장음표시 사용
101쪽
86 ELEMENTORUM PHYSIOLOGIAE. fillidum esse ; sed laaud omnibus notum Fluidita est quaenam sit cauta ejus fluiditans , quam Vi P irimi ad calorem falso referunt , cum nominem lateat sanguinem extra vasa emi sustini calore ipsius subito concrescere. IR . O ius collineant qui hanc deducunt a diverso sanguinis motu , sed praesertim pro-srressivo i Vel a vi systallica cordis & arte-Ijarum , motuque contractivo partium solidarum , quorum ratione moleculae essentiales compositae . flexiles & compressi- in biles , ita Orbem convolutae & contractae Per minores.sese contingunt superficies.&Progros in statu fluiditatis existunt Motus Orcula
sis tio vi de quo supra actum fuit , est ille
quo finguis fertur a corde per arterias adfinguosts corporis pρrtes & ab illis venarum beneficio ad ovi , quod Primarium circulationis. Organum cen scri dcheti Auto-psia clamonstratur circulatio in vivis ani
culis , trut*, cyprino lato, pnguilla , per-ca , squilla, lupo, cancro, aliisque pisciculis de quibus Leeuur en el. Si arteriae de
venae canis vivi Vin lo constringantur, ut sanguis hac praeterfluens sumaminetur, arte 1iae tument intra vinculum & cor i secus ero evenit in Venis quae turgent infra ligaturam. Hanc denique arguunt dispositio, stitus, fabrica & figura . Valvularum in corde , arteriis & venis occurrentium. De mo- Expan tu ausonis nullum emergit dubium si attendamus ad moleculas aereas quibus scatet cruor , Praeter quas alias penes se
recondit particulas expansionis capacea i
102쪽
S E C T 1 o P R I M A. quarum elateres intensitori calore Vel ni 13 ita solidorum everberatione in rarescentiae motum aguntur : Hinc a nimio corporum ambiciatium colore excitatur fingitinis aestus , quem pressio pede s equitur
vasorum turgescentia : Idem evenit si cruor incalescat a res clitis musculorum contractionibus. Eumdem ciet ctum cxerunt animi Pathemata ; ira , verbi gratia , a qua tumentes Venae sanguinis excandescentiam &cxpansionem exhibent. Hoc triplici motangitatus sanguis peculiarem caloris gradum adipiscitur , essentiales enim molaculae quibus constat mutua collisione impuli, ikattritae inpitas ignis molecul s excitant ;adeo ut sanguinis motus & calor sint in eadem ratione : Hinc minime mirum sio celeriori sanguinis circulo, ut in febri , vel vehementiori corporis exercitio, inten,
Sunt qui motu fermentationis, vel intestino placido a lucta materierum heterOg nearum orto finguinem agitari obnixe
coptendant ;.hisce adducti rationibas quod filia diveris sortis otiose manere minime Valent : nulla, inquiunt, potest fieri mutatio ch rii in finguinem ab sique prae Vi
fel entatione . uti inferius exponemus ;sed hanc opinionem funditus evertunt f quentia. Sanguis nullo motu agitari Vlde :tar in corde & in vassis : Recens educ has nullas fermenta sonis notas praebQt Praeterea motus sanguinis proaressivus fermentationi ostioli , notum enim est apud ichy
micos salia noa congredi, si agitetur liquor:
103쪽
88 ELEMENTORUM PI IUS IOLOGIT nil vis Obvium cst nullam dari fermentationem nec effervescentiam ni materiae hisce motibus excipiendis aptae aeri libero exponantur : Mustum in dolio accurate obturato reconditum haud fermentescit ue defectus igitur aeris liberi impedit quominus
corpuscula heterogenea quibus scatet fanuguis, luctam concipiant: apud Omnes ch micos in confesso est ad fermentationem requiri quamdam proportionem inter ina terias fermentescentes, acidas, at halinas, vel alterius sortis ; haec nusquam Occurreret in materia fanguinea , quam reficiunt mole culae chylosiae , quae, ratione alimentorum , diversis constant materiebus r Insuper materiae pingues & oleo iste, quibus refertur sanguis , minus sunt fermentati0ni aptae. A qu,
cumque demum causa excitetur fermentatio ι cujuscumque sint naturae moleculae luctam concipientes ; semper evenit ut aer carcere , vinculisque suis liberatus certo strepitu erumpat & sub forma infinitarum bullularum in sit perficie corporis fermentescentis se prodat : Riaod si accideret, aer certa copia colligeretur in vasis sanguis ris ; non siccus ac in primis viis , uti alimenta ob nimiam moram , vel aliam causam incalescentia eumdem caloris gradum latentibus molectilis aeris impertiuntur ;adeo ut hae moleculae ad rarescentiam prΟ-nae exitum moliantur, & sensim varia adunatione in massas crassiores abeant quae
ventriculum & intestina lacessunt ; donec per superiora vel inferiora egressum stibi pa
rent : Nemini haud obvium quod, si tales
104쪽
S E C T IO PRIMA. 89 satus colligerentur in Vasia sanguinea , extremas propagines impedirent , & sanguinis circulationi Ossicerent.
