장음표시 사용
101쪽
u I. Natura indivi duata &universe. lia inter se pug
importat subjecationem ad genus.
dirabile est , unde fit ut praeda cabi litas non sit reciproca; sie enimine dicitur omnis homo est animal; sed non vicissim Omna animal se homo. At species qua subiicibilis nullam obtinet supcrioritatem; quin contra nullum, nisi se ostionis conceptum involuit ; ut evidens est et ergo &c. Probatur Secunia pars. Species , quae esset tantum praedicabilis de unico individuo, non esset universalis et sed species quae esset in unico individuo , esset tantum praedicabilis de illo et ergo non esset universalis a & sic species , qualis scilicet pro secundo univcrsali aD simitur , non potest conservari in unico individuo. Major constat, quia universalitas non est , nisi unitas quaedam praedicabilis de multis, ut seneraliter statutum fuit et & sic universalitas speciei nulla est , ubi adest sola praedicabilitas de unico individuo. Minor sic probatur. Ad veritatem alicujus praedicationis necesse est ut inexistat subjecto, aut certe quasi inexistat quidquid de illo p dicatur ; S ratio est, quia quidquid de alio praedicatur, de illo utique praedicatur ad instar se mae assicientis, aut quasi afficientis , uti cum dico Parus est avus, Antichristas est futurus, albedo afficit parietem , & futuritio quasi afficit Antichristum t ergo species , quae esset in unico individuo , cilci tantum praedicabilis de illo ; quod idem est ac si dicatur illam non sere universaliter praxlicabilem. Adde quod ut species sit universalis , debet fieri universalis r sed si esset in unico individuo , non posset fieri universalis et ergo non tactuniversalis in unico indivMuo. Major est certa , quia in ante didiis nulla datur universalitas formalis a parte rei ; sed si quae est, pendet illa omni iis initialiter quidem ab actu praecisivo , completive autem ab aestu altero comparativo intellectus nostri , sicuti supra explicuimus. Minor jam probatur ex modo , quo universali Zatio natur rum solet fieri attendendo ad similitudiiκin & conventcntiam sit c LOrum , a quibus ratio quaedam communis abstrahitur ἔ ac tum abG tracta rursus consideratur tanquain apta inexistere illis , Ze p dicari de illis ad invicem utique sub praedicta communi ratione comparatis et atquomodo posset totiun hoc negotium peragi si natura universaliZanda in uno tantum individuo subjectaretur ergo &c. Objicies contra primam partem. Species nisi subjiceretur generi,, non esset universalis r orgo est universalis etiam qua subjicitur generi. Antecedens constat, quia nisi subjiceretur generi, non habcret sub se pluralitatem individuorum , quae speciei utique non se iciuntur, nisi quia subjiciuntur generi ut pote universaliori, ac veluti radici toti uu
102쪽
confert universalitatem, non obstat universalitati et ergo recte consequiis tur speciem esse univcrsalem etiam qua subjicitur νncri , si verum in cam non scire universalem 1ecluso respuistii , quo subjicitur generi. Praeterea non miniis essentiale est speciei, ut sepra se habeat genus, VIII.
quam ut sub se obtineat individua; utrumque enim pariter necessa--im-rium est ad completam illius latitudinem , id est , universalitatem , eperquam genta subordinatur, & praeest individuis. Ergo universa- serilitati ejuslem nihil obstat respectus ille, per quem subjicitur generi; tet.
