Hippocratis et aliorum medicorum veterum reliquiae, volumen tertium

571쪽

- 426 -

πυριουσὶν καὶ ' τρ διαίτη χρέεσθω, ν εἶπον προτερο ὶσχνασίης δὲ πλείονος οἴτος δέεται καὶ Θρασω. 'Εὶ δε τι si δωρ ἐνδεεστέρην τὸν δύναμιιω λάβοι, του προῖς εἰλικρινῆ την ξυγκρησιν ' ἔχοντος, ἐν πιαίνουσι σί- μασι ' φρονιμος ἡ τοιαύτη ψυχὴ ' ταχέως

αἰσθανομένη των προσπιπτόντων καὶ ob μεταπιπτουσα πολλακις ἐστί. Φύσις μἐν οἴν

ε 3ολας φυλασσιμ ενον καὶ 'σπίων καὶ πομάτων καὶ πόνων, καὶ θύμοισι καμπτοΘι καὶ διαύλοισι καὶ πάλησι καὶ τοῖσι αλλοισι γυμνασίοισι υπερβολην οὐδενὸς ποιεύμενον.

Ην γαρ ἔχ' bγιηρος τὀ σῶμα καὶ μὴ μ' ἄλλου τινος ξυνταράσσηται, τῆς ψυχῆς φρύ-

νιμον τἄν προτερον, δι- ἐκκρίνεται τα -

homo fiet recte victus ratione instituta, et deterior non recte. Prodest autem tali homini uti potissimum victus ratione, quae ad aquam magis vergat, caventi copiam supra modum tum ciborum, tum potuum, tum laborum et utenti cursibus flexis et circensibus, luctis et reliquis exercitiis, dum in nullo modum excedant. Nam si corpus bene valuerit , nullaque re alia perturbetur, haec animi contemperatio prudens est. Quodsi magis etiam vis aquae ab igne superetur, tanto acutior animus esse nece sario debet, quo citius movetur, eoque citius ad perceptiones se applicare debet, minus vero tenax esse, quia quae adveniunt excernuntur et ad plura tendit propter celeritatem. Huic conducit ut ea victus ratione utatur, quae magis ad aquam spectat quam prior, et maga p. tius quam pano, piscibus quam carnibus, potione etiam dilutiore et venere rariore et laboribus , qui secundum naturam maxime obeuntur et quam plurimis, iis vero, qui per vim suscipiuntur, necesso quidem est uti, sed minoribus et vomitionibus post repletiones, uti corpus Va cuetur quidem, sed quam minimum incalescat. His etiam ad prudentiam confert, ut minime . carnosi evadant. Ad optimum enim corporis habitum sanguinis inflammationem accedere necesse est. Quod cum acciderit, eiusmodi animus aqua superata in furorem igne attracto

572쪽

- 427 - ησι ' ἐλάσσοσι χρέεσθαι' καὶ τίν πόνων τοῖσι κατα φύσιν μαMστοι καὶ πλε - 'λτωσι

δ' ἀπὸ βω χρέεσθαι μἐν ανάγκη, ἐλάσσοσι

δέ - καὶ ἐμέτοισι ἐκ τίν πλησμονῶν, δκως κενώτω μἐν τι σῶμα, θερμαίνηται δὲ Οοῆκιστα. Ευμφέρει δε καὶ ἀσαρκέειν το σιτοιούτοισι προς το φρόνιμον εἶναι ' πρὸς γαρ σαρκὸς εὐεἴίην Hματος φλεγμονῆν ἀνάγκη γίγνεσθαι οκόταν δε τουτο παθη τοιαύτη φυχη , ω μαν, καθίσταται, κρατηθέντος του bδατος, ἐπισπασθέντος του πυρις. Ευμφέρει δε τοῖσι τοιούτοισι καὶ τὰzς πρῆξιας πρεσσειν βεβρωκοσι μαλλον ἡ ἀσίτοισο στα

udigitur. His vero conseri ut negotia cibo sumpto potius quam ieiuni obeant. Commodo enim alimento ammixto stabilior longe animus evadit quam si menti indigens. Quodsi adhuc

