Hippocratis et aliorum medicorum veterum reliquiae, volumen tertium

41쪽

Patellam eadem 3 et sequenti fragmenti quinti auctor appellat τὸν ἐπιγουνίδα, est autem 1 ἐπιμυλίς scriptori fragmenti primi l 1. Dictiones quinto fragmento propriae porro notentur e * I8.: αποκεκάρπωκε δὲ καὶ εἰς τὰς ἰγνύας πολυπλόκους φλέβας et e * I9. αυτη δε οποκάτω του ατος οπο 1σα- μέν ἀπέσχισται ἐς φλέβα παχέαν. Ibidem vena dicitur του επατος πεπλεκτα- νωμένη. Legimus δύο δε ἐκπε πλώκασι φλέβες μεταξυ τίν δύο λοβgν των πλατέων. Paulo post memoratur vena, quae ἐπὶ τὸ ἡτρον πολλὰς ἀπεπλάνησε φλέβας καὶ τας τε πλευρας καὶ τους σπονδύλους ἐνεαρίκωσε πρὀς την ἄκανθαν καὶ Ἀδε παραφυάδας ἐνεφλεβοτόμησε. Paulo inserius ibi de vena legimus: ἐντεύθεν δε κατεδίσατο ἐς τὰ ἐντὸς του σπλενὴς καὶ ρ ραχνίωκε ἐναίμοισι φλὲβίοισι. 20. loquitur auctor fragmenti quinti de venis, quae ἐγκεχαλ ινων τ αι περὶ τὰ ωτα

Aut ego salior, aut sucus iste huic scriptori est proprius, et quamquam scriptor libri de articulis non plane alienus est ab ornatus studio in scribendo, hic noster tamen fragmenti quinti auctor talia habet, quae apud illum frustra quaeris. Itaque constitit ex his, quae disputavimus, quod sequitur: Fragmentum I. et IV. sunt reli uiae anatomicas auctoris libri de fractis et articulis, ceti. Fragmentum II. Syennesi Cyprio debetur. Fragmentum III. Polybi descriptionem venarum resert. Fragmentum V incerto auctori debetur et diverso illi a primi et quarti scriptore.

Te IV m de Moeribis, de haemorrho idibuε, de sutilis. Brevem conspectum horum libellorum praemitto, ut dein quid sint, cuiusque originis

videamus.

In libro de ulceribus s. vulneribus haec leguntur: Cap. 1-4. praecepta occurrunt de tractatione ulcerum iisque laborantium; - cap. 5. de anni temporum in sanatione vulnerum commodis et incommodis, agitur; - cap. 6-I0. de nonnullis curationem vulnerum retardantibus, difficiliorem reddentibus. Capitibus 1Ι-23. sormulae medicinales remediorum ad ulcera adhibendorum deseribuntur. - Cap. 24. de Singuinis adfluxu ad ulcus, quo sanatio impediatur, et de mali curatione exponitur; - cap. 25. de varice in anteriore tibiae parte; - cap. 26. de venae sectione et sanguine post venae sectionem effuere pergente ac therapeia res; capite tandem 27. sermo est de cucurbitae administratione.

In libello de haemorrhoidibus capite 1. agitur de aetiologia morbi, sequentibus vero de curatione, cuius plures deinceps methodi traduntur. Ultimo capite 9. de haemorrhoidibus in

muliere curandis sermo est.

In libello de fistulis continentur nonnulla de fistulis ani, aliisque huius regionis vitiis. Capite primo quomodo fistulae ani naseantur docet auctor; deinceps methodi plures sanandi describuntur capitulis sequentibus, usque ad cap. 7. , ubi de recti inflammatione agitur; -

42쪽

9 8. de urinae stillicidio eiusque therapeia exponitur; - θ 9. de ani prolapsu: - θ 10.

tandem do huius loci dolore sine instammatione. Huc redit harum scriptiuncularum argumentum. Patet statim esse fragmenta operis s. erum de rebus chirurgicis. Sunt autem nonnulla, quod ex editione ipsa constat, male deseripta. Inter hos libellos et libros chirurgicos, de quibus t 26-29. prolegomenorum vidimus, nullus certus nexus apparet. Alius sunt originis et manifesto cohaerent eum libris do morbis Ι. II. III., de init. assectionibus, de assectionibus. Quae res cum tribus hisee pariter sint communes, de iis coniunctim in hac θ ago. Sed praeterea in fragmento de fistulis, 4 legimus, καὶ υποβαλῖὸν μέσον τ* λιχαν δακτύλαν τῆς ἀριστερῆς χειρὸς Γλσαι πρόσω καὶ προσθεὶς ἔτερὰν σπόγγον ὰναδῆσαι τον αὐτὸν τρεχπον, δνπερ καὶ ἐπὶ mi τι αἱμορροῖσι. Quibus verbis sine dubio respicit ad verba cap. 2. Dagmenti περὶ αἱμορροιαν, ubii δια σας δέ, inquit, ἐν mii σι λαγόσι καὶ ὐφεὶς ταινίην kκ του ὁπισθεν, ἀναλαβΔν ἐκ των σκελέων σου -δεσμὶν ἀναδῆσαι ἐς τι διάζωσμα παρὰ τὸν θμφαλύν. IInde sequitur fragmentum

