Hippocratis et aliorum medicorum veterum reliquiae, volumen tertium

601쪽

- 456 - ἡ δε κοιλ' λεπτύνεται. E; ραλται δε δια tur, quod agitato et incalescente corpore ali ταδε κινευμένου του σώματος καὶ θερμαινο- menti pars tenuissima partim ab insito calorεμένου τι λεπτιτατον τῆς τροφης καταναλώ consumitur, partim cum spiritu foras excerni- σκεται, τι ρι ἐν ' ὐπὸ του ξυμ pi του θερμου, tur, partim etiam per urinam emittitur, quod τὰ δὲ ξον τίν πνεύματι ἀποκρίνεται P, τι vero in cibis est siccissimum remanet, ita ut δἐ 'καὶ δουρέεται υπολ-εται δὲ τι Θρθ- cum ventre simul etiam caro resiccetur. DOτατον απο τίν σιτίων ' ἐν τ* σίρια , ωτε ambulationes etiam matutinae extenuant, et 'την κοιλ*ν ἁναγραίνεσθαι καὶ την σάρκα. quae circa caput sunt levia, agilia et prompta Καὶ οἱ ὁρθριοι περίπατοι ὶ γαίνουσι, καὶ τὰ efficiunt alvumque solvunt. Extenuant quidem περὶ τὴν κεφαλην κουφά τε καὶ 'εὐαγέα καὶ quod agitatum corpus incalescat, et humidum εθήκοα παρασκευάρουσι, καὶ τὸν κοιλ*ν λύ- partim quidem a spiritu attenuetur et purge- ουσι ' ὶσχναίνουσι μῖν, διτι κινούμενον τὰ σί- tur, partim vero emungatur et exscreetur, par- μα θερμαίνεται καὶ το υγρον λεπτύνεται καὶ tim etiam ab animi calore in alimentum absu- καθαίρεται, τι μῆν υπι του πνεοματος, τι matur. Alvum autem solvunt, quod cum calida

δε μύσσεταί τε καὶ χρέμπτεται, τὀ δὲ ἐς exsistat, spiritu frigido ex superioribus partibus τὸν τροφὸν τ* τῆς ἰνυχῆς θερμον κατανα- irruente, frigido calidum cedit. Quae vero circa

λίσκεται ὶν δε κοιλ ν λυουσι διοπι θερμη caput sunt ideo levant, quod evacuata alvus et ἐουσα του ψυχρου πνεύματος ἐσπίποντος calida exsistens e reliquo corpore et capite thu-ἁνωθεν υποχωρέει τὰ θερμὸν τ* 4 υ cy. Κου- midum ad se attrahit. Vacuato autem capite ρα δἐ τὰ περὶ την κεφαλὸν ποιέουσι διαὶ repurgatur visio et auditio et agiles redduntur. τάδε - δταν κενωθ ρ ἡ κοιλίη, ἔλκει AH ἐωυ- Αt deambulationes, quae post exercitationes τὸν ' ἔκ τε του ἀλλου σώματος καὶ 'ἐκ τῆς obeuntur, corpora pura reddunt et emaciant, κεφαλες τὀ υγρὸν θερμῆ ἐουσα ' κενουμένης cum non sinant consistere carnis colli quationem

δε σεο κεφαλῆς ἀποκαθαίρεται νῖ τε διις καὶ a labore sectam, sed eam expurgant. 1 ακον καὶ γίγνονται εὐαγέες. οἱ δ' ἀποτίν γυμνασίων περίπατοι καθαρα τὰ σώματα παρασκευάζουσι καὶ ὶ γαίνουσι οὐκ ἐῶντες

τὴν εωτ ξιν τῆς σαρηος τὸν υπὸ του πόνου ξυνίστασθαι, ἀλλ' ἁποκαθαίρου ει . 'Tων δε δριμον δύνανται οἱ μῖν μα- 63. Ex cursibus longi quidem et flexi sensim

κροὶ καὶ καριστοὶ , ολιγου προσαγόμενοι, facti calefaciendo carnem concoquere et diffun- θερμαίνοντες τὸν σάρκα, ξυνέφει καὶ 'δα- dere possunt et ciborum saeuitatem in corpore χέειν καὶ τῶν σιτίων τὴν δύναμιν ' τὸν ἐν τη concoquunt, ac tardiora et crassiora corpora red-