imo vero favet, quia ex illo respectu subsequitur necessario suis . Per quem , ut omnes annuunt, universalis efficitur. Resp. Et permisso antecedente nego consequentiam primi hujus en- IX. hymematis, Ac riirsus alteram secundi r neque deest ratio evidens Non εἶ
negandi utramque stabilita hoc familiari exemplo. Nisi prorex subderetur ipse Regi, nullos haberet si itos in Provincia , quam admi tione ip-nistrat , & nihilominus certum in dignitatem illius proregialia non sa. sed desiimcndam esse ex eo respectu , quo Regi subditur , alioquin oin- de rςGnos subditi Regis essent Proroges ; sed ex respestu altero, quo praeest Provinciae sibi commissae. Ita quoque similiter species nisi se cre- libui. 'rur generi, non praxset individuis , csto r at nihilominus respeeius ille quo subest , omnino differt ab isto altero, per quem praeae : unde quia respectus superioritatis ad universalitatem esserinandam requiritur, hinc satis patet speciem praecise ut subjicibilem non esse univcr
Hinc quoque fatis patet solutio instantiae quae adjicitur: nam licet T. species aeque essintialiter subsit generi , ac praeest individuis ; nihilo E dem minus non subest illi quatenus universalis, sed potius quatenus particularis , sive quatenus una ex pluribus illis , de quibus genus aptum sistaen/.
est praedicati. Uno verbo quaecunque adduci solent , aut Possunt ar- instastia. sumenta adversus assertionem nostram , probant quidem speciem si rici bilem esse vulversalem ; sed non probant , quod probandum incumbit , illam aes se iuri vcrsalem praecise sive reduplicative quatenus
subjicibilem. Objicies contra fleandam partein. Si quid obstat quominus sp 'cies conservari possit in unico individuo , id maxime quod sic marctata hon posset praedicari de multis : atqui nihilominus possit Praedi- ptidieaticati de multis et ergo Sc. Probatur minor. Hominoe v. g. futuri de indivi. tam vere sunt homines, quam qui existunt ; sic enim haec propositio 4 vj no vera in Petrus, qui naseetur, est homo , & sic de aliis r ergo licet spe- I. ' cies humana coaestaretur in unico individuo , nihilominus possct pr.
103쪽
x IV. Et se in stantia solvitur.
8o Logicae disput. III. Ort. I V.
dicari de aliis, quamvis scilicet non existentibus t & haec haud dubie
praedicabilitas ad illius universalitatem sussceret. Praeterea si praeter unum hominem caeteri omnes, qui hactenus extiterint, anni hilarentur, species humana juxta istam hypothesim coaristaretur in unico individuo : at nihilominus in eo conservaret suam universalitatem ; nam possct homo unus ille residuus cogitare de criteris anni hilatis , scque ipsum conferre cum illis, & tandem ab omnibus abstrahere , N cum omnibus comparare communem hum nitatis convenientiam; quo pacto humanitas fieret haud dubie universalis : ergo &c. Res . Et concessa majori nego minorem, pro cujus probatione
Ivenda dico difficultatem propositam non intelligi de natura coarct ta in unico individuo existente : sed de illa cachin coarctata in unico individuo cogitato , sive quod idem est, de illa eadem considerata relative ad unicum individuum. Quare licet natura humana residens in unico individuo existente possit praedicari perinde de aliis non erisitentibus seu futuris , seu praeteritis , seu pure possibilibus , ut fateor. id non contrariatur veritati nostrae assertionis , imo suffragatur , quatenus hinc colligitur species universalitatem nullam esse sine ordine ad multa individua saltem cogitata. Quae etiam est idonea & sufficiens lutio instantiae alacrius se, jacentis , in qua nec ullam, ut puto , vim facerent Adversarii, si nobiscum de statu vero qua tionis propositae concordarent ; sed ut obiter id notem sit nul ac redarguam, apud Philo phos funamo scientia-tiarum dispendio inolevit , qualis apud vitiligatores, mala consu tudo proponendi suas quaestiones sub quibusdam ambagibus eo fine 'ut semper supersit aliqua disputandi materia ; quasi non esset oportunius ac consermius puritati veritatis eas sincere proponere , ac sciliavere absque ulla subauditae ambiguitatis injuria. .
