장음표시 사용
71쪽
vo L. ANN EI SENT AEdefluxit: sic ultima hora, qua esse desininius
non sola mortem facit, sed ita consummat. Tunc ad illam pervenimus, sed diu venimus. Haec cum descripsisses, quo soles ore, semper quidem magnus , nunquam tamen acrior, quanai ubi veritaci commodas verba, dixisti:
Mors non ultima venit se rapit ultima,mora est.
Malo te legas, quam epistolam meam apparebit enim tibi, hanc quam timemus moriem extremam esse, non solam. Video quo spectes. quaeris
quid huic epistolae insulserim, quod dictum alicujus animosum, quod praeceptum utile Ex hac ipse materia quae in manibus fuit, mittetur alia
uid. Objurgat Epicurus non minus eos qui mo rem concupiscunt, quam eos qui timent, & ait: Ridiculum est, currere ad mortem taedio vitae, Cum genere vitae, ut currendum estet ad mortem,
effeceris. Item alio loco dicit: Quid tam ridicu lum, quam appetere moriem, cum vitam tibi inquietam feceris metu moreisὶ His adjicias & illud jusdem notae licet, tantam hominum imprudentiam esse, imo dementiam, ut quidam timore moriis cogantur ad monem. Quidquid horum
tractaveris, confirmabis animum, vel ad mortis, .. vel ad vitae patientiam. In utrumque monendi ac firmandi sumus t 3c ne nimis amemus vitam , de ne nimis oderimus. etiam cum ratio suadet finire, .non temere, nec cum procursacapiendus em-
-letus. Vir fortis ac sapiens non fugere debet e vita , sed exire: Et ante omnia ille quoque vitetur assectus, qui multos occupavit, libido moriendi. Est enim, mi Lucili, ut ad alia, sic etiam ad moriendum inconsulta animi inclinatio: quae saepe generosos atque acerrimae indolis viros corripit, sye ignavos jacentesque. illi contemnunt vitam, Mii gravantur. Quosdam subit eadem iaciendi vi- de i-
72쪽
denssique satietas, dc vitae non odium, sed iastidium: in quod prolabimur, ipsa impellente philosophia, dum dicimus: Quousque eadem Nempe
expergiscar, dormiam, satiabor, esitriam, algebo, aestitabo: nullius rei finis est, sed in orbem nexa sunt omnia: fugiunt ac sequuntur. Diem nox pre mit, dies noctem: aetas in autumium desinit, autumno hiems instat , quae vere compescitur. omnia transeunt,ut revertanruti nihil novi video, nihil novi lacio. Fit aliquando hujus rei nausea. Multi sunt qui non acerbum judicent vivere, sed superfluum. Ε P I s T. XXV. Praeseribit de duobus amicis, iuvene Osene, aliter
atque aliιer cum utroque agendum d eum illo
fortius; eum hoe remissiuae, ne desperet. Ipsum Luellium hortatur ad mediocritatem, aut pauperiemedeinde Epicuri Meeὶ ut sumat sibi Padagogum Fae omnia, tanquam aliquis Iste tinVod ad duos amicos nostros pertinet diversa Quia eund im est. alterius enim vitia emendam, da, alterius frangenda sunt. Vtar libertate tota non amo illum, nisi ossidero. Quid ergo inquis. Fadragenarium pupillum cogitas sub tutela tua continere Respice aetatem ejus jam duram re, intractabilem non potest re rmari. tenera fin--guntur. M prosecturus sim nescio: malo succes.ssim mihi, quam fidem deesse. Nec desperaveris, etiam diutinos aegros posse sanari, si contra intemperantiam steteris, si multa invitos de facere oegeris 3c pati. Nec de altero quidem satis fid, 'ciae habeo: excepto eo, quod adhuc peccare eru- bestit, nutriendus est hic pudor: qui quamdiu i animo ejus duraverit,aliquis erit bonae spei locus. hoc veterano, parcius agendum puto, ne in
