Hippocratis et aliorum medicorum veterum reliquiae, volumen tertium

491쪽

ιδ . 'Επιτηρεῖν δε δεῖ καὶ τας αμα πίας τίν καμνόντων, δι' Iν πολλοὶ πολλακις διέ-

' εὐπνόους, οἱ δε ἐς καταγειους καὶ σκοτεινούς: τόπους - τά τε απι ιοφων καὶ oσμων, μα-

λιστα δ' ατο οDου , ' χειροτέρη γὰρ αὐτη, φυγεῖν δε καὶ μετατιθέναι.

ις . Π σειν δ' ἁπαντα ταυτα. ἡσύχως ,ευσταλέως, μεθ' υπουργι ςl τὰ πολλα τιννοσέοντα υποκρυπτομενον, ' ἁ δε χρὴ παρακελεύοντα ιλα ς καὶ εὐδιεινως; σφέτερα in αποτρεπόμενον αμα ραν ἐπιπλῆσσειν μετὰ

πικρίης και ἐντάσιος, αμα δε παραμυθέεσθαι μετ' ἐπιστροφῆς καὶ Dξιος, μηδεν tu οὐ δεικνυντα των ἐσομένων ξ ἐνεστωτων αὐτοῖσι πολλοι γαρ δι' αἰτίην ταύτην ἐφ' ἐκάτερα

ἀπεώσθησαν δια την προρρησιν την προειρη-μλοην των ἐνεστίτων ω, ἐπεσομένων.

στ ς , 0κως' τοισι, παραγγέλμασι 'οὐ πικρος fiat: at quod sigillatim.se consequitur promptum quidem magis et ad experientiam accom

14. observandR autem sunt etiam aegrotorum peccata, ea quibus multi decepti sunt in oblatis assumendis, quandoquidem exosis potionibus non sumptis, aut medicationibus, aut curationibus e medio sublati sunt. Quod quidem, se. fecisseiminime satentur, sed: culpam in medicum nonserunt. 15. In considerationem vero etiam adhibendi sunt eorum decubi tua, partim quidem pro anni tempestatri partim vero pro suo quique genere. Quidam enim in bene auratis; alii vexq in . terraneis et obscuris locis decumbunL Strepitus quoque et Odores, vinique praecipue i hic enim deterrimus est; sugiendi et amovendi sunt.16. Quae omnia placide et succincte facienda, ita ut plerumque in ipsa administratione aegrum celes, hilari et sereno vultu quae fieri debent

iubens, eumque a suis cupiditatibus deterrens cum amarulentia et severitate simulque eum commonefaciendo et blande excipiendo consolans, neque quidquam eorum, quae instant aut sacta sunt, ipsis indicans. Idcirco enim mulsi ob commemoratam instantium aut post futurorum praedictionem ad extremorum alterutrum de-

praesit, quo praeceptionibus citra amarulentiam

492쪽

χρῆσεται, ποήσει δε υπουργέειν τι προσ-

τα τῆς ταγης ' εὶ λημμένους προσδουναί τι τἄν ἐς τὸ χρίος, θ ἀσφαλέως προσενεγκεῖν Zκως τε ἐν διαστεμασι ιι δἐν λανθάνη σε ἐπιτροπὴν δε τοῖσι ἰδιώτησι μηδέποτε δίδου

ρεσει, ου σοὶ τὸν ψόγον ' περιαψει, καὶ τευχθἐν δὲ τρος τι 'γένος ἔσται - πρόλεγε οὐν

μεν περιεννυμιενον πάντοτε τὸν ἐτέρην διατη- ρέοντα φυλασσειν καὶ παραδιδοντα ποιέεσθαι

