장음표시 사용
151쪽
Ciuitas illa a diebus antiquis aduersium reges rebellat; σseditionesqpraba concitantur in ea.
Separamini ab uxoribus alienigenis. Explicatur supra et Exossi cap. 2 l.
A pux IV. V σ l . Vna manu sua faciebat opu1, Er aiatera tenebat glassium. Videtne quod in conuenienter distinguaiarur tres gradus charitatis , scilicet charitas incipiens , proficiens. & persecta; inter principium enim charitatas &eius ultimam persectionem , sunt multi gradus medii ; non ergo unum solum medium debuit poni. a. Statim cum charitas incipit osse, incipit etiam proficere; non ergo debet distingui charitas Proficiens a charitate incipiente. . Quantumcumque aliquis habeat in hoc mundo charitatem perfectam, potest etiam eius cli ritas augeri: sed charitatem augeri est ipsam proficere; ergo charitas perfecta non debet distinguia charitate proficiente: inconuenienter ergo piae dicti tres gradus charitatis assignantur. Dicendum quod spirituale augmentum charitatis considerari potest,quantum ad aliquid simile corporali hominis augmento. Quod De iti. quidem quamuis in plurimas pamplieites distingui possit; habet tamen grada aliquas determinatas distinctiones, i It 'secundum determinatas actiones, vel studia ad quae homo perduci tur per augmentum. Sicut infantilis aetas dicitur antequam habeat usum rationis: postea autem distinguitur alius status hominis, quando iam incipit loqui& ratione uti. Iterum tertius status uius est pubertatis, cum iam incipit possc generare: & sic deinde quousque perueniatur ad perse etain. Ita etiam diuersi gradus charitatis dillinguuntur secundum diuersa studia, ad q ae homo perducitur
per charitatis augmentum . Nam
primo quidem incumbit homini Diuili reo by GOrale
152쪽
LIRER II. EI DR C Ap. VIII. studium principale ad recedendum i charitate proficiunt: sed non est ad
a peccato de resistendum concu- l hoc principalis eorum cura e sed piscentiis eius, quae in contrarium charitat s mouent. Et hoc pertinet ad incipientes; in quibus cha ritas est nutrienda vel fouenda, ne
Secundum autem studium siue- lcedit ut homo principaIiter intendat ad hoc quod in bono proficiat:&hoc studium pertinet ad profi- sientes . qui ad hoc principaliter intendunt ut eis charitas Per aug
Tertium autem studium est ut homo principaliter IntendRt . ut Deci inhaereat .&co fruatur Et hoc Pertinet ad pcrfectos qui cupiunt cillo lui de esse cum Christo Sicut letiam videmus in motu corporaliqudd primum est recellas a termino ; secundum autem est appropinquatio ad alium terminum, tertium est quies in termino. Ad i. R. qudd omnis illa detor minata distinctio quae potest accipi in augmento charitatis, comprehenditur subistis tribus quae dicta sunt; bicut etiam omnis diuiso Continuorum comprehenditur subistis tribus, principio, med O, dc
charitas incipit, qua uiuis profi- . . Ciant, principaliter tamen cura inminet ut resistant peccatis, quorum impugnatione inquietantur.
Sed pollea hanc impugnationem minus sentientes, iam quasi securius intendunt ad profἰctum. Ex una tamen parte facientes opus, de es alia parte habentes manum ad stla ium,ut dicitur in textu de aedincatoribus Hierusalem.
Ad a.' R. qu.d perfecti etiam in
iam eorum studium circa lioc ni ximὸ versatur ut Iaco inhaereant. Et quamuis etiam hoc quaerant Mincipiciates , & proficientes tamen magis sentiunt circa aliam suam se licitudinem, incipientes quidem de vitatione peccatorum , proficientes verb de prosecta virtutum.
nostro,nolite lugere ite comedite pingis a.
pore temnium sit interdictum ; quia dicitur sanctus dies
Domini es, nolite contristari. Et a ditur comessite pinguia , ctc. er g
l videtur quod in diebus solemnibus
Dicendum quod ieiunium quantum est de se, nullo tempore est prohibitum: sed per accidens potest esse ieiunium alicuius in die festo illicitum ; si adcb pertinaciter Omnis ieiunium teneret, qudd non cre- die licet deret pir deuotionem festi utilita ieiunaretem ieiunij compensari posse.
