장음표시 사용
91쪽
6 ELEMENTORUM PHYsIOLOGIAE res abeunt ue adeo ut admissum sanguinem e rivulis in rivos , ex his in fluvios ac in majora flumina devehant : Arteriae firmioribus lateribus donatae micant ; & quamdam sanguinis portionem a corde pulsam,& in sphaeroides coactam innata vi proji-
Ciunt. Venae molliores, uno tractu cruore
tumentes , hunc laticem sedato & placido flumine devehunt ad cor , impediuntque suis valvulis senii lunaribus ne retrogradia
Arteriaia Cordis vi detrusus sanguis in arterias ,rum actio has ampliat ; & renitentia earum latera in sangui- elevat : Fibrae utriusque generis, lacertosae, ης scilicet, tendinota & membranaceae , elongatae proprio nisu, innato scilicet elatere, recurrunt ue adeo ut totus dilatatus canalis resiliat, pristinamque angustiam recuperare tentet, acceptum ab impellente fluido
motum fere ipsi restituendo in integrum :Hic arteriarum subsultus, communi pulsus nomine a Medicis exploratur. Illud silentio
premere minime licet majores venas juxta cor motu quodam contractili sat conspicuo donari, quem excipit auricularum dilatatio ue dum enim contrahuntur auriculaesumaminatus cruor colligitur intra praedicta Vasa, quae tumentia , sublato obice subitaneo motu sese restituunt. Arteriarum e corde prodeuntium dilatatio Omrona est cordis contractioni ; dum
enim propellitur cruor in majores arteriaS, Contrahitur cor & eleVantur arteriae, quae proprio nisu recurrentes angustantur tempore dilatationis cordis. Arteriae in statu
92쪽
SECTIO PRIMA. Inaturali constrictione quadam tonica gam dent ue majorum cavum nusquam obliteratur ; seclis evenit in debilioribus ramis qui ambientium pressioni facile cedunt : Illos obices superat validior cordis nisus , quo cruor summa vi urgetur in canalem cilindricum, ramulorum dispendio conicum , flexilem, renitentem ; illud liquidum ulterius propellentem, everberantem , quas saniem ; praecipue in ultimis finibus, quorum latera pro cruoris mole sat firma occurrunt, licet elevata tardius recurrant ;moleculae enim essentiales materiae sanguineae cujuslibet sortis, uberiori proventu currentes per majora vasa nullum fere attritum pati valent ; sed ubi in latera extremarum propaginum, praesertim pulmonarium , impingunt, ob retardatum εressum& immediatam pressionem , ulteria subiguntur : Globuli chylacei huc adacti sibi
occurrentes in globulos coccineos coeunt,
qui demum post repetitas elaborationes , Vel eadem causa dissociantur & in simpliciores moleculas facessunt. Autopsia Anatomica patet haud aequalem esse , ratione temporis, sanguinisci cultum in singulis partibus : Quo remotiores enim a corde sunt partes sanguine irrorandae eo tardior fit sanguinis reditus ad cor ; & vice versa eo expeditior fit circulus , quo proximiores sunt partes ; longissimum enim circulum describit sanguis qui extremos artus perfluit ; breviorem qui in thoracem dispergitur ; brevisimum vero qui ipsammet cordis substantiam irrigat. To-
93쪽
Τardior sanguinis gressus in minoribus
vasiS. An cruora corde actus ex
8 ELEMENTORUM PHYSIOLOGIAE tam cruoris massam quindecies circiter intra horae spatium cor praetermeare conjicere licet : Si cor singulis dilatationibus binas, uti fertur , uncias sanguinis excipiat , &tota cruoris massia haud superet 3 o. libras. Montanus asserit se vidisse laborantem haemorroidibus e quibus quotidie per s. dies emuerent duae librae sanguinis. Argolus a Tagliacozzo D. Marci conscripsit 3. sanguinis libras e naribus per triduum cssiuxisse. Item legitur in actis eruditorum lipsiens. Juvenem intra decem dies 73. sanguinis libras ejecisse ; quod sane quidem haud dubiis argumentis probat majorem sanguinis copiam recondere corporis viventis