de haemorrhoidibus praecedere, alterum de fistulis sequi debere. Quod autem dixi hos libellos cum libris de morbis I. II. III., d6 inu. affectionibus, de affectionibus cohaerere, constat e placito illis libris et fragmentis his nostris eommuni de bile et pituita morborum causis. E libris illis, in quibus saepissime hoc placitum pellucet, unum nunc hoc exemplum cito: libro I. de morbis θ II. legis: ταυτα πάντα ἴσχουσι των μεν ἐν

τ* σώματι ἐνεόντων ἀπῖ χολης καὶ φλέγματος. - Quid autem in libellis, de quibus

nunc agimus 3

θ 7. libelli de fistulisi τουτο το νύσιμια γίγνεται δον φλέγμα ἐς τον ἀρχὸν κατα-στη Γη ἐκ του σώματος i ibid. f 8., ἡ κοστις ἐκ του ἀρχου προσάγεται τη θερμων τι φλέγμα ἀτι δἐ του φλέγματος στραγγουρίη . γίγνεται. -- θ 10. ibidem τουτο δε τον M1μα γίγνεται, δον χο καὶ φλέγμα ἐς το τύπους καταστη Initio libelli de haemorrhoidibus: τι μἐν ν ρια Γδε γίγνεται, ξν χολῆ ἡ φλέγμα ἐς τας φλίβας τὰς

ἐν τ* ἁρχαρ καταστηρίξη1. vides notam hanc certam esse nec dubiam 'Aecedunt'haee, in fragmento de ulceribus eap. 25. legimus αλλα χρη a5τὸν τον κιρσὸν ἀποκεντέεtν αλλοτε καὶ ἄλλοτε. Quomodo hoe factum sit, nescio, .sed perpetuo iii Cnidiorum libris illud ἀλλοτε καὶ ἄλλοτε obvium est; vide protegomena ad vol. II. p. LIX. Vs. penult. - Εt cap. 12.

libelli eiusdem do ulceribus legis e ς ὁμαλώς ραίνηται, de cuius adverbii ὁμαλίς usu in libris de morbis dixi eadem pag. LIX. prolegg. ad Vol. II. Equidem ex notis, de quibus dixi, puto certo constare fragmenta nos in his libellis habere operis chirurgici, quod e Cnidia schola recentiore sit prosectum. Sed ostendam eius auctorem in manibus habuisse librum de capitis vulneribus. Initium libri de vulneribus' non sane idem continet monitum, quod θ 17. p. 383, vol. I. libri de cap. vulnn. legitur, ἔλκος ἐν τῆ κεφαλρ οὐ χρὴ τέγγειν οὐδενὶ, οὐδε οἴνιν, sed expressum dixeris ad huius orationis imitationem, licet contrarium sit et ei adversetur: ελκεα ξύμπαντα is χρῆ τέγγειν, πλην οDp. - Quodsi hoc solum esset indicium, nihili sacerem, sed sunt plura. In extremo capite primo libri de uideribus legimus i , ις ir ὐπὸ του βέλεος ἐφλάσθη καὶ ἐκοπ' σαρξ, τα 1ν δε bi αειν, ὁκως διαπυος ὼς τάχαστα γέννται ἡσσόν τε γἁρφλεγμαίνει καὶ ανάγκη τας σάρκας τὰς φλασθε ς καὶ κοπε-ς σαπείσας καὶ, πυον γε-

43쪽

νομένας ἐκτακῆναι, ἔπειτα βλαστάνειν νέας σάρκας. Haec paene ipsis verbis reserunt quae cap. 23. de cap. vulnn. leguntur: αλλὰ χρο διαπυον μD ποιῆσαι το ἔλκος ὼς τάχιστα

οἱ τω γὰρ ἀν ρκιστα φλεγμαίνοι τὰ περάχοντα τὸ ἔλκος καὶ τάπιστα καθαρον εI ἀνάγκη γὰρ ἔχει τας σάρκας τὰς κοπε-ς καὶ φλασθε ς υπο τού βέλεος διαπίους