Nota quod dies resuri ectionis i tus est laetitiae: unde de cantatur: Haec dies quam fecit DomInus,exultemus , Cyc. Et ideo in illa prae aliis non congruit tristitiae signa osten- V. in dere. Et quiam singulis dominicis v. a 4memoria resurrectionis agituri ideo in diebus dominicis secum dum communem consuetudinem Ecelesiae ieiunia intermittuntur.
Ad argum. R. quod quia illi in v is
153쪽
nagna tristitia demersi erant pro- , ut in spe diuini auxili j gauderent pter tribulationes undique imminentes; ideo ab his, quae tristitiam ingerere possunt, abstrahebantur, Lib. . se l. Dist. II. g.3. art. l. q. a.
Tobias habebat decem talenta ex bis quibus erat
honoratus a rege. IDETVR quod honor non propriε debeatur superioribas , Angelus enim est superior quolibet homine viatore secundum illud : qua minor est in regno coelorum maior est Ioanne Sapisar sed Angelus prohibuitIoannem volentem se honorare, ut patet, ergo honor non debetur superioribus. a. Honor debetur alicui in testimonium virtutis: sed quandoque contingit quod superiores non sunt virtuosis ergo eis non debetur honor; sicut nec daemonibus, qui tamen superiores nobis sint ox. dine natu ae3. Apostolus dicit, honore inui
rate : sed hoc non esset seruandum, si solis superioribus honor deberetur , ergo honor non debetur propriὶ superioribus. . Tobias honoratus est a rege, ut patet in textu: Et cassuerus honorauit Mardochaeum, or coram es fecit clamari; hoc honore dignus est: quem rex honorare volnerat s ergo
honor etiam exhibetur inferioribus : & ita videtur quδd honor non debetur proprie superioribus. Dicendum quod honor nihil aliud est quam quaedam proretatio bonitatis alicuius. Potest autem alicuius excellentia considerari non solum per considerationem ad honorantem, ut scilicet sit ex llentior eo qui honorat: sed etiam secundum se, vel compar tionem ad aliquos alios.
Et secundum hoc, honor semper debetur alicui propter aliquam ex cestentiam ves superioritatem. Non enim oportet qubd ille qui hon ratur , iit excellentior honorante a sed forte quibusdam aliis:vel etiam ipso honorante quantum ad aliquid , dc non simpliciter. Adi. R. quod Angelus prohibuit Ioannem non a quacumque honoratione ; sed ab honoratione adorationis latriae . quae debetur Deo. VA ctiam ab honoratione duliae . ut ostenderet ipsius Ioannis dignitatem , qua per Christum erat Angelis adaequatus se cundum spem gloriae filiorum Dei. Et idco uolebat ab eo. honorari
154쪽
tanquam superior. Αdi. R. quod s praelati sint mali, non honoranrur propter excellentiam propriae virtutis, sed proptet excellentiam dignitatis , secundumquam sunt Dei ministri. Et
in eis etiam honoratur tota communitas , cui praesunt. Daemones
autem sunt irrevocabiliter mali,&pro inimicis habendi magis quam honorandi.