εὐκλεία γὰρ ' ἰόντα πασι ἀνθρώποισι δαφυλασσεται οἶ τε δι' αυτ ν ὁδεύσαντες, δε- ξασταὶ προς γινέων καὶ τέκνων κῆν τινες αυτῶν μὴ πολλα γιγνίσκωσι, υπ' αὐτῶν τον πρηγμάτων ἐς ξονεσιν καθίστανται. utatur et quod imperatum subministrari curet. Ex his vero deligendi qui iam in arte provecti

sunt, ut ea quae sunt usui exhibere, vel secure offerre sciant, neque in intervallis quidquam te lateat. Nullius vero rei curam plebeiis unquam committas, alioqui eius quod male saetum est reprehensio ad te redundabit. Sin minime suerit ambiguum, ex quibus quod via et ratione tractatum est procedat, non tibi vituperationem comparabit, et rei eventus ad genus reseretur. Quamobrem ista omnia dum fiunt, iis qui ad istorum cognitionem incumbunt praedicito. 18. Cum igitur haec adjcomparandam existimationem et venustatem tum in sapientia, tum in medicina, tum in reliquis artibus valeant, medicus eas de quibus diximus partes complecti debet et semper alteram sibi ipsi

Superimponere, observare et custodire et in opere ipso cum ceteris communicare. Haec enim ab omnibus propter nominis splendorem observantur, quique hae via incedunt gloriam tum apud maiores tum apud posteros sibi comparabunt. Qui etsi non multarum rerum cognitionem habent, earum tamen usu assiduo prudentiam assequuntur.

494쪽

διάθεσιν. οἴτοι δε ἁνοδίην mpQ. - τί γὰρ ἀν ῆν κακὸν, εὶ τὰ ἐπίχειρα ἐκομίζοντο οἰ- τῆς ἰητρικῆς ἔργα κακος φουργέοντες,

νει, δε τοῖσι ἀναιτίοισι ἐουσι τῶν καμνόντων,οκύ τοι τι οὐχ ἱκανὴ Apαίνετο ἐούσα η του νο

ριη. IΠερὶ μῆν ουν τούτων αλις εστω διειλεγμένα.

3 . Τῶν δ' - λογου μενου ξυμπεραινομένων μὴ ε' ἐπαυρασθαι, των δε ως ἔργου ἐνδείἴιος , σφαλερῆ, γὰρ καὶ εἰ πταιστος ημετ' ἀδολεσιους ὶσχυρισις. Διθ καὶ καθόλου δεῖ εχεσθαι των γιγνομένων, καὶ περὶ ταυταμη ἐλαχίστως γίγνεσθαι, ὴν μελλη ἔξεινή μίην καὶ ἀναμάρτητον εῖιν, ην δὸ ἰητρικὸν

προσαγορεύομεν. - Κάρτα γὰρ ροεγάληνα φελε*ν περιποιθσει τοῖσί τε νοσέουσι καὶ τοῖσι τούτων δημουργοῖσι. M οκνέειν δεκαὶ παρὰ:ὶδιωτέων ἱστορέειν, sit νίτι δοκέη ξυμι φέρειν εὶς ,καιρον θεραπείης. οἱ τω γὰρ δοκέω τὸν ξυμπασαν τέχνην αναδειχμῆναι, δά τι ἐξ εκαστου το τέλος τηρηθῆναι καὶεὶς ταὐτὸ Γυναλισθῆναι. ΓΙροσέχειν, οὐν δεῖ ii περιπτώσι τ ρ ῶς ἐπιτοπολῖὸ καὶ μυετ' sep

λείης καὶ θρεμαιοτητος μἄλλον ξ ἐπαγγε- ς καὶ ἀπολογ*ς τες μετ' ἀπρηξίης.

