nisi quatenus inflammatione , quae una oritur cum sanguiniς st ui uim hi et sinitur Pag. 68 . . ult. Corruptissimus in libris locus hie est, ομα γαρ οπερεκτρέπονται οὐ πω οἱ κακου', τόδε ἐνωνκη ὁ ο cyno σε , quem ad hunc. modum desertosii ὁκθαι γαρ οπαρῆκτρέπviret' ὁποίου 'Iν κακου, ' δε tusmuto . ορέουσι I ραησε. Hanc. emendationem recepit nuperrimus editor, licet audacem eam esse: affirmet, nec plane eam. sthi pia ere. Non credo quemquam de Γπαρ, ἐκσρgπονται esse dubitaturum, sest d6 ὁποίου Γν κακοi; et ipse olim dubitabam i et iure tu dubitaveris: Illud ούτω οἱ κακου non vitiosum. esse , sed lacuna laborare videbur et natum Pesin ex ού melius si πω) οἱ . γενομDου κακα, quod ipsum Iuto in

142쪽

notationem marginalem fuisse, cuius reliquiae litura sanandae sint. Quare solum relinquendum esse arbitror: ὁκόσα γαρ ἱ παρ ἐκτρέπονται, ταδε ἐνύπνιον ὁρέουσι ζύρμησε. Ita tandem loci emendatio persecta esse mihi videtur. Pag. 73. vs. 6. pro ἐπιὸν δε απῆλθε legendum ἐπι 1ν δὲ ἀπων. Pag. 75. . . 3. Illud μαν*ς εἶδος ἔτερον abitetendum est; non est nisi προγραμμα marginale, qualia a librariis prosecta μυρία apud Hippocratem vitare licet. Ipse audior id non apposuit, quare delendum est.

Pag.:94. vs: penuit. 8ν ει ἐς ἔντερον τι πύον ἐγχέηται legimus in libris omnibus: nee tamen ita scripsit aretaeus, inui sine dubio ην δε ἐς ἔντερον τι πύον ἐκχ-ται dedit. Pag. 113. vs. 13. reperis: ῆν γὰρ τετρῆνας το ἐπιγάστριον ἐκχέης, ἐπι βραχείη φορῆτου πρού, ἔνδοθὲν ἁν ἐπέφραξε η κυστις, κῆν τὀ ὀργανοW διίση, sed ἐκρέει. Illud ἐκχέκς abunde docet etiam διάκτης essε legendum: διά re sensu cassum, 'neque enim σὐ δρ- γανον διωθέειν sed ὁ ὶητρὸς διωθέει το ὀργανον.

rig. 115. vs. antepenuit. recto quod attinet ad sensum dedi πινάντες pro πονέοντες:misere tamen peccatum. est in larma, nam πίνοντες dandum erat. Similiter s. 192. M. 8. πιεζευμένη et p. 217. vs. 12. mi ευντα in πιεζομέ- , πιέζοντα mutanda sunt. Nempe eum Metaeum edebam , nondum satis cognovi salsos huius generis Ionismos, quales πινέω, πιεζέω, mreta, qui apud medicos Ionico . scribentes passim occurrunt et quos ex Hippocrate saltem abegi rig. l32. va. 8. de re non monens dedi αταρ καί pro codicum lectione'αταρ δέ: recte quidem quod attinet ad loci sensum, sed mis. vitium ἀταρ δέ natum est ex ἀταρ 8n quod frequens Aretaeo et hoc loco sin6 dubio ab eo datum. Ibid vs. 5. codicum scriptura haec est: ἁλλα I ἔλκεα βαθέα καὶ οὐχ ἡ ιενα, Αλλ ἐσθίομενα, ἁδενίδεα, υποντα καὶ ἐπισφακελίζοντα, θανατ δεα , quae integra esse mihi videtur. Crediderunt vitiosum esso ἀδενώδεα, pro quo de coniectura φαγεδαινίδω intuleram et pro quo Adamsius recepit Petiti coniecturam ιδυνώδεα. Opinor autem Metaeum nomine ἀδενίδεα significare voluisse tumores illos, qui in magis evoluto morbo δUώδεα illa ulcera formant , de quibus postea loquitur. Galli eam intestini conditionem appellaverunt m perero Hemamiaonee: . nou ωὐ-m --.. Qui adspexit intestinorum dysenteria affectorum tunicaminicosamI vix dubitabit quin αδενώδεα Aretaeus facile dare potuerit. Pag. 445. vs. I0. Iodo in libris pessime habito, verba θερμααὴ γαρ -- ευτε των φυ- χρ ν γέος transposui, qua de re monitum est in adnotatione. Sed vide num potius post νομάζουσι δἐ θερα ην τενδε versu 6. et 6. inserenda sint, quemadmodum primo lacere me voluissae diri ita nescia. QPag. 15s vs. 3. mss. habent λει νες ἐπι τοιουι ἄκροὶ τι δακτύλοισι ego δυοm otioso repetitum credens e paulo ante obvio ἐπι τοισι ακροισι, illo loco delevi, seδ de re in adn. non monui. Nunc etiam lego, quemadmodum editum est λειχῆνες ἐπὶ τοῖσι δακτυλοια. Pag. 192. vs. 4. ἐν τροφε γὰρ κελται φαρμακα legitur. Nescio quo errore τά ante