Ad 3. R quod in quolibet inuenitur aliquid ex quo potest aliquis eum seperiorem reputare, se-Hil. i. cundum illud εο humilitatesuperio- ω. 3. res inuicem arbitrantes. Et secun
dum hoc , etiam omnes se inuicem debent honore praeuenire. Ad 4. R. quod priuatae personae interdum honorantur a regibus , non quia sint eis superiores secundum ordinem dignaratis 3, sed propter aliquam excellentiam virtutis ipsarum e & secundum hoc, honorati sani Tobias & Mardochaeus a regibus. 22. q. Ios. arto. TOBIAE Cap. III. v. II. Numquam cum ludentibus msui me.
non consistat aliquod peccatum, quia nullum peccatum ponitur in commendatione sanctorum:. sed in commendatione quorumdam ponitur quod a ludo abstia Hierem nuerunt, ut patet in textu, ct nonis. tar sedi in consilio ludentium; ergo in desectu ludi non potest esse pecca
Dorura ra nem in Iebus humanis, I. Vers. I7. & Cap.I V. v s. rs vitiosum est. Est autem contra rationem ut aliquis se is onerosum exhibeat, puta d . nihil delectabile exhiber, & etiam delectationes aliorum impedit. Illi autem qui in Iudo deficiunt. nee ipsi dicunt aliquod ridiculum,& dicentibus molesti sunt; quia scilicet moderatos aliorum ludos non recipiunt. Et ideo tales vitiosi sunt, & dicuntur duri & agrestes. Seg quia ludus est utilis propter quietem & deIectationem ; dele-Aatio autem & quies non propter se quaeruntur in humana vita, sed propter operationem : ideo desectus ludi minus est vitiosus, quam ludi superexcessus.
pauci amici propter delectatiω-nem sunt habendi; quia parum de delectatione sufficit ad vitam, quasi ero condimento: sicut parum duiale sitfiicit in cibo. Ad argu . R. quod Hieremias ibi loquitur secundam congruentiam temporis, cuius status magis luinctum requirebat. Unde subiit, δε-lus sedebam; quoniam amaritudinet replesti me. Quod autem dicitur in textu,pertinet ad ludum superfluum; quod patet ex eo quod sequitur, neque
enim, ait, eum his qui in lemtate am bulant participem me prabui. 22, Pr68. ara A.
T o B i A E Cap. I V. v. s. Si mastum tibi fuerit, abundanter
Τ Idetur quod Eleemosina nou sit abundanter facienda; quἴ
155쪽
dieit Apostolus non ut aliis sis remisi, O id est, ut alij de vestris otiose vivant ) vobis autem sit tra-- latio ; id est, paupertas: sed hoe contingeret sit eleemosina daretur abundanter ; ergo non est abundanter largienda. Dicendum quod abundantia elee mosinae pote ih considerati & ex parte dantis & ex parte recipientis. Ex parte quidem dantis, cum scilicet aliquis dat quod est multum secundum proportionem propriae facultatis : Ac sic laudabile est abundanter dare Vnde& Dominus laudauit viduam, quae ex eo
quod deerat illi, omnem victum quem habuit misit. Quod ut melius intelligas, ncita quius necessarium dupliciter dicitur et v no modo line quo aliquid esse non potest Et de tali necessario omnino eleemosina dari non debet: puta si ab quis in articulo necessitatis constu utus , haberet solum unde posset iustentari & filii sui, vel alij ad eum pertinentes. De
hoc enim necessario eleemosinam
date, est sibi & suis vitam subtra
Sed hoc di eo , n si sorte talis casus immineret, ubi subtrahendo sibi, daret alicui magnae personae; Per quam Ecclesia vel respublieasiastentaretur, quia pro talis personae liberatione , seipsunt de iii
periculo mortis exponeret , cum honum commune sit proprio praeserendum. ι
Alio modo dieitur aliquid esse
neci ssarium, sine quo non potest
conuenienter vita transigi lecun-
. dum condιtionem statum propriae personae &aliarum perlona-xum quaryna cura ei incumgit. CAp. IV. mers 9. Huius odi necessarii terminus non est in diuisibili constit ut usued,
multis additis , non poteti diiudicari esse ultra tale necessarium ;& multis subtractis, adhuc remanet unde possit conuenienter alia
quis vitam transigero secundum proprium statum De huiusmodi ergo , eleemosinam dare est bonum & non cadit sub praecepto, sed sub consilio. Inordinatum autem essui si aliquis tantum sibi de bonis propriis tu
traheret ut aliis largiretur quod de residuo non posset vitam transigere conuenienter secundum p prium statum,& negotia Occ urrentia : nullus enim Inconuenienter vivere debet.