Languidiori motu fertur cruor in minimis arteriis, quam in majoribus ob tardiorem ramulorum nisum , vel ob eorum concidentiam : firmiora crassiorum arteriarum latera vicinarum partium prementem Vim ferre valent, adeo ut majores arteriae semper appellenti cruori pateant ; secus vero evenit in minoribus vasis , quae hinc irruentis anguini majorem objiciunt resistentiam , quam superat sanguis, sed cum aliquo velocitatis detrimento. Sectiones minimarum arteriarum ex aorta Oriundarum simul sumptae longe superant amplitudinem majoris arteriae ; adeo Ut aorta cum suis divisionibus praebeat conum cujus apex cordi haeret ; sanguis tamen ex angusto in latum , t uti autumant recentiores , minime fluit quod tamen verum foret si sanguis indesi
nenti fluxu,& nulla intermissione per arterias '
94쪽
sΕcTIO PRIMA. ad partes deveheretur: ultra omne dubium possitum est quod lentius Percurreret extremas propagines pro amplitudine aortae numerositores : neminem enim fugit liquidi ex tubo in alium fluentis velocitatem esse ea ratione qua tuborum diametri; & tanto lentius fluere quanto ampliatur tubus , vel vice Versa ; quod vulgatissimis hydrolicis legibus compertum est. Sed sanguis subsultim agitur in arterias; & sola cordis vi, vel arteriarum renitentia ad ultimos fines propellitur; & nusquam e fanguinis a tergo venientis press1one. Sanguinis moles quae a corde detruditur in aortam ad sphaeroidem
accedit; & singulae portiones illius sphaeroidis quae aortae ramulos subeunt eamdem nanciscuntur formam : adeo ut ex illa divisione totidem emergant globuli, quot occurrunt arteriarum propagines. Sanguinis
globi a corde exeuntis diameter sit 1 A ;si dividatur in globulos qui diametros
obtineant ; eorum numerus ad IOOOODO.
accedet ; totidem igitur requiruntur ramuli ejusdem diametros ad excipiendum sanguinem aOrtae. Illud notare expedit quod parum absit quin haec vascula summe conspicua setae stillae crassitiem aemulentur , quod sane quidem omnem ferme fidem superare
Plinc patet cur revera arteriarum Propa 'Autopsiaginum summa longe amplior sit trunco anatomi- aDrtae: haec arteria ad pelvim provecta brevi elucidivaricatur in binos truncos ; hi in quatuor ramos, posthabitis nonnullis ramulis ; juxta proportionem Geometricam debet esse dia-
95쪽
to Eis MENTORUM pHYsIOLOGIAE meter vasorum primae divisionis diametroaortae ut o. est ad 1 oo. Sub eodem conspectu diameter vasorum secundae divisionis seorsim sumptorum debet esse so . tertiae divisionis 33. γ . &c. quam sane quidem superant praedicta vasa , uti facillime in cadavere demonstratur. Non solum maximis rationum inomentis, & experientia probatur haec stupenda vasorum extremorum dilatatio ; sed autopsia Anatomica sufulciri videtur , cum ingens se praebeat
vasorum ex aorta prodeuntium copia, quae
simul sumpta etiam primo conspectu longEsuperare videntur aortae amplitudinem. Nec error est in autopsia, cum ex vasis amplioris solitis divisionibus , servata proportione , mirus emergat propaginum numerus quae haud majorem liquidi copiam continere valent ; quod vulgatisiaino jam adducto calculo luce clarius intelligentibus patebit. Ergo sanguis arteriosus in globulos coactus ex angusto in latius fluens, respectu vasis,cumdem servat gradum, vel sola vasorum de-hilitate & concidentia retardatur. Aliter sev-tiendum de venis quae semper sanguine turgent qui tardiori & lentissimo gressit mino S propagines Percurrit, celeriori motu per majora Vasa amandandus ad cor. Circulus Hactenus disteptarunt Physico-Anatomici prive ri circuitu cruoris in capillaribus, scilicet laria. arteriis ad venas : nonnulli inosculari haec vascula obnixe contendunt ; & in ea sunt opinione venas nil aliud esse quam arterias reflexas. Alii sanguinem ab arteriis in porulos intermedios effundi, & devium
96쪽
ssc Tio ΡRIMA.vium ultimis venulis abibi beri autumant. Hae anastomos es in conspectum Veniunt in curio Ruischii praeparatis , in Variorum pisscium pulmonibus , in utero gravido , in plexu chorOideo , &c. Contrarium observatur in liene , in corporibuS cavernosis, &c. Variorum liquorum iniectiones ex arteriis in venas illud dubium solvere nequeunt;adeo ut adhuc sub judice lis sit. Si vero aliquid conjicere fas sit in re intricatissin a , haud posthabitis variis rationibus & experi mentis hactenus adductis, suspicari licet utroque modo fieri sanguinis circuitum ; quod
autopsiae anatomicae minime ad Versati tr.