602쪽

σαρκὶ καταπέσσου , βραδυτερά τε καὶ πα-

τροχίον τωῖσι δε ' πολλὰ ἐσθίουσι ξυμφορώτεροι καὶ χειριρνος μάλλον sit θέρεος. οἱ δ' ἐν 'το ἱματί η δρόμοι την μῖν δύναμιν τὴν

αυτὸν ἔχουσι, saea ον δε διαθερμαίνουσι καὶ ὐγριτερα τα σίμωτα ποιέουσι, ἀχροίτεραδε, διοτι οὐκ ἀποκαθαίρει προσπῖπτον τι πνευμα τὸ εἰλικρινἐς, αλλ' ἐν 'τω αὐτόν 'ἐγ-

γυμνάζεται πνεύματρο ξυμφέρει οἶν τοῖσι

gi ροισι καὶ τοῖσι πολυσάρκοισι, δmς καθε-

λει τὸν σάρκα βοολεται, καὶ τοῖσι πρεσβυτέροισι ' δια φύξιν του σώματος. οἱ Re

δίαυλοι καὶ ' ηυιοι ἶπποι τὸν ρι ἐν σάρκα ησσον ' διαχέουσι, ὶσχναίνουσι δε μάλλον δι-οτι ' τοῖς Γ-ω τῆς ψυχῆς μέρεσι οἱ πονοι D- τες ἀντισπώσι ἐκ τῆς σαρκΘς τι πριν καὶ το σωμια λεπτis υσι καὶ ξηραθουσι. οἱ δετροχοὶ τὸν μῖν σάρκα θκιστα διαχέουσι, ἰσχναίνουσι δε καὶ ' προστέλλουσι τῆν τε σάρκα καὶ τὸν κοιλίην μάλιστα, διότι δό-υτμφ τῆν πνεοματι χρίμενοι τάχιστα τυπρὸν ἔλκουσι ἐφ' εωυτούς.

ξδ . Τα δε παρασείσματα γραίνουσι μῖν ἐξαπίνης, οὐκ ἐπιτρδεια δἐ καὶ ἀξύμφορα σπάσματα γαρ ' ἐμποιέει δια τόδε ε διατεθερμασμένον τι σώμα το μῖν δέρμα ἰσχυρος λεπτύνει, τὸν δὲ σάρκα ἔσσον ξυνίστησι των

τροχων, κενοῖ 'δἐ τὸν σάρκα του πρου. TaΩ ' ἀνακινρματα καὶ ἀνακουφίσματα τὸν μῆνσάρκα ῆκιστα ' διαθερμαινει, παροξύνει δέ τι dunt quam qui in orbem fiunt. Μagis autem

prosunt iis, qui multa comedunt, et hieme potius quam aestate. At qui in veste obeuntur eandem quidem habent facultatem, sed magis calefaciunt et humidiora corpora reddunt et

decoloratiora, quia purus extrinsecus irruens spiritus ea non repurgat, sed in eodem spiritu exercentur. Siccis igitur etimultum carnosis conserunt, cum quis carnem detrahere volet, et senioribus propter corporis frigus. Cursus autem rursus ad carceres redeuntes, sub divo, equestres carnem quidem minus ditandunt, sed magis extenuant, quia, cum externis animi pa tibus hi labores obeantur, humidum ex carne retrahunt corpusque attenuant et exsiccant. Qui vero in orbem fiunt, carnem quidem minime diffundunt, sed extenuant carnemque et Ventrem maxime deducunt, quod, cum citissimo

spiritu utantur, humidum ad se promptissime

attrahunt. 64. Succussiones manuum iuxta corpus derepente quidem siccant, neque tamen commodae, neque utiles sunt. Rupta enim ideo intus inducunt, quod calefactum corpus cutem vehementer tenuat; carnem vero minus cogunt quam cursus, qui in orbem obeuntur, eandemque humore vacuant. Commotiones et in sublime elevationes carnem quidem minime excalefaciunt,