73쪽
'x L. ANNAar savx c Ag desperationem sui veniat: nec ullum tempus Q grediendi melius fuit, quam hoc, dum interquiescit dum emendato similis est Aliis haec intermis sio ejus imposuit. mihi verba non dat: exspecto cum magno fenore vitia reditura, quae nunc scio cessive, non deesse. Impendam huic rei dies: Seutrum possit aliquid agi, an non possit, experiar. Tu nobis te, ut facis , sortem prata, & sarcinas ontrahe. Nihil ex his quae habemus, necessis ium
est. Ad legem naturae reveriamur: divitiae parataemni. Aut gratuitum est quo egemus, aut vile. nem dc aquam natura Isiderati nemo ad haec lpauper et L intra quae quisquis desiderium suum sclusit, cum ipso Iove de felicitate contendat ut ait Epicurus: cujus aliquam vocem huic epistolae involvam. Sic lac, inquit, omnia, tamquam spectet aliquis. Prodest sine dubio, custodem sibimposuisse, Sc habere quem respicias, quem interesse cogitationibus tuis judices. Hoc quidem. longe magnificentius est , sic vivere tanquam sub alicujus boni viri, ac semper praesentis, ocillis: sed ego etiam hoc contentus sum, ut sic facias quaecumque facies, tanquam spectet aliquis. Omnia tanobis mala solirudo persuadet. Cum jam profece- tis tantum, ut sit tibi etiam tui reverentia, licebit dimittas paedagogum: interim te aliquorum auctoritate custodi. Aut Cato ille sit, aut Scipio, aut Laelius, aut cujus interventu perditi quoque limmines vitia supprimerent; dum te essicis eum, coram quo peccare non audeas. Cum haec esseceris,
re aliqua coeperit apud te tui esse dignatio, incipiam tibi permittere: quod idem s et Epicurus. ζ Tunc praecipue in re ipse secede, cum esse cogerisi . turba. Dissimilem te fieri multis oportet. dum tibi tutum non est a te recederer circumspice siti. gulos. Nemo est, cui non satius sit cum quolibet esses
74쪽
E v I s T O L AE. 73 esse, quam secum. Tunc praecipue in te ipse secede, cum esse cogeris in turba, si bonus vir, si quietus , si temperans es: alioquin in turbam tibi a te recedendum est. Istic enim malo viro propius es. E P I s T. XXVI. Senem se esse, is tamen animo vigere. Fortiter de morte loquitur: qua sola, inquit,iudicar an al quid sit fasti. Reliqua, verba sisnto robur se
virtus apparebit, cum animam ages. Ab Epicuro clausula I Disce mortem meditari.
Odo dicebam tibi, in conspee u esse me senectutis: jam vereor, ne senectutem post me re
liquerim. Aliud jam his annis, certe huic corpori
vocabulum convenit: quoniam quidem Senen ἡ-- lassae aetatis, non fractae nomen esti Inter decrepiratos me numera, & extrema tangentes. Gratias tamen mihi apud te ago : non sentio in animo aeta tis injuriam, cum sentiam in corpore. tantum vitia , ω vitiorum ministeria senuerunt. Viget animus, & gaudet non multum sibi esse cum corpore : magnam oneris partem sui deposuit, exsultat,& mihi facit controversiam de senectute. hunc ait esse florem suum. Credamus illi, bono suo ut .
