Hippocratis et aliorum medicorum veterum reliquiae, volumen tertium

474쪽

καθαμως ἔχειν ἐσθε τε χρηστὴρ καὶ χρ -

ἡδέως ἔχειν ξυμβα ει τοῖὸς νοσέοντας. Δεῖ δὲ σκοπέειν ταδε περὶ την - σύφρονα μὴ, μινον τι σιγάν, ἁλλά καὶ περὶ τὸν βιον πανυ εὐτακτον ε C μαγιστα γαρ

καλὸν καὶ ἁγαθω τοιουτον δ' ἔντα πάσι καὶ σεμνον καὶ φιλάνθρωπον καὶ ἐπὶ&κω το γὰρ προπετἐς καὶ τὸ: προχειρον καταφρονειται,κὴν πανυ χ ιμο -σκο εειν δε ἐπὶ τῆς ἐιο- ς τα γὰρ αὐτα παρά τ' ς αὐτοῖς σπανιως ἔχοντα ἀγαπαται. Σχματι δἐ ,

. Medi eo auctoritatem conciliat si bene coloratus et optime habito sit corpore pro sua natura. Qui enim ipsi non bene habito sunt corpore, apud Vulgum neque aliorum repte euram habere putantur. Tum eum decet munde se habere vestimento apto et bene olentibus unguentis. Omnia enim haec aegrotantibus iucunda esse solent. circa animum haec eum spectare oportet; continentem non solum ut taceat, sed in reliqua etiam vita moderatum esse. Quod ad comparandam gloriam plurimum illi adsertadiumenti Bonis etiam ad honestis sit moribus, unaque gravitatem cum humanitate coniunctum habeat et cum aequitate; nam temeraria proclivitas et promptitudo, quamvis valde sit utilis, despectui est. At considerandum quando his uti liceat. Eadem enim apud eosdem, cumrora sunt, aestimantur. Quod ad gestum atti-

475쪽

απὸ φών προσάρπου ξύννουν μῆ πικρως' αὐθαδες γαρ δοκέει ε ι καὶ μισάνθρωπον' ὁ δεεὶς γελωτα ανιέμενος καὶ λ*ν ἰλαρος, φορτικὰς υπολαμβάνεται ' φυλακτέον δὲ τὴ τοιουτον οὐχ ρκιστα. Δίκαιον δε πρις πασαν ὁμιλίην εἶναι ' χρη γὰρ πολλὰ ἐπικουρέειν δικαιοσύνηπι πρὸς δὲ 2ητρὸν οὐ μικρὰ Ευναλλάγματα τοῖσι ἀρρωστέουσί g ι καῖ γὰρ

εωυτούς οποχειρίους ποιέουσι τοισι h τροῖσι καὶ πασαν Oρην ἐντυγχανουσι γυναιsὶ, παρθένοισι, τοῖσι ἀμισι πλείστου - μασν ἐγκρατέως ουν δεῖ πρὸς ἁπαντα ἔχειν ταυτα. Tὸν μῆν ουν ψυχὴν καὶ τὸ σῶμα ούτω διακεῖσθαι.

γέλματα, δι' Iν ἔστι εἶναι τεχνικῖν, απ' ἀρχῆς Γυνοπτίον, ἀφ' Iν καὶ μανθάνειν ἁνὼνθρωπος οἴαιτο τὰ τοίνυν ἐν hi είν θειραπευομενα σχεδιν μανθανύντων ἐστί. Δεῖ δὲ πρωτον μῖν τόπον ἔχειν οὶκ1ῖον, ἔσται nτουτο ἐὰν μέ τε πνευμα ἐς αὐτὸν παραγι