γενομDας ἐκτακῆναι. - Cum iis, quae dein sequuntur L l. de cap. vulnn , ἐπειδὰν δεκαθαρθη - οὐκ ἀν υπερσαρκ σειε το ἔλκος es. cap. 6. libelli de ulceribus. Cum verbis e fine cap. I 8. de cap. vulnn. .. καὶ τὰ κυκλοτερέα τίν ἐλκων - ελκος ' conferatur locus e fine 9 8. de ulceribus των ἐλκέων τὰ κυκλοτερέα κ. T. λ. - Nolo omnia describere, sed si citatos locos conseras, non potes non agnoscere imitatorem locorum ex libro de vulneribus Mihi igitur sic summatim de his tribus scriptiunculis statuendum videtur: Fragmenta sunt libri, - nempe eiusdem operis partes esse, probabilius esse opinor quam duorum operum, - chirurgici a Cnidio recentiore, qui librum de capitis vulneribus imitatus sit, olim compositi. - Communi dogmate de morborum ortu ex bile et pituita conveniunt cum libris de morbis I. II. III., de strictu. , ceti. - Nexum aliquem inter bos libellos et chirurgica opera, de quibus adhuc vidimus, non animadvertimus. Num cum libello, de quo* sequenti regemus, cohaereant, mox stpparebit.

De libella de visu. Argumentum libelli huc sere redit, quoad assequi potuimus; quod quominus facile saduo impedimento sunt: primum corruptela scripturae libelli a librariis pessime habiti, tum dissicultas, qua terminos technicos antiquos de morbis oculorum premi constat. Sed exponemus argumentum, quantum fieri poterit. Cap. 1. mihi agi videtur maxime de lentis oculi morbis; num de aliis etiam morbis sermo

sit, non satis discerno. Num v. c. spectetur glaucoma nescio, puto potissimum cataractae varias species et formas et stadia respici. Quis morbus capite 2. spectetur, non assequor; quid sit oμμα nostro non plane est perspicuum; οφις illi pupilla est, δμμα videtur esse videndi lacultas. Sed quis murbus respiciatur, non satis constat. Cap. 3. sermo est de ustione Venarum, quae res eo nomine h. l. tractari videtur, quia in morborum oculorum curatione, ea utebantur

Cap. 4. agitur de palpebrarum derasione et ustione. Cap. 5. de palpebris iusto crassioribus; sed quo vitio crassae factae sint, non constat. Cap. 6. palpebrarum psoriasis et pruritus memorantur. Cap. 7. nyctalopis curatio describitur.

Capite 8. rursus dictu dissicile est, quid ὁφις illi siti puto hoc loco δή ιν non esse pupillam, sed videndi facultatem, quam ομμα dicere videtur cap. 2. - Quis morbus sit, de quo

44쪽

Capito 9. tandem sermo est de lippitudine annua et epidemia; de tumore cum dolore et sine dolore in eo morbo; deinde fluxionis absentia in illa. dito saltem de his rebus agi in capite pessime descripto. Audivimus p. L.I. pres omenorum ad via. II. auctorem libri περὶ παθών affirmantem ταυτα μἐν ora ἀπο κεφαλης i γνεται νοσθματα anφθαλμῶν ταυτα δἐ χωρὶς γεγράφεται. Et paulo ante in his protegomenis repetivimus quaestionem: estne libellus περὶ διιος ille tractatus promissus, an pars eius, an non est 3 Videbimus quid respondere liceat. Liber περὶ παθων e Cnidia schola prosectus est et ex eadem prosecta sunt haec fragmenta. Hoc quidem tam certo demonstrari potest,t ut dubitare non liceat.

Patet statim e verbis * 7. φάρμακον πινέτω ἐλατῆριον. - Quod ibidem dieit τὸν κεφαλὸν καθαιρέσθω et θ 9. κάθαρσις κεφαλ et cap. I. κάθαρσίς τε καὶ jκαυσις κεφαλης conseratur cum loco e cap. 12. libri ΙΙ. dei morbis p. 191. vol. II.) καὶ τότε τὸν κεφαλῆν καθερας κατωτερικον δρυς φάρμακον, καυσον την κεφαλῆν ἐσχαρας δύο. - Quae monentur cap. 3. do ustione venarum componi debent cum libri deaemorbis II. ibid. p. 192.ὶ verbis τὰς φλέβας καίειν Di τὰς μἐν παρα τοι Io, εστ' ἀν παυσωνται σφύ υσαι. Et vide simul quantus, sicuti hoc loco, sermo sit de pulsatione venarum cap. 2. libelli nostri, ubi :ομοίως, inquit auctor, τέταται ἡ φλῆι καὶ πεφύσηται καὶ πλῆρης φαίνεται καὶ σφύζει. In fine porr0 cap. I. libelli περὶ ἴφιος legimus t αἷμα δἐ τούτοι σι οὐ ξυμφέρει αφιέναι et

