장음표시 사용
221쪽
i 8 Metaphsica disp. I. Art. I V.
partim non realis ; sequitur omnem, quaecunque illa est, aut esse omnino realem , aut Omnino mentalem , ut erat talandendum.
Probatur Se ηδ. omnis distinctio qualiumcunque entium vel est fundata in aliquo reali , vel in nihilo reali ipsorum t ergo omnis dis. tinfiio est aut omnino realis , aut omnino mentalis. Antecedens cerintum est , quatenus nihil reale idem est ac non aliquid reale ; atque ita contradictori ε opponitur cum aliquo reali : nee proinde datur ullum medium conceptibile inter aliquid reale , At nihil reale. Consequentia autem sic probatur. Et Prim. qui iam si distinctio , quam sipponimus , fiundatur in aliquo reali , signum est realitatem unius non esse realitatem alterius , quod distinctum supponitur et in quo casu evidens est distinctionem illam esse omnino realem , cum illa nihil aliud sit , quain pluralitas quaedam realitatum. Tum secunia si disirinctio , de qua hypothesis procedit , in nihilo reali fundatur , critisitur totum illud reale quod reperitur in entibus ex suppositione dil- tinctis , unum & idem r atque ita disti nectio illorum nullatcnus erit realis et ergo rursus si quae est , erit omnino mentalis , quatenus non habens pro fundamento , nisi arbitrariam aliquam mentis considerationem.
Probatur tertiδ. Entia quae supponuntur distincta vel sunt separabilia realiter ab invicem , vel non sunt : Si primum : hinc sequitur totam unius realitatem non esse realitatem alterius , & sic distinctionem eorum reciprocam esse omnino realem. Si secundum : hine e contrarios uitur nihil realitatis esse in uno , quod non reperiatur in alio ratioquin illud quantulumcunque non ejusdem realitatis , esset separa bile. Atque ut id totum clarius intellisatur, cogita nullum ens sim pliciter acceptum , esse de essentia sterius simpliciter accepti , alioquin selsa esset suppositio , ae similiter denominatio entis unius de attreius : nam quoci alicui essentiale est, non in quid alterum ab eo , de cujus essentia est. Rursus quidquid non est de essentia alterius et non habet cum illo necessariam connexionem , five necessariam inseparabilitatem e quandoquidem in illo realitas quaedam est, quae in altero non reperitur alias una eademque esset utri idque incntia , nempe realis atque existens , de qua agitur. Ergo ut quaecunque separabilia sunt, realiter dii unt; sic realiter non diFrunt quaecunque inseparabilia sunt: & sic ex separabilitate aut inseparabilitate , nempe reali , cntium bene concluditur eorum distinctio , aut omnino realis, aut nullatenus realis , seu , quod idem est, omnino mentalis.
Possetque tandem adjici ex dicendis in Physica disp. q. non posse fieri ut duo entia realiter distincta per unam & candem actionem pro Distrigod by GOrale
222쪽
ducantur e qtrare illa quae distincta supponimus vel proditis a fuerunt per unam & eandem actioncm , & silc contra suppositionem identificantur realiter et in per adtioncm cliversam , & sic realiter distinguntur : ergo hinc pariter sequitur omnem distinctionem aut esse omnino realem , aut nullatenus realem , id est omnino mentalem : .ut adhuc inulto dilucidius patebit ex solutione o octionum. Objicies Primo Attributa Divina distinguntur ab invicem : at nequc omnii o realiter , neque omnino mentaliter e rego saltem inter illa admitti debet distinimo quaedam media , quae neque sit omnino realis , ncque omnino mentalis et & qualis illa est , quam Theologi vocant variualem. Maior constat . nam nisi aliquatenus distinguerentur , nec proferrentur pluraliter , nec designarentur nominibus diversis sapientiae , misericordiae , iustiae , &c. Minor autem probatur per partes : de certe quidem non distinguntur omnino realiter , propterea
quoci Deus sit ens in se ipso simplicissimum ; sed neque distinguntur