tur. Ite in co inuonem juvat, de dispicere, vid
ex liac tranquillitate dc modestia morum sapien tiae debeam, quid aetati: dc diligenter excutere. quae non possim facere, quae nolim: possim ne aliquid, quod nolim. Nam siquid non possum, non posse me gaudeo. Quae enim querela est, quod i , commodum, si quod debet desinere, desecit 3 Incommodum summum est,inquis, minui & deperire, &, ut proprie dicam, liquescere. Non enim subito impulsi ac prostrati sumus: carpimur. si tuli dies atquid subtrahunt viribus. Et quis exi- 'tus est melior, quam in finem suum, natura sol-
75쪽
vente, dilabit Non quia aliquid mali est ictus, Zee vita repentinus excessiis: sed quia lenis haecviaeli, subduci. Ego certe, velut appropinquet experimentum , dc ille laturus senteatiam de omnibus annis meis dies venerit, ita. me observo & allo uor: Nihil esh, inquam, adhuc , quod aut rebusiaut verbis exhibuimus. Ievia sunt ista & lallacia pignora animi, multisque involuta lenociniis: quid profecerim, morti crediturus stim. Non timide itaque componor ad illum diem, quo remotis strophis ac sucis,de me judicaturus sum, utrum loquar sortia, an sentiam: nunquid simulatio suerit dc mimus, quidquid contra sortunam jactavi verborum contumacium. Remove existimati nem hominum: dubia semper est, & in partem utramque dividitur. Remove studia totam vitam Ira Stata: mors de te pronuntiatura est. Ita dico disputationes & litterata colloquia, dc ex praeceptis sapientium verba collecata, & eruditus sermo, non ostendunt verum robur animi. est enim or lici etiam timidissimis audax. quid egeris, tunc ain parebit, cum animam ages. Accipio conditionem, non reformido iudicium. Haec mecum loquor: sed tecum quoque me locvrum puta. Iunior es quid refert3non dinumerantur anni.Incertiam est, quo te loco mors exspectet: itaque m illam omni loco exspecta. Finire jam volebam, ec manus spectabat ad clausulam: sed conficienda sunt sacra: mdc huic epistolae viaticum dandum est. Puta me . non dicere, unde iumpturus sim mutuum: scis Cujus arca utar. Exspecta pusillum,& de domo fiet numeratio : interim commodabit Epicurus, qui ait: Meditare utrum commodius sit, vel mortem transire ad nos, vel nos ad eam. Hic patet sensus. Egregia res est,mortem condiscere. supervacuum
sorsitan putas id discere, quo semel utendum est
76쪽
hoc est ipsum, quare meditari debeamus. semperdiscendum est, quod an sciamus, experiri non ossumus. Meditare mortem. Qui hoc dicit, meditari libertatem jubet. qui mori didicit, servire
dedidicit: supra omnem potentiam est, certe ex tra omnem. Quid ad illum carcer, dc custodia, de claustra 3 liberum ostium habet. Vna est catena quae nos alligatos tenet, amor vitae: qui ut non
in abjiciendus,ita minuendus est: ut si quando res exiget, nihil nos detineat, nec impediat, quo mi- lnus parati simus, quod quandoque iaciendum est, statim Mere. lE P Is T. XXVII. lMonet , O exeusat. βuid enim Z ipse jam bonus , iam sanus y Non sum, inquit : sed inter arras, ide communi malo, O remedio, tecum di re Voluptates nocent, aut falso iuvaal: Virius sta solidum gaudium parit. Sed hane tu adsume Hr habeo per alium non potes. Historiola de Caluia MDeera. Epicuri dictum, Divitia sunt, naturalis paupertad. V me, inquis,mones. jam enim te ipse monui- lm, jam correxisti ideo aliorum emendationi , l. acas Non sum tam improbus,ut curationes