magis aqua ob igne superetur, eiusmodi animus vhide acutus est, et hi ut in somno venereis rebus tententur est necesse. Vocant autem eos subsuriosos, Hoc enim insaniae proximum est,

cum vel a levi et incongrua repletione insani niet in vini potionibus et carnis bona habitudine et a carnium esu. Sed et hunc ab his quidem omnibus abstinere oportet et omni alia repletione et exercitationibus, quae per vim obeuntur. In victus autem ratione maga non subacta utendum, et oleribus copiis praeterquam purgantibus et piscibus ex muria. Quin etiam aquam bibere optimum, si fieri possit, sin minus, quodnd hanc prqxime accedit, vinum molle et albbum. Deambulationibus quoque matutinis multis utatur, a coena vero exsurgat tantum, ut ne cibi quidem a deambulationibus post coenam resiccentur, corp9s autem a Inhtutinis evacuetur. Aqua tepida autem placum offusa potius perfundytur quam ungatur. Confert etiam hestate interdiu somno in breyiore, non mulis, uti ne corpus ab anni tempore resiccetur. Commodum etiam est vere fotibus Ut ea praeparatos potionibus ex veratro purgare, d'inde sensim ad victus rationem adducere, neque hunc ie-

573쪽

δκως μη ' ἀποξηραίνηται τι σώμα ὁ πΘ τῆς ης' ἐπιτεδ ον δε του ῆρος καὶ ἐλλεβόροισι καθαίρειν προπυμηθέντας, εἶτα ἐπάγειν πρὸς την δίαιταν ῆ τυχε καὶ μὴ ἄσιτον τας --gιας μηδε τουτον ποιέεσθαD ἐκ ταύτνς τῆς ἐπιμελε*ς η τοιαύτη ψυχῆ φρονιμωτάτη λς . Περὶ μῆν ' ούν φρονίμου καὶ αφρονος ψυχῆς, - η γγυησις αὶ , ῶσπερ μοι γέγραπται καὶ δύναται ἐκ τῆς διαίτης καὶ βελτίων καὶ χείρων γ γνεσθαι. Πυρὸς γαρ ἐπικρατέοντος, τ* ὐδατι ' προστιθέναι δυνα- τον ἁ ν Βως, καὶ του οδατος ἐπικρατέοντος ἐν τε ξουθα, τὸ πυρ αὐξῆσαι - ἐκ τούτων δε φρονιμίτεροι καὶ ἀφρονέστεροι γίγνονται. ν δε τοιούτων οὐκ ἔστιν ἡ ξύγκρουσις ''ά- , οιον δοξύθυμος, st θυριος, δόλιος, ἁπλους,

δυσμενῆς, εὐνους ' ν τοιούτων απάντων ηο ς των πύρων, δι' ον ἡ γυχῆ ποραεται, αἰτίη ἐστί δι' ὁκοίων γὰρ ἀγγείων ἀποχωρεῖ

καὶ πρις ὁκοῖά τινα προσπίπτει καὶ ὁκοίοις τισὶ κάταρι εται, τοιαυτα φρονέουν διατουτο γουν δυνατὸν '' τὸ τοιουτο ἐκ διαίτης μεθιστάνα φύσιν γαρ μεταπλάσαι α νέα

iunum negotia obire oportet. Et hac sane curaesumodi animus prudentissimus evaserit 36. Ad animi igitur prudentiam et imprudentiam quod attinet, contemperatio in causa est, velut a me scriptum est; victus tamen ratione melior et deterior fieri potest. Igne enim praevalente ad aquam ut addatur fieri potest et aqua praevalente in commixtione ignis ut augeatur. Unde prudentiores et imprudentiores fiunt. Eiusmodi autem proprietatu contemperatio minime in causa est, veluti cum est adi agundiam praeceps, lentus, dolosus, simpleX, insensus, benevolus. Horum omnium natura meatuum, per quos animus sertur, causa est. Cuiusmodi enim sunt vasa, per quae secedit, et ea, ad quae occurrit et quibuscum commiscetur, eiusmodi homines sentiunt. Ideoque ista victus ratione transmoveri possunt, cum fieri non possit ut naturam oecultam ulla ratione

575쪽

ΠΕΡΙ ΔΙ AIT HE. DE VICTUS RATIONE.