Sin non ex evidenti incursione, Verum ex Probabili rationis fictione initium ducatur, plerumque gravem et molestam infert affectionem. Illi vero nulla via rem ipsam adgrediuntur. Quidnam enim mali contingat, si mercedem auferent, qui medica opera publice male exercent pΑt nunc aegrotis ipsis, cum sint extra culpam, non satis esse vis morbi visa est, nisi etiam mediet imperitia accedere: Ac de his quidem haeo dicta sunto. 2. Nullum vero ex his, quae sola ratione concluduntur fructum percipere licet, verum ex his, quae operis demonstrationem habent. Fallax enim et ad errorem proclivis asseveratio, quae est cum garrulitate coniuncta. Quocirca his quae fiunt in universum insistere oportet et circa ea' vel maxime versari, si quis sacilem et eum extra culpam habitum, quem certe medicinam vocamus, sibi comparare velit. Maximam enim utilitatem tum aegrotis, tum iis, qui illorum res administrant, comparabit. Neque vero pigeat ex plebeiis sciseitari, si quid ad curandi opportunitatem conferre videatur. Sic enim censeo artem universam demonstratam fuisse, quod in singulis finis observatus suis et ad idem congregata fuerunt. Animum igitur adhibere oportet fortuitae occasioni, quae plerumque Se Obserat, idque magis cum utilitate et lenitudine quam pollicitatione et defensione sine opere. 3. Utilis vero et varia quoque est eorum quae aegro offerentur constitutio; quia non unum quid administratum iuvabit; neque enim id asseverare. oportet. Assectiones enim omnes

495쪽

fui: Dωm:' ξυμβαλλει γαρ τι καὶ το ξύμ- indiget, quia ad totum negotium aliquid λη

παντι. Εὶ γαρ ἄρξαιο ταμ μισθαρὸν, τ* fert. Si namque a mercede initium duxeris. ἐν ἀλγέοντι τοιαύτην διανόησιν his οήσει , aegroto quidem istam iniicies opinionem, te.

1ν δτι απολὶταν αὐτὰν πορείσει μῆ ξυνω- nisi pactus sit, eum relicturum esse, vel ne μενος, si οτι αμε σεις καὶ οὐχ υπο σει glecturum, neque pro re praesenti te ipsi coli σινα τώ παρεόντι. 'Επιμελεῖσθαι Ουν ob δεῖ sulturum. De mercede igitur constituenda eu περὶ στάσιος μασθου ἄχρηστον ' γαρ ἡγεύ- ram habere non oportet. Eiusmodi enim animi μεθα ἐνθύμ σι ν θ εοφιέν* την τοιαυτην, inductionem aegro inutilem. esse existimamus πουλυ δε μάλλον D δό-gi νοσθματι ' νόσου idque multo magis in morbo acuto. Morbi γαρ ταχύτης καιρὸν μη διδούσα ἐς ἀναστρο- enim celeritas cum nullam ad reversionem oe. φὴν οὐκ ἐποτρύνει τὰν καλως 'τρεύοντα O- casionem exhibeat, bonum medidum mihi me τεῖν τὸ λυσιπελὸς, εχεσθαι δε λεις μαλ- impellit ut suam utilitatem quaerat, verum ut λον κρέσσον ουν σωζομένοισι θνειδίζειν ω, potiorem suae existimationis rationem habeat. θλεθρίως ἔχοντας προσμίσσειν. Itaque longe satius est a morbo servatis exprobrare quam perniciose habentes insuper emun- ε . Καί τοι ἔνιοι νοσέοντες τὸ ξενοπρεπῆς 5. Quamquam aegroti nonnulli id quod in καὶ το ἀδηλον προκρινοντες, Esοι μῖν ἀμιε- huetum est et odeultum praeserentes negligentia λ ς, οὐ μέντοι γε κολάσιος διο τομοισι quidem, non tamen punitione digni sunt. Qua- ἀντιταξει εὶκοτως μεταβολῆς ἔπι σάλου πο- propter his inconstantiae fluctibus agitatis iure

σμένος*ὶ τρος In τρεθειν πιστεύοι ἀτεραμνίν, nuinus medicus confideret se duritie sanaturum