aeger obeam: sed tanquam in eodem valerudinario j ceam, de communi malo tecum colloquor, remedia communico. Sic itaque me audi, tanquam mecum loquar. in secretum te meum admitto: M lte adhibito, mecum exigo. Clamo mihi ipse, Na- mera annos tuos r re pudebit eadem velle, quae ivohaeras puer, eadem parare. Hoc denique tibi eitra diem mortis praesta: moriantur ante te vitia. imitte istas volupotes turbidas, magno luemdan non venturaeimrum, sed praeteritae nocenta iuuemadmodum scelera etiam si non sint depre- .ld i hensa
77쪽
L. ANNAar SENECAEhensa cum fierent, solicitudo non cum ipsis abit ita improbarum voluptarii etiam post ipsas, --itentia est. Non sunt solidae, non sunt fideles. etiam si non nocent, fugiunt. Aliquod potius bonum mansurum circumspice. nullum autem et ,
nisi quod animus ex se sibi in renit. Sola virtus praestat gaudium perpetuum , securum: etiam siquid obstat, nubium modo intervenit, quae infra seruntur, nec unquam diem vincunt. Q do ad hoc gaudium pervenire continget non quidem statur adhuc, sed non festinarur. Multum restat operis, in quod ipse necesse est vigiliam, ipse I borem ruum impendas, si effici cupis. Delegati nem res ista non recipita Aliud litterarum genus idiutorium admittit. Calvisius Sabinus memoria nostra fuit dives: & patrimonium habebat libertini, & ingenium. Nunqiram vidi hominem be
rum indecentius. Huic memoria tam mala erat, ut illi modo nomen Vlixis excideret, modo Α-chillis, modo Priami: quos tam bene noverat, quam paedagogos nostros novimuS. Nemo veru- Ius nomenclator, qui nomina non reddit, sed im- Ponit , tam perperam tribus, quam ille Trojanos re Achivos petialutabat. Nihilominus eruditus volebat videri. Hanc itaque compendiariam excogitavit. magna summa emit servos, unum qui
Homerum teneret, alterum qui Hesiodum: novem praeterea Lyricis singulos assignavit. Magno emisse illum non esh quod mireris. non invenerat: faciendos locavit. Postquam haec familia illi comparara est, coepit convivas suos inquietare. Hab hac ad pedes hos, a quibus subinde cum peteret versus, quos referret, sepe in medio versu excid bati suasit illi Satellius quadratus, stultorum divi- - tum arrosor, dc quod sequitur, arrisor, & quod
duobus his adju eum cli, derisor, ut Grammati
78쪽
EPIs TOTAM ITeos haberet anale s. Cum dixisset sabinus, cenis renis milibus sibi constare singulos servos: Minoris, inquit, totidem scrinia emisses. Ille tamen in ea opinione erat . ut putaret se scire, quod quisiquam in domo sua sciret. Idem Satellius illum hortari coepit, ut luctaretur, hominem aegrum, pallidum, gracilem. Cum Sabinus respondisset, Et quomodo possum vix vivo. Noli, obsecro te, inquit, ishud dicere. non vides quam multos seris
vos valentissimos h Bona mens nec com- ω mendatur, nec emitur: dc puto, si venalis esset, non haberet emptorem. at mala quotidie emitur.
Sed accipe jam quod debeo, & vale. Divitiae sunt
ad Iegem naturae composita paupertas. Hoc saepessicit Epicurus, aliter atque aliter. Sed nunquam nimis dicitur, quod nunquam fatis ditatur. Quibusdam remedia monstranda, quibusdam incul.
canda sunt. Ε P I s T. XXVIII. Loea murata, animum non mutant. ipse te debes. Tosse internam aegrimoniam, omnis Lem bonu. Iucundusque erit. Eligam tamen, si pomm . quietissimum minus turbis aut vitiis opportunum. clausela e Peccata tua nosce . iam ea salυus.