Dcς δε τηλαυγὸς τοισι μἐν θεραπείουσι ἀλυπον, οὐχ ὁμοίως δε τοῖσι θεραπευομένοισι

net, vultu sit ad prudentiam composito, non aspero tamen; quippe hoc superbum et inta manum videtur. Qui vero in risum effusus est et supra modum hilaris, molestus habetur: quod inprimis vitandum est. A equum autem in omni vitae consuetudine Se praestare debet. Nam cum omnibus in rebus multum sit iniustitia praesidii, medico cum aegris non parum est commercii. Ii enim se huic tractandos submittunt, isque numquam non sere cum mulieribus, virginibus conVersatur, resque magni pretii contrectat, a quibus omnibus sibi temperare debet. Atque his tum animi, tum comporis virtutibus eum praestare oportet. 2. Quae vero ad artem medicam praecepta pertinent, ex quibus artifex habendus est et a

quibus discendi initia sumi debent, ab initio

nobis breviter ob oculos ponenda. Quae ergo in ossicina medici curantur, ea propemodum discenda sunt. Ac primum quidem locum idoneum habere oportet; quod fiet, si neque accedens ventus molestiam asserat, neque sol, aut splendor gravis sit. Lucis enim splendor ut non sit curantibus molestus, non item tamen iis, qui curantur. Is ergo prorsus vitandus est,

per quem oculi offendi solent. Atque hoc quidem de lumine praecipitur. Deinde vero ut nequaquam splendori facies sit adversa. oculorum enim aciem debilem molestia afficit, cum quaevis occasio debiles oculos perturbare possit. Atque hic luminis usus esto. Sellae vero altibtudine sere aequales esse debent, ut sint pro illorum modo. Aeris praeterquam in instrumentis, nullus usus esto. Talis enim supellectilis usus apparatus quidam molestus esse mihi videtur. Aqua iis, qui curantur, potui commoda et pura exhiberi debet. Detersoriis puris et

476쪽

σκεύεσι τοιοίτοισι χρῆσθαι. Το δωρ πα--πιν δεῖ πωμον τοῖσι θεραπε ρανοισι καὶ καθαρον. Tοῖσι δἐ ἀπομ-μασι καθαροισι καὶ μαλθακοῖσι χρῆσθαι, πρὸς μἐν τοῖ ς θφθαλ- μοὐς ὀθονίοισι, πρις δὲ τὰ τραύματα σπόρογοισι αὐτοματα γαρ ταυτα βοηθεῖν δοκεῖ καλώ ς. Tα δ' ἴσανα πάντα ε ρη πρῖς τὸν

καὶ λεπτότητι.

ξυνορῆν δπως ἴ-οΘεν μάλ στα δε, πλεῖστον es ὀφλεῖν μέλλει τώ νοσέοντι μέρεi ταυτα δέ ἐστι ἐπιδέσματα καὶ φάρμακα καὶ τα περὶ το ἔλκος δθύνια καὶ τὰ καταπλά-

των καὶ ἀνάψυgίς τε καὶ περικάθαρσις, καὶ τῶν μάτων κατάντλησις ολίγου τινος ἐστι χρονου. Καί τι ποιῆσαι δπου χρῆ, μάλ-

λον τε καὶ ἡσσον ἐσκέφθαι iω, τούτων γὰρ ἀμφοτέρων ἡ χρῆσις εὐκαίρως τε καὶ μὴ γενομένων μεγά ν ἔχει διαφορῆν. y. Ἐστι δε οὶκε' ἐπίδεσις τεο ὶ τρικῆς, ἀφ' ἡο οφελεῖται ὁ θεραπευιμενος μέγιστα δὴ Δφελεῖ δύο ταυτα, esἴσί ἐστι χρπτέον, πιέσαι οἶκου δεῖ καὶ ἁνειρι ως ἐπιδῆσαν προς δε τως χρονους τῆς Ωρης, ποτε δεῖ σκεπαστικῶς καὶ μῆ, ξυνορῆν, ας οὐδἐ τιν ασθενηλ θε ὁποτέριν τούτων Dιαχου χρηστίον εὐίθμους δε ἐπιδέσιας καὶ θεητρικὰς μηδενῖ γλούσας ἀπογιγνώσκειν ' φορτικον γαρ τι τοιουτον καὶ παντελως ἀλαζονικὸν , πολλάκις τε βλάβην οDον τῶ θεραπευομDcy -τεῖ δε ο νοσέων οὐ καλλωπισμὸν, ἀλλα τοξυμφέρον. mollibus utendum, ad oculos quidem linteis,