496쪽

γάρ τινων GH ν καὶ στενῶν ενδοσιν ἀναλαμβανόντων, ἐκατέρη ἐπῆν ἐπιτυχατι, αλ- δοκιμέουσι, καὶ διαπιπτοντων ἐπὶ το χίλον aegrotantem esse, ita ut principio tota affectione explorata non suaderet quaedam ad curationem utilia et aegrotantem persanaret, et negligeret laboris fructum sine cupiditate, quae ad doctrinam praeparat p6. Suadeoque ne nimis inhumaniter te geras, sed ut opum affluentiam et eorum mediocritatem respicias; interdumque gratis cures, ita ut memoris gratitudinis potiorem quam praesentis existimationis rationem habeas. Quodsi vel hospiti,,uel egeno largiendi occasio se offerat, his

vel maxime succurrendum est. Qui enim erga homines humanum se exhibuerit, is artis amore teneri censetur. Multi namque aegri cum sciant se morbo minime salutari teneri , etiam gaudent medici probitate ad sanitatem redeuntes. Sanitatis enim causa aegris quidem praeesse praeclarum est, et bene valentium curam gerere, ut ne aegrotent, et sui ipsius ad decorum habitum acquirendum.

7. Qui igitur in ignorantiae profundo submersi sunt, ii praedicta minime percipiunt. Hi

namque cum medici non sint, deprehendentur derepente evecti, sortunae tamen egentes. Nam

ex facilibus quibusdam et difficilibus, quae dedissicultate remittunt, postquam in utrisque res illis bene cesserit, famam sibi acquisiverunt ot

497쪽

- 352 καταχλιδευσι καταμεμεληκότες τὰ τρα τέ

ακμάζοι ὁμιτεχνος καλεύμενος - ὁ δε τὰς ἁκέσιας ἀναμαρτῆτους μῖδίως ἐπιτελέων οὐδἐν ἁν τούτων παραβαίη σπάνι του δύνασθαι

ob γαρ ἀπιστός ἐστι vi ἐν ἀδικ*. ΓΙρις

γαρ θεραπηῖ ν οὐ γίγνονται σκοπέοντες δά- θεσιν φονώδεα, φυλασσόμενοι ετ ων ' ἄν

ἐπεισαγωγὸν, αὶκοντες μισοπονημνσιος. οἶ τε νοσέοντες ἀνιώμενοι νῆχονται

ἐπὶ ἐκατέρη μοχθηρίη μῆ ἐγκεχειρικωμεωυτούς λς τέλεος τε ἐν τε τέχνη πλείονι θεραπηδεν ' ἀνεσις γαρ νούσου τινὸς κάμνον παρέχει μεγάλην ἀλεωρεν διι δειμενοι τὸν

ιεινην διάθεσιν, Ουκ ἐθέλουσι τὸν αὐτην

χρῆσιν Κῖεν προσδέχεσθα ὁμονοέοντες Ἀτρου

ποικιλών. ΓΙολ τελείης γαρ ἀπορέουσι οἱ νοσέοντες, κακοτρο ν προσκυνευντες καὶ ἀχαριστίοντες ξυντυχει ν, δυνατοὶ δ' ἐύντες ελπορέειν διαλογί νται περὶ μισθαρίων, ἀτρεκέως ἐθέλοντες ὐγιέες εἶναι Gεκεν ἐργα ς τοκων ξ γεωργίης, ἀφροντιστέοντες περὶ αὐτῶν λαμβανειν.

η . Περὶ σημα ς τοιαί- ς αλις ἔστω ἀνεσις γὰρ καὶ ἐπίτασις νοσέοντος ἐπινέμησιν ὶ τρικὴν κέκτηνται. OOκ ἀσχημον in , οὐδ' τις hi τρος στενρχωρέων ἐπί τινι νοσέοντι καὶ ἐπισκοτεομενος τη ἀπειρ' κελεύη

male rebus succedentibus gloriantur, quum ne glexerint ea quae in arte nulli rationi reddendis sunt obnoxia, quibus bonus medicus viget artigsocius appellatus. Qui vero medelas inculpatissaei te perficit, nihil horum peccat propter impotentiam; neque enim infidus est, veluti qui iniuste se gerit. Neque enim ad curationes a, cedunt, ubi vident affectionem esse letalem, sibi caventes ab aliorum medicorum advocati one pravi auxilii odium laudantes 'Aegroti vero doloro conflictati in utraque improbitate natant, eum sese pleniori in arte curationi ad finem

