Orationes et poemata

61쪽

phos 5rmaxime stoicos constet: qui unamhabuerit omnes

habere. Etsi tura caruerit: omnibuSCarere in cibus Aliae

via philosopho limata&nimis spinosa subtilitas. Aliae t ex comuni Opi Inoa educta sentcima. ut ergo uulgusitanos hocloco sermociDamurnat alios iustos: alios inrietes

esse dicamus:popularibusquertas utimur de populari opinione loqueres.Sed ut ad te plactissimeprinceps Iesaremigret oratio: sic quadriga illa uirtutum principaliure uehere ac gestare existimariquod qpaucissimis dii dederunt ita illae quo uirtutes: Quaenain istac in te amnifacisunt ulmos strabilem Cismetiarliberalitas:indulgentia, affabil1ras. Reliqum id genus:quae principes amabiles efficiunt at inamabiles: quae populos reddut fidelesdeum

s a mancipatos. Enimuero climentiautelegater docet

Flauius uo scias: Dos prima est imperatorum:&nullum os ex olbus zut sanctissime inquit Seneca:q regem N principem decet: haec est illa uirtus qua in Caesare dictatorelum lenti semiorestaudaiat Rexim 1aci qua principes omnes exuperasse semir. Vnde Cicero ad Caesarem: nulla timide ui tibus mis utimismec gratiori nec admirabilior misericordia est:Dihil profecto laudabilius:nihil magno &prae claro uiro dignius placabilitate attrimentia nihil deiiis gratius es potest eo principe:qui talese ciuibus exhibeat quales sibi deos ineuellet. Climetiarinisut aitSolomotquas iber rotinus est. Clametia facitui princeps animus ciuitatis: itas corpus principis esse dicatur Claementi alacituim mentissimeprinceps certatim ameris ab omni busrut te sit incolumi una mens olbus. mentiae tuae acciuilitatis multa &magna documenta praebuisti.Gaementiaitate gratum ac fauorabilem iansubribus reddit: sicut olim Augustumromanis effecit. Tu natura beniuolentissimus:

tu in Ietetissimus:tu dentis Optimus ciaementia amplecteris:quae oonis pricipibus iucudain. Crudelitatedetestaris quas at inarii tyrani P uoluptates eruciar. Age uero murnficias u liberalis erga omne hominu gemas existis. Data ficetiar quanta benignitates es p mores artiu & mge ima Italo'Gaihil est me hercules inprincipe amabilius i a liberalitate: sicuti nullum uitium temus auaricia. A liberali

62쪽

parcus uauisus est olbustitia omnesmsus inse pessimus: Atm liberiussime princeps S rei &funae costulas tua ma nificentia: craris em 6oria cumdes eremia:& dado pN cunia reipsum ditas: mi dxprie pricipu Medicatur: quoadono dederunti lassium Rabirii poetae uersiculum. Hoc habeo quod My dedi i

Iocatae:hi sunt thesaurirnuibus Cyrusillaesarissimus I 'ri

Idem regis oculit regis auresdic matur: qui cucta qu'in debanticuncta quae audiebat: quae sutura essent Cyro coducibiliareserebat. Multaesunt aurest multi sunt oculi princυ

denda sunt uideliut docet uerissime Dion Tu quos Cyro simillimus binoetia multas aures &multos oculos tim co

ad anchora hac repestate irati de nut. Syfecto nihil meli

N Plutarc 'illius gestas hedo postens lectuada rela Uet. QuisScipione uno uero sci oes Quis C.Poteiutri fingenterritimis hac tepestate cognosceret mi Tims Lamus&.M.Tullius eoWcomedatores laudareres sinuent. De ni in romanosi graecos & externosois none tenebrae in pastendi desitus obduxisset: nisi illosis lenti scriptores in litteras retulissent Bene igit facis optime princeps: lit teratos amas: qui eruditis suffragaris: si tibi cimilat ima gratiam referre queunt: de te scribentes Sm praeci ara tacinora lebrates Allud uero i telaudabile est: uater mi mras:tot negocia: tot domesticas εἰ externas inu maramaru