104쪽
o TANDUM Primo. disserentiam , quae in loco tertii universalis reponitur, recte dcfiniri in hunc modum. Differentia est id quod aptum est inesse & pr. ilicari de multis in quia incompictum perseetivum rquatenus illa est de essentia speciei, & ideo praedicatur in quid , scii non est nisi pars speciei & ideo praedicatur in quid incompletum ; Tum quia tandem est pars in tralis illius persectior, hac de causa praedicatur in quid incompletum perfectivum de illis sti licet multis, do quibus species apta est praedicari. Cum autem spe- .cies vel sit si prema, vel subalterina , vel infima , ut supra dictum est, di fierentia quoque similiter distribuitur in sepromam , subalter nam, & infimam relative ad speciem , quam assicit et sic v. g. rati nate est diffitentia infima , propterea quod assiciat speciem humanam quae infima est , cum subdividi in alias non possit. Deinde quia differentia haec specifica concipitur ad instar serinae , sive qualitatis p rinde ac dissilentiae quaevis accidontales ; hinc oritur ut Logici aliter dicant illam praedicari in quale quid , id est ad modum qualitatis essentialis ; ad discrimen proprietatum , quae praedicantur in quale ne. eegario ; & accidentium , quae praedicantur In quale conrangenter. Ncque necesse est ut moneatur differentiam csse univcrsialem in Orcline ad subjecta ejus speciei, cujus est differentia : nam haec subjecta , ut suppono , multa sunt; ac de illis vere est praedicabilis in quid i completum pertastivum , sive aliter in quale quid. Notandum Seeundo proprium quini pro quarto universali assignatui, divorsimo se accipi ; nam primo accipitur pro co , quoei uni tantum speciei convenit ; sed non omnibus ejus individuis , ut esse Geometram , quini convenit tantum hominibus I at non omnibus.
105쪽
81 'Logicae Esui. III. Art. V.
Secundo etiam accipitur pro zo , quini convcnit omnibus individuis unius spcciei , sic tamen ut conveniat etiam individuis alterius speciei, ut osse bipedem , esse pilosum , &c. sunt cnim praeter holni-iκin animantes bipedes & pilosae. Tertiis quoquc accipitur pro eo, quod convenit omnibus indiv.luis unius tantum species, at non semper : uti canescere, quint ut vulgo , sed nisi fallor , falso creditur convenire 1olis hominibus tulκ tantum, cum consencscunt. Quar adenique accipitur pro co , quod convenit omnibus ac singulis individuis unius tantummodo speciei , ac scinpor ; ut esse risibilem in homine ; rugibilem in leone ; hinni bilem in equo ; 3ec. Et haec est vera ac stricta acceptio ejus proprii, quod pro quarto univcrsali an signatur; de quo non est insinuandum qualiter dividi possit ad instar caeterorum universalium , de quibus anteaetum cst , in supremum, subalternum , & infimum rotative ast speciem , quam afficit suprωinam , subalternam , aut infimam ; id quippe jam satis intelligitur. Quare tantum in sequente assertione breviter probabitur definitio d-lius , quae licet vulgatissima a nonnullis tamen Impugnatur.
Proprium recte desinitur id , quod en aptum inesse in praedicari de multis in quale necessariὸ : unde colligitur illud non esse universale in ordine ad speciem ; sed in ordine ab subjecta speciei, cujus est proprium.1 1 1 ROBA Tu R assertio per partes definitionis enumeratas: de trigis,hi. I νηῶν quidem proprium recte lefinitiir per id, quod in praxlic
tui de fi- bile de multia, nani omnis universalitas consistit in aliqua prae-nitio pro dicabilitate de multis : illa autem multa, de qinbus proprium est y Φι'. praeclicabile vel specie, vel solo numero disserunt, prout illud est supremum , subalternum , aut infimum : illud enim quod est infimum, non nisi de individuis unius ac solius speciei praedicatur. Secundo teste definitur per id , quod est praedicabile in quale , quia omnis proprietas alicujus speciei afficit illam ad instar qualitatis : sed tertiotaivlein recte additur in quale necessario , quia proprietas neque eL sentialiter convenit species, neque convenit tantum contingenter ; stasie illi colanectitur, ut sit prorsus aias arabilis. Et propterea ad disi
106쪽