λζ . Xωρέων δὲ θέσιν καὶ φοσιν ἐκ των ωδε χρη διαγιγνωσκειν. 'Κατα παντὸς μἐν glareris I δε ἔχει ἡ πρω μερομβρίην κε ιένη θερμοτέρη καὶ ἴηροτυν τῆς πρὸς τας ἁρ- κτους κειμένης, δι- ἐγγυτέρω του ἡλίου ἐστί. 'Εν δε ταὐmνσr mim χίρη τι ἀνάγκη καὶ τα ἔθνεα τών ανθρώπων καὶ τὰ φυόμενα ἐκ τῆς γῆς ει τερα ' καὶ θερμότερα καὶὶ ποτερα εἶ/αι ἡ ἐν τρα ἐναντίησι. Abταὶ δε καθ' ἐωυτας αἱ χώραι εχουσι ' τα ηλὰ καὶ αὐχμηρα καὶ πρὸς μεσημβρίην κείμενα ξηρότερα ειν ' πεδίων τGν ομοΩς κειμένων, διότι ἐλάσσους ὶκμάδας ἔχει ταμὸν γὰρ οὐκ ἔχει στασιν τψ ιμβρίον οδατι, τα δὲ ἔχει. Tα δε λιμναῖα καὶ ἐλίδεαἱ γραίνει 'καὶ θερμαίνει θυμαλι μῖν, δοτικοῖλα καὶ περιέχετα και διαπνδεται 'υγραίνει ri, δι- τα γήμενα ἐκ τῆς γῆς

LIBER SECUNDUS.37. At vexo singularum regionum situm et naturam sic dignoscas. In universum quidem res ita se habet. Quae ad meridiem sita, ea, quae ad septentriones spectat, calidior et siccior, quod ad solem magis accedat. In his autem regionibus homines et quae a terra producuntur, sicciora, calidiora et validiora esse neces8e est, quam quae in contrariis. Per se autem si regiones spectes, ad hunc se habent modum. Alta loca et squalentia quaeque ad meridiem spectant, campestribus aequaliter sitis sunt sicciora, quod pauciores humores contibneant. Illa si quidem aquam pluviam non retinent, haec contra. Lacustria vero et palustria humectant et calefaciunt. Calefaciunt quidem quoniam cava sunt, undique circumdata et verutis minime perflata. Humectant vero, quod quae e terra producuntur et quibus homines aluntur humidiora sunt et spiritus, quem attrahimus,

propter aquam non motam crassior est. Cava vero et minime aquosa siccant et calefaciunt.

Calefaciunt quidem quod cava sint et undique circumdata. Siccant vero cum propter alimenti siccitatem, tum quod spiritus, quem attrahib

576쪽

- 431 -

τερον&προσπῖπτον τρέφηται. πικου δὲ τοῖσι χωρίοισι ὁρεα προσκέεται προς νότου, ἐν το τοισι αὐχμώδεες οἱ νότοι καὶ νοσεροὶ 'προ

ανέουσι.ti Oκου δε βορράθεν δρη προσκεῖται, ἐν τού τοια οἱ βορέαι ταράσσουσι καὶ νούσους ποιέουσι. μοκου δἐ βορράθεν κολα χωρία τοῖσι ἄστεσι προσκίεται, si καὶ ἐκ θαλάσσης

πνευματα φυ - πέμπουσι ἐς i τὰς ἐγγῖὸς γ et ς, τὰ δε πελάγια οὐκ et στάσιν ἔν

χειμῶνι.

. Περὶ δε πνευμάτων θντινα φύσιν ἔχει καὶ δίναμων ἔκαστα, βδε χρὴ διαγιγνca σκειν.