Pag. 194. vs. 11. Ἐδου δὲ ἐπὶ τ δε καὶ σικύης καιρος γένοιτο, ἄριστος δε ι μετα δύμην libri ο es. Aretaeus tamen sine dubio scripsit: γλοιτο ἄν; particula a librariis

143쪽

Pag. 195. M. antepenuit. μετε est editum, ubi libri μηδc; de re non est monitum, sed consulto lactum est. Pag. 202. m. 20. πνεύμονος errore nescio quo scriptum est: ceteri rectet αμονι γαρ

Moneo ne quis ab ἐφύην sorte pinii scribendum existimet. Pag. 231. vs. ult. codices: νάρδος, si βάκχαρι τὸ Nγύπτιον, sit τι διὰ φύλλων τουμι βαθρου. Quum βεκχ ρέ.τι Alvo:rmν constare non posse. Viderem, . nam probe noVeram βάκχαριν ex Hipp., sed non ηιρι το Absππιον, credidi το Aὶγ. esse salsam glo sam, quare delevi. Sed apud pseudo-Hipp. libro Nat. mul. vol. II. p. 844 vs. est.) legis ἔλαιον AJγύπτιον λευκὸν, ῆ βάκκαριν; erat autem μύροπι το λευκον, s. το AJγυππιον celebre in orbe vetere. i Quapropter apud. Mutaeum legerim: γάμον, ἡ βάκχαριν . 8 το. ANγύπτιον, θ τι διὰ φύλλων του μαλαβαθρου. Pag. 246. vs. 13. μεσηγῖ δὲ ἐκάστου ἄκεος οπανατρέφειν τὸν νοσέοντα ἐς τὸν τίνμέ-ν υπομονήν. omnes libri. Wigganus Vstro collato imo lex p, 22β. vs. . 14. proposuit ἐπανατρύφειν, quod item olim mihi tandum eβι visum et redeptum. Sed .loci minus. .recte ' mei et a Wigano similes sunt habiti: in tru ob ὐπανατρέγtis, altero ἐπανατρέφυρον comgru'm est, nec quidquam novandum. Pag 257. Vs. 8 servavi aliquid, de quo monendum est; verum ego totum bosum de-

cribym. Ἀπιστον, inquit, Aretaeus, ῆrii: τοῖσδε iii μῆ ἐλύθη Zς το πάμπαν 8 νουσος,. ἐλπολλών ἐτέων DUS δι αλ ι ς' τα πολλὰ i γὰρ ii 5δε - τοκοι μελαγχολίαι, Ην δε ἔμπεδος νῖδε, μὴ ξδη περιμένειν χρῆ ων τὰ ἐς τον ἐμβορον πάντα πρεσσειν.i Qui attento animo haec legit, offendet ad τα πολλα γαρ τῶνδε ἀποτοκοι μελαγχολίαι , quippe apparet ista huius loci non esse; quodsi ea demas, habebis quod auctor scripsit. Est autem

ἡσσειν. Unde in ermedia jsta huc des in sint nescio; quaesivi frustra num alio lodo vicino

ingerenda sint; quare delenda censeo. i

rig. 259. Vs. s. δἐ μῆ, ὁκοσον τις δύνηται omnes; - excidit ανι lege: ὁκωον εντις δύνηται. Ρag. 26I. vs. 5. legis μετεξετέρους γὰρ ἡ του πύου δίοδος βλάιαι. Certum est βλε φαι vitiosum esse, sed certum etiam qua ratione exstiteriti C finale nominis δίοδος sorpsit augmqntum verbi, et ita βλάφε in βλάψαι abiit. Itaque legemus μετεξετέρους γάρ η τορ