cap. 2. προαφιέναι δε του αῖματος. Similes dictiones in Cnidiorum libris sunt obviae: cap. 28. libri de init. Q. p.. 356. vol. II.) καὶ ἀφιέναι τού αματος. Libro de affecti. cap. 21. p. 287.) καὶ τὴν φλέβα i την σπλην ν αφιέναι πυκνά. Denique operae pretium egi cum fragmentis, de quibus agimus, conferre cap. 13. libri de locis in homine sp. 408. seq. vol. II.), ubi sermo est de fiuxione in o los. Ex his omnibus non potest non certo deduci tragmenta περὶ διμος inscripta deberi Cniis

dias soliolae. Utrum Vero fragmenta haec, -onam plenum de morbis,oculorum tractatum non esse Sponte patet , - utrum, inquam, auctori libri περὶ παθων debeantur, nec ne, non facile certo dixeris. - Nota certa, qua probes non ab eo conscripta esse, plane deest me iudice. Unumquid possis tantum adferre, ne ei liber περὶ παθων in usum των ὶδωτον est conscriptus: Suntne ista fragmenta de visu ita comparata, ut eorundem in usum scripta videantur 3 Dubites

affirmare, nec tamen certo negare ausim.

Summa disputationis de hac re eo redibit, ut hoo scriptum περὶ οιιος sortasse ab auctore libri περὶ παθων literis mandatum existimare liceat, sed certo id demonstrare non possis;

neque certo demonstrare possis non esse ab eo conscriptum.

Possis etiam quaerere, num haec περὶ ἴφιος inscripta cohaereant cum libellis, de quibus M antecedenti prolemmenorum vidimus. Sed neque huic quaestioni facile responderis. De unare certo constat, i. e. de eorum origine e sehola Cnidia recentiore.

45쪽

Libellum περὶ ανατομῆς a nullo veterum citari scit hit, Uttiesus Nol. I. p. 415.). M-que ego novi titulum eius adferri a scriptore ullo antiquo, sed non suit ignotus veterbbus. Foesius accurate, et docte in adnn. ad hunc libellum docuit, Rufum Ephesium plures Ioeos imitando expressisset unde incias libellum a veteribus tritum nee parvi aestimatum suisse. Hac de re nihil amplius dicam, quia ad ea, quae Decius hac de re notavit, nihil habeo quod addam. De Trillari opinione Democriti scriptum esse putantis infra videbimus. Gruneras et Achermannus loquuntur de nexu inter hunc libellum ot Epid. II., ille adeo libellum ex Ep. V. desumptum esse dicis. Sed mera eommenta sues: salso assirmant neque rebus ipsis ostendunt, quod nee t fieri possit. Eos sequitur Sprengelius, sed neque hic argumentis salso susceptam ab illis opinionem, . quam amplectitur, munivit. Iabellus περὶ aνατομῆς fragmentum est scripti nescio cuius: caput deesse videtur, fine non concluditur, sed abrumpitur. Operae pretium est dictiones aliquot in eo obvias motavisse,'Ood dum lacimus sponte redibimus ad Gilleri dei hoc fragmenta anatomico opinionem.

hardy citantur; constat e veterum testimoniis verum esse quod Suidas assirmat. Ad finem disputationis huius dicam, quid de Trilieri opinione isto sundamento innixa sit existimandum: sed nunc redeo ad locum, ad quem in adn. dixi me reversurum esse in protegomenis, i. e.

των αλλων. Trisserus pro ἁπασι coniecit νῖπασι, quod mihi non placet, neque enim credo vitium inesse loco. Ῥυσρας est σχῆμα, sed quid hip ὁμορυσμί 3 Estne similitudo sormae externae, an similitudo habitus interni ρ Trillarus illam potestatium voci tribuere voluit, quum νῖπασι emendaret, sed fac veram esse istam interpretationem, quid significabit αἱμορρώδεστερον δ' ἐστὶ των αλλων, si siπασι scribas et nomen illud ad similitudinem formae externae

reseras 3 - Credo similitudinem cum aliis partibus omnibus, i. e cum visceribus spectari, et auctorem id ita exprimere propter imperfectam suam rerum cognitionem. Particulas, unde illa composita sunt, aequalis sormae esse putat. - Haec hactenus, pergimus ad alia. Legis haud procul ab initio τίν περιηγέων απτο νων . . .:ἀλλελ . Vox Empedoclea es p. 92. vs. 60. ed. Κarsten.)Αdvertunt porro ἡ χέλυς pro ὁ θύρραί, tum υπερκορυφωσιας ἔχειν de pulmone et iocinore, τενθρηνιῶδες do pulmone, Homericum eναλίγκιος, similitudo quam esse didit lienem inter et Ixνος ποδος. Advertunt οὐλομέλι ς, et αρχος λο ιος.