ad vulnera vero spongiis. Haec enim per se magno auxilio esse videntur. Instrumenta amtem omnia ad usum apte comparata esse oportet, convenienti magnitudine, gravitate et te-3. Quae vero admoventur, Omnia quidem ut conserant attendendum, potissimumque si ad laborantem partem diutissime adhaerere debent, cuiusmodi sunt vincula, medicamenta, et ad ulcus adhibita lintea et cataplasmata. At vero quae postea consequuntur, horum ablatio, refrigeratio item et perpurgatio et aquae perfugio parvi cuiusdam sunt temporis. Et ubi aliquid magis minusve faciendum est, diligenter attendere mentem oportet. Utriusque enim usus recta occasione an minus adhibitus magnam habet differentiam. 4. Est autem medicinae accommodata deligatio, ex qua qui curatur utilitatem percipit. Haec autem duo, quibus utendum est, maxime iuvant i comprimere ubi expedit et remisse delibgare. Quod ad anni tempora videndum, quanta contegere oporteat necne; quippe ne ipsum aegrum quidem latet utro horum nonnumquam utendum sit. Deligationes autem concinnae et ad speciem comparatae, quaeque nihil prosunt, repudiandata Sunt enim eiuscemodi molestae et omnino ad ostentationem saetae ac plerumque ei, qui curatur, noxiam asserunt, qui non tam Omatum quam utilitatem requirit.

477쪽

μ.ρς εὶσι θ καύσιος, το ταχέως si βραδέως ὁμοίως ἐπαινεῖται χρῆσις γαρ ἐστι ἀμφοτέρων. 'Eν οἷς μἐν γαρ ἐστι δια μῆς τομῆς η χειρουργία, χρη ποιέεσθαι'ταχεῖαν τὴν διαίρεσιν' ἐπεὶ γὰρ Ευμβαίνει τοὐς τεμνομένους πονέειν, το λυπέον μῆν ως ἐλάπιστον χρινον δεῖ παρεῖναι τουτο δε ἔσται ταχ ς τῆς τυιῆς γενομDης. 'Oπου δε πολλὰς αναγκαῖον γενέσθαι τας τορῶς, βραδείη

ξυνεχη ποιέει τὸν πόνον καὶ πουλῖ γ, - τὴn διαλιπὸν ἁνάπαυσιν ἔχει τινα τού πόνου τοῖς θεραπευομένοις.

ς . Το δ' αὐτο ἐπὶ τίν ὀργάνων λέγοιτ' - τοῖς δε μαχαιρίοις θεισι τε.χρησθαι καὶ

πλατέσι οὐκ ἐπὶ πάντων ὁμοίως παραγγέλ- λομερο - γαρ τινα ἐστι, του σίματος, ἁ ἐν τά i μῆν ἔχει την μ ν του αῖματος, καὶ κατασχεῖν ἔστι οὐ δείδιο ατα τα in ἐστι οῖ. τε κίρσοι καί τυες ἄλλαι φλέβα τας μἐν ουν τηιας χρη ῖ των τοιούτων στενάς οὐ γαρ οβν τε τὸν ύσιν γενέσθαι κατακορῆ Ευμφέρει δέ ποτε ἀπο των τοιούτων αἶματος ἀφαίρεσιν ποιέεσθαι. ΙΠρὸς δε τοῖς ἀκινδύνους τόπους καὶ περὶ Gς μή λεπτον ἔστι τι αἷμα, πλατυτέροις χρῆσθα ι