603쪽

- 458 - μα καὶ την φυχὸν, καὶ του πνεύματος sed corpus et animum acuunt et spiritu vacuant.' κενοὶ. Πάλη δὲ καὶ τρίβις τοῖσι ' μῖν ἔξω Lucta et frictio exterioribus corporis partibus του σωματος παρέχει τον πονον μἄλλον, θερ- laborem magis praebent, carnem autem caleis μαίνει δε την σάρκα καὶ στερεοῖ καὶ αM-ε- ciunt, firmant, ideoque augent, quod quae na- σθαι ποιέει δια τάδε : τὰ πιν στερεὰ φωι tura solida sunt, dum fricantur, in se cogum τριβόμενα ευν ησι, τὰ δε κοῖλα αύξεται, tur, cava vero augescunt, quae nempe venae ὁκοσαι φλέβες εἰσί θερμαινύμεναι γὰρ es sunt; excalefactas enim et exsiccatae carnes σάρκες καὶ Γηραινόμεναι ελκουσι ἐφ' ἐωυτὰς alimentum ad se per venas trahunt, deindo τὸν τροφὸν δια των φλεβῶν, ειτα αὐξονται. inerescunt. Volutatio in pulvere eadem quae Ἀλωδησις παραπλῆσα τε πάλη διαπρεσσει lucta facit, sed propter pulverem magis exsiccat ται, ἴκραίνει δἐ μEλλον δια τὸν κόνιν καὶ carnemquo minus gigniti Lucta quae fit con- σαρκοῖ ησσον. Ἀκροχειρ- ὶσχναίνει καὶ τὰς sertis summis manibus extenuat carnesque ad σάρκας ἔλκει ἀνω καὶ κωρυκομαχιν1 καὶ χει- superiora trahiti Ad corycum decertatio et ma- ρον ι' ' παραπλῆσα διαπρῆσσεται. ΓΠνεύρια- nuum gesticulatio 'eadem efficiunt. Spiritus re- τος δὲ κατάσχεως τούς πύρους διαναγκασαι tentio meatus per vim cogere, cutem tenuare, καὶ τὰ δέρμα λεπτυναι καὶ τὸ Λρὰν 'τo oo et humiditatem, quae sub cute est, propellere του δέρματος ἐgωσαι δύναται. valet ξε . 'TA ἐν κονι ιαὶ 'τὰ ἐν ἐλαω γυμνάσια 65. Quae in pulvere et oleo exercitationes διαφέρει τοσόνδε is κύνις μἐν φυχρὴν, ἔλαιον obeuntur, hoc differunt quod pulvis quidem δἐ θερμόν' ἐν ριὸν οἶν τω πειμωνι τι ἔλαιον frigidus, oleum vero est calidum. Oleum qui-αὐξιμώτερον, διμι τὸ φυχος κωλύει φέρειν dem igitur per hiemem ad corporis incremen- ὰπ4 του σώματος I9 δἐ τψ θυεὶ 'τι ἔλαιον tum magis est accommodatum, quoniam aliquid υπερβολὸν θερμασ*ς ' ποιευν τεκει τὸν σάρκα, de corpore detrahere. frigus non sinit. Per a οκόταν καὶ Aro τες ὐρης ' ἐκθερμαίνηται καὶ statem vero caloris exsuperantia carnem colli, του ἐλαίου καὶ του πονου. Η δἐ κονις ἔπι quat, cum etiam ab anni tempore et oleo et γυμνάζεσθαι ἐν τ* θέρεῖ αὐλειμίτερον, iks- labors incaleseat. Pulvis autem in quo se eXer-χουσα γὰρ τὸ σῶμα οὐκ ἐρξ ἐς υπερβολὸν deant per aestatem ad corporis incrementum' ἐκθερμαίνεσθαι ἐν δε τψ χειμωνι διαψυκτι- magis est accommodatus. Cum enim refrigerat, κον καὶ 'κρυμωδες ἐνδιατρίβειν δε ἐν τῆν κόνι ultra modum incalescere non sinit, per hiemem μετα τοῖὸς πονους ἐν τ* θέρεi ὀλίγον μἐν vero stigus et algorem adfert. Post exercitati- χρονον ὐφελίει φυχουσα, πουλυν δε οπερ- ones parva in pulvere per aestatem mora ad