46쪽

Εx his omnibus liquet nosse, fragmenti auctorem suocabula rariora orationem exornandi causa usurpavisse. Qua in re non cedit illi, qui Dagmentum postremum libelli de nat. ossium composuit; si similia, aut eadem vocabula detexissem in utroque Bagmento, eidem auctori

que vero propter vocem illam Abderiticam Dagmentum. Democrito adscripserim. Τalia,

δύο, ὰς καλέουσι πολας, non mihi indicia sunt hagmenta a viro praestante esse profecta. Saltem pro πυλας exspectaveris λοβοQ. Omnia scioli cuiusdam opus testantur. Me iudice plane incerti scriptoris sagmentum est, qui fortasse Democriti personam induere voluerit. Vidi num quis deste nexus appareret interilibellum et quae Democritea dicta circumseruntur in epistolis, sed nullum reperire contigit., 34. lisit De Ii Eo do dentitione. De hoc libello veterum testimonia nulla supersunt; quis scripserit, quando scriptus sit plane ignoramus. Aphorismi sunt de morbis quibusdam puerorum lactantium, . qui simplici orationis sorma sunt expressi :- Non constat num plures loci ad hoc scriptum olim relati suerint, qui hodie sint deperditi, nec

De libro M' Misenis. Veterum testimonia de hoc libello supersunt: Galenus commentarium in eum scripsit, quem hodie legere licet. In illo ipso p. 409. ed. ΚGn. Glauciae lectionem loci' ex *14. nobis; memorat et Sabini explicationem adfert. Me iudices libellus compositus est in excerptis e libris aliis, quibus partim admixtae fuerunt reliquiae corruptae commentariorum veterum ast breves illas sententias. Hinc forma libelli non plane diversa ab ea, quam in epidemiis spuriis animadvertimus. Quemadmodum ibi quoque sententiae pondere et acumine se commendantes in farragine illa elucent, ita quoque observantur in hoc libello: exempli gratia Gesto 14 38. 54. Notare porro operae pretium videtur quae sequuntur: Primum locus est memorabilis a Galeno es Metaeo saepius usurpatus e * 30. I*λεβῶν ἔπαρ, κωσις αρτηριων καρδίη, unda constat de distinctione arteriarum et ven rum, quae in libro de articulis, aliis, de quibusnsupra in protegomenis diximus, sine ullo dubio occurrit. Tum advertit in k 22. illudiκατα οὐλομελί, μj οὐλομέλειαν Θ) πάντα, de qua dictione iam dixi in . 28. prolegommorumbetiundo constare, opinor nexum aliquem esse debere inter haec excerpta et librum de articulis aliosque cum hoc ipso coniunctos.

47쪽

Sed quemadmodum tum venarum et arteriarum distinctione, tum nominis οὐ λομ ια usu haec excerpta cum libris illis quodammodo tantuncta esse apparet, ita aliud eiusdem connexionis indicium proferam tertium.

Auctor libelli * 42. dieit: ὀστέων τροφὴ ἐκ καταιος κ.7τ. λ. Est autem τροφ' manibsesso illi ξυμφυσις, πώρωσις, κρατυσμω. Sed vide iam numerum dierum, quibus istam