Sed ab hoc tria sunt excipienda, quorum primum est quando aliquis
statum mutat, puta per religionis ingressum : tunc enim omnia sua
propter Christum largiens, opus persestionis facit. se in alio statu
Secundo quando ea quae sibi subtrahit, etsi sint necessaria ad conuenientiam vitae tamen de facili resarciri possunt ὲ Vt non sequatur
maximum inconvcnlcns. Tertio quando occurreret extrema necessitas alicuius priuatae per sonae; vel etiam aliqua magna necessitas Reipublicae. In his enim calibus laudabiliter praeterm uteret aliquis id quod ad decentiam sui status pertinere videretur, e maiori necessitati subueniret Dicendum ergo secundo quὁ dabundantia eleemosinae potest considerari ex parte eius cui datur , &sic est abundans eleemosna dupliciter: uno modo qubd suppleat
i lassici et eius indigentiam. Et sic
156쪽
Alio modo ut superabundet ad sup ei fluitatem : de hoc non est lau . dabit et ted melius est pluribus indigentibus elargiri Ad algum It quod auctoritas inducta quantum ad hoc quod di-
Cit et non ut altis sit remisso vel refrigerium ἔ loquitur de abundantia eleemosinae quae superexcedit necessitatem recipientis cui non est
danda eleemosina ut inde luxurietur , sed ut inde sustentetur. Circa ruod tamen est discretio adhibena, propter diuersas conditiones hominum, quorum quidam delicatius nutriti, indigent magis delicatis cibis aut vestibus. Quantum vero ad id quod subditur, vob1s autem tribulatio ; loquitur de abundantia ex parte dantis.
Sed non hoc ideo dicit quin melius esset, scilicet abundantet dare r sed de infirmis timet ; quos sic dare
monet, Vt egestatem non patiantur. q. 2. Art. 6. σIO.
morte liberat, ct non p.rtitur animas ire in tenebras.
Vt o E T v K quod eleemosina l
decedentem in peccato mor tali a poena infernali liberet ex tex- tu: sed in hoc nulla esset eleemosinae commendatio , si illos a tene-
TOBIAEC Ap. IV. Ver . H. r eleemo- poena in serni nisi per gratiam Dei:
ille qui decedit in peccato mortali, caret gratia ergo nec per eleemosinas a poena inferni laserari potest. Dicendum quod causa pinnae Infernalis est culpa mortalIS: manente autem causa , manet effectus. Vnde cum ab co qui in peccato mortali moritur, non possit viterius culpa mortalis tolli ; scut neci daemonibus t nam quod hominibus mors, est daemonibus casus pater qucd neque eleemosina ab eo prius facta , neque post mos xςm rima eius facta ab alio, potest eum qui in peccato mortali decςdit, a poena do a
aliquis liberatur a peccato mortali per eleemosynam , libetatur ab infernalibus tenebris. Liberat autem eleemosyna a peccato mor tali homine adhuc in statu viae exi stentem dupliciter , vel impediendo futurum peccatum, sicut & alia opera meittoria , quae hominem in gratia confirmant: vel a praeterito liberando, inquantum dis ponit eum qui iam in peccatum incidit , ad gratiam recuperandam: sicut dc alia opera de genere bonorum recta intentione facta. Lib. 4.
Eleemosina ab omni peccato liberat Videtur qubdelec mosina sit minus satisfactoria quam alia opera satis misfactionis; nam dicitur hocgenus da ir t
resunιo ct oratione; nec fit aliqua
bris eriperet, qui tenebrarum debitores non erant ergo de dec mentio de eleemosna ; ergo letu duntes in peccato mortali. qui te- nium & oratio lunt effcacio- nebrarum debitores sunt, & a te. Na ad delendum peccMum quam nebris inferni liberat.