Φλυσιν μιεν ἔχει τὰ πνεύματα πάντα οραίνειν καὶ ψ/oχειν τά τε. σῶματα των γων. καὶl

τοισι ἄλλοισι πασι, τοῖσι μι ἐν ἔλασσον, τοῖσι mus, cum siccus sit, attracto ad sui nutritionem e corpore humido, non habet humorem, quo suo occursu nutriatur. At quibus in locis momtespad austrum vergunt, in his austri squalidi et morbosi spirant. Quibus vero ad aquilones montes vergunt, in his aquilones perturbationes et morbos pariunt. Ubi autem ab aquilone cava loca urbibus adhaerent, aut ex mari insula adversa iacet, ab aestivis ventis calidus et modibosus hic locus est, quoniam neque spirans boreas purum spiritum invehit, neque ab aest, vis ventis perfrigeratur. Quae autem insulae continenti sunt vicinae, eae rigidiores habent hiemes, marinae vero tepidiores, propterea quod nives et glacies in continenti perdurant et ventos frigidos ad vicinas insulas mittunt. In his

vero, quae . in alto sitae sunt, per hiemem non perdurant. 38. At vero ventorum quam qui que naturam aut lacultatem habeat, ad hunc modum dignoscas. Omnes quidem venti tum animalium corpora, tum ea, quae a terra producuntur, suapte natura ideo humectant et refrigerant, quod a nive, a glacie, a vehemente gelu, a fluminibus et stagnis et terra humecta et perlabgerata spirare necesse est et validiores: quidem ventos a maioribus et validioribus, debiliores vero a minoribus et debilioribus. Non secus enim atque in omnibus animantibus spiritus inest, ita in ceteris omnibus quibusdam minor, quibusdam vero maior pro eorum m*gnitudine

577쪽

σθαι. 'Εν μεν ουν. τsῖσι. ἐγγιστα ἰχωρίοισι ἀνάγκη τοιαυτην. δύναμιν ἀποδεδοναι, 'καὶ ποιέει τουτο ἐν τη Λιβων et τά τε 'l γὰρ ς - μεναί ἐξαυαίνει καὶ τούς ἀνθ Drους λανθήκει, ἀπογραίνων ατε γάρ οὐκ bi ἔχων, ουτε ἐκ θαλάσσης I; δα λαβεῖν, οὐτε ' ἐκ ποταμου, inest.. Venti igitur omnes natura quidem relai gerant et humectant. Verum ex regionum et locorum situ, per quae ad regiones quasque obveniunt 4nter sarditarunt et frigidiores, e lidiores. . humidiores, sicciores, morbosiores et salubriores exsistunt. Quorum sinit Morum causa ad huno Vodum cognoseenda est. Boreas qui . dem frigidus et humidus spirat, quia ab eiu modi locis.isertur et ad loca permeat, ad quae sol non ' pervadit, neque . uere exstocato humo rem ebibit. Ideoque'ad terram habitatam sua facultate pollens pervenit, ubi ex regionis situ non corrumpitur et his proximis. quidem incolis, frigidissimus est, remotissimis vero minime s. At auster a locis natura aquiloni similibus spirat. Cum enim ab . australi axe spiret eb si nive multa

glacieque et gelu valido prodeat, his quidem, qui prope habitant, talis spiret, qualis nobis

boreas, necesse est Nequo inmen ad Ptotam regi sim adhuc, similis accedi LYNam cum per solis accessus , in meridiem spirat, exhausta a sole eius humiditate resiccatus rarescit ideoque calidum et siccum ad nos pervenire necesse est. Proindeque . vicinis regionibus eandem facultatem ex necessitate. impertit. Quod in Libyasacit, ic quae e terra nascuntur Mida reddat et homines latenter exsiccet. Nam cum neque e mari, neque e fluvio humorem accipere queat, ubi imare transierit, cum ' calidus. et rarus sit, multa humiditato regionem k ad quam accedit implet, utque adeo austrum calidum et humidum esse necesse est, nisi regionum suus In