τροφεν fieri dicat. Nasus fractus decem dies requirere illi dicitur; idem numerus memoratur in fine capitis 85. libri de articulis: - maxilla, clavicula, costae viginti dies dicuntur requirere ad sanationem aetnostro, iidemque numeri memorantur ab auctore libri de tractis et articulis capito 32. sub finem de maxilla, de clavicula cap. 62. in fine et 63., de costis cap. 97. in fine. Porro noster cubitum intra dies triginta sanari dicit; idem inirmatur cap. 7. libri d6 Dactis: - tibiae et brachio quadraginta diesitribuuntur a nostro; idem numerus iisdem ossibus conceditur cap. 16. et cap. 8. libri de fractis. Femori dantur dies quinquaginta totidemque in fine capitis 19. libri do haeus. Non est in his concursus sortuitus, sed certus nexus. Quid igitur 3 Conscripsitne idem auctor hunc libellum et chirurgicum opus illud p Non credo; credo vero eum, qui περὶ τροφῆς libellum composuit, hunc consarcinavisse ex locis cum aliorum librorum, tum operum chirurgicorum illorum. Ita v.'o. k 4I. locus est o libris eiusdem argumenti, cuius ii, qui cum libro de septi, manis coniuncti sunt, de quibus infra dicetur. Quin puto adeo eam * 41. ex ipsis illis seiptis esse ductam; sunt autem Pythagorei nescio cuius operum fragmenta. Illud ὁδος κατω μία ex β 44. est fragmentum Heracliteum fragm. 28. apud Schletem.), continet autem placitum, de quo * 40. horum protegomenorum ad libros περὶ δια ης videbimus. Neque negari potest colorem aliquem Heracliteum in hoc libello nostro saepius apparere. Advertit Heraclitum statuisse γίγνεσθαι πάντα κατ' εναντιοτητα et contrariorum mentionem in hoc libello esse longe frequentissimam. Summatim igitur meum de hoc scripto iudicium eo redit, ut putem esse excerpta ex libris aliis et indolis diversissimae. Non dubito quin haec longo postiHippocratem tempore demum scriptis sint mandata. Forma sua satis conveniunt cum interpolatis inter historias morborum in epideaeiis spuriis, secundo et sexto maxime et cum similibus in libro περὶ χυμῶν obviis.

De libris de eritibua et re diebus iudieatoriis. Quid sinithi libelli statim patet textum perlustranti et sontes locorum, quos in adnotatione

indicavi, perlustranti. Uterque libellus centonem resert e pannis scriptorum diversissimae originis in hac collectione medicorum consarcinatum. Quando hi centones nati sint, quis eos conscripserit, ignoramus, neque scire attinet. Corrupta esse plura in adnotatione diximus,Jsed licet etiam talia observare, quae manifesto ineptiis consarcinatoris tribuenda mihi videntur, quale v. c. id, quod ad extremam 6 8 lihellide diebus iudieatoriis in adnotationo indicavi.

48쪽

Utrum uterque libellus ab eodem viro sit consarcinatus, an vero a diversis, neque scimus, neque novisse magni momenti est. Summatim nullius sunt pretii; quem in finem conscripti sint, non intelligis. Una de causa non punt abiiciendi editori, quia nempe testes sunt traditionis textus iocorum, quos continent.

Haec de his scriptiunculis l

M Ubro de medico. Libro περὶ ὶητρου continentur primo monita de ipso artifice medico, quali corporis habitu sit oporteat, qualibus moribus. Tum vero qualis esse debeat officina medici, quae sellae, instrumenta, aliae res, quibus chirurgo opus sit; quis deligandi modus optandus, quando

tardius, quando celerius sit urendum, secandum; quando latioribus, quando angustis μαχαι- ριοις 1n sectione utendum; quales cucurbitas in variis ρε-ιαω admovere oporteat. Traduntur praecepta de venae sectione, de tuberculorum et ulcerum curatione; varii modi, quibus ulcera progrediantur, traduntur; de cataplasmatum usu praecepta leguntur. Στρατεύματα ξενικά inprimis chirurgo artem addiscendi et exercitationis copiam praebere dicuntur. Haec sere hoc scripto continentur; adeoque constat non sine causa antiquum illum adnotatorem ad libelli principium adscripsisset, τι μῖν σύγγραμμα ἐστιν ἰητρου παράγγελμα Gς χρὴ κατασκευάζειν. τρεῖον. Libelli avetor dimittit lectorem ad locos ex aliis operibus suis: in fine capituli 10. τὰ δε ἐκπέφαι δυνάμενα ὁμαλ. , inquit, ἐν,ἐτέροις εἴρηται, quibus verbis dimittere videtur lectorem: ad φαρμακίτιδα aliquam. In fine vero capituli 11 legis iure Γν δἐ τὸ gυμφυόμενον διαλυθραεται καὶ το ortasse μη interponendum πληρεύμενον, ἡ κοῖλον γενομενον,

ἡ τὸν εὶς πλάτος πορείαναποιο*wενον προσηκοντως .... περὶ τούτων ἐν ἁλλοις εἴρηται.