63쪽

oecupationes audire nis quotidie quippiamhistoseonae

memorabile.& sicut.C P eius &Casar Augustus iter besticos tumultus no i later Imedietaturcosuetudinem declasedilitatu inter multiplices curas no intermittis studialitteraru cii negociis iudi uidis:&historicis lectitandis suocisuas horas impedistin quorum lectione tangin diuerso, rio sumissiuno coquiescis. itanino tenviore desidiae rede, dis aut inertiaenelui marcore torpescis. & certe uita bo/noria principui qualis estu: Iemnainaeqsimillimare creditur ut em indefessauertigo caelum rotatmi sol &luna stare loco nesciuintam comauatisnegociis semperinequienis es & se exercitus. Semphabes quod tractes: quod agas:quod mediteris.Et m sit turpissimum uiro primarior cuius tutelae populi comissi sunt: solidam dormire noctem, ut ab mero elegantissime traditum est: Tu uigilantissi/musessomnio parcissimus.Qusis Vticensis Catorquatis Emms fui me memorantur. Vigilas tu de nocte :& caeteris dormientibus: ea quae ad statum publicum pertinent tunc

optime prouides:& solertissime pensitas: Vigilia 5 lumbratio principes decent ac rem pub. gubemates. Namsomnusmulmsut tradit Plato diuini se nec corporibus t nec ani/mis: nos rebus omnibu&gerendis natura conducit:&haud dubienemo dum dormit alicuius preta est: non magis:qsan uiueret:&ut cecinito me Silius. Turpe 1cimtamsomno consumerenoctem. . Inde parcus& breuis somnusin Traiano laudatura Uynio Sunt haecmagna&admirandain caeteris principibus.Inteuero illlustrissime princeps: Si caeteris uirtutibus tuis com

restiudieruntmediocria: Laudamus omnes tuamin collo

quilis affabilitatem rinomnibus admittendis facilitatem. In negocii scomponeis dexteritatem. Et illam qua in primis posites renuinam miliarem facundiam quae omma principes tutoresin publici stam sta ciuibus amari faciunt citra priuatas nec tussines. Laudat Cicero Pompeium: in ad eumfaciles adirus effemetiuriuat t. Tu uero quibus praeconus laedari mereris micissime princeps: Q oibus mahumillimis tam aciles aditus esseui Murq dignitate lata

pibus excellis:facilitate infimis pareo uideatis: Et culce

64쪽

licium pedissequa superbia eme dicatur: Tibi mansuetudo.

tibi humanitas. tibi Ienitas ancillari uideat Nelte M ses apud hebr S net te TimS apud Ro. mitate uinciant ac maensueri Idine. Tu cuctos comiter excipis. Tu bonitatenuadam genuina omnestibi deuotissimos reddis ac obnixiosrinsumma agis principem citiitem& nu. quod ausibiletquod amabile:quod fauorabile est. nihil est enim ut suorum ciuiu beniuoletiar haec autem cociliat mmcluemcline ac bonitate. Detestanda estpfecto Dionysii tyramu sententia illa Ianica adamatura uincula esse metum uiolen tiam:classem&de milia armatorum. immo beniuolemtiarmansuetudo gratiaeaffabilitastutPlutarchus ait: viIac Ia sunt adamatilaa: quibus principe oportet eme septum a stipatu:& cu bonus princeps amari mallit si timeri:Tupui rili parte colendis ac eniteristinamicissis iueindust ciuibus

facit imo tanta auctoritate pollest tanta existimat1oedecoraris:ut multaperternihil sine te in tota geraturitalia. L erum esset ac prope infinitu: sismgula:quae intestagentor nameraui nun minutatim singit latim receiacere uellemus. Magna interte&reliquos principes differentiae.11 illis uirtutes:siquaesunt:enormibus submdeinnis Obmuim decolorantur.Tuuero quemadmoduste dus es tu