604쪽

- 459 gηραίνει καὶ τα σίματα σκληρὰ καὶ ξυλίδεα ἀποδείκνυσι. T ιις ἐλαίου ξὼν stari μαλάσσει καὶ 'οὐ δεινως ἐα διαθερμαίνεσθαι. ἴς . Περὶ δε κύπων τIν ἐν το- σώμασι ἐγγιγνομένων ἄδε εχει οἱ μἐν ἀγύμναστοι

σάρκα ἔχοντες, ὁκωαν ' πονε σι, θερμαινομένου τού σώματος ξύν'ἴιν πολλην αpi ανδ πι μἐν ουν ' ἀν H ιδρίην ξ εἰλν τψ ' πνεύματι ἀποκαθαρθη, οὐ παρέχει 'πόνον ἁλλονῆ τψ κενωθέντι του σώματyς παρἁ τὰ ἔθος 'δ τι δ' ἁν ἐμμεων τῆς ' ξυντῆξιος, ob μονον τψ κενωθέντι τού σώματος παρὰ τὸ Dος παρέχει πόνον, αλλα καὶ το δεξαμένον τι

σωμάτων ου ξυνίσταται ομοίως, ἐς δε τασαρκώδεα, 2οπε τούτοισι πινον παρέχειν εις ἁν ἐἴέλθη. VAτε δὴ ουκ ἔχον περίοδον ατρε- μίγν ' ἐκθερμαίνεται αυτε τε καὶ τα προσ- πωτοντα ' ξν μἐν ουν πουλο γένησαι τι ἁποκριθἐν, ἐκράτη τε καὶ τού ὐγιαίνοντος, Dro ξυνεκθερμανθῆναι Ιολον τὸ σἄμα, καὶ ἐνεποί- ησε πυρετὸν ὶσχυρον. Θερμανθέντος γαρ τούrefrigerationem quidem iuvat, multa vero supra modum exsiccat et corpora dura ac lignosa reddit. Frictio ex oleo et aqua emollit, neque Vmhementer incalescere sinit. 66. At de lassitudinibus, quae corporibus accidunt, ad hunc res se habet modum i Qui quidem non exercentur, ab omni labore lassibtudinem contrahunt; nulla enim corporis pars ad ullum laborem suscipiendum est accommodata. Quae vero clercentur corpora a minime consuetis laboribus lassantur. Quaedam etiam a consuetis exercitationibus in lassitudines incidunt, si his supra modum utantur. Et ea quidem sunt lassitudinum genera. Eorum vero lacultas sic se habet. Qui non exercentur, cum humidam carnem habeant, ubi laboraverint, concalefacto corpore multam colli quationem dimittunt. Quod igitur cum sudore emissum aut cum spiritu expurgatum tuerit, non amplius vexat corporis partem nisi praeter consuetudinem vacuatam. Quod autem de colli quations intus

remanet, non solum praeter consuetudinem vacuatae corporis parti molestiam exhibet, sed etiam ei, quae humorem excepit; nequo enim corpori amnis est, sed inimicus. Neque sane in minime. carnosis corporis partibus simili modo consistit, sed in carnosis, adeo ut his dolorem exhibeat, donee exierit. Quippe circuitum minimo habens ipso excalescit et quae accedunt; quodsi igitur multum fiat excretum, superat

etiam sanum, ita ut universum corpus concalefiat et valida febris inducatur. Calefacto enim