Fortasse hic ad idem scriptum suum dimittit, ad quod in fine libelli, ubi, ο δὲ ειναι δοκει περὶ ταύτα ταγικώτερον ἐφλπαι et paulo post: περὶ re τούτων απάντων ἐν ἐτέροις γεγραμ sagνον ἐστί. Puto eum ad opus chirurgicum aliquod suum respicere. Quare credo hunc libellum a medico practico esse prosectum. Quod ideo moneo, ut appareat causa, cur hunc libellum a duobus sequentibus seiungendum esse existimem. Nimirum duos illos a sophista conscriptos esse certo constare dixerim; hunc a medieo. oratio in hoc libello, lieet eam minime ad praestantiam veterum accedere probe sciam, sine dubio simplicior quam in illis, in quibus studium ridiculum suci et ornatus, de quibus suo loco videbimus. Mihi, quum finem libelli, postremos versus nempe capitis ultimi, perlegerem, accidit ut cogitatio subiret, num sorte deperditum opus, olim inter libros Hippocratis relatum, περὶ τραυμάτων καὶ βελύν dictum, citetur vel saltem respiciatur a nostro. Hanc opinionem leviter susceptam primum non notare decreveram, quia de libro illo deperdito nihil novimus. Sed nunc irem,silentio supprimere nolo, quum videam Liureum in eandem fere opinionem inebdisse, de qua monuit p. 414. vol. I. suae editionis. Libellum hunc in usum discipulorum esse compositum indicare mihi videntur sequentia:

49쪽

principio cap. 2. τά δέ, inquit, la τὸν τρικὸν ταγην παραγγέλματα, δι' Iν ἐσπι ε ιτεχνικὸν, ἀπ' ἀρχῆς ξυνοπτέον, ἀφ' ὼν καὶ μανθάνειν ἀν ονθρωπος ἀρίαιτο. τὰ τοίνυν

ἐν Β τρείω θεραπευθμενα σχεδιν μανθανέντων ἐστί. Consera cap. 9. τὰ μεν ουν κατ' ὶητρεῖον ἀναγκαῖα δργανα καὶ περὶ ἁ δεῖ τεχνικον εἶναι τιν μανθάνοντα τα τ' ἐστί Φκ. T. λ Et capitis 13 verba: περὶ δὲ καιρων, ὁκοτε τούτοισι εκάστοισι -στέον lini, καὶ τὰς δυνάμιας ος χρη τον γεγραμ. ροένων καταμανθάνειν, παραλέλειπται, ἐπεὶ πλεῖον προηκται τρς κατ'

τρεῖον ἐπιμελείας καὶ του πιρρω το τέ M ῆδη προε λυκτος ἐστί. - Vides certo

constare opusculum esse destinatum artem addiscere volentibus.

Summatim est opusculum medici praetiei in usum tironum conscriptum, quod cum aliis in hac sylloge medicorum operibus coniunctum esse non credo. Non mihi constitit tribuendum esse alicui scriptorum, de quorum operibus adhuc vidimus, aut deinceps videndum erit. Quo tempore sit conscriptum non liquet. Veterum de eo testimonia sunt nulla.

3 38.

De libris de deremti labiis et praeceptione3. Argumentum libelli περὶ εὐσχημοσύδε ς huc sere redit Pi, Sapientia, quae in vita instituenda cernitur, ad multas res utilis. est. Prodest etiam ad artem saetendam et vero boni malique artifices pro hae culta neglectaque exsistunt. - Bonorum medicorum notae traduntur. - Maxime valet hac in re natura, quae doctrina et exercitations ad artem est informanda. Medicus philosophus ad Deorum praestantiam accedit. Momenta, quae ad sapientiam valeant, in medicina insunt permulta: etiam Deorum cognitio cum ea maxime coniuncta est. Medicus si τραπελιην quandam habeat oportet, habeat porro parata omnia, quibus ad artem faciendam opus est, et παρέξοδον simpliciorem, qua in peregrinatione utatur. Memoria teneat medicamenta composita et simplicia, quod quidem in arte medica principium est et finis. Parata habeat μαλάγματα, purgantia: remedia. Dein praecepta traduntur do iis, quae sacienda sint, quum ad aegrum sit accessurus. Aegris nihil praemonstrare oportet medicum τρν ἐσομένων ν ἐνεστίτων αμοῖσι. Discipulua aliquis, qui ut obediat aeger praeceptis curet, semper adsiet; curam cuiuscumque rei ne committas striis imperitis. Itaque quum in sapientia et medicina talia insint, quae ad gloriam et decus com parandum ducant, haec sibi paret medieus est necesse, ut eiusmodi praemii compos fiat.

Haec in libro de decenti habitu reperiuntur: subiungo arguinentum libri παραγγελίαι

st Non persuasioni per ratiocinium in arte medica facienda fides est habenda, sed exercii timi cum ratione coniunctae. Summatim ad ea, quae sunt, mentem advertere oportet, ut medicina recte fiat. Utilis etiam varietas eorum, quae administrantur, etiamsi unum quoddam adhibitum iuvaturum sit. Tum vero etiam videndum quo modo cum mercede paciscenda sit agendum. Sanis praeesse decet, ne in morbum incidant, aegrotantibus, ut sanitatem recuperent. Neque indecorum est medicum alios secum adducere, ut de morbo cum illis consilium ineat. Medicum medico invidero non decet; est hoc potius eorum, qui circumforanei dicuntur.