144쪽

ου δίοδος ἴβλαιε. Ex eiusmodi vitio simul patet ν ἐφελκυστικόν, quod eodices paucis

sortasse locis exceptis constanter serunt, non esse additum ab ipso scriptore. Pag. 269. vs. 6. anto σκίγκου articulus me nolente omissus est; lege: τι δια του σκίγκου φάρριακον ποτόν.

rig. 273. M. 6. mss. praebent: Ἐδε μέντοι ψύξιος ἡ Γλς καὶ τόδε μέν τοι αλλοτε ἀλλον Δύνησε καὶ τωὐτὰν αλλοτε αλλφ μετεῖσέροια δἐ τἁ ἀλεαωοντα Γυμφέρει καὶ τα,τὀν αλλοτε ἄλλ* ὐφελέει. De Pet1ti ratione in adn. monui, ibidemque de mea e posui , -- quam textum describendum curavi. Si Adamsit notulam recte intelligo, voluit καὶ τωὐτὸν αλλοτε ἄλλ* μῆ, μετεξετέροισι κ. τ. ε.; ceterum, de iis, quae tollenda sunt, tacet. Duidem partim cum Adamsio consentio: nempe lego: Η δε μέντοι φύξιος ἡ ἴλη, καὶ τόδε μέντοι αλλοτε ἄλλον ἰ νησε καὶ τυυτὰ αλλοτε ἄλλον ου - μετεξετέροι τι δἐ τὰ ἀλεαίνοντα ξυμφέρει. -- Quod in mss. sequitur καὶ τωὐτὸν ἄλλοτε ἄλλον ab φελέει reiicio. g. 274. vs. 7. legimus in libris: ξυντεκμαίρεσθαι Iν ἀφαιρέοντα τι πονηρον καὶ D- τηκτον μεσWyb τὀ οὶκεῖον, μέσφι ἀν προαπαυδέ Mν ἀτροφ* ἡ νουσος η γὰρ νεαρὴ, ξυμπλακεῖσα τ* σώματι, χρειν μακρ* ημαυρωσε την παλαιῆν. Videlicet το πονηριν spectat ad τὸ αἴρια, de quo in antecedentibus sermo erat, et ἡ νεαρῆ est θ νεαρῆ τροφε. De loco adnotavi, quae postea placuerant parum. Omnino vitium latet in εντηκτον, sed memo adhuc rem acu tetigit, licet recte videret Petitus quorsum spectarent Metaei verba. Tu, L. B., lege mihi ἐντίκτειν pro εντροκτον, et salva et sagitia sunt omnia: ευντεκμαίρεσθαι Γν ἀφαιρέοντα τὸ πο- ρον καὶ ἐντίκτειν με Π γb τὀ οὶκεῖον, μέσφι ἀν προαπαυδρση ἀτροφίη ἡ νουσος ἡ γὰρ νεαρὸ gυμπλακεῖσα τω σώματι χρύναν μακρ* 8μαύρωσε τὸν παλαιεν. Eccet dedi quae nunc mihi in promptu erant ad textum scriptoris illustrandum l

seripsi meum Septembri

orOI CCLXIII.

146쪽

DE FRACTIS DE ARTICULIS.

148쪽

σιας ποιέεσθαν αὐτη γὰρ ii δικαιοτάτη φύ

Σπουδη μἐν 'ούν οὐ πολλη χεῖρα ' κατε γυῖαν χειρίσαι καὶ παντος δε ὶ τρου, ας επος εὶπειν - ἀναγκά ριαι δ' ἐγώ πλείω γράφειν περὶ ' τούτου, οτι οιδα τρούς σοφούς δύ- ξαντας εἶναι απῖ σχ ηματων χειρὸς ἐν ἐπιδέσι, ἀφ' ἀμαθίας αὐτοῖὸς ἐπην δοκέειν λαι. 'Λλλὰ γὰρ πολλὰ οὐτω ταύτης τῆς τεχνης κριεταο τι γὰρ ξενοπρεπες ούπωξυνιέντες, εὶ χρηστον, μαλλον ἐπαινέρυσι ἡ τι ξύνηθες, ο ξ οιδασι οτι χρηστὸν, καὶ τὸ ἀλλόκοτον ἡ τι αδ λον. Ρητέον Ουν ὁκό-