HAEMATOSIS. EX solidorum , quibus coaluit tubulosa
t moles, elatere & liquidorum debito motu emergere vegetum corporis habitum credere par est. Perenni Vibratione ita conteruntur solida ut sui partes mobiliores in auras elabi sinant ue proinde rueret stuPenda compages , ni debito succi nutritii appulsu particularum deperditarum fieret instauratio , fessaque recrearentur organa: Quibus limpensis ut sussiciat exhaustus sanguis novo liquore haud infrequenter resarciri necesse fuit : hoc munus praestat cistus exeduliis multigenis elaborationibus genitus.
Latis molarium superficiebus fracti cibi ,
saliva peculiaribus emissariis in Ore alterna musculorum masticationi inservieptium contractione copiosius eructata diluti & im praegnati ad imas fauces urgentur, mansique pharyngem & aesophageam fistulam
subeunt, quae vi contractili fibrarum hanc in Orbem cingentium eorum descensum sollicitat in ventriculum. Haud commentitiis liquorum energiis , nec materierum heterogenearum luctae &conflictui coctionis opus adscribendum censemus : Haud magis nobis arridet Ventriculi actio in ingesta fallacibus numeris supra modum aucta. Sed in specu clausa , humido excepta cdiilia, fluido e potu ac
105쪽
sio ELEMENTORUM PHYSIOLOGIAE saliva petito macerantur ; blando caloris viscerum ambientium fomite aestuantur, &in motum cientur particulae aquosiae quae aereis immixtae Porulos alimentorum subeunt , mobiliores moleculas everrunt & in sinu recondunt vehiculi vicem gerentes.
Haud levem operam praestant diaphi Igma, risusculi abdominales, praecipue transi crsi; quae repetitis succussibus ita arctant stoma-Chum ut materies intus contentae sui par tes succosas facilius cxprimant, δί Vacuis liquidis largiant r. Chylus Mota contractivo ventriculi & stipra me- in tangui- inoratis causis, quo minor Objicitur cona- suiu, aβuntur soluta cdulia , in lacertosum nempe membranaceumque ductum : inibi
indesinenter stillantibus diversae sortis liquidis ulterius miscentur, &.deluuntur. Tenuior & defaecatior portio in hiantia vasorurn lacteorum oscula adacta cistus audit, per solitas vias sanguinem petiturus. Ad alterutram subclaviam appulsus, mox in sanguinem facessii riis liquor , in sinum venO- sum dextrum praeceps delabituri; hunc auricula & cor antica excipiunt ; hujus vi systallica protruditur in arteriam pulmonarem , totum Visctig respirationi dicatum traiectarus , e simi Venoso , quatuor venis invicem coeuntibus conflato, agitur redux cruor in auriculam posticam, quae Vi contractili musculosae fabricae hunc urget in alterum cordis thalamum , e quo Per a Or
tam Sc arterias huic adnatas propellitur ad singulas quas alluit partes ue donec absorbeatur Per ultimas Venarum propagine ,
106쪽
SECTIO PRIMA. 9 Idenuo cordi affundendus : Repetitis demum circuitibus sangstinis naturam induit materia cliylacea , ejus indolem & ingenium. Ut ejus immutationis, modus sedulo perscrutantibus innotescat, perpendere ju- at quibus constet partibus chylus , & quaenam cruoris mixturam ingrediantur ; ut hinc ad praedictam conversioncm requisita
C lum genuinum esse succum eduliorum Chylus in ventriculum ingestorum nudus it in si cias Copioso phlegmate moleculis saliuo-sul phureis praesertim state a te constare Coa sectarium cst. Rei veritatem adstruxit autOPsia Leeu renhoe id , de scrutandis invisibili bus Optime meriti, qui oculis cxquisitissimo micro scopio armatis derexit innumeros. Propemodum pellucidos: dc albicantes