157쪽
1. satis actionis opus oportet nis quam oratio , & oratio quies esse poeirale, & Deo acceptu .sed ieiunium est magis poenale quam
eleemosina , inquantum maiorem familiaritatem cum Deci conquirit; ergo eleemosina ςst minus satisfactoria quam ieiunium dc
Dicendum quod efficacia satisfactionis inuenitur in tribus satisfactionis partibus; sicut virtus totius potent talis in partibus eius ἱ quae quidem completε in una inuenitur , & in aliis diminutὸ sicut
tota virtus animae inuenitur in rationali : sed in sensibili anima inuenitur diminute; dc adhuc magis diminutε in vegetabili; quia anima sensibilis includit in se viri tem animae vegctabilis , & non
Eleemosina enim includit in se virtutem orationis de ieiunij, d plici rationς. Primo , quia 'eleemosina eum constituit, cui datur, debitorem adorandum, & ieiunandum, de alia bona quae potest , .faciendum proco qui dedit. Secunia, quia eleemosina propter Deum data, est quasi quaedam oblatio Deo facta: oblatio autem Ufi Deo facta vim orationis habet.
Et similiter inquantum bona exteriora ad corporis conseruationem ordinantur , subtractio exteriorum bonorum per eleemosi- ieiunium. Et ideo dicitur, corpora
os exercitatio ad modicum vntis est: '
dc propter hoc eleemosina magis indicitur ut uniuersalis medicina peccati quam Oratio, sicut dicitur Gn .
date eleemosinam, or omnia munda .m sunt vobis Et, peccata tua eleemo Dan. .
finis redime. Et textus. m. 14
Ad i. R. quod sati stactio est medicina & praeseruans 1 peccato futuro, dc expians a praeterito. Et quamuis eleemosina habeat vim expiandi quodcunque peccatum praeteritum; non tamen habet omnem vim praeseruandi a futuro Peccato ἡ quia oratio de ieiunium praeseruant a quibusdam peccatis, non solum per modum meriti. ΝquOA etiam eleemosina facit , sed Per modum contrariae assiletudinis. Et sic ieiunio saluantur corporis pestes, de oratione pestes mentis et& secundum hoc intelligitur quod aliqua peccata tantum a ieiunio
Ad α. R. quod quamuis poena in
satisfactione requitatur , tame principalius est in ea bonitas actus quam poenalitas. Et quia eleemoasina plus habe; de ratione boni quam ieiunium, laqua tum immediatius se ad charitatem habet, dc inquantum non est singulare bonum facientis , sed commune sa- cienti & patienti; eleemosna plus erit satisfactoria quam ieiunium: nam quasi virtute continet ictu- l similiter&quam oratio, quamuis *i R nium, quo maccratur corpus. l hominem magis Eamiliarem Deo Similiter etiam oratio virtute reddat quam eleemosina: sic con qu.m continet ieiunium λ quia extensio templativa plus quam activa. Ta- ieiunivintellectus ad Deum debilitatem l men intercessorum per Eleemos- ' 'nam multiplicatio plus valet ad '' impetrandum peccatorum remisison
corporis parit. Unde eleemosina
completius habet vim satisfactio Diuiligod by Corale
158쪽
hominis. Nota quod eleemosina habet efficaciam ex ipso faciente, inquauνrum est quoddam opus meri totium: &ex recipiente, inquantum obligatur ad orandum pro illoqui eleemosinam dedit. Si ergo consideratur eleemosinae efficacia ex parte recupientis , sic maior cff-cacla in maiori dato consistit, inquantum per hoc plures,& magis debitores eniciuntur. Ex parte autem dantis, & respectu praemii essentialis efiicacia eleemosina magis pensatur ex a fectu, quam ex dato: sed respectu praemij accidentalis, ut puta remissionis poenae , vel alicuius huiusmodi ; magnificatur essica cla eleemosinae ex magnitudine dati: nisi ex parte altera intentio voluntatis magnItudini exterioris dati praeponderet Potest enim tam intensa esse voluntas, qu ,d etiam omnem Poenam absorberet 6c reatum .sicut de contritione dicitur. Lib. 4sent. Diqi. s. q. 2. art. λ, g 2. or 3. TOBIAE Cap. Iv. v. I 3. 'Attende tibi fili mi ab omni fornicatione, cir prater uxorem ruam numquam patiaris cramen scire.