usque non comms gerint. Morbi namque cuiusdam remissio magnum affert aegro solatium. Quapropter cum sanitatem maxime cupiant, eundem semper remediorum usum recipere recusant, cum medici varietate consentiendis. Sumptuum enim magnificentia aegroti carent, morum improbitate venerantes et congredi nolentes; cum autem facultates sibi parare possint, de mercede rationes subducunt, re vera sani fieri cupientes propter quaestum ex Benere, vel agricultura, sed negligentes circa eo-8. Sunt nonnulla dubia in hoo capitulo, quare emplorandum amuraliuδ, rentequam interpretemur.

498쪽

εργους γενέσθαι ἐς ευπορ*ν βοηθμιος. 'Εν

γαρ κακοπαθείης παρεδ ν, ἐμιτείνοντος του πάθεος, ν ἀπορίην, τα πλεῖστα ἐκκλίνου θαρρητέον οἶν ἐν καιρ* τοιούτ* οὐδέποπε γὰρ ἐγὼ τὸ τοιουτο οριευμαι, δτι η τέχνη κέκριται περὶ τούτου, μηδέποτε φιλονεικέειν προσκυρέοντας ἐωυτοῖσι κιλτα σιλλαίνει ῖγαρ ἀν μεθ', ορκου ἐρέω, οὐδέποτε ὶητρου λογισμος φθονρσειε ἁν ετον, ἀκιδνος γὰρ ἀν φανείς αλλα μαλλον οἱ αγχιστεύοντες ο ιης ἐργα ς πρῆσσουσι ταυτα εἰ μα- ρέως. Κατοι γε οὐδε φευδέως κατανενόηται πάση γαρ εοπορίη ἀπορίη Dεστι. liθ . Mετα τούτων δε πάντων μέγα ἁν τε αρριον φανείη Ορ ob ν τῆς τέχνης, ει τις καλος ὶητρεύων προσαγορεύσιος τοιαύτης μὴ ἀποσταμ , κελεύων τοῖσι νοσέουσι si δεν ὀχλεῖσθαι κατὰ. διάνοιαν ἐν ταμ σπεύδειν ἀφικέσθαι ἐς καιρον σωτηρίης. Ηγειμεθα γαρ a. χρῆ ἐς την ογίειαν καὶ προστάσσων μεν ob διαμαρτῆσει. Aυτοι μεν γαρ οἱ νοσέοντες δια την ἁλγεινην διαθεσιν ἀπαυδέοντες ε - τούς τε μεταλλασσουσι τες ζωῆς ὁ δε ἐγκεχειρισμένος τον νοσέοντα, ἐὰν ἀπο

δειξ ν τα τῆς τέχνης ἐξευρῆματα, σω ων

οὐκ ἀλλοιῶν φύσιν, αποίσει τὸν παρεουσαν ἐπικαρπίην, ἡ τὸν παραυτίκα απι 'ν. H9. Praeter haec autem Omnia, magnum quo artem esse constet argumentum, si quis rectam curationem instituens, compellando aegros cohortari non desinat, De nimium animo pertu bentur, dum salutis tempus praevertere student.

Nam praeimus in iis, quae oportet, ad sanitatem, cumque illa praecipies, non peccabis. Ipsi enim aegri propter affectionem doloris plenam

deficientes et vitam cum morte Commutant. Cui vero aegri cura commissa est, si ea quae ad artis inventionem sagiunt demonstraverit, quod naturam conservare, non alienam inducere debeat, praesentem fructum reportabit, . aut ei statim nulla fides habebitur. Est

499쪽

- 354 -

γαρ του ἀνθρώπου εὐεμ φύσις τίς ἐστι φύσιπεριπεποιημένη κίνησιν οὐκ ἀλλοτρίην, ἀλλὰ ἰδίην εὐαρμοστευσαν πνεύματί τε καὶ θερμα- τίν καὶ χυμον κατεργασ*, παντη τε καὶ