578쪽

433 causa fuerit. Ad eundem vero modum reliquo- ἐκ των ζέιων καὶ ' ἐκ των φυομενων ἐκπινεισι πριν Oκύταν δὲ τὸ πέλαγος περαιώση, ἀτε θερμὸς ἐὼν καὶ ἀραιος, πολλῆς υγρα ς ἐμπίπλησι τὴν χώρην ἐμπίπτων ἀνάγκη δετιν νύτον θερμον τε καὶ ὐγριν ειναι, δκου' μὴ τίν χωρίων αἱ θέσιες Κτίαι tiri. 2 5- τως δε καὶ τῶν ἀλλων πνευμάτων αἱ δυνάμιες ἔχουσι. Κατὰ δε 'τας χίρας ἐκάστας τα πνεύματα In ἔχω τὰ μῆν ἐκ θαλάσσης

ἐς τάς χῶρας ' ἐμπίπτοντα, - ἀπο χιόνος, si

βα ει ιυχρότητι ταυτα δε βλάπτει, διότι μεγάλας τας μεταβολὰς ἐν τοῖσι σίμασι' ἐμποιέειίτου θερμου καὶ του ψυχρου ταυτα

δὲ πάσχουσι δσοι ἐν χωρίοισι οὶκέουσι δείδεσι καὶ θερμοῖσι ἐγγυς ποταμών ἰσχυρών.GTὰ δ' ἄλλα τῶν πνευμάτων, ὁκόσα πνέει ἀπιτ απροειρημένων ' ὐφελεει, τόν τε, θυα καθαρὸν καὶ εἰλικρινέα παρέχοντα καὶ τ*

δἐ των πνευμάτων κατὰ γῆν παραγιγνεται,

ξηριτερα ἀνάγκη ελι, θει τε του ἡλίου

ἀπογραινομενα καὶ ' υπο τῆς γῆς οὐκ ἔχοντα ' δε τροφὸν μεθεν σπάσεται, ' ἐκ των ντων ἔλκοντα,τι πριν βλάπτει καὶ τὰ φυτα καὶ τἁ φα πάντα. Καὶ ὁκόσα 'υπὲρ τὰ δρεα 'υπερπίπτοντα παραγίγνεται

ἐς τας πολιας, οὐ μόνον ξηραίνει, ἀλλὰ καὶ

ταράσσει τὸ πνευμα, οῖ ἀναπνέομεν, καὶ τὰ σώματα των ἀνθρίπων, ' Ιστε νούσους ἐρι-

ποιέειν. Φύσιν μῖν ουν καὶ δύναμειν εκαστων rum etiam ventorum facultates se habent. Ad singulas autem regiones hoc modo venti se habent. Qui quidem venti ex mari obveniunt, aut e nive, aut glacie, aut stagnis, aut fluminibus, ii omnes tum: sata, tum animantia humectant et refrigerant et corporibus sanitatem praestant, qui frigore modum non excedunt.

Hi enim quod magnas in corporibus caloris et frigoris mutationes faciunt, noxii sunt. Quod sane iis aedidit, qui loca palustria et calida iuxta magna flumina incolunt. At reliqui venti, qui ex praedictis spirant, utiles sunt, tum quod

aerem purum et sincerum praebent, tum etiam animi calori humorem suggerunt. Qui autem venti a terra obveniunt, eos, cum a sole et

terra resiccentur, sicciores e8Se nece8Se est.

Nam cum non habent, unde alimentum trahant, a viventibus humorem exsugunt, sataque et animantia omnia laedunt. Et qui montes superantes ad urbes perveniunt, non solum siccant, verum etiam spiritum, quem attrahimus, turbant, et humana corpora morbis obnoxia reddunt. Horum igitur cuiusque natura et sa- cultas ad hunc modum cognoscenda est. Quanam autem ratione ad singula se accommodare oporteat, procedente oratione aperiam.