Ex praedictis sat innotescit genuinus circulationis modus in adulto ; sed in foetu alio modo se res habet. In funiculo una. bilicati vena occurrit quae sanguinem e placenta in sinum Venae portae astundit, qui haud totam hepatis molem penetrat ; sed
peculiari ductu & breviori , glissoniano dicto , recta in venam cavam desertur ; per hoc vas in auriculam effusus anteriorem haud tota mole detruditur in anticum thalamum ; sed majori parte propellitur in
auriculam posticam , beneficio foraminis Ovalis in latere communi insculpti : nec totus sanguis ventriculi anter loris per arte riam pulmonarem pulmones subit ue quin potius uberiori proventu agatur in aOrtam Per canalem arteriosum Botrili, qui ex arteria pulmonari sobolescens aortam ingreditur. Sanguis demum crassior per arterias umbilicales ad placentam vehitur , matrique respiranti iterum subigendus dat . . cruoris
97쪽
X ANGUIS. SAN cuis Ei iuditoriam indagini & labo
ribus p Iuries submittiis hactenus parum curiosis naturae scrutatoribus innotuit ; quidquid de hac. re in medium adduxerint
franius, Iacob is Jurmus, aliique plurimi de re Physica bene meriti , qui rejecta omni hypothesis , accuratissimis Observationibus , solertissimisque experimentis hanc doctri
nam pro viribus elucidarunt, & e cim meri is qui is antea latebat ten ebris quasi eruerunt. Sanguitiis Sanguis e chylo immediate genitus, ex vasa. alimentis Sc aere conflatus, est notissimus ille latex vitalis , coccineus, contentus in corde, arteriis , Venis , aliisque receptaculis de quibus in anatonae. illud notare expedit totam Di me sanguinis massam conti neri in venis ; arteriae enim unum aut alterum globum a corde actum' admittunt, quem celeri nisu. detrudunt venae Veronub; a Kmper copia languinis tui gent. Quaenam circa st quantitas quae coacervatur intra praedic quantita- ta Vasa , arduom esse conjicere jam suprae rotarimus: Cum praeterea haud una & eatem sui, singulis subjectis ; sed ratione
guinis. Peculiaris corporis fabricae, petatis , alimen torum & vitae generis summe variet. Cons-rat variis experisnentis a P berto Bole tenta tis sanguinis gluvhalcm spccificam superare ii am aquae communis circitcr vigcsima
quinta parte s sed illud notare juvat sanguinis pondus diversum esse non solum in
98쪽
variis si ibjectis ratione sexus, aetatis, constitutionis Scc. sed etiam in uno Sc eodem subjecto pro diverso anni & diei tempore , dc rerum , ut inquiunt , non naturalium
Haud clarius elucescit genuina sanguinis mdoses , ob intimiorem variarum stibilantiarum quibus conitat miscellam : sanguis noli solum omnia auida siecerncnda stippeditat i sed etiam cori tinet penes se materiam solidis instaurandis reficiendis optam. Si igni exponatur , salis volatilis uri noli &duplicis oleoste substantiae copiam praebet ;parum talis acidi tam fixi quam volatilis: talis muriatici parcus il ac st proventus , non secus ac capitis intortui 3 nec deest uberior serosi laticis copia. Dubitare licet an revera illae substantiae , quae analysi chymica h sanguine educuntur , eadem forma existant
in illo liquido , cum ignis ope excitari ec parari possint , sed dubium illud in medio
relinquimu9 , aliariique sanguinis anatonaen , rudi orena vero , sed certiorem proponimus.