non affectionibus ancillaris:quibus rebus Obn ii ac ni

imperiosissimas appetitiones coercere. Vnde olim ascin rasaescio quo ben ictum est honos Principes m anneso Moericribi ares depingi. Et Dios anum dictitareso um accepimustathiil essedissicilius obme imperare. /principes a Ioue imperi haberessa cumrmsi uero nu

litum ninime

.Pruacipes boni in Maesentia Iouissint:mes1 uero nequasi:&haec est Homerica sententia. Idion pr ensis

65쪽

astipulatur: ital cum Ludovicesphonia inter bonos principes sis optimus: inter optimos sarissimus: NIerito te adeo ultramdano datu esse credistis: A cibi uersiculuilla

optime conuenire existimamus.

Solus habes Iaudum quicquid possedimus omnes. Eainte abundant bonitatis 5cutitutis exempla: Dae sequi

cupiat uentura steritas:apparetin te paternae uirtutis erapressa uestigiat patrem iniuio recognoscimus: & quemas modum in iuuencis & equis genitorum uirius si iliae conspicitur.ita in Ludovico Sphorcia uiua paremae probitatis imago refulgetaita prorsus paternas in tes effingit acre praesentatim patrisin filio sequitas: Senilis in iuuene prodentia conspicim immo ut quae sentio eloquar filius in multis genitoremaior existit: Egeassicineseus:sic pelea uicit achilles Has tantas principisnostri in tes: ex quibus compactus

conglutinos esse creditur:ornat&illustrat procerastamra: facies luculentatos probum: se Ons uerenda:& uestus amabilist quae essi sunt corporis bona non animi: de qui bus talammmodo medicturum esse promisi: tamen princi pi plurimum uenerationis acquirere: &imates in principe gratiores efficere uidentur: quonia ut inquit pacatus uirtu ti additforma sum agium.Et ut ceciDit poeta. Gratior inpulchroueniens in corpore uir s.

Scient qui panegyricos scitabunt desti tueris principum

laudibus uanas laudationes cominisci. Ego uero 1llustri si me priceps ex tui Silplurimi sui tibvsmultas cogor prae terire: nein i mensum crescat oratio: Citius enim mihi uer ba deessent: qscribendi materia: Citius articuli digitorum scribendo lassescercimo cuncta intelaudabilia perscribere possem:Quocirca concludam deinceps orationem meam Et epilogo religioso O si tentissim rerum onus conditorem deumdeprecabundusadorabo Sume&exu

perantissime di opifex primopio antiquiori fine diuturnior: ius numen ineffabile est:&maiestas innomina lis Te oro ac deprecor: ut Ludovicum sphortiam princi pem optimum irrepraehensibilem diutissime foueas acritearis:utei annos storeos largiaris:ut eius uotis anuas

66쪽

ut eum beneficiis tuis cumesesi omen illusties. Tu uero optime princeps perge quo coepisti nitere semper adopti

turrita apud mortales immortalem tibi famam cΡnaparas his: &post obitum in coelo inter beatorum domicilia 1 cim sortieris: Ubi beatissimus aeuo sempitemo Perfruam.

Ad eundem eiusdem epigramma. insperios inter ductores Inclyte princeps Principe quo status hic sospite: sopes erit.

Impem Columenremmmtelassus vfximia proauos qui probitater erS. Suscipe pacatadem fronteclientem. Mauci umis recens:Semicium foue. sunt tibi complures ex omni partessilercii L stribi plenus turba uerenda choruSInter quos cupio numerari maximoprinceps Inter quos unum da mihi quaeso locum. Non erimus certe indecores: crustica nostra et

Calhqpe:&nobis dexter apollofauet. Accipe s1nceri munusculaparua philippi. Inspices1 quid inest:quot amisse queat. Post lites & post decisa negocia rerum

Post bene formatum compositum Statum Tur libertiamus metim percurre 11bellum.