Omnino mentaliter ; propterea quod antecescnter ad omnem mcntis nostrae considerationem alia sit operatio unius attributi , & alia alterius ; aliterque omnino Iustitia quam miscricordia . exerceatur , &sic de aliis r quomodo autem possunt non distingui independenter amente talia attributa , quorum Operationes diversae nequaquam pendent a nostris cogitationibus Ergo dec. Adde quod ea saltem , quae independenter a mente subjacent prae dicatis contradi istoriis , distinguntur plusquam mentaliter. At in Deo sic se habent Natura & Persona et quatenus natura in communicabilis, ut revera communis est tribus personis e persona autem in incommunicabilis , ut revera Paternitas non est communis Filio; nec Filiatio Spiritui saneto ; idque sic contingit in Divinis antecesciater ad omnem mentis nostrae operationem; Cum igitur. sistinctio , quae in ii ter naturam N personam in Divinis , non sit distinctio pure nidiatalis ; nec aliunde sit pure realis ob sunmam Divinae entitatis simplicitatem , sequitur talem distinetionem , quare & ad distrinaria viraualis vocatur , modiare inter realem & mentalem. Et contendo quaecunque illa sunt , quae distinguntur in Divinis si nempe relationes personeses ad invicem comparatas exceperis non aliter quam omnino mentaliter distingui: cum in Deo nulla sit pluralitas rerum. Nihilominus cum entitas Divina sit tum in taendo, ut Ne loquar , tum in operando simpliciter infinita ; hinc accidit ut quamvis sit omnino incomposita , operetur tamen modis diversissimis, perinde ac si ex variis operandi principiis compone,etur et quapropter etiam talia principia, aut aliter attributa quaecunque ad Divinum mo-
Tum ex praediea tis e ninit adicto.
223쪽
etoo Metaphsicae disput. I. Art. IV.
' dum essendi & operandi spectantia dicuntur a Theologis distin cya virritaliter , id est realiter aequivalenter. Verumtamen haec distinetio viretualis nullatenus mediat inter realem & mcntalam , nisi nomine tenus, nomine , inquam , quod Theolosi non adinvenerunt , nisi ad subterfugium, quo opus habent ad explicandum qualiter esse possint in Deo salua ipsius summa simplicitate tot ac tam diversae tum essendi, tum operandi perfectiones. Hinc etiam ad res creatas eadem illa distinctio
virtualis traducitur , quoties advertitur enti cuidam simplici , uti Ai gelo & animae rationali , convenire varias perfectiones & operationes. Uno verbo non negamus distinetionein illam virtualein , sed contendimus eam non mediare inter realem & mentalem , ut vulgo, fingitur. Ad id vero quod additur respondeo naturam N personas in Deo a a . non minus identificari realiter, quam attributa ejusit in inter se, quam- , ut vis contradietoria sint talia prae scata, quorum unum, nempe commu- Natura & nicabilitatis convenit naturae; alterum vero scilicet incommunicabili Personis, talis convenit personis. Unde sequitur omnino mentalem esse disin tionem naturae & personarum , perinde ac illam attributorum , clari
non possit esse in Deo distinctio realis sine pluralitate retum et at haec pluralitas nulla est , nisi dixeris aequivalenter : & haec aequivalentia non fundatur nisi in latitudine ejusdem Divinae entitatis, quae simplicissima est, & nihilominus infinita in omni genere tum taciai , tum operandi l ut a Theologis filsius explicatur. De caetero tota difficultas cst in eo, ut concipiatur modus, quo una ac eadem ac simplicissima res possiteontinere multiplicem persectionem , & exinde etiam multipliciter oporari. Nee ad' id concipiendum adest exemplum sorte convenientius . . quam illud quod desumi potest ex punctis sive atomis physicis , quae . ut suo loco ostendetur, cum simplicitate materiali jungunt multiplicit tum v. g. facierum ; quare igitur non poterit aliqua res spiritualis eum simplicitate sua spirituali jungere multiplicitatem potentiarum , scilicet per resipedias varios distinctarum. Ex his itaque colliges qualiter admitti quidem possit distictio virtualis tum in multis rebus cre iis, tum maximὰ in increatis ς sed qualiter tamen non sit nisi nomine tenus media inter realem & mentalem , ut supra asscrtum fuit. xl. Objicies Secunalo. In homine, in arbore, in lapide, &e. sunt Dissimi. variae formalitates , uti entis , substantiae , corporis , animati vel ina. ras peti nimati , sensitivi aut insensitivi, &c. Atqui hujusnodi formalitates i. ruit , nec distinguntur Dinnino realiter, nec omnino mentaliter e ergo nteris ibis, illas admittenda est distinctio quaedam media, uti qualem admittereinum. solent Scotistae formalem ex natura rei. Probatur minor: & de disitinctione quidem omnino reali patet non admittendam esse inter prae
224쪽
dietis si alitates, quae nimirum non sunt res totidem distincte &separabiles. Scit neque inter illas datur diminio pure mentalis: tum quia variis ac diversis definitionibus subjacmi : tum maxime quia ut non pendet ab intelletat identificare rationcm sebstantiae cum rati ne cratis, &c. ita neque ab illo unice pendet disti inflio talium ratio num. EGO &c.