erimen hinc a qualitate incntiali , quae in de conceptu primario speciei ; illine a qualitate pure accidentali, quae potast adesse abcsse, nee est nisi de conceptu extraneo spccici , denominatur praedicabilis in quale necessariσ. Addidi proprium esse universale in ordine ad sub jocta smciei, cujus in proprium , de non in orili ne ad speciem a quia multiplicitas si estorum est omnino ad universalitatem requisita r quare similiter intelligendum cst disserentiam non esse univer salem in ordine ad speciem ; sed in ordine ad sublecta speciei, et jus in disterentia. Objicios. Definitio proprii confunditur cum definitione differentiae : ergo non est legitima. Probatur antecedens. Disserentia praedicatur in quale essemrauiter et proprium autem praedicatur in quale ne-eusario : at haec duo confiinduntur ; nihil enim tam necinari ii in est, quam id, quod est essentiale et quo pacto rcete increretur di flerentiam praedicari in quale necessario : ergo &c. Deinde etialia ad assignandacia strumna specierum ab invicem non aliae difforentiae passim adducuntur , quam proprietateς ; uti cum dicitur leonem disterre ab equo per rugibilitatem, & cquum ab illo vicissilia por hinni bilitatem, &sic de aliis : quare non aliae sunt ditarentiae specierum , quam aptarum proprietates a atque ita tum ipse, tuin ipsarum definitiones con
funduntur. Nisi quod insuper proprium in suo conceptu in potius quid incommunicabile, quam quid communicabile; proprium enim ,& commune videntur opponi et ergo non recte definitur per ea verba, quae important illius aptitudinem ad inesse , & praedicari de multis.
p. ad singula et & Trimo quidem id omne quod est eς
sentiale , esse proinde necessarium I sed non reciproce quidquid est necessarium illud in taentiale : ideo scilicet, quia essentiale vocamus id quod est de conceptu primario rei,sic primo concipimus hominem esse rationalem; necessarium autem non est de conceptu primario ; sed de secundario,qui ex primario per necessariam illationem consequitiar: sie secundo concipimus hominem esse risibilem. Sι eundo licet passim ad assignandas di flerentias notabiliores specierum adducantiir proprietates, id non probat proprietates csse disserentias specificas ; sed disserentias specificas ignorari, quarum proinde loco proprietates notiores sutastituuntur : sic cum disserentia leonis specifica ignoretur , substituimus rugibilitatem , per quam ab cquo di scernitur , & sic de aliis rat id non obstat quominus proprietates distinguendae sint a disterentiis specificis , a quibus utique cinanant : sicut in homine notum est risibilitatem cina re a rationalitate. Tertio seclusa collusione verto.
tum inlut obstat, quoi uus aliqua ficultas Possit convenire multis ,
sentiale di pro prium idem ege
107쪽
uti facultas ridendi multis hominibus I talem autem facultatem vocamus proprietatem relative ad homines ἔ propterea quod caeteris animantibus non conveniat: quid igitur in hoc arguendum est, si tali proprietas per ordinem ad multa iubjecta , quibus convenire apta est, definitur λ
OTANDUM Primo accidens , quod pro quinto universali assignatur , solere definiri in hunc modum. Accidens est id , quoil aptum est inesse multis & pradicari de ilIis in quale contingenter , id est separabilitem - unde haee altera Hiisdem accidentis definitio subori tum Accidens est , quidquid potest adussu A: abcsse a subjecto absque sub jecti corruptione. Utramquc porro definitionem ut statim intelligas, cogita si volueris albedin in , quae ex eo quini conveniat multis v. g. hominibus, potest tum abstrahi ab illis , tum rursus in eo statu abstractionis considerari tanquam apta inesse illis & praedicari proinde de illis : scis quia aliunde nulla ost ncccssaria connexio intcr albedine n& humanitatem ; hinc fit, ut non alitor apta sit de praeductis hominibus praeiticari , quam ad modum qualitatis separabilis , quod in prae licari in quale contingento : S sic non tantum intelligis qualiter accillens fiat univcrsale ; sid insuper rectitudinem utriusque definiti nis. Dein te cum singulis generibus perinde ac speciebus sua conveniant accidentia , haec perinde ac subjecta quibus inexistunt, dividi poterunt in suprema, subalterna di infima : neque in hoc ulla est difficultas , tantumque occurrit alia , quae a nobis deinde solvetur , an& qualiter possit substantia subire denominationcm accidentis. Notandum Secundo Individuum proprie accipi pro natura , quae