Sexquihoramscriptas nostris impende:Secthora Suffcit. hoc nimium est subtrahet dium.

Vix legere incipies succincta scripta libelli Pagina principium prima modiurat datat. Iam vale: inuasis diu mitissime prim pS. Etsuperes phrygiosnest reos; dieS- . Dii tibi deniquod i cupis quod i mereris. Dii mihi dent cupias ut memni mei.

67쪽

Ad Magnificu&omatissum uim Bartholomeu chalcuDucaleseaerariu Philippi Beroaldi Bononiesis epistola. scutu de nuptiis Bentaucioru: quod nuper excudi tibi Vir praestantissime dicare costituito quema a solum studioru:sed etiast 1 osoruamantissim cognouit qui me istic Octanteni summa tibi beniuolena copulasti:adque tanqad machoram litterati demutuat & quia ut estinueteri prouerb1o docti doctos amant tu eruditus eruditos foues N de litteratis littetatus optime mereris: Te ob singulares tuas uirines Illustrissi nati principes tui auricularium a secietis &-ntu arcanorum participem eme uoluerunt. Te ordini scribarum ornatissimo praefecenant: Tu archigrammateus

nucuparis. Accipeigituriair clarissime eo uultu libellu nu/ptiale quo nuptiales uoluptates spectare solemus:&si scio quosdam obtrectatores caprata fronte haec eme lecturos: quibus Iasii stacet nisi triuiale: quibus ita respondere iure optimo possimi.Significatissimis uocabulis secta proirili parte enarrare contendimu & uerba rebus accomoda re: a rem causa inuentassier quae si uobis subobscitra

videns' non est haec mea sed uestra culpatqui nihil unq luculentum nihil nisi protri in lectitatis: qui duobus tribusue ad summum libellis contenti reliquos scriptores non at tingitis & nihil latinum esse creditis nisi quod in uestri sues gatis is uoluminibus didicistis. At nos latine scribimus Suerba ex lanitissimis scriptoribus sumpta depromimus.

Nolite odennili inuidere dentatis: nolite ocissatos talpae Contemnere. caecus lucem non ut 3et non est uitium so/Iis sed oculorum:* uos scripta nostra non intelligitis N ob idipsum culpatissio est scriptoris uitium sed lectoris: Ne nos inventinis εἰ sentinis scribimus ut ait Lucillius sedentditis quorum iudicio contentus quid de me imperito rumrumusculi iactitent floccipendo:&ut inquit epigram maticiis Poeta me raris iuuat auribus placere.me scriptionis triui sis sed erudita delectatiquae net per periodo2s ne S perlo13 os uerboru ambitus: sed uerbis significantibus S proprii cincta exprimat ac effingat: Haec ob1ter dicta sinta risus in atores qui Obaectatione alienaescientiae sibi

68쪽

famam amnantur:Tuuero uir praestanti sitae mmsacultas tibi dabinu paulum respiranssi ab Occia patiosatibus quibus

ris iudicam inmm in publiciam Udiremere I mporius quod timeo sitfuturus pabulum tinearu. Vale decias meu&me qui tibi mancipatussum mutuo dilige. Quot celebrata fuit genialis pompadiebus. totidem sisipta est hae mihi pompassies. Philippi deroaldi Bononielasis nuptiae denti luciorum. Entem Eenti uolope multos iam annos Bononie florentissima honoratissimaalmi eadeo g nono est ut res probatione no egeat. in qua multi insignescia homines rati temta O rummulta egregia merita inrem publica biniensem quotli e comemorant ed omnium clari minus aetatis mae uir extat Ioaneshenti lus familiae illustrator:patriae splendor:ciuium columendo foris fauora bilis: cinactis Italiae principibus aut a cicia aut affinitate copularus:in quo denti Omnia sunt quae aut fortuna hominibus a natura largiutur. Is nuptiasfilii primogeniti Hayconficeredeaeuerat. sedHercilles estenssis Eerratiae Duxillustrissimus cumsillam Linetiam Hanibali desponsatam