605쪽

- 460 - αῖματος καὶ ἐπισπασθέντος, ταχεῖαν ἐποψ- sanguine et attracto celerem circuitum quis σατο τὸν περίοδον τα ἐν τῶ σώματι ' καὶ τό insunt in corpore effecerunt et reliquum cor τε ἄλλο σῶμα καθαίρεται euro του πνευμα- pus purgatur a spiritu et id quod constitit in τος καὶ τὸ ξυνεστηκος θερμαινύμενον λεπτύ- lefactum extenuatur et e carne soras in cutem νεταί τε καὶ Γυνεξωθέεται ἐκ τῆς σαρκὸς expellitur, quod sudorem calidum appellamus. ἴξω ἐπὶ τὰ δερμα, δπερ ἱδρὼς καλέεται θεμ Quo excreto sanguis ad consistentiam, quae μύς. Tούτου δε ἀποκριθέντος τύ τε αἶμα secundum naturam est, restituitur et febris re- καθίσταται ἐς, τὴν κατα φυσιν ξύστασιν καὶ mittit et lassitudo tertio maxime die cessat.b πυρετος ἀν-σι καὶ ὁ κοπος παύεται μαλι- Eiusmodi vero lassitudinem ita curare oportet: στοι τριταῖος. Xρῆ δε τ8ν τοιουτον κόπον lamentis et balneis calidis solvendo id quod In θεραπεύειν πυρίησι καὶ λουτροῖσι θερ- constitit et deambulationibus minime vehemen. g. οῖσι διαλύοντα τὸ ξυνεστ κῖς καὶ περιπά- tibus, ut expurgentur, et parco cibo et exte-τοισι ' μὴ βιαίοισι, Δς αποκαθαίρωνται, 'καὶ nuatione vacuationem carnis cogere oportet et θλιγοσιτίνα καὶ ὶσχνασίησι ' ξυνισταναι mu leniter oleo fricari per longum tempus, ne ve- σαρκος τὸν κένυσιν καὶ τρίβεσθαι τῶ ἐλαίφ hementer incalescant et unguentis sudorem minii χρ πουλῶν χρόνον, δκως μη βιαιως 'δια- ventibus et lenientibus inungi et molli lecto θερμαίνωνται καὶ τοῖσι χρίσμασι ' τοῖσι ἱδρω- dormire proficit. Exercitatis vero ex non con-πικοῖσι καὶ μαλακτικοῖσι χρίεσθαι καὶ μαλα- suetis laboribus lassitudines ideo accidunt, quod κωνεῖν ξυμφέρει. Tοῖσι δε γυμναζομένοισι cum corpus laboribus se non exercuerit, ea 'υπο τρν ανεθίστων πόνων δια τάδε γίγνεται parte, qua laborare non consuevit, carnem hu- 'ο κοπος ' δ τι ἀν βιη πεπονρκη τὸ σίμα, midam esse necesse est, velut ad singulas exedibγρὸν ανάγκη τὸν σάρκα εἶναι προς τουτον citationes. Carnem igitur colliquefieri ac secerni τὸν τύπον, πρὸς ῖν μη εχισται πονέειν, oσ- ac in sese: cogi, velut in priore, necesse est. περ ' ἀγυμνάστων προς ἔκαστα τ 1μ μεν οἶν Haec autem curatio consert. Exercitationibus σάρκα ξυντεκεσθαι ἀνάγκη καὶ ἀποκρίνεσθαι quidem assuetis utendum, ut id quod constitit καὶ gυνίστασθαι/ωσπερ το προτέροy. Ευμ- calefactum tenuetur et detrahatur reliquumque φέρει δε θεραπεύεσθαι In τοῖσι μῖν γυμνα- corpus minime humectetur, neque exercitatibσίοισι χρῆσθαι τοῖσι βυνεθεσι, δκως τὸ ξυνε- onibus destituatur. Huic autem conducit ut re κω θερμαινύμενον λεπτυνηται καὶ ἀπο- balneis calidis ac frictione non secus ac prior καθαίρηται καὶ τὸ ἄλλο σίμα μῆ ὐγραίνηται, utatur. Fomento autem nihil opus est, cum sc δ' ἀγυμναστον γίγνηται.wTοῖσι δε λου- labores ad id quod coactum est tenuandum et τροισι τοῖσι θερμοῖσι s- αῖέρει καὶ τουτον detrahendum satis esse possint. At vero ex

606쪽

τόνοί γαρ ἰκανοὶ διαθερμαίνοντες λεπτύνει καὶ ἀποκαθαίρειν το ξυστάν. οἱ δῖ ἀπο των ό- ρειν γυμνασίων ' κόποι τόνδε τιν τρόπον γίγνονται ἀπθ μἐν ξυμμέτρου πόνου κόπος οὐ 'γίγνεται ὁκόταν δε πλείων του καιρουὁ τένος ἰῆ, 'oπερ ρηνε τὸν σάρκα ' κενωθεῖσα δἐ του πρου θερμαίνεται καὶ ἀληγέω καὶ φρίσσει καὶ ἐς πυρετον καθίσταται μα

πῖσαι αὐτον ἔκ του λουτρὸυ μαλακον οἶνον, ' καὶ δειπνεῖν ος πλεῖστα καὶ παντοδαπὰ σι