globu losi seroso latici innatantes ; quos nil aliud esse quam sulfhurum tomenta in sese
convoluta luce clarius patet : His immis te Occurrunt innumerae fibrillae , quae suam ducunt originem ab intactis ciborum Particulis vehiculo aqueo raptis. Sanguis Vero eodem phlegmate , sed parciori copiactialescit, haud aliis fibrillis, tenuius vero divisis ii sed praeter pellucidas dc albicantes sph*rulas chylosas , alii obserVantur globuli composui , ex sex aut septem aliis conflati ; qui postremi ratione forsan sa- perficiei asperae & inaequalis ei ficiunt elerigantein colorem coccineum quo tingitur cruor. Ex praemissis nulli dabitamus quin totum discrimen quod sanguinem inter &
aylum rucurrit, in globulis compositis ,
107쪽
01 ELEMENTORUM PHYSIOLOGratenuioribus fibrillis , & in minori aquae Proventu versetur ; quod nunc enodandum 1tiscipimuS.Cistus sanguini venoso confusus, vi cordis accuratius mistus, solutus & conquasse satus in arteriam pulmonarem propellitur, quae, iuxta Mespighii Observationem , ultimis finibus ambit hederaceo amplexubronchiales vesiculas, & exponitur actioni prementis aeris, cujus accessit folliculi membranacei in Orbem expansi vas a per puncta contactuum , quae tunc temporis minora eVadunt, currentia, validiori nisu 'arctant & comprimunt, dum amplius conceditur spatium ductibus sacculorum inflatorum intercapedines Occupantibus. Hinc colligere licet chylum illac praeterfluentemper vices alteri & comminui ; fibrae innatantes tenuiores evadant, globuli sulphurei
aere turgescentes exprimuntur , & ad minorem molem rediguntur. Demum ad reliquas corporis partes pulsus chylus a corde postico capillares arteriarum propagines subit, vi nempe contractili S elatere praedictorum vasorum quae ab appellente cruore dilatata proprio nisu recurrunt, & pristinum statum recuperant, haud inutilem Operam conferente motu oscillatorio partium ambientium. In angustissimas has fistulas adactus chylus ita arctatur & pre--'mitur ut praedictae sphaerulae oleosiae , spiris aethereis quibus scatebant orbatae , si1bi occurrentes per latiores sese tangere coguntur superficies invicemque adhaerescunt ,
mire juvante vi magnetica, quam inesse
108쪽
SEc Tio PRIMA: 03 in singulis vel minimis corporibus constat
ex innumeris experimentis quibus scatent Physicorum volumina. Ex horumce globulorum coagmentatione, sensim & repetitis circuitibus facta , emergunt globuli ex sex aut septem minoribus conflati quibus aditum denegant arteriae lymphaticae ue quae ratione brevisssimae diametros illis admittendis impares evadunt. Superficie inaequali donari praedictos globulos nemo non videt ; ideo minime mirari subit si irruentes luminis radios partim absorbeant , vel
dextra laevaque, & quaquaversus emittant, atque rubros duntaxat reflectant in eum angulum in quem inciderunt, totius molis habita ratione : nec hunc colorem amittere valent illae moleculae totam massam