τοῖς μαχαιρίοισι ' το γὰρ αἷμα πορευοιτ' ἁν,

ἄλλως δὲ οὐδαμος πανυ δ' ἔστι αὶσχρον μηΕυμβαίνειν ἀπο τῆς χειρουργ*ς δ τι θέλει. Δίο δε τρόπους φαμὲν χρησίμους εἶναι σικυών δυμῖν γαρ ρευμα ξυνέστηκε πορρωτες ἐπιφαινομένης σαρκὸς, τον μὲν κυκλον

5. At vero in iis, quae manus Operam postulant, et sectione aut uStIone Indigent, celeritas ac tarditas ex aequo commendantur, cum

utraque opus sit. Nam quibus quidem una sectione manus opera perficitur, ea celeriter seri debet; nam quum accidat ut qui seeantur dolorem sentiant, id quod dolorem adfert quam brevissimo tempore adesse debet; quod fiet celeriter administrata sectione. At ubi multas

fieri sectiones necesse est, tarda manuum opera utendum. Celeritas enim continentem laeti do lorem ac multum; intermissio vero remissionem quamdam doloris iis, qui curantur, praebet.

6. Idem de instrumentis diei possit; gladiolis

autem acutis et latis uti non in omnibus pariter praecipimus. Quaedam namque corporis partes velocem habent sanguinis impetum, Equem continere non est smile; cuiusmodi sunt varices et aliae quaedam venae; quarum igitur angustas sectiones esse oportet. Sic enim numquam fiet

immodica profusio. Ab his tamen sanguinem interdum detrahere confert. In his vero partibus, in quibus nihil inest periculi et quae tenuem sanguinem minime continent , latioribus gladiolis utendum, alioqui sanguis nequaquam profluet. Est autem turpe per manus operam non assequi quod cupias. 7. At vero cucurbitulae duobus modis utiliter admoveri possunt. Cum enim procul ab exteriore carne fluxio constiterit, eius circulum par-Vum esse oportet, ipsa vero ventrem amplum

478쪽

λως ἁνεσπάσθαι πρὸς τὸν σαρκα του δε πόνου δια πλείονος κατεσκεδασμένου τῆς σαρκος, τὰ μῆν ἄλλα παραπλησ*ν, τὸν δε κύκλον μέγαν οἱ τω γὰρ ἐκ πλείστων μεμνε ρσεις ἄγουσαν ἐς δν δεῖ το λυπουν τύπον οὐ γαρ οιον τε μέγαν εἶναι τον κύκλον , μηξυναγομάνης τῆς σαρκος ἔκ πλειονος τόπου. Βαρεια δ' ἐουσα ἐίπει μῖν ἐς τούς ἄνω τοπους, κάτωθεν δε μῶλλον τὸν ἀφαίρεσιν χρὴ ποιέεσθαι. Τοῖσι μὲν γὰρ ἐπε - ρεύμασι καὶ μακρὴν απέπυσι Eπo. τῶν ἁνω τύπων οἱ πλατεῖς κίκλοι. πολλα ξυνεπισπώνται παρατῆς ἁλλης σαρκος ,ἐπιπροσθεῖν ουν ξυμ βαι- νει τὸν ἐντευθεν ἐλκομένην νοτίδα το ξυν-αγομέν* κάτωθεν ὶ χωρι, καὶ τὰ μῖν ἐνοχλευντα ί πολειπεσθαι τὰ δ' οὐδεν λυπέοντα α ιρεῖσθαι. Mἔγεθος δε σικύης τι χρεσιμον στοχάζεσθαι rami lar ρω τα μέργη του σώματος, οἶς ἀν δεν προσβάλλειν. VOτανδε κατακροίης, κάτωθεν δέχεσθαι τὀ, γὰρ αιμα φανερὸν λαι δεῖ των χειρουργουμένων το- ἁλλωο δε οὐδὲ τὸν κύκλον τον ἐλκυσθέντα χρὼ iii κατακρούειν ' εὐτονωτέρη γάρ ἐστι - σὐε πού πονῆσαντρς μαχαιμοις δε τοῖς καμὼ λοις ἐξ ἁκρου μη λίην στενοῖς in τε γὰρ ὶ ρες ἔρχονται γλίσχροι καὶ πα