1. Eorum, quae suis sedibus exciderunt et fracta sunt, medicum quam maxime e directo extensiones sacere oportet. Id enim maxime

Secundum naturam rectum est. Quod si quid in hane illamve partem inclinet, praestat in pronum tendere; levius enim in hanc partem peccatur quam in supinam. Qui igitur nihil in consilium adhibent, plerumque nihil peccant, quippo cui alligatio facienda est aequissima natura duce manum ita porrigat. Medici vero sapientiam salso sibi arrogantes, in nonnullis peccant. Nullius ergo est negotii manum stactam tractare, idque cuivis prope dixerim.medico proclive est. Sed de hac re plura mihi dicenda sunt, quod medicos novi, qui ex figuranda

manu in deligatione sapientiae nomen prae se serebant, cum ex eo ignari potius existimandi essent. Verum multa ea ratione hac in arte aestimari solent. Quod enim peregrinum est, necdum constat an utile sit, consueto, quod iam norunt utile esse, anteponunt, quodque ab usu communi abhorret ei, quod est probe

149쪽

τας ' ἁν ἐθέλω των αμαρτάδων των b1τρων, τα μῖν ' ἀποδιδάξαι, τα δε διδαξαι ' περὶ

ὀστέων τίν κατα το σωρια δίδαγμα Mε ὁ . λογος ἐστίβ . Tην μν ουν χεῖρα, περὶ οἴ o λογος, κέ τις 'ἐπιδῆσαι πρηνέα ποιῆσας - ὁ δ'οῦ νάγκαζε ουτως ἔχειν, Ξ σπερ οἱ τοῖαοντες, ἐπην τιν Iμον ' ἐριβάλωσι, καὶ οὐτως ἔχουσαν ἐπέδει νομίζων ' αὐτὸ nναι τουτο αὐτῆτι κατα φύσιν καὶ μαρτύριον ἐπήγετο τατε ὀστέα ἁπαντα τα ἐν τ* πεχε i, Z ὶθυωρίην κατ' αλληλα ειχε, τῆν τε ὁμόχροιαν, ὀ αὐτη καθ' εωυτὸν την ὶθυωρίην ἔχει οἴτω καὶ ἐκ του εξωθεν μέρεος καὶ ἐκ του ἔσωθεν

οὐτα δὲ καὶ τὰς σάρκας καὶ τὰ νἐυ πεφυκέναι καὶ τὸν τοξικὴν ἐρογετο μαρτύριον. Tαυτα λέγων καὶ ταυτα ποιέων σοφος ἐδοκεe εἶναι 'τρν δὶ Ελλων τεχνέων ἐπελε

ἄλλο 'ἐν τ ἐλινύειν. Dκοσας δ' ἁν τις τέχνας ἐννοῆσιν, ' εὐροι ἀν δ ob τὸ αὐτὸ σχέ- μα τίν χειρῶν κατα φύσιν ἐστὶ ἐν ἐκάρον τίν τε πιέων, ἀλλὰ πρὸς τὸ ἄρμενον, ὀ ἁν cognitum. Exponendum igitur de quibuslibet

medicorum erroribus, ut alia dedoceam, alia vero doceam de manus natura: nam et aliorum corporis ossium doctrinam haec oratio continet. 2. Itaque manum, quod in praesenti quaestione versatur, quidam pronam deligandam praebuit. Eam vero statui coegit medicus sagittariorum habitu, cum humerum intenderint, atque ita habentem deligavit, hune esse ratus eius naturalem habitum. Cuius rei testimonium asserebat, quod omnia cubiti ossa rectitudinem inter se habebant, tum partium aequabilitatem, quod illa ipsa eandem directionem prae se serret, idque tum exterioribus partibus, tum interioribus. Ita quoque et carnes et nervos a natura comparatos esse dicebat sagittariamque artem in testimonium adducebat, ex iisque tum diotis tum saetis sapientiae persuasionem sibi sumpserat ceterarum artium immemor, quae aut viribus aut artificiis opus suum moliuntur, non advertens alium esse in alio habitum secundum naturam. Quin et in eodem opere, si res ita tulerit, aliam esse dextrae manus figuram secundum naturam, aliam sinistrae. Alius est enim habituε secundum naturam iaculatoris, alius landitoris, alius in lapidatione, alius in pugillatu, alius in quiete. Quascumque autem artes quis spectet, reperiet non eundem habitum manuum in singulis secundum natu-

