장음표시 사용
151쪽
Motus peristallicus cibariorum des.
136 ELEMENΤORUM PHYSIOLOGIAE tium vicem supplantibus , quos deglutire
menta motu intestinorum peristritico seu vermiculari ulterius propelluntur : intcstina mediantibus fibris musculosis, tam secundum illorum longitudinem quam siecundum latitudinem exporrectis , motum quemdam habent sibi proprium , quo intra illorum cavum contenta blande propellunt , & ad inferiora detrudunt ue qui motus , illius lumbricorum repentium aemuluS, peristallicus audit, cujus ratio haec est. Ci- Orm fortiori fibrarum ventriculi contra-istione , causisque supra memoratis in duodenum adacta , fibras illius comprimunt ;dilatatione enim tubi intestinatis elongantur& angustantur fibrae carneae ; fibrarum diLtractarum poruli arctantur ; aetque hinc comprimuntur exilissima materiae moventis elateria , quae in nisus elasticos erumpentia propria vi explicantur, & fibrae contractionem promovent : hinc nisius vegetior sequitur ad propellendam illam alimentorum pomtionem quae inibi haeret : haec a tergo propulsa ultra praetermeat ob flacciditatem vicinarum fibrarum , inseriorum nempe , quae eadem arte elongatae haud alio mechanismo contrahuntur. Sic sensim ingesta peragrant
totam longitudinem tubi intestinatis, qui variis. orbibus, anfractuosis gyris , spirisque multiplicibus convolutus fimbriae mesente-
152쪽
SgcT1o SECUNDA . . IJ Trii annectitur. Hic tubus in sex partes vulgo dividitur , qtiae totidem audiunt insessi quatuor non secus ac Ventriculus , ii sudemque constat membranis ; quarum interiores aliis circiter triplo longiores, in rugas contractae, geminatae assurgunt ; & prominentias jugosas , quas Valvulas conniVen tes Vocitant, essiciunt ue quarum beneficio
cibariorum massa placidiori descensu abigitur, & quasi gradum stistit : tunicae boni-bicinae haeret hamor viscidus, qui muci intestinatis nomine Venit, quo perpetuo madet haec tunica villos a. Duodenum , ubi in jejunum abit, inflectitur in laevam abdominis partem ; infra scilicet arteriam me- sentericam superiorem, & venam mensentericam : alterum quasi ventriculum mentitur hic tubi intesmesis angulus, in quo aliquantulum morantur propulsa in duodenum edulia 3 inibique aliam alterationem patiuntur, miscella nempe bilis & succi pan- creatici. Circa finem duodeni hiant, communi plerumque ostiolo , ductus biliarius& pancreaticus ; primus e poro biliario ex
hepate emergente , & canali cystico e vesicula fellea oriundo conflatur , secundus Vero est pancrcatis emissarium. par, genuinum bilis incerniculum , est visicus soliditate & mole conspicuum . sim plici membrana a peritoneo oriunda obductum , in stiperiori & dextra abdominis Parte situm , diaphragmati parte con Velia contiguum , vicinioribus partibus Variis processibus membranosis connexum , adeo ut a
nativa sede deturbari minime possit. Praeter
Tubus imtestinatis. Impatis fabrica.