50쪽

Aegrotantes despondentes ob dolores vitam cum morte commutant; sed qui aegri curam habet, si artis inventa ostendat, fructum inde percipit, aut nulla fides ei habetur. Hominis habitus bonus est arte comparata aequabilitas spiritum inter et calorem et humorum concoctionem auxiliorum omnium et diaetetices ope. Vitanda ostentatio in sudariorum usu et odoramentorum, instrumentorum ostentatio et demonstratio. Neque adfert gloriam, si audientiam magnae turbae tibi parare studeas. Qui ὀψιμαθρα est, propter id ipsum minus est commendabilis; requirit auctor exercitationem postposita doctrinae investigatione. Vitandum ne coeco te committas; nam male tibi eveniet.V Hisce tandem subiunctae leguntur sententiae nonnullae breves, aphorismorum speciem Summam argumenti utriusque libelli, ut potuimus, retulimus; videre pergimus de oratione inprimis, ut constet duas has scriptiunculas non esse ab eadem manu, a qua libellus de medico. In eiusmodi quaestionibus)non ea tantum respicere oportet, quae pro opinione quam Suscepimus, militant, sed talia et imp, quae illi adversari videantur. Itaque ab hac re initium smesam. Scilicet advertit principio libri περὶ ibi os legi ὶσγω μίν ἐστι προστασίη , idemque nomen recurrere in fine O 10. libelli, qui παραγγελιαι inscribitur, ubi εὐχαριστ*ν δε οὐ περιαιρέω αἴ- γαρ Ἀτρικῆς προστασίη ς. - Si alia conspirarent, inde deduxeris sortasse

libellium de medico eiusdem esse auctoris, cuius uterque liber, de quo nune sermo est. Verum secus se rem habere opinor; itaque sequentia teneas velim L. B. l lego mihi capitula 3. 5. I2. libelli περὶ εὐσχημοσύνης et vide num in libro περὶ A1τρου eiusmodi declamatorium orationis genus reperias. Attendas mentem ad locos e capitulo 5,

quales: δεῖ . . . . μετάγειν τὸν σοφ*ν ἐς τὸν b τρικην καὶ την hi ικην ἐς τὸν σοφω, quod plano ridiculum, et ad dictum ibidem obvium b1τρος φιλοσοφος ἰσόθεος l - Vide j 9. in fine αυτη γαρ αρχὴ D b τρικfi καὶ μέσα καὶ τέλος. Compara cum his e libello παραγγελίαι dicto , 5. illud δια τουτο αν τάξει εὶκότως μεταβολῆς o i σάλου πορευομένοι ι - ex θ 6. ῆν γυ παμρ φιλανθρωπ', παρεστι καὶ φιλοτεχνίη. - ex , 7. οἱ . . . ἐόντες ἐν βυθψ ἀτεπῶ ς et dein οἱ δε νοσέοντες . . . νῆχονται ἐπὶ ἐκατέρη μοχθουρ*. Compara mihi eiusdem l 7. verba ο γαρ τινων

εὐπύρων καὶ στενών ἔνδοσιν αναλα ριβανύντ ων .... ευδοκιμουσι cum dictione es 8. 51 M . . . στενοχωρέων lEccol talia non legis in libello περὶ b τρου lQuid quod horum libellorum auctor talia profundit, e quibus non propter corruptelam scripturae, sed propter assectatam dicendi gravitatem sensum idoneum elicere non datur. Re- lege * I2. τον παραγγελιῶν et vide quae adscripsi. Cum qua re cohaeret quod in eodem libello occurrit ili δελφ ισμένος Η τρις, quod esse sere debet καλοκἁγαθὸς ἰατρος l Tam ineptum saltem non se praebet auctor libelli περὶ I, πρου, licet ne limo scriptiunculam quidem magni laesami Sed utrumque libellum, - quamquam dilationis similitudo ex ante dictis ultro iam patuit, - eundem habere auctorem habe quoqu6 6stendunt i Cabitulo 4. libelli περὶ εὐθχημοσύνης legimus παρα- - ν οἶμον πεπορευμένοι et sub finem eius moliri δὲ την παραπλη- νηοIμι, ἐμπίπτουσι et 3 18. 67 τε μ' αὐτών ὁδαψαντες. Cum quibus dictionibus