habeat, sed qua parte manu apprehenditur, ne Promineat, neque gravis sit. Quae enim est tes serosos humores ad carnem probe revellit At dolore per carnis magnitudinem disperso in reliquo quidem similis, sed circulus magnus sit. Hoc enim pacto quod dolorem movet ex plurimis partibus, quo oportet adducere comperies. Quae vero gravis est ad superiores quidem partes vergit, potius vero ex inserioribus detractio facienda est. Instantibus enim fluxionibus pro cuique a superioribus partibus positis, lati cim culi multa simul ex reliqua carne attrahunt. Itaque fit ut humor inde attractus occurrat humori sermo ab inferioribus partibus collecto, et ut ea, quae molesta sunt, relinquantur, quae vero minime molestiam asserunt, tollantur. Quae vero cucurbitulae magnitudo prosit, coniicere oportet pro partibus corporis quibus adhiberi debeati Cum vero pertundis, ab inferiore parte humores prodituros exspectare oportet: sanguis enim partium manu curatarum in conspectum venire debet; ceteroquin enim circulum attractum ne pertundere quidem oportet. Laborantis enim caro loci contenta magis est. Gladi

olis autem utendum in Summo Te urv1s. non

valde angustis. Subinde eui in humores glutinosi et crassi proveniunt; quare periculum est ne ad incisuras subsistant, si angustae incidantur. 8. At vero brachiorum venae vinculis com-

479쪽

τρα καταλῆφισι χρη φυλασσειν ' η γαρ -- prehensae detinendλωτουσα σαρξ πολλοῖς sit καλως ἴ-8ρμο- caro in multis nc σται τὴν φλεβ ρ τῆς γαρ σαρκος θλισθηρῆς Quae cum lubrica οὐ νης, οὐ καθ' ἐαυτὰς ξυμβαινει τὰς τομὰς nes sibi invicem iἀμφοτέρων γίγνεσθαι ατην γαρ φλέβα ἐμ- Vena enim contectoυσασθαι ξυμ βαινει καλυφθεῖσαν καὶ την ρύ- impeditur ob id*ων του αῖματος κωλύεσθαι, πολλο α δἐ καὶ Αο sane duplici de πυον δια τουτοις Θυσθαι καὶ δοκεῖ δὴ noxia videtur, tur δύο βλάβας φέρειν ἡ τοιαύτη χειρουργίη, τ* lorem, tum Vero ι ἐν ταηθέντι Hνον, τῶ δὲ τέμνοντι πολλὸν Quod ipsum in on ι γίγνεσθαι. θ . Ta μἐν ουν κατ' h τρεῖον ἀναγκαῖα s. Atque ea sunt in ossicina medicdργανα καὶ περὶ ἁδεῖ τεπικον εDm τὰν

menta, quibus artificiose uti eum, qμανθάνοντα ταυτ'

necesse est. Volsellis enim, quibus tun

tum columellae comprehendentur, qaι δυσθεραπευτον το ελκος κινδυνος ἐστι tur et ulcus aegre curabile evadat ενέσθαι' ἐξομαλίζειν τε χρῆ πεσσοντα παν- est. Aequabile itaque reddere et ex ιοίως καὶ μετε διαιρεῖν προτερον, μῆτε concoquere oportet ac neque ante bτόματον ἐξυ 'ino τὰ δὲ ἐκσα γαι δυ- rire neque ut sponte rumpatur siμενα ὁμαλίς ἐν ετέροις εἴρηται. vero aequabiliter concoquere valens

sunt.