153쪽
138 ELEMENTORUM PHYsIOLOGIAE Varias partes notam dignas, de quibus in
anatome, quae leviter attendentibus se prae beni ; diversae sortis occurrunt Vasa , arteriae nempe , venae, nerVi, ductus secretorii , quibus addere licet vasa lymphatica Vasa san- Arteria hepatica, vel dexter coeliacae ramus , gμνης- hepatis cavum subit, illiusque substantiam solitis divaricationibus peranabulat. Venae duplicis sortis observantur in solo hepate: vena portae amplissimum vase pluribus invicem coeuntibus per abdominis viscera longe lateque s arsis coalescit ; & excipit reducem
cruorem e Ventriculo , omento , liene, pan-
create , mesenterio & intestinis : in duos ramos insignes divaricatur vena portae sub ingressiti hepatis cavi, qui arteriarum more in surculos innumeros divisi totum hepar peragrant. Devectum sanguinem per arteriam hepaticam dc venam portae excipiunt Venae hepaticae, numero plures, quae illum fundunt in venae cavae truncum, imam &posticam hepatis regionem. trajicientem. Nervi. Nervi ex intercostalibus prodeunt, qui solidum quasi involucrum retiforme praebent arteriae coeliacae ; e quo sobolescunt varii rami qui arteriam hepaticam reticuli instar circumambiunt , ejusque divaricationes se tantur, & toti hepatis substantiae prospiciunt. Haud falso conjicitur ex ultimis vente portae Vasa se- finibus scaturiginem ducere tubulos sublucretorta teos, qui retrocurrendo coeunt in crassiores ductus, qui post solitas in osculationes abeunt .in vas secretorium crassiusculum , quod e cava hepatis parte emergens pori biliarii nomi
ne venit , qui obliquo itinere ad duodeni fi-
154쪽
SECΤ1o SECUNDA. I 39riem , immutato nomine , producitur. Ca- ivae hepatis superficies haeret receptaculum quoddam membranaceum , quod nuncupanto idem felleam , cujus cervix abit in ductum Cystis tortuosi , o ficum didylim, qui cum poro stiloa. biliariis ad angulum acutum jungitur ; e quo
concursu emergit ductus, ut inquiunt, communis qui oblique & longo itinere duodeni
tunicas perforat. Haec omnia vasa , arteria scilicet hepatica , vena portae, porus biliarius & nervi easdem in hepate divisiones patiuntur , adeo ut semper sint parallela, communemque directionem prosequantur , simili passu & paribus divaricationibus excurrendo : ea demum peculiari ginsi membranacea , ab hepatis involucro orta, & quasi communi amicta arcte devincta exhibet anatome. In utraque hepatis facie numerosissima Perreptant Vasa lymphatica , quae in laia Lympha queo recens suspensis s1mplici ligaturae artificio in conspectum veniunt ; haec hederaceo quasi amplexu ambiunt Venae portae truncum& porum biliarium, ac desinunt in cisternam chyli. Bilem in hepate secerni neminem fugit: est Bilis quid succus tenui, , ex flavo viridescens, salino oleosus, copia phlegmatis dilutus , saporis acris & amari, qui in duodenum astu raditur ad ulteriorem mass e chylaceae solutioncm & miscellam. Duplicem esse bile in nemo ambigit ; alia enim est Iogica , alia hepatica : cystica amarior, acrior & penetrantior colore flavo intensiori tingitur ; confise tentiaque crassiori donatur: hepatica, magis
diluta & fluidior, minus amaricat quam cys-
155쪽
I o ELEMENTORUM PHYs Io LOGIAE secretio- tica. E fanguine venoso per Venae portae ranis mo- mos ad hepar delato utraque secernitur bilis :angustissimorum tubulorum secretoriorum
diametro, ratione habita motus & indolis sanguinis, fieri hanc secretionem credere parest. Sanguis ex stomacho , intestinis , pan-
create, liene & Omento redux sero orbatus defertur per Venam portae, quae arteriae Vice S gerit, ad hepar : in varios surculos dividitur Vena portae , qui post solitas divaricationes totam hujusce visiceris substantiam penetrant : ex illius divisionis ultimis propaginibus prodeunt angustissimi tubuli tenuiorem sanguinis huc delati partem excipientes, qui quasi recurrendo juxta venae portae ramos inflectuntur, ejusque sequuntur divisiones :hae fistulae subluteae siensim sociatae coeunt in
canalem crassiorem , capsula Venae portae contentum , qui ab hepate emissus ad duodenum pergit : residuus a secretione sanguis per breviora vasa ad venam cavam defertur,
reliquae massae immiscendus. Haec de bilis secretione , de qua fusius infra, per transennam dicta sufficiant. Variae A veri tramite aberrare videntur qui bilis opiniones secretionem sanguini arterioso per arteriagne Ibi Eta hepaticam delato ad scribunt;sanguis enim pa-bili,. rum huic separationi aptus censeri debet, ni ad incerniculum placido motu feratur, ut alibi exponemus , sed velocior est sanguinis arteriosi impetus: nusquam praeterea desitam bilis copiam suppeditabit,ni particulis oleosiis S pinguibus scateat s quod denegatur sanguini arteriae hepaticae. Juxta nonnulla experimenta a solertissimis Viris tentata constare