579쪽

- 434 -

λθ . Σιτίων δε καὶ ποματων δύναμιν ἐκε- στων ' καὶ τὸν κατὰ φύσιν καὶ την δια τέχνης In γιγνώσκειν. Οκόσοι μὲν ουν κατὰ παντος ἐπεχ σαν εἰπεῖν ' περὶ τῶν γλυκέων ὐὶ λιπαρων si αλυκών si περὶ αλλουτινος τῶν τοιούτων τῆς δυναμιος, οὐκ bρθος γιγνῶσκουσι ' οὐ γὰρ τὸν αὐτὸν si μιν

ληνίαλλα δύναμιν ἔχει. mρὶ μῆν ουν απάντων οὐχ οἷον τε δηλωθηναι οκοῖα τινα ἐστι καθ' ἔκαστα δἐ ῆντινα δύναμιν ἔχει ' διδαξω. μ . Κριθαὶ φω μἐν ψυχρον καὶ ξηρον ἔνι δὲ καὶ καθαρτικον τι απο του ' χυλοuτου αχύρου τε Δῆμον Ω, ῆν μἐν θέλης κριθὰς απτίστους εφῆσαι, καθαίρει ὁὶα - εὶ δἐ ἐπτισμένας, μαλλον καὶ ' ρσι' ὁκόταν δε πυρωθώσι, το μὸν προν ' καὶ καθαρτικὸν baro του πυρος οἴχεται, τὀ δε ιυχρὸν καὶ ὐ- ρον καταλείπεται. Οκ6σα δἐ δεῖ φυῖαι καὶ γρηναι, ἄλφιτα 39. At vero cibi et potionis cuiusque vim tum em, quam habet a natura, tum quae ab arte proficiscitur, ita cognoscere oporteL Qui igitur in universum vel de dulcium, vel pinguium, vel salsorum, vel 4 alterius cuiusdam eiusmodi saevitate dicere conati sunt, ii,non rectu sentiunt. Neque enim eandem vim habent nec dulcia inter se, nec pinguia, neque aliorum eiusmodi quidquam. Dulcia enim multa alvum desidiunt et sistunt et siceant et humectant Eodem modo in reliquis omnibus quaedam adstringunt et per alvum secedunt et urinas. vent; quaedam horum neutrum saciunt. Ad hune modum et ex calefacientibus ac reliquis omnibus . aliaet aliam habent laeultatem. Cum igitur omniae summatim cuiusmodi sint dees, rari non possint, quam quaeque vim habeant 40. )Hordeum natura quidem frigidum et tecum; inest et quiddam, quod purget, ex palearum succo. Cuius rei hoc est indicium, quod si hordeum cortice detracto minime purgatum

coquere velis, vehementer: purgatu iis Suco .

Quodsi corticem detraxeris, restigerat magis et alvum sistit.=Ubi vero tostum fuerit, humor qui purgat igne decediti stigiditas autem et

siccitas remanet. Cum vero restigeratione et

580쪽

- 435 -

siccitate opus est, in pollinem redactum id efficiet, si quis maga cuiusvig generis utatur; habet autem maga facultatem eiusmodi. Farinae confusaneae minus quidem nutriunt, magis autem alvum deiiciunt. Purae vero plus nutriunt, minus vero per alvum secedunt. Maga iam pridem subacta, conspersa, minim6 intesta, levis est, alvum movet et refrigerat. Refrigerat quidem quia frigida madefacta est, alvum vero movet, quia cito coquitur. Levis est quod maxima alimenti pars cum flatu soras excernitur. Cum enim alimento viae angustiores sint, aliud, quod superadditur, non recipiunt et pars quibdem cum spiritu attenuata soras excernitur, pars vero quae intus remanet flatum indueit partimque per superiora eructatur, partim etiam per inseriora demittitur. Maxima igitur ali. menti pars e corpore exspirat. Quodsi magam statim ut subacta est exhibere velis, siccandi vim ea habet, quod nimirum sarina, cum sicca necdum aqua irrigata git, in ventriculum calida incidbnΚ humorem εx ipso trahiti Calidum gi quidem frigidum et frigidum calidum trahere solet. Ventriculi autem humore consumpto, ut

resiccetur negesse est, aquae vero cum maga

intrantis hi sore ut refrigeretur. Quas igitur in ' alvi profluviis aut alterius eiusmodi calidi,

tale detentis siceare et refrigerare oportet, haec maga efficiet. At sicca intrita exsiccat quidem, non aeque tamen, propterea quod vehementer condensatu est, alimentum vero plurimum eo