Adde quod potest intelledius dupliciter duo quaedam distinguere t
aut cum fundamcnto ex parte res, aut sine fundamento : quoties igi- . tur illa distinguit absque fundamento , toties contingit fieri distinctionem omnino mentalem : at quando distinguit illa cum fundamento supra lides ex parte rei , tunc contingit fieri distinctionem , quae non est omnino mentalis. Unde sic licci argumentari. Distinctio quae fit ab intellectu cum fundamento ex parte rei neque est oml Hati realis, neque omnino mentalis : atqui talis distinctio repetitur inter sipradiclas& consimilcs fori talitates ciatis , sit bstantiae, corporis, &c. ergo &c. Resy. Et absolute nego majorem; quia formalitatin quaeciliaque illae sunt , revera nihil aliud sunt, quam considcrationes diversis eiusdem entis, sive subject : at tales considerationcs sunt omnino in mente, non autem in subjecto. Et ratio evidenet est : quia tales serinali rates non tantum in subjectis materialibus, sed otium in immaterialibus ac simplicissimis finguntur ; sic enim non minus in D co quam in homine considerari possint formalitates illa: cntis , sit bstantiae , viventi S , incorporei , &c. at certum est illas cum in Deo nullam i fficiant inpositionem, nullam quoque subire disti iustionem , quae non sit tota ab intelleictu. N ne obstat praedictas sor malitates subjacere variis definitionibus ; nam variae definitiones non probant nisi varietatem conccptuum , aut quod idcm est, solam varietatem rcs imium unius ejuslcmque rei per considerationem intelicetiis multiplicitcr obstruatae. Ad id vero quod aciditur dico distinctioncm illam, quam Scotistae in gerunt cum fundamento ex parte subjecti , vel supponcre pili res realitates in subjesto, vel unicam tantum ac simplicem. Si primum talis
distinetio erit vere realis : si secundum , supcrest ut sit pure mentalis; ex ad instar illius , quae sola admitti potest inter perseetiones Divinas propter summam simplicitatem totius esse Divini , ut jam saepius ilicrum est. Quapropter si formalitates , de quibus agitur , non sunt realiter plures in subjedici , id est , si non sunt in illo vcluti plures realitates , non potest distinctio illarum esse nisi pure mentalis , perinde ac illa omnis, quae absque ullo fundamento possct inter duo quaedam incogitati : cum enim inter aliquid reale & nihilum reale nihil medice,
Nee sunt rotiva vlla disia tinguen di teν nisi aut realiter
225쪽
xv. Opponi tur 4i . latentia. quae est
eto et Metaphsicae disp. I. Art. IV.