μέχρις ἀν αὶ φλέβες πληρωθεῖσαι ἀρθωσι

'εἶτq ἐἴεμδειν καὶ ἐξανα τάντα θλίγον καθεύδειν μαλακως ' ειτα προσαγειν ἡσυχῆ τοῖσι σιτίοισι καὶ τοῖσι ' 'πύνοισι τοῖσι ξυνεθεσι ἐς

ἡ μέρας ἐξ, ἐν ταύτησι δε καταστῆσαι ἐς τοξον θες καὶ σίτου καὶ ποτου. Δύναμιν δε ἔχει η θεραπηῖν 'τοιενδε ' ' ἀνεγραδε ον τὰ σωμα ἐς θωυβολὸν ἐξυγρῆναι δύναται ἀτερυπερβολης Ρεὶ μἐν ούν δυνατὸν 'ῆν, τὸ ωαρβολὴν του πόνου γνόντα ὁκοση τίς ἐστι, του σίτου τiii ξυμμετρίη ἀκέσασθαι, ευ ἀνεἶχε οἱ τω- νυν δε τι μῆν ἀδύνατον, τὸ δεμῖδιον ἐειρασμένον γαρ τὸ σίμια, ' σίτων

ἐμπεσόντων παντοδαπων, ἔλκει τὸ ξ eps usitatis exercitationibus lassitudines hoc modo oriuntur. Ex moderato quidem labore nulla oritur lassitudo. Cum vero maior quam par sit

fuerit, carnem supra modum exsiccat, eaque humore vacuata incalescit, dolet, horrore concutitur ac nisi quis rectam curationem adhibeat, ad diuturnam sebrem devenit. Imprimis quidem huic balneo neque admodum multo, neque nimis calido utendum, 'deinde a balneo epoto molli vino, in coena quam plurima et cuiusvis generis edulia offerenda et potu aquoso, vinu autem molli ac copioso utendum. Deinde diutius confricandum, dum venae oppletae tu gescant. Mox vomendum et post modicam si, tionem molliter dormiendum. Postea per dies

sex sensim in cibos et potiones consuetos redeundum et in his ad consuetum tum cibum tum potum deveniendum. Quae curatio hane habet saevitatem ut supra modum resiccatum corpus citra excessum humectare queat. Quodsi

quis laboris exsuperantia mentis intelligentia comprehensa, huic quantacumque laret cibi commoderatione mederi posset, id bens habe-get. Nunc vero ut illud fieri nequit, ita hoe

facile. Resiccatum namque corpus a cuiusvis

generis ingestis, sibi quod conseri assumit et

unaquaeque corporis pars de singulis cibis, repletum vero et humectatum vacuato per vomibtionem ventriculo rursus id quod redundat dimittit. ventriculus autem cum vacuus exsistat, vicissim attrahit. Exsuperantem igitur humo-

607쪽

- 462 - ρον αὐτο ἐωυτο ἔκαστο του σώματος ἐκα-στου σίτου, πληρωθὲν δε καὶ ὐγρανειν κε

άλλης τινος ἀντισπάσιος. Tρ δε προσαγορχρνσπιιενος ' καταστρσεις τι σμια ἐς τὸν χαίην δίαιταν ἡσυχῆ.

rem caro effundit, modicum vero non nisi per vim aut labores, aut medicamenta, aut aliud quoddam revulsionis genus dimittit. Qui vero cibi paulatim saeta adiectione utetur, is corpori leniter pristinam victus rationem restituet.

608쪽

πiηθος τού σίτου τὸν ξυριμε 'ν ποιέεσθαι ν τόνωπι πολλιὶ γαρ τὰ κωλύοντα. II - τον μὲν αἱ φύσιες τῶν ἀνθρίπων διάφοροι ἐούσαι ' καὶ γο αἱ Γηραὶ αὐταὶ ἐωυτῶν πρις ἐωσας καὶ πρὸς ' αλλας μαλλον καὶ ησσον