Sanguis paulo post venae sectionein concrescit , & pars solida ut plurimur,1 rubra fundum petit ue serosa vero seu aquos 1 sti- periorem obtinet situm , ipsique coagulato cruori supernatat. Ut variae illius substantiae deprestendi & in apricum sisti valeant .
debet prius separari serum a parte coagulata rubra, illudque serum in alio repositum vase blando ignis calore ad evaporationem. cogi debet , donee absimpto & avolato omni humore gelatina quaedalia, qualis eKanimalium carnu oss1bus coctiona para
99쪽
8 ELEMENTORUM PHYsIOLOGIAE tur , albumini ovorum persimilis in fundo Vasis concrescens , observetur : hinc duae patent substantiae , serum scilicet, gelatina vel album inosa concietio, quae si1 ulterius exsiccetur in gluten abit. Pars rubra paululum exsiccata , calida aqua perfusa &tapius lota in duas facessit substantias flotura enim auferuntur particulae rubrae quae aquam inficiunt , sanguinisque draconis pulverem aemulantur, si ab illa praecipit tione evaporationi committantur, qua absoluta pulvis rubicundus in fundo vasis remanet. Pars Vero e qua elicita fuerit tinctura illa rubra glomeroso fibrarum mollium & albidarum plexu constat, qualis in sanguine suillo , dum jugulantur, observatur. Hae sunt.substantiae in quas totus facessit sanguis . quae, licet simpliciissima arte ex hocce latice educantur, a pris tina tamen forma recedunt ue hinc parum ad nostram indaginem conserunt ; quaproPter ad certiora properare juVat. Si oculis exquisitissimo microscopio armatis accuratius examinetur sanguis, patent Globuli coccinei compressibiles, & in ultimis vasorum finibus ad figuram Ovalem accedentes , convoluta sulphurum tomenta sphaerulas albicantes referentia , flamina albidae & concrescibilis substantiae , quae fibras sanguineas vocitavit Malpighius,5c aquae limpidae copia quae Vehiculi vices gerit 3 quibus addere licet moleculas aereas quae ob pelluciditatem visus aciem fugiunt ; & spicula salina variae sortis quae in sero soluta nulla hactenus nota arte in conspectilm
100쪽
SECTIO PRIMA. 8s veniunt. Minime sane mirum si1 materiae pingues & oleota sero innatantes in sphaerulas abeant ; cum neminem ferme fugiat quod variae substantiae in liquido heterogeneo fluitantes , sub hac forma se praebeant. MOleculae aquae compositae aerem
trajicientes in guttas globulosas facessiint: Particulae aereae aqueis immixtae in bullas
coeunt : Oleum aquae aut aceto innatans
sub eadem forma colligitur, &c. Globuli albicantes diversae magnitudinis a Sphaerulae chylo suppeditantur ; in angustissimas ar sei guine teriarum propagines detrusi mutuo sese applicant ; & innata vi electrica quae nil aliud est quam nisus in contactum , de quo fuse egerunt recentiores Physici , arctiori nexu junguntur. Ex illis adunatis globulis albicantibus emergunt sphaerula compositae , equarum superficie aspera & inaequali pendere videtur color purpureus quo tingitur
cruor. Illi globuli simplices & compositi
nil aliud sunt quam congeries diversarum materierum, quae motu & pressione vicinarum partium, vel praedicta vi electrica quam calor intensiorem reddit , sensim colliguntur sub praedicta forma quam retinent . donec indesinentibus motu , pressione& affrictu quasi attritae distiscientur, pristinamque naturam induant ; quod evenit in abcessibus , in sanguine aeri libero exposito qui sensim sine sensu seri albicantis
induit ingenium. Sanguis in vasis contentus triplici motu Triplex gaudet , ditatis nempe , circulationis ra-r scentia. Neminem sane fugit sangi linem