consequens est ut distinetio, quae deste tu fundamenti realis, non est rea. lis : sit quoque desectu qu silem pure mentalis. Objicies tertio, Praetor Ermas dantur cliam modi: atqui si ita est. admittendum erit genus aliquod distinctionis , quae neque sit omnino
realis, neque omnino mentalis et ergo, &c. Major constat ex communi assensu Philoλphorum , qui id quod cst tac corporeum v. g. assumunt pro serina ; at id quod est ine tortuosum, aut incurvum , &c. assumunt pro moclo. Minor autem sic probatur : quia si modi distinguntur a formalitatibus, allicr haud dubie distinguntii r ab illis , quam formalitates inter se rursus aliter quam illae dis lingnuntur a suis communibus su estis: Ergo licet forma seu sermolitates , non aliam si birent 'distinctionem , quam aut pure realem aut pure mcntalem, adhuc tamen excogitancti inci alia pro modis sive ad sua sub)ecta, sive ad se mutuo comparatis r qualis utique illa est , quae a multis Aristotelicis ad distrimen caeterarum modatis vocatur. Adde quoci aliter res disserunt inter sic: & aliter chimaerae a chimaeris r & aliter denique res a chimaeris : Ponamus itaque res disi ferre a se mutuo pure realiter et Et rursiis ponamus chimaeras disterre inter se pure mentaliter : nunquid superest tertia quaedam distincti nis species, per quam res differant a chinacris p Ergo dabitur distinctio inedia inter pure realem & pure mentalem. Reyp. Tum inocios non esse nisi voluti formalitates minus principales alicujus subjecti; sive quini idem est posteriores modificationes illius. ciam formali tat ibus conveniat, ut prius illud modificent; & sic tortuositas haculi est posterior. Quaedam illius Ermalitas , aut modificatio superaddita corporcitati, quae intelligitur prius informare & modificare talem baculum. Tum inoilos sive a formalitatibus disserant sive non, cum utrisque id communc sit ut nihil reale sitis subjectis sum addant , non posse inducere novum ullum genus distinctionis r nisi quod ut intra genus distinctionis realis alitor distinguitur lapis astella , quam a rosa : sic intra gonus distinctionis mentalis aliter distinguetur a suo sub ceto sormalitas, & aliteri modus : N rursus aliter dis 'tinguentur inter se sor malitates , & Mitcr modi , mi, ut dixi, intra genus unicum ilisti nictionis mentalis. Ait id vero quod additur dico distinctionem rerum a chimaeris esse pure mentalem : quia distinctio quae isti opponitur nimi rum pure realis supponit existentiam extremorum , quae distinguntur. Neque obstat quod in hoc casu dctur unum intremum existens , non inquam obsitat, qnia omnis distinctio est reciproca : ac proinde distinetici quae realiter non est reciproca , cst realiter nulla. Ciuia itaque sit nullate
226쪽
nus realis , superest ut sit pure mentalis: & sic paucis eluditur va- quiequana illa subtilitas sΑdversarii : sicque etiam fit, ut caetetae solutiones, ς'n in quae hacitenus adduictae sunt, plane confirment superiorem nostram asia Vix sertionem r si ad amussim & absque praejudicio attendantur. Adaiciendum postea circa distinistionem ipsam in communi quam turpiter errent non pauci Aristotclici, qui asciunt illam essedi inino XIX.
tam a rebus distinctis ; nam si illa est quid distinctum ab istis , dabituralia distinetio, per quam prior illa a rebus distinctis distinguetur: Et .a hi: sic vel potest fieri, ut extrema , quae cx hypothesi sunt distitvsta , ta- rei dis lia sunt ex se ipsis; vel dabitur progressis in infinitum contra princi- tinctas, pia in assignandis distinctionibus distinctionum. Igitur distinctio non 'v di,' est quid reale distinetum a rebus distinctis , si ita est nec identitas erit. Quid distinctum a rebus identificatis a nec similitudo a rebus similibus r nec unio I rebus unitis, &c. proderitque deinceps id obi
227쪽
ejusdem , cumque hucusque aetum sit de natura entis incommuni deinceps agam de ejuslem proprietatibus seu attributis per quatuor consequentes articulos ; in quorum primo tractabitur de veritate & falsitate entium ; in secunis de veritate & falsitate propositionum ; in ιertio de bonitate & m litia entium ; N in quarto denique de unitate & multitudine en tium , ac praeserti in individuorum.