πάση διαίτη καὶ τοῖσι ξυμπασι δεδημιουρ γ -

ἐόντος, πειρασθαι ἐξομοιούν τρ bποκειμένη παρα γαρ φύειν τι μινύθημα καὶ δια χρόνου ι Φευκτή, δε καὶ θρανις ἐπικρατίδων διὰ προσκύρησιν ἀκέσιος, ιδμῆ τε περίεργος διαγαρ ἰκανὸν ἀξυνῆθειαν διαβολὴν κέκτησαι, δια δε την ο ην, εὐσχημοσsis1 ἐν γαρ μέρεὶ πονος ολίγος, ἐν πασι, ἱκανις. Εὐχαριστ*ν δε οὐ περιαιρέω αείη γω b τρικῆς προστασίης.

αιρεσιν ἔχουσαν χαρίεσσαν περιποιθσει γαρ κηφῆνος μετα παραπομπῆς ματαιοκοπίην.

ιγ . Eυκτή, δε καὶ διάθεσις ἐκτος ἐουσα διι μαθ*ς' παρεόντων μῖν οὐδἐν ἐπιτελέει ἀπεοντων δε μνήμη ἀνεκτε. Γίγνεται το νυν πάμμαχος μυ- μετα λίμης νεαρες

enim hominis bona habitudo, natura quaedam a natura singulari arte motum non alienum comparans sibi, sed proprium, concinnum tum spiritu, tum calore, tum humorum concoctione ubivis ex omni victus ratione reliquisque omni

bus, nisi aliquod ab ortu aut initio erratum adsuerit. Quod tamen si adsuerit, si quidem

exile sit, conandum ut ad priorem naturam reducatur. Praeter naturam enim censetur quod

imminutum est, etiam quod temporis spatio. 10. Vitanda etiam ostentatio per sudaria ut auctoritatem tibi pares, Odorque ambitiose assectatus. Ut enim peregrinus cultus immodicus calumniam, ita modicus decentem habitum tibi comparabit. Est namque in parte dolor modicus, in toto multus. Neque vero gratiam, qua tibi homines demerearis, subtraho, cum sit medici praestantia digna. 11. Eius autem quod accedat per instrumentorum magnificorum ostensionem, similiumque memoriam dimittere oportet. I 2. His Latina quaedam a ponere poteris, ea La fine e rim re non poteris, non vitio de/or, morum, sed auctoris.

13. De hoe capitulo partim idem valet, quo

de prorime antecedente.

500쪽

αφροντιστεύσα εἰ πρεπει ς, ὁ σμνοις τε καὶ ἐπαγγελὶν ορκοις τε, παμμεγέθεσι θεῶν Gεκεν Β τρου προστατέοντος νοσου, αναγνώσιος Ευνεχείης κατηχρειω τε ὶ διωτέων φιλαλυ-

ουτέων λύγοις ἐκ μεταφορῆς διαγλευομένοις

καὶ πρὶν ξ γλ y καταπορέωσι θυωσμ οις. Tin sto. ουν τοιούτων δποι ἁν καὶ ἐπιστατῆσαι φ, οὐκ ἁν ἐπὶ θεραπείης ξυλλογουαὶτῆσαι ριι αν θαρσαλέως βοηθεῖν B μης γαρ α/σ μονος Εύνεας ἐν τουτοισι δε- σπασμένη. Tοίτων ουν δι' αναγκην ἀξυνέτων ἐόντων, παρακελεύομ αι χρησίμην εἶναι τὸν τριβην ριεθ':υστέρησιν δογματων ἱστορ'ς. TQ γαρ; ἐυιθυμεῖ δογματων μῖ, πολυσχιδ ατρεκέως ἐθέλων Bτορέειν, μήτε χειροτριβ'ς ατρεμαιότητι; διὰ παραινέω τούτοισι λέγουσιμὸν προσέχειν, ποιέουσι δε ἐγκύπτειν.