108쪽
est pure subjicibilis, aut quae ad summuin non est praedicabilis, nisi
de uno ; nusquam autem de inultis : in quo conspicuum est, qualiter natura individua differat ab universali , cujus cscntia consistit in ratione quadam abstracta conveniente multis , & praedicabili de illis. Deindc ciun unum individuum non posse de altero praNlicari , neque enim unquam verificari potest haec propositio Purus est Paulus ; hinc sequitur quidquid in uno adest , id totuin abcsse ab alte ro ; unde Logici . sumpseriint occasioncm dcfiniendi individuum hi, verbis. Individuum est, cujus PCrsectiones ita conveniunt uni, ut con venire non possint alteri : quae definitio tum intelligi debet de conve nicntia quantum ad unitatem ; tum rursus intelligi etiam potest de convenientia quoad similatudinem ; ita ut etsi nonnullae perfectiones possint in pluribus individuis esse similes , at certe non omnes simi miles sint , vel saltem non iisdem circumstantiis assiciantur. Solent autem pcrfectiones individuales, vel potius perfectionum individit hum circumstantiae his duobus versibus exprimi.
Forma, Figura, Locus, Tempus cum Nomine, Sanguis , Patria sunt septem , quae non habet unus in alter.
IN quibus exponciHis tempus nequicquam tereretur ; tantum sivi jungo praedicta haec non obstare , quin possit notio quaedam individualis considurari in abstracto , & ita deinceps praedicari de naturis individuis , uti cum dicitur Prarus est individuam , Paulus es sndi. viduum, &c. at tunc individuum non nisi nomine icnus praedicatur de Petro & Paulo , &c. His praenotatis mox solvitur difficultas . quam insinuavi de accidente.
Non repugnat substantiam subjacere denominationi
accidentis. P Ros Arua Primb. Id omne quod aptum est inesse pluribus
subjectis , ac de illis praedicari in quale contingenter , subjacet denominationi accidentis r atqui substantia talita inesse , & praedicari potest r ergo Sec. Major constat in iis quae praenotavimus circa communem notionem accidentis ς minor vero probatur assiunendo in exemplum plura vasa argentea , quae deinceps deaurata fit crint. Itaque
Substan tia potest praedicati ad la stat aeci. deatis.
109쪽
i v. Sieut e tia ades.se Stabense a suo subiect .
Opponi tui divi. so entis in silbsta tiam &accidens. v l. Sed non agitui de substanaetia abs
86 Lobeae disputatio III. Art. VI.
vasa illa non aliter fuerunt dcaurata , quam per applicationem , ae cohaesionem substantiae , quae est aurum : atqui substantia illa sie applicata & cohaerens apta est inesse , & praedicari de pluribus in quale contingenter ; de illis scilicet vasis , respcimi quorum neque prae dicari potest ad instar generis in quid incompletum post iubile ;nec ad instar disserentiae in quid incompictum poscistivum I nec ad instar speciei in quid completum I nec ad instar proprii in quale necessario et ergo superest , ut sit tantum praedicabilis in quale ccnti genter : igitur &c. Probatur Secundo. Quidquid potest adesse & abesse a subjedio absque sit edit corruptione subiacet denominationi accidentis , ut
patet ex praenotatis e scit evidens cst posse aliquando substantiam adesse & abesse a subneio absque subiecti ejusdem corruptionemani ut non recolamus ab exemplo proposito , substantia auri illa,quae cohaeret vasis argenteis ac subjectatur proinde in illis , potin utique Fr actionein ignis admoti, ut artis in , ab illis rursus separari, quin interveniat ulla corruptio. Imo quamvis nulla arte posset aurum semel applicatum ,& cohaerens leparari a subjecto , cui cohaeret ; sufficeret sola scPrabilitas concepta ad obtinendam accidentis denominationem r illud aurem omne separari per mentem potest ab alicro , quod non est de Primario illius conceptu inulto magis , si fuerit de conceptu
Illius extraneo r at certum in au una vasi applicatum non osse , nisi de conceptu extraneo ejusdem vasis : πὀo M.