Ο T A N D U M Primo quod cum propricratta entis inquiruntur , non utique inquiruntur nisi proprietates veri critis r nam clas , quod non aeci veru ens , inci proinde non ens , sive nihilum, cujus nullae sunt reales proprictates. Unde statim apparet primam inter istam omnes p prietates entis esse veritatem ipsam eiusdem cinis: ad quam
228쪽
De proprietat dus entis in communi. 2os
subsequitur secundo loco , bonitas I ac tertio tandem unitas , ut Ositendetur deinceps contra communem stholasticam consuetudinem enumerandi tres illas ciatis proprietates ordine hoc inversis imitarem , veritatem , bonitatem. Quare nunc prim, ii vcstigatur quid sit veritas ciatis ;ca inquam veritas, quae transcendentalis est, & convcnit omni cnti non tantum actuali, scit etiam possibili : at cum tali distri mine, quod suisque satis intelligit consorine disterentiis , quae inter statum actualem & possibilem reperiuntur. Cum autem dico verita- tein istam transcendentalem , de qua Veiadnua est, convenire omni cnti, sic intellige quoel nullum sit cm assignabile , cui non conveniat sua veritas; idque caute annota, ne quod de veritate caeterisque proprietatibus in posteruin docebitur, putes convenire entibus confusεει indetorminate acceptis atque in tali statu abstracto , qui cis adimat determinationem sui status particularis aut particulariter assignabilis: nam ens , quod neque esset hoc neque illud et sed vage tantum esset hoc aut illuci, non haberet veritatem dcterminatam, de qua utique quaestio est. Uno verbo entia hic accipiunrur prout in ordine seu possibili seu aditiali , tuentur ac servant singula suum singularem ac determinatuiri essendi statum. Notandum Secunῶ, omnem omnino entis rationem intelligibilem
esse in Deo, quandoquidem in ratione entis est simpliciter infinitus. Unde merito concludunt Theologi rerum omnium sive actualium, sike possibilium essentias nihil aliud esse, quὲm vel actiales participati nes.. vel parricipabilitates essentiae Divinae. Quod ut clare intelligas, cogita omnes guttas aqueas, quae simi in universis fontibus, Fluviis, Stagnis, Pulcis, &c. contentas quondem suisse ab initio in illis aquarum eongregationibus quas appellavit Deus Maria, ita ut sentes sit guli ac Fluvii , &c. nunc nihil aliud sint , quam praedita , maris eertae quaedam portiones sive scaturientra , sive taciues , &c. imo cimi serae nusdem maris portiones quaedam ad hujusin ilcaturiginem aut fluxum , &c. nondum pervenerint , scis deinceps perventurae sint , aut certe pervenire possint ; hinc sentis, fluviique futuri & possibiles nihil aliud sunt. qu,ni illae ipsae maris portiones , quae pervenient , aut pervenire tandcm poterunt ad staturiginem , ut fit in sentibus a d ad descensionem , qtiae fit in fluviis , Ne. sgitur nunc consimiliter cogita essentiam Divinam esse , minisiit ineffabili sic inexhausto, quoodam veluti mare totius esse tum posisibilis , tum actitatis ς & sic quidem ut quaelibet creatura non sit nisi quaedam portio en citatis illius immensae . quam esentiat Divina comprehendit. Unde tandem intelligis essentiam Divinam esse legiti-
229쪽
ao6 Metaphusicae disp. II. Art. I.
mum & primarium exemplar rerum omnium , quarum proinde veritas non immerito deinceps explicabitur pcr conformitatem cum prae
dicto exemplari , cujus tanta praecisae , ac talis pc sectio participata constituit tantam praecisae , ac talem rei cujustibet persectionem. His praenotatis non difficile stabilietur quid sit veritas entium transcendentalis , de qua est strino.
Veritas transcendentalis est talis perfectio transcendentalis , per quam quodlibet ens est id totum , quod esse debet ad hoc ut sit conforme suo exem- iplari. Si Ne quod idem est , meritas es conformitas entitatis , qua in quolibet ente est , cum entitate fui exemplaris entitativi et quod es essentia Divina , quatenus est participabilis , mel participata a singulis creaturis. Unde intelligis meritatementium esse perfectionem intrinsecam re absolutam.