inficientes ni quavis causa dis cientur, &pristinam albedinem recuperent. E sulphvrum staminibus prognatas, flexiles & molles esse obvium est tubis quibus continentur sese accommodant ; in angustioribus aenim adastae figuram oblongam seu OVatam adipiscuntur atque ob leviorem superficiem colorem luteum referunt. Ex his patet globulos cistaceos per canales conicos & cylindricos circuitum agenteS cum reliqua massa accuratius misceri ;variasque induere formas ; nec tamen om nes hanc sortiri mutationem. Huic globu' lorum sulphureorum cohaesioni haud obstat impetus quo cruor suos volvit Vortices ;cum ex supra allatis notum sit tardius moveri in ultimis vasculis quam in trunco aOrtae. Singulae arteriae quae praedicto
109쪽
diuriis inum re tardari cruoris motum in
canali adnascuntur, 1 majoribus vatis ad
exiliora numero ducto , conum repraesentare Videntur, qui cordi appensius de 11nit in basim non solum periphetiam corporis occupantem , sed etiam singulis visceri bus prosipicientem. Ponamus hanc basi ira esse apici ist iocio. & 1. inde sequitur. juxta haud inferioris notae Medico . Physicos , sanguinena millies lentius' percurrere remotissima vascula. Aeli in ea fuit opinione quod motus cruoris in extremis capillaribus est motui illius aortae Ut 3233. i. Quid hinc intulerit ex superius stabili tigcvidens est ; quod sane , pace tanti viri, ridiculum est : nec huic sententiae assensum denegarunt nimium creduli neoterici, qtianχ tamen funditus evertunt posthabitae proportionum leges, de quibus supra. Haec cruoris massa transversum pollicelat omnibus diametris nacta, a corde impulsa in aortam, in totidem juxta axis ii neam dividatur columnellas , quot sunt vasa ex ejus diductione emergentia : ponamus has angustissimas columnas integra longitudine sua quaelibet vasa percurrere 3 earum motum millies minui certistimum einet ; sed reclamat experientia quae nOS
docet has columnellas in globulos cogi :brevioribus factis additur latitudini quod demitur longitudini : cur fit ut vaso. rum parietes magis elevati validiori nisi trecurrant. Hinc multum abest quin ad huncce gradum compescatur sanguinis mo tus , in capillares arterias aditum sibi parantis ; licet minime negemus sanguineus
110쪽
SECTIO PRIMA. placidiori motu ferri per tenellos & exbguos ductus , qui alias furente liquido trajecti dis iaptionis periculum incurrerent.
Globulorum sulphureorum coagmentationi egregie favere imminutum liquidi sanaguinei motum nemo non videt. Nec credas quod ex cohaesione sex aut septeni globulorum chylaceorum majores assurgant molas ; quandoquidem viginti millia harum sphaerularum coccinearum vix aemulentur m in ut sit muni arentaliae granum. Fibiae. crassiores , quas chylo & sanguini in natare supra innuimus , cum hisce praeterlabentibus liquidis ad singulas partes per
quas porriguntur arteriarum rami, deferuntur : variis tritus organis sabjiciuntur ;solidortina motu Oscillatorio , Vasorum quibus coercentur vibi uione alteri, comminui & ma iniis obeundis aptiores reddi in propatulo est. Quibus peractis reliqtium est ut chylus ad genuini cruoris indolem accedens serOso & superfluo latice liberetur ue ad quem haemat finem provida natura incernicula sero se- sis. cernendo dicata huc & alluc spatiit. In re nes impingente sero, urinae nomine illud elabi s1nunt haec viscera : ad glandulas salivales, & ad panci eas appellens salivam& succuna pancreaticum gignit : per Pinrulos demum variarum corporis Partium , dc per innum ci a cutis spiracula foras erumpens perspirationis sanctorianae titulo insignitur &c. Ex piremissis inferre haud absonum erit chyli in sannainem conversionem