xuriae non sit peccatum , fornicatio enim est actus luxuriae: sed ipsa connumeratur quibusdam quae non sunt peccata , & secun -
:ddin se licita; dicitur enim. Vsumes piratui sancto cr nobis nihil ultra monere oneris vobis quam hac σe-A E CAp. Vers iis io , cessaraa s ut abstineatis vos aὐ immo laus simulachrorum , est sanguius se focato. 9 ornicatione : sed nullus , cibi usus secundum se est peccatum, secundum illud . nihil reis
eiendum quod cum gratiarum t Tim. actione percipitur ergo neque for- 4 v nicatio est peccatum. a. Cognoscere mulierem est actus naturalis, & ita quantum est de se non est peccatum, sicut nec videre ipsam : cum utrumque sit actus cuiuidam naturalis potentiae: sed videre mulierem non suam, non est peccarum ι ergo nec cognoscere non suam.
3 Setinen est supci fluum alimenti: sed alia superflua licitum eli qua litercumque emittere ; & hoc fit absque peccato ; ergo videtur quod sinu litet hoc contingit Inc missione seminis; non ergo omnis
actus luxuriae est peccatum 4 Omne vitium est contra naturam . sed fornicatio non est conistra naturam , ergo non ust vitium. s. Nullum peccatum committitur secundum praeceptum Dei ; sed fornii alio quandoque commissa est secundum praeceptum Dei: dixit enim Dominus ad Oseae: ι ade
siume tibι uxorem fornicatιonum , cr ac sil offornicationum; ergo fornicatio secuitum se non est peccatum. 6. Cui libet vitio quod in superabundantia consistit , opponitur virtus in diminutione consistuns: sed rqxuria importat quandapa superfluitatem circa concupiscentias delectationum in venereis . ope sita autem diminutio, virginitas, vel perpetua continenti.i non est peccatum, sed laudabile aliquid ; ergo
neque luxuria semper est peccatum. Sed contra est quod dicitur . sit Irib. ris
159쪽
ictorum membrorum est praetereommixtionem maris & foeminae; manifestum est qubd non est aeco modus generationi prolis. Omnis verb commixtio maris & foeminae praeter legem matrimonii, est im- Proportionata debitae prolis educationi: est enim lex matrimonii instituta ad excludendum vagos concubitus , qui contrariantur certitudini prolis.
Si enim quilibet posset indifferenter ad quamlibet accedere, quae non esset sibi determinataὲ tolleretur certitudo prolis , per consequens soli studo patris circa eduiscationem filiorum: & hoc est contra id quod conuenit Lumanae na- rurae quia naturaliter homines sunt soliciti de prolis certitudine, M de educatione Gorum filiorum. Magis etiam hoc pertinet ad patres quam ad natres ε, quia educatio ad matres pertinens est circa infantilem aetatem: postea autem ad patrem pertinet edueare filium,& instruere eum, & thesaurizare
Ad i. R. qubd Apostoli volentes in primitiua Ecclesia eonuersos ex gentibus fimul in unum conuenire cum his qui ex Iudaeis erant conuersi , impedimenta huius
unionis excluserunt , ex utraque Parte amputantes quod aliis onerosum esse posset. Et ideo gentilibus interdixerunt quae Iudetis erant molesta, non sub hae consuleratione an essent peccata vel non; sed solum quia scandalum faciebant: Gentiles enim existimabant omnem cibum secund- se Iicitum esse ad edendum ἔ quod verum erat: sed Iudaei hoc abhorrebant M. P. I V. Vers. 13. Isis propter pristinam legis consuetudinem.
terdixerunt pro tempore illo cibos maximὸ abominabiles Iudaeis. Econtrario vero gentiles falso existimabant fornicationem simplicem non esse peccatum; quam Iudaei vere scut peccatum abomina bantur,mstructi per legem. Et ideo hoe etiam Apostoli prohibuerunt tanquam peccatum , α cum hoc dissidium geuerans.
aliquid esse meum ad videndum, quod tamen est non est meum ad aliquem alium usum et sicut aurum quod in platea ponitur, est meum ad videndum, non autem ad possidendum. Similiter etiam mulier potest esse alicuius ad videndum , vel etiam ad possidenduin; sicut ancillat
non tamen ad usum concubitus est sua. nasi secundum determinationem legis matrimonij.