III. R O B A T ii R Primo hoc ipso quod aliquod ens habet id totum, Vpri quod habete debet ad hoc ut sit in se ipso id , quod r
an A in debet i hoc ipso verum : atqui hoc ipso quod est id
.utaui, totuin quod esse debet ad hoc ait conHime suo exemplari , h persee. bet id totum quod habere debet adhin ut ut sit in se ipse id , quod tionum revera esse debet et ergo &c. Major constat ; nam si de auro v. g. agi εbi dς - tur , nunquid illud verum est , hoc ipso quod nihiI ei deest ad ii R ' ut aurit in ici est licie ipso quod habet pondus , colorem , solidi
ratem , laevorem Caeterasque ejus generis proprietates tum intrinsecas, tum intrinsecas , quae ad naturam auri desidcrantur. Minor autem non
tam probatione, quam expositione ista indiget ; retinendo enim idem exemplum auri si supponamus praeexistere in essentia Divina illam mensuram praecisain entitatis , quae correspondet entitati auri , hoc ipso quod Deus communicabit alicui enti mensuram illam praecisain hujus entitatis , hoc ipso illud ens erit aurum , quatenus hoc ipso tinebit entitatem , cujus mensura eOnserinis est enti inti illi praecise , quae in Deo est perseetio auri. Igitur per istam conBrmizaren .
230쪽
De proprietatibus entis in communi. Io T
entitatis, quae in auro est , cum entitate , quae in Deo adaequat praci se perseetionem auri , optime inplicatur veritas auri, & sic de aliis . sive a fili sive potentia tantum existentibus , ut enim actualis conis sermitas ista constituit veritatem entium existentium , sic illa eadem conserinitas possibilis constituit veritatem entium possibilium. Probatur Secundo. Ens omne , quod habet perfectiones requisitas ad aliquod genus ciatis , verum est in eo genere entis : atqui propter consorinitatem supra dictam omne ens habet persectiones requisitas aci aliquod genus entis et ergo propter candem consorinitatem omne cus in verum in suo genere entis r & hic veritas transtendentalis optime per talem conBrmitatem exponitur. Major constat, quia si quid obstaret quo minus aliquod cns sit ucrum in determinato genere entis id utique tantum Obstaret, nempe quod non haberet om-mes persectiones requisitas ad tale genus entis : & sie aurum non cΩset verum in genere auri , si de esset ei vel una ex his perfectioniabus , quae ad genus auri desiderantur. Minor vero sic probatur , quia Aiam , ut supra diximus , Omnes omnium t entium rationes sive perfectiones in essentia Divina contineantur ac proinde cum persectio auri v. s. in Deo sit ; non potest etiam fieri , quin pro vero auro reputandum sit tale ens , cui Deus suam :illam , quam ' vocare Iiceat auri perfectionem , communicaverit : sive quod idem est , eui.Deus conoesicrit entitatem , quae est totius Divinae emntialis emitatis portio illa , quae in ipso Deo perfectionem auri praecisὸ adaequat. Nam sic comperietur perfecta conserinitas entis . quod aurum est , cum suo primario exemplari entitativo. Ergo &c. Ad haec non erit superfluum addere rationem , cur homo pictus y. g. non sit verus homo , hanc unam esse ἔ nempe quia cffgies habri quidem externa corporis humani delineamenta , at sensa internare organa ejusdem non habet ; ac multo minus vitam & operati nes : sed si quidquid in exemplari est , id totum essct in offigie ex in plata , nunquid rei tac homo pictus , esset verus homo λ Nunc itaque cogita creaturas omnes csse veluti totidem effigies , quae non totam quidem entitatem essentiae Divinae repraesentant; sed certas illius portiones et & eas quidem representat non tantum secundum intrinsecam aliquam delineationem , sed secundum constitutioncm ac contemperationem intrinsecam. Quare propter hanc persectam conλrmitatem n cesse in , ut quaelibet creatura sit vera in suo genere cumque minpropter crea urae cujuslibet veritas sit ipsa ejus entitas , quam diximus esse conῆrmem simili entitati quae in Deo est . hine intelligis , quod simul supra asservi , veritatem cujusibet entis esse persectionem inis1 v. '