Objicies Primo. Illud non potest sunjacere denominationi accidemtis , quod nihil habet commune cum illo r sed substantia nihil habet commune culta accidente ; ergo &c. Probatur minoc: tum quia
ens divisione generali, ac primaria dividitur in substantiam , & acci dens : quod signum est nihil utrique esse commune praeter abstractissimam rationem entis : tum etiam quia cum Onimis oppositio sit reciproca , sicut non potest unquam accidens subiacere denominationi substantiae , ita nunquam poterat substantia se accre denominationi
Resp. Et concessa majori distinguo minorem , quam concedo de substantia abstracta , sed nego de substantia , ut sic loquar , contra
ta & cohaerente alteri , cui advenerit : at nostra asscrtio non procedit de substantia considerata generaliter , & in abstracto ; scis cle illa
tantum considcrata in eo casu , quo deprchenditur. unam substantiam alteri advenire. Nec aliunde etiam repugnat dari casum, . in quo accidens subeat denominationem substantiae e nam cum unum accidens
advenit alteri , illud quod est subjeetum advenientis , gerit hoc ip-Digitigoo by GOrale
110쪽
se vices substantiae , & ejus denominationem vcre acquirit: nam qui lest substantia , nisi ens sileslans , sive subjectum
Objicies Secundo. Illud quoci non pinest inhaerere alteri, non potest subiacere dei.oininationi acci sciatis: scd substantia non potest inhaerere alteri : crgo &c. Major constat propter notissimum discrimen substantiae , & accidentis in hoc constitutum , quoci accidens subsiletere in sc ipso non possi , substantia aurem per se ipsam subsistat , siamque communicet subsistentiam accidenti , unde sequitur incntiale esse accidenti , ut inhaereat. Probatur minor. Illud quini non potest subsistere per subsistentiam alterius , non potest alteri inhaerere et de haec propositio est certa , quia non aliam ob cau-'sam accidentia inhaerciat suis subietatis , nisi quia non possiuat subsisi rere Per subsistentiam propriam. Atqui nulla substantia potest subsist re per subsistentiam alterius ; hoe ipso enim disineret esse substantia, quia non per se staret : crgo &c. Utvle est, ut in reis a Philosophia nunquam dicatur de substantus, quo i inhaereant; scit quod componant:& si aliquando videntur inhaerere , neque tunc simpliciter Pro acciden tibus , icci tantum pro accidentibus, ut aiunt , logicis , & ad solam mentis considerationem attinentibus poterunt reputari.
Resp. Distinguetvlo majorem. Illud quod non potest alteri inhaerere aut quasi inhaerere non potcst &c. concollo majorem : illud quois non potest inhaerere absolute, non potest &c. nego majorem ; & distineta similiter minori , nego consequentiam. Pro cujus distin Silonis expositione quamvis fatear substantiam non posse inhaerere absolute , & inco scussi quo suis accidentibus physicis tribuunt Aristotclici in si uena ; at certe potest quasi inhaerore . ac proinde quasi egere subiectatione sterius ait subsistcndum : uti jam di tum est de auro , quo , vasiargenteo applicatur. Nam sic applicatum recte consideratur quasi inhaerens , ac liibsisiens per subsistentiam sui subjecti . in quo itaque casu
recte subjacet dei onunationi accidentis. De caetero pro isenominatione
accidentis sub nila satis est , si substantia in aliquo statu consideratapoist logice loquendo reputari pro accidente , seu quod idem est reputari pro accidente logico : id enim ad propositum nostrum sufficit rPraesertim quia praeter accidentia logica , nulla alia accidentium genera recipimus , ut patcbit ex toto decursu Physico. Et haec de um verrulibus dicta sint. v I it