Hoc tibi soli putas accidisse,ae admiratis quasi
rein novam: quod peregrinatione tam longa,& tot locorum varietanbus, non discussisti tristi.
tiam gravitatemque meruis. Animum debes mutare, non caelum. Licet vastum trajeceris mare, li- cet cut ait Uirgilius noster terraeque urbesque recedant : sequentur te, quocumque perveneris, vi--tia Hoc idem cuidam querenti Socrates ait: Quid miraris, nihil tibi peregrinationes prodeste, cum te circumferas di Premit te eadem caussa quae eX-
79쪽
L. A N N Ar I S E N E e AE pulit. Qvi terrarum juvare novitas potest quid cognitio urbium, aut locorum Z in irritum cedit ista jaelatio. Quaeris quare te fuga ista non adjuvet tecum fugis. Onus animi deponendum est: non ante tibi ullus placebit locus. Talem nunc esse habitum tuum cogita,qualem Vitolius noster v
eis inducit, iam concitatae & instigatae, multui que habenus in se spiritus non sui: Bacchatur vatra, magnum sp/dure possis
Vadis huc & illuc, ut excutias insidens pondus equod ipsa jactatione incommodius siti sicut in navi onera immota minus urgent: inaequaliter Co voluta , citius eam partem in quam incubuere de mergunt. Quidquid facis, contra te iacis, & m tu ipso noces tibi. aegrum enim concutis. At cum
istud exemeris malum,omnis muratio loci jucumda siet. In ultimas expellaris terras licebit, in quolibet barbariae angulo colloceris: hospitalis tibi illa qualiscumque sedes erit. Magis quis veneris, quam quo , interest: & ideo nulli loco addicere debemus animum. Cum hac persuasione vive dum est: Non sum uni angulo natus: patria mea totus hic est mundus. Quod si liqueret tibi, non admirareris, nil adjuvari te regionum varietatibus, in quas subinde priorum taedio migras. Prima enim quaeque placuisset, si omnem tuam crede res. Non peregrinaris, sed erras & ageris, ac Iomam ex loco mutas: cum illud quod quaeris, Bene - vivere, omni loco positum sit. Num quid tam turbidum fieri potest quam forum 3 ibi quoque li--cet quiete vivere, si necesse sit. Sed si liceat disponere se, conspeetiam quoque'viciniam sori procul sagiam. nam ut loca gravia, etiam firmissimam valetudinem tentanti ita bonae quoque me ti, necdum adhuc pei sectae ,-convallescense, sunt
80쪽
Hiqua parum salubria. Dissciitio ab his qui in flu-,
ctus medios eunt , & tumultuosam probantes vitam, quotidie cum difficultatibus rerum , magno animo colluctantur. Sapiens seret ista, non eliget: -- malet in pace esse, quam in pugna. Non enim μmuirum prodest vitia sua projecisse, si clim ali nis rixandum est. Triginta, inquis, Uranni Socratem circumsteterimi, nec potuerunt animum ejus infringeret Quid interest, quot domini sint se ritus una est. Hanc qui contempsit, in quantalibet turba dominantium liber est. Tempus est desinere, sed si prius portorium solvero. Initium est-- salutis , notitia peccari. Egregie mihi hoc dixisse videtur Epicurus. Nam qui peccare se nescit, cor rigi non vulti deprehendas te oportet , antequam emendes. Quidam vitiis gloriantur. Tu existimas ηι aliquid de remedio costare, qui mala sea viri tam loco numerant Ideo quantum potes, te ise coargue. inquire in te: accusatoris primum pariliabus Ggere, deinde judicis, novissime deprecatoris. aliquando re os ende. 4Ε Ρ I s T. XXIX. Murrastinum dissitatim eorrigi. Adssematur enim. er i dis: ramen non deseram . O fortasse Misis pervineam. Sententia Epicuri , Ne sudem- - puto placere: id eis, multi Marcellino nostro quaeris, & vis scire quid Magat. Raro ad nos venit, nulla alia ex caussa, . quam quia a ste verum timet: a quo pericillo am abest. nulli enim nisi audituro dicendum esti Ideo de Diogene, nec minus de aliis Cynicis, qui libertate promiscua usi sunt, dc obvios quosque monuerunt, dubitari solat, an hoc facere debuerint. Quid enim si quis serdos objurget,aut narum morbove mutos Quare, inquis, vectis parcam