ια . Tl δἐ ἔλκεα δοκεῖ πορείας ἔχειν τέσ- 11. At vero ulcera quatuor progχρας, μίαν μὲν ἐς βάθος ' ταυτα δ' εστι τὰ dos mihi habere videntur. Unum ιγνίδη καὶ δ i πουλά ἐστι, καὶ Dδοθεν profundum, cuiusmodi sunt fistuli εκοιλασμένα ' η δ' ἐτέρη εὶς Γίος, τὰ inrερ- sub cicatrice latent et intus cava. s

480쪽

- 335 φύσιν εἶναι δοκέει κίνησις. Aυτα μ0 οὐν ξυμφοραὶ τοιαυται σαρκος Κω πασα δεκοιναὶ του ξυμφέροντος καὶ τὰ μῖν τούτων

ἐν ἐτέροις σημεῖα δεδε λωται, καὶ θ χρηστέον ἐασὶ ἐπιμελε - δι' Iν Π το ξυμφαμεν

διαλυθε ται καὶ τὸ μη πληρείμενον, γ' κολλον γενύμενον, sit την εἰς πλατος πορείαν

ποιούμενον προσηκύντως περὶ

τοίμων ἐν ἀλλοις εἴρηται. 43 . IΠερὶ δὲ καταπλασμάτων In ' των ἐπιτιθεμένων ὐθονίων νῖκου ἁν η χρῆσις ακριβης εἶναι δοκέη, το ἔλκεi αρμοζειν τὸ ἐπιτιθέμενον θωνιον, τῶν δε καταπλάσματι πρις

τον κυκλοφότοπον του ἔλκεος χρί χρησις γὰρ, αυτη καταπλάσματος οτεχνος τε καὶ

του ελκεος τὀ κατάπλασμα Dφελέει. Tὸν μῖν οἶν χρῆσιν αὐτων εἶναι δεῖ τοιαίτην. V . Περὶ δε και ν, ὁκ6τε τούτοισι ἐκάστοισι χρησπέον τὶ καὶ δυνάμιας ώς - τον γεγραμμένων καταμανθάνειν, παραλέλειπται, ἐπεὶ πλειον προῆκται τῆς κα

ἰητρεῖον ἐπιμελείας καὶ του πωρω τρα τέ-ς δν προεληλυθότος ἐστί. ιδ . 'Eχιμενον δε τούτων ἐστὶ ἡ κατὰ στρατιῆν γιγνομένων τρωμάτων χειρουργίη περὶ τὸν g αιρεσιν τίν βελέων. 'Εν τῆ σι

est . , qui solus secundum naturam motus videtur. Atque eae quidem carnis sunt calamitates

Quorum quidem signa alibi demonstrata sunt et quaenam curatio adhibenda siti Quanam autem ratione quod coaluit dissolvi possit et quod non impletur, aut cavum redditum, aut quod in latitudinem progressionem fecit apte de his dictum est 12. De iis vero, quae in cataplasmate adhibbentur, sic habeto. Quo in morbo imponendorum linamentorum accuratus usus esse videtur, ipsi ulceri accommodatum linamentum adhibbeto, quod vero cataplasmate apponitur, ad ulceris ambitum utitor. Hic enim cataplasmatis usus multum habet artis plurimumque uti, litatis praestat. Si quidem quod ulceri circumponitur iuvandi facultatem habere videtur et linamentum continere. Partes vero ulceris exteriores cataplasma iuvat. Atque eorum quidem usum talem esse convenit. 13. Quod ad tempora attinet, quibus horum singulis utendum sit, et quemadmodum eorum, quae scripta sunt, sagultates addiscere opo teat, haec a nobis praetermittuntur, quandoquidem maiorem in iis, quae in ossicina medici curantur, diligentiam requirunt et ad eum pertinent, qui magnos iam in arte progressus secerit. I4. Ad haec vero consequitur vulnerum in militia acceptorum tractatio, quod attinet ad telorum extractionem, cuius in urbium com-