Ad R. quod semen est superfluum quidem quantum ad actum nutritruae; sed quo indigetur ad generationem prolis. Et ideo omnis uoluntaria emissio seminis est illicita 3 nisi secundum conuenientiam ad finem a natura intentum. Alia vero superflua vi sudor.Vrina,& huiusmodi; sunt superflua quibus non indigetur: & ideo non re- serr qualitercumque emittantur.
Ad . R. quM actus luxuriae potest dici eontra naturam dupliciter: uno modo absolute; quia scilicet
est contra naturam omnis animalis. Et sic omnis actus luxuriae praeter commixtionem maris defaeminae, dicitur esse contra naturam I in-
quaatrum non est proportiona Disitigod by Cooste
160쪽
bet motus superbiae est peccatum mortale; ita nec quilibet motus luxuriae 3 quia primi motus luxuriae di huiusmodi, sunt peccata venialia : & etiam concubitus matrimonialis interdum. Sed tamen aliqui luxuriae actus sunt peccata mortalia, aliquibus motibus super. biae vcnialibus existentibus; quia in verbis praedictis intel ligitur comparatio vitiorum secundum genus, non quantum ad singulos actus. Ad 3. R. quod illa circumstantia efficacior est ad aggravandum, quae magis appropinquat ad speciem peccati. Vnde quamuis fornicatio ex magnitudine incitamenti dimi
nuatur : tamen ex materia circa
quam est, grauitatem habet maiorem, quam inordinata comestio, cum sit circa ea quae pertinent ad fouendum foedus societatis humanae. Supplem ara. A.
Idem locus explicat ut supra Ge
ΤOBIAE Cap. IV. v. ΙΑ. Superbiam numquam in tuo sensu,
aut in tuo verbo dominari permittas.
Explieatur infra Esaia cap. 6o
tuod ab alio feri tibi non vis ide
O Moibus rebus naturaliter insunt quaedam principia, quibus non solum operationes p. IV. Vers 14 ct Ιε. s i proprias essicere possunt; sed quibus etiam eas conuenientes fini suo
reddant ; siue sint actiones quae
consequantur rem aliquam ex na- .
tura sui generis I siue consequantulex natura speciei, ut magneti competit ferri deorsum ex natura sui generis ; & attrahere ferrum ex natura speciei. Sicut autem in rebus agentibus ex necessitate naturae sunt principia
actionum ipsae forma: ; a quibus operationes proprie prodeunt conuenientes fini : ita in his quae cognitionem participant, principia agendi sunt cognitio & appetitus. Vnde oportet quod in vi cognoscit tua sit naturalis conceptio ; & in vi appetitiua naturalis inclinatio ,.quibus operatio conueniens geneti , siue speciei reddatur competens fines Sed quia homo inter caetera animalia rationem finis cognoscit, de
proportionem operis ad finem: ideo naturalis conceptio ei indita. qua dirigitur ad operandum conuenienter; lex naturalis, vel ius naturale dicitur : in caeteris autem aestimatio naturalis vocatur: bruta enim ex vi naturae impelluntur ad: operandum Conuenientes actiones, magis quam regulentur quasii proprio arbitrioagentia. Lex ergo naturalis nihil est aliud.
quam conceptio homini natura i , liter indita , qua dirigitur ad Con-etiptio uenienter agendum in actionibus propriis , siue competant ei ex natura speciei, ut ratiocinari & similia.
nem inconuentcntem reddit fini, quam natura ex Opere aliquo in istendit , contra legem naturae essu