156쪽
SECTIO SECUNDA. I 4rvidetur bilem intra binas horas separari adunciam circiter unam , quod parum congruit angustiori diametro arteriae hepaticae. Alia sunt erroris argumenta , quae brevitati studentes missa facimus. Nec minus ab scopo deflectunt qui velint bilem cysticam trans glandulas , quibus uti autumant) referta est altera interiorum vesiculae felleae tunicarum , secerni, vel commentitiis vesiculae radicibus absorberi ; quod autopsia anatomica nusquam comprobari potuit. Circa quae consulere licet nostram obserVationem quam publici juris fecit Academia Regia Scientiarum,
Bilis ostica ratione morae quam trahit in vesicula paululum crassior observatur , saturatius flavescit & magis amaricat: ubi ob nimiam vesiculae turgestentiam, vel vicinarum partium pressione in ductam communem τfluit, alteri immiscetur ; utriusque visciditas a succo pancreatico, diluente praestantis usui simo , temperatur. In duodenum affusa ingestorum jam eliquatam materiam ulterius diluit, variarum substantiarum cohaesionem solvit ; moleculas oleo as, tenaces dc resinosas aggreditur, aqueisque miscibiles reddit: bilis demum peculiari energia materiam illam chylaceam , particulis mole , figura &cohaesione plane disssimilibus conflatam, quati homogeneam facit .Quod haec apta nota sit miscendis diversae sortis materiebus variis experimentis comprobatur. Misce bilem bubulam supra porphyritem cum oleo distillato aut expresso , cum resina , gummi, sebo, dic. haec concreta antea cum aqua minime
157쪽
1 1 ELEMENTORUM PHYs1OLOGraecommiscibilia solvuntur a bile , & in lacteum colorem, chylo simillimum, facesssunt. Hic usus non fugit sane quidem Pictores, qui ubi sua pigmenta tenuiora &fluidiora reddere cupiunt, illa diluunt bilis
guttula. Postremo bilis crustam villosam abstergit &laevigat, motrices intestinorima fibras vellicat & stimulat, faecum alvinarum descensum promovet, hasque chylo Permistas a putredine vindicat. Modus Ex superilis enarratis stat patet bilem sumis mechani- me proficuam esse tempore digestionis , scilicet post pastum ; alias non solum inu-h ius ih -, sea Uae acredine vacuis. intestinis duode noXiam fore intelligitur ; hinc a providanum. natura constitutum manet ut depletis Ventriculo & intestinis omnino sufflaminetur, vel parciori proventu fluat. Secretam bilem in hepate per porum biliarium & ductum
communem recto tramite ad duodenum tendere, ex fabrica & connexione harum
partium sat obvium est ; sed angustissimum& obliquum iter intra intestini tunicas excavatum obicem sistit, cui superando impar est bilis proprio motu ad hanc partem irruens ue hinc refluere cogitur per patentem ductum cysticum ad vesiculam felleam ;ubi moratur & colligitur donec proprio turgidae vesiculae nisiu, vel ambientium vi aa intestinum propellatur. Hanc pressionem
Praesertim a tumente post pastum ventriculo exerceri ex harum partium situ evidens est : quo enim maiori eduliorum c Pia turget ventriculus eo validius exprimitur vesicula fellea , adeo ut bilis ingesta
158쪽
S. E C Τ I O SECUNDA. 143'debita copia irriget. Huic pressioni subjicitur lien, qui ad ulteriorem bilis secretionem tempore pastus suum symbolum comfert 3 ut ex sequentibus patet. Lien in superiori & laeva abdominis par- hientute situs ; ventriculo , omento , diaphrag- anatome. mali & costis spuriis haerens , ad limbum costarum vix pertingens , est viscus mollissimum, ita statu fano atro rubens ; cujus figura & moles in variis subjectis diversae occurrunt. Lien ut plurimum oblongus , linguae bubulae aemulus, i visceribus aliisque partibus ambientibus sese accommodat: ex parte ventriculi sinuosus & quasi inflexus deprehenditur. Peculiari membrana a peritoneo oriunda instruitur 3 cujus beneficio indicatis partibus, aliisque vicinioribus connectitur. Arteriam pro lienis mole ampliorem e coeliaca prognatam excipit lien ; venamque emittit paululum crassiorem , quae in venam portae hepati prospicientem exoneratur. Nervos praebet intercostalis truncus ; hi surculi, non secus ac vasorum sanguineorum propagines . subeunt sinuosam lienis partem ; visceris involucrum his suppeditat, non secus ac in hepate, Vaginam quae ramos & ramulos ubique concomitatur. Nec desunt vasta lymphatica e superficie lienis orta , quae primum exilissima variis adunationibus in majores ramos abeunt, qui circa vasa sanguinea splenica miro artificio ludunt; ac in ductus chylaceos desinunt. De genuina lienis fabrica haud dum con- Lienis stat ; si tamen autopsia anatomica pluries fabrica.