iam nubilem ac uiro mamram esse uideret cimis peregrina

tosam eme Meuerabat. Quaobrem Princeps Bennucius consilium mutat&ex consoceri sententianuptialem iuitatem diebus brumalibus parat quavis non pauca Ohortarentur: Rinprimis ferinatio magnis apparatibus semper infensa.uerum multa quae impedita natura sunt consilio expediomar: &summae uiriti su nael fortunae nihil factu difficile est.I mr licto per praeconem publiciis die nu priarii muta dies eratfinarus ad quin Calen. Iebruvii ea Benti lus intra dimestre spatium factitauinquae priam C S alius Muruo temporefacere nequiuisset. Que o M

69쪽

speciati generatimi explicare pro uirili parte conabimur

Primu ussu forum quod ante Binuolaruaedes erat per qua angustu ut laxiusfieret: proximas domos a pominom semit empta demesiodi spaciis temporum iniquis exclusus cusyli 1henaere Iama posset uineribus continiat iubet & operimentulaneum per sarcinatores concinari ad forum cotegendur uisub eo nupti es luxus spectatores la lubriusociosiust cotem arens. Me domu quae alioquin pulciaritima est &cum laudatissimis totius italiae domibus cercalmagnifice ex at: parietes oes intrinsecus inducto tectorio nouo leuigmae: colurmae quae inperistylo stria sent marmoreis simillimae efficiumr rfenestrae mutuli suo liminariat homonam totai Iamranti vaeimperfecta sinu absoluunmr: uate13tia re Iacisamatur: ubii pictor ubiis materiarius ubit architectus conspiciune. semet per totas Benriuolorum aedes apparatus Imptialis: conclauia assa a cubiciata tapetibus stragula ueste coeasternuntur: Ora

natur&lectus genialis in thalamo 'Mimantificctissime. Dii boni qualis ille quas praeclarus apparatus quo Gmnatu est cubici suprincipi Ferraries destinatum: Hicin ea aurea. Lodices, es cochiliata peristromata uisentiu oculospascebat gratissimo specta lo:ipsumuero Tricliniuit quos ieri debebat nuptiale coluiu reliqua antecellit ornameta: hic toti parietes belluatis parapetasmatibus uestiumrsupra peripetasmata corona a miro artificio concinata disponus: ita quibus Insignia Italicorupri 13 u sumo cum de re inclusa uis aras. In eodem cmaaculo tabulatum fit paulum accliuerapetibus stratis opertum, Principes profcere illustriores una cusponsa discumberent. erigitur&abacti sinquo uasa aurea H argentea uarii generis neciosissima exporrunt hi potoria gemmata:hi clances ex arge quinquagenariae: hic escaria ex auro cu emblematis faber rime celata.hic qukquid uasoriarioru ac celatomm probatissimoru arteperfectu in Mediceres:adeo ut meroris manu citcta fabrefacta uiderent huic abaco appossiti erat actodes duo ad hominu emigi formati rester claua alter fas cato ense propinquantibus minitabant' huncinaciter Ofestucor, nemora non indocte inmaapaueris fulgore huius

70쪽

Ii ad portam l galeriam qua uocaam illac uentura Cratfm 1 a:mi illi pilici ornamentorum genere iacta COIIdem v 2Domus senio collabriates reficiunmnparactes adlabellam reformator. tu raelapideae ad permniculam extinuatur: Ciues ipsis per eum uicum certatim ornamenta varare Sub dio subporticibus per inter tu aia nasex herbis uirentibus cosertas suspendere: uestibula tectum m molaum hedera uestire: Multat Iani operis inrea in Dibus insania Becivoloru