πάσαν ἔπειτα ' αἱ ἡλικίαι, μη των αὐτώνδεόμενα ἔτι δἐ καὶ των χωρίων αἱ θέσιες καὶ τῶν πνευμάτων αἱ μεταβολαὶ, των τε ' ωρίων αἱ μεταστάσιες, καὶ τού ἐνιαυτού αἱ καταστάσιες' αὐτών τε τἄν σίτων πολλὴ διαφορά ' πυροί τε γαρ πύρων καὶ οDος οDου καὶ τEλλα, ὁσα διαιτεθμεθα, πάντα διάφορα ἐιντα ἀποκωλύει 'μη δυνατον εDαι ἐς ἀκρί

σιες ἔμιοι γε ἐξευρημέναι tiri των ἐπικρατεόντων ἐν το σῶματι, ῆν τε ' οἱ πόνοι 'ἐπικρατέωσι τῶν σιτίων, ' hi ν τε τά σιτία τἄν πύνων, καὶ - χρὴ ἔκαστα egακέεσθαι προκαταλαρο- βάνειν τε ' ὐγίειαν, Ι στε τὰς νούσους προσπελάζειν, εὶ μὴ τις μεγάλα πάνυ ἐξα-67. At de victus ratione, ita ut ad ciborum

copiam laborum commoderatio fiat, exacte quis scribere non potest, quemadmodum etiam antea a me dictum est. Μulta enim sunt, quae prohibent. Primum quidem differentes inter se hominum naturae. Nam et quae siccae sunt, ipsae inter se invicem et cum ceteris collatae magis et minus siccae sunt et humidae, ad eundemque modum de reliquis omnibus dicendum. Deinde etiam aetates, quae iisdem minime indigent. Ad haeo vero et regionum positiones ventorumque mutationes et tempestatum transmutationes annique conditiones. Quinet inter cibos ipsos magna est differentia. Triticum enim a tritico et vinum a vino dissertreliquaque omnia, ex quibus victum trahimus, cum diversa sint, impediunt quominus quis ea de re exacte scribere possit. Sed inventae quidem a me sunt eorum, quae in corpore superant, dignotiones, sive labores cibos, sive cibi labores superent, et quanam ratione singulis mederi oporteat; tum etiam sanitatem praeoccupare ita ut morbi minime accedant, nisi quis valde multum et saepe delinquat. Quae sane ipsa medib

609쪽

μαρτάνοι καὶ πολλακις ' ταυτα δὲ φαρμάκων δέεται ξδη, ἔστι δ' ἀσσα οὐδ' oro των φαρμάκων ' δύνατα πιάζεσθαι. Ως μἐν ουν δυνατὸν εὐρεθῆναι εγγιστα τού δρου ἐμοὶ

εὐρηται, τι δ' ἀκριβἐς οὐδενί.

Γυωτον μὲν ουν τοῖσι πολλοῖσι των

c φελοῖντο οἶ τινες σιτίοισί ' τε καὶ πύμασι τοῖσι προστυχουσι χρέονται, πόνοισί τε τοῖσι

ἀναγκαίοισι, οδοιπορ*σί τε τρσι 'πρις ἀνάγκην, θαλασσουργ*σί τε τῆρσι πρὸς ξυλλο- γῆν του βίου, ἡ λούμενοί τε παρὰ το γριφορον, ψυχομενοί τε παρὰ τὸ op μον,

ρ τε ἁλλη διαίτη ακα στειρ' χρεόμ ενοι. Τούτοισι δε ξυριφέρει ἐκ των υπαρχόντων βδε διαιτασθαι, τιν ρι ἐν ἐνιαυτὸν ες τέσσερα μέρεα διαιρέουσι, ἀπερ μαλιστα γιγνώσκουσι

ἀριστρο τοῖσι δἐ διαιτεμασι τοῖσι gηροῖσι καὶ αὐστηροῖσι καὶ θερμαντικοῖσι καὶ ξυγκοφστοῖσι καὶ ἀκρετοισι, ἀρτοσιτέειν n68. Primum quidem igitur plerisque vulgo

scribam ex quibus maximam utilitatem capiant qui ei bis quibuslibet et laboribus necessariis coactisque prosectionibus utuntur, tum qui maritimis negotiationibus ad victum parandum distinentur, si plus iusto soli exponantur et magis quam expediat refrigerentur, reliquaque victus ratione instabili utantur. His sane γraesens victus ratio ita instituta conseri, cum annum diviserint in quatuor partes, quae vulgo ab aequinoctio ad vergiliarum ortum, aestatem vero a vergiliis ad Arcturi ortum, auctumnum vero ab Arcturo ad vergiliarum occasum usque.