150쪽

ἔκαστος, καὶ πρὸς το ἔργον, ο ἀν ἐπιτελέσασθαι σχηματί νται αἱ χεῖρες. Τοξικὸν δε ἀσκέρωτι εὶκις τουτο τι σχημα κράτιστον Gαι τῆς ἐτέρης χειρός, ' του γὰρ βραιο ς τὀ γιγγλυμιοειδες ἐν τρ του πῆ-χεος βαθμ Q ἐν τούτον τ* σχρματι ἐρεῖδον

Uυ 'ν ' ποιέει τοῖσι ιστέοισι του πιεχεος

καὶ ἀνάκλασις του ἄρθρου ἀνακέκλασται ἐνὶ τούτ* τ ὰ σχῆματι. Κὶκος ' μἐν οὐν οὐτως

ἀκαμπτοτατον τε καὶ τετανοίτατον εDαι τι

ρος - καὶ οἱ τως ἐπὶ πλειστον μἐν την νευρὸν ἐλκύσει, ἀφρσει δἐ απΘ στερεωτάτου καὶ ἀθροωτάτου ἀπὸ των τοιουτων γὰρ ἀφεσίων των τοξευμάτων ταχ ι. καὶ αἱ ὶσχυες καὶ τὰ μῆκεα γίγνονται. 'Eπιδέσι δἐ καὶ το-gικρ οὐδἐν κοινον. Tουτο μἐν γὰρ, εὶ ἐπιδῆσας ' ἔχειν την χειρα οἱ τως ' ἐκέλευε, πόνους αν ἀλλους πολλοῖὸς προ τίθει μείζονας του τρίματος τουτο ει, εὶ ξυγκάμ, ι ἐκέλευε, οὐτε τὰ ιστέα, οὐτε τὰ νευρα, οὐτε αἱ

σάρκες ἔτι ἐν τ* αὐτψ ἐγίγνοντο, 'ἀλλὰ ἁλ-λη μετεκοσμεῖτο κρατέοντα τὸν ἐπίδεσιν,

καὶ τί ουν ἔφελος ἐστι τοξικου σχῆματος , Καὶ ταυτα ἴσως οὐκ ἁν ἐειμάρτανε ' σοφιμ μενος, εἰ εἴα τὸν τωρωμένον αὐτον τὸν χεῖρα παρασχέσθαι. γ . Ἀλλος δ 'αυ τις τρν ὶ τ ν υπτι ντην χεῖρα λω, οἱ τω κατατείνειν ἐκέλευε καὶ οἱ τως ἔχουσαν ἐπίδει, τουτο νομίζων το κατα φύσιν εἶναι, 'τψ τε χροὶ σημαινο- quod quisque habet, et ad opus, quod perscere

intendit, manuum figurae accommodantur. Qui autem sagittandi artem exercet, et hanc manus alterius figuram validissimam esse par est. Hoc enim habitu braehii pars cardinem referens in ulnae sede innixa, cinae et brachii ossa perinde in directum distendit, quasi totum unum sit. Eoque statu reflexio articuli facta est recurvata. Hoc igitur modo locum istum minime flecti plurimumque intendi oportet, neque nervo, quem dextra tendit, concedere, neque ab eo superari. Atque ita plurimum quidem chordam adducendo trethel, firmissimo autem et repentino impetu emittet. Sic enim emissae sagittae celeriore impetu longiusque seruntur. Deligatio vero cum sagittandi arte nihil habet commercii. Qui namque deligatam manum ita continere volet, longe alios maiores quam vulnus dolores

asseret. Sin flectere iubeat, neque osSa, neque nervi neque carnes amplius eodem statu consistent, sed superata deligatione alio transmutabuntur. Quid ergo utilitatis sagittariorum habitus asserat, non video. In eoque fortasse non peccaret qui sapientiae opinionem sibi vindicat, si permitteret ut vulneratus ipse manum

porrigeret. 3. Rursus vero alius quidam medicus supi, nam manum exhibens, sic componere iubebat eoque statu devinciebat, eum naturalem esseratus, tum ex cutis planitie coniecturam faciens,