edoctis aliquid conjicere liceat s totum Pul-
159쪽
1 ELEMENTORUM PHYsIOLocinposum & spongiosum esse illud viscus facile autumabimus : lien enim omnium viis cerum mollissimum undique diffluit, si1 digitis tractetur ; quod sane quidem arguit laxiorem eius contextum haud totum vassiculosum esse;uti existimavit Roschius , alias solertissimus Anatomicus. Si aer per vasa sanguinea in lienem insumetur , ultramo dum intumescit hoc viscus ; si insumatum exsiccetur & accuratiori examini subjiciatur, Variae conspicuae Occurrunt cellulae in. ter se communicantes, favorum instar coagmentatae : hae cavernulae ultimas arteriarum Propagines excipiunt quae cruorem fundunt in praedictas cavitates, hiantia Venarum o iacula ingressurum. Ne vestigium quidem glandularum apparet in liene ; cur mirari profecto subit Ampighium , eximium illum
naturae perscrutatorem, talia commenta publici juris fecisse, haud memorem sane Veteris illius adagii, praejudiciis innixas infidas esse observationeS. De lienis fabrica dissentientes Auctores acrius circa usum disputant ; nec feliciori successu. Nonnulli pro inutili & superfluo viscere , sive pro errore naturae habent ;hisce adducti rationibus quod calva Vita , imo & incolumi sanitate exscindi possit. Alii ad equilibrium duntaxat esse paratum
Putant. Plerique Veterum attractionis vim exercere erga aqueas ventriculi partes contendunt. Apud plures atrae bilis sive me lancholite receptaculum audit. Multi genui num esse fermenti cujusdam acidi incerniculum ad digestionem alimentorum promovendam
160쪽
movendam sancte asserunt. Sunt qui tanquam risus fontem illum considerant. Nec desunt qui velint lienem esse dicatum praeparationi synoviae articulorum. Recentiores
quidam eum esse sanguinis diverticulum in motibus validioribus autumant. Alii sanguinem inibi lente sicere & in spissari volunt :caeteri ex iisdem principiis contraria inferunt , sanguinisque solutioni lienem inservire pronuntiant. Ex quibus iure colligitur
quod adhuc sub judice liq sit.
Neminem Anatomicum fugit nullam lienis
esse , ratione molis, proportionem notam . inter lienem 6c caetera abdominis viscera; nunc ingens observatur, alias ParvuS & com- natomica. pressus deprehenditur. Iuxta inuperrimas observationes compertum manet lienis molem esse in ratione inversa amplitudinis stomachi: si eduliis intumescat ventriculus, contractus lien occultatur ue ubi vero vacuus reperitur
stomachus ampliatur lienis moles ; & crassior, ingensque quandoque occurrit : lienis fabrica & situs hisce accurate observatis in homine & in brutis apprime favent Lien, nemine discrepante, est viscus inpilissimum,
quod facile vel levi insufflatu tui fiet ; adeo
ut evidens sit cruorem vi cordis Sc arteriarum
ad lienem propulsum substantiae pulposiae obicem facile superare ; & aegrE fluere in
venas, ob debilem renixum substantiae mollis & extensilis : ideo aliquam moram ini- , bi trahere cogitur ; donec ratione extensoqnis lienis involucri ad aequilibrium cum praedictis potentiis accedat, vel a premente ventriculo turgido ultςrius propellatur.