Per hiemem igitur, ut anni tempori frigido et

constricto te opponas, hac victus ratione uti convenit. Primum quidem semel tantum cibus sumendus, nisi quis alvum valde siccam ha- autem utendum siccis, austeris, calefacientibus, ex toto collatis et meracis. Pane quoque magis potionibus etiam nigris, meracioribus et paucioribus; oleribus autem quam minimum, pra

610쪽

ααλλον καὶ τοῖσι οπτοῖσι των διων μ λ μ ἡ σοῖσι εφθοῖσι χρωθαι, καὶ τοῖσι πόμασι μέλασι ἀκρητεστέροισι καὶ ἐλάσσοσι, λαχόνοισι , δἐ ως ῆκιστα, τλην τοῖσι θερμαντικοῖσι

καὶ, ειροῖσι, i καὶ χυλοῖσι καὶ ὐοφθμασι Δοῆκιστα - τοῖσι δε πονοισι πολλοῖσι ἁπασι, τοῖσί τε δρόμοισι καμ creta gl- Θλίγου προσ

κουφων προσαναγκά ν ' τοῖσί ' τε περι

αλλφ' πιλὶ πονιν χρῆσηται, . ' θερμὸν 'ξυμφορώτερον. Xρησθαι δε καὶ λαγνείη πλέον ἐς ταύτην τημι ην, καὶ το ς πρεσβυτέρους μάλλον ' τοῖὸς νεωτέρους. Xρέεσθαι δε καὶ τοῖσι ἐμέτοισι, τρύς. μἐγ υγροτήρους τρὶς τουμ 'νὸς, τοῖ/ς, M. ξηροτάρους δὶς ἀπο σιτίω παν δ πων, ἐκ δε των ἔμέτων προσάγειν ἡσυχῆ πρὸς . τι, εἰθισμένον σιτίον ἐς ημέρας τρεῖς καὶ τοBι πόνοι τι χρησθαι κουφοτέροισι καὶ ἐλάσσοσι τουτον τὸν πιμον ὰπι δἐ βοείων καὶ ιρείων κρεῶν ξ τῶν ἀλλων, οπι ἀνοτερβάλλη πλησμον 3, ἐμ ριν, καὶ απο τυ- ρωδέων καὶ γλυκέων καὶ λιπαρών ανεθίστων

πλησμονες ἐμέειν ξυμφυερο καὶ afro μέθης καὶ σίτων μεταβολες καὶ χωρίων ροεταλλα-

terquam calefacientibus et siceis; succis etiam et sorbitionibus quam minimum; laboribus amrem plurimis omnibus cursibusque flexis, semsim accessione sacta, et lucta cum oleo a levioribus adurgendo, et deambulationibus quidem post exercitationes celeribus, a coena vero tardis in lo- tepido. Matutinis etiam multis ex levi initio, vehementer progrediendo et leniter desinendo. Duro etiam cubili et nocturnis itibneribus et cursibus nocturnis uti conseri, quippe haec omnia extenuant et culefaciunt, et multum ungi. Cum vero quis lavare volet, si quidem in palaestra laboraverit, hi da lavetur; quodsi alio quodam labore usus fuerit, calida magis consert. Venere etiam plus utendum ea anni tempestate idque natu provectioribus magis quam iunioribus. Vomitionibus autem post cibos cuiusvis generis humidiores terin mense utantur, sicciores vero bis. A. vomibtionibus sensimJper tres dies ad consuetum cibum deducendum et sub id tempus levioribus et paucioribus laboribus utendum. A bubula

et porcina came aut a quibusvis aliis supra modum repletus vomat. Quin etiam ex caseosorum et duleium et pinguium minime consuetorum repletione vomere consert. Et ex ebrietate et ciborum mutatione et locorum transmutatione vomendum. Confidenter etiam frigori se committere Oportet, praeterquam post cibos et exercitationes, sed in deambulationibus m tutinis, quando corpus incalescere coeperit et reliquo tempore, exsuperantiam evitantem; neque enim bonum est e anni tempore corpus