장음표시 사용
291쪽
unum erorarunt praesertim .dthei .
r. fg De praecipuis in Ecclesia subortis haeresibus.
Deum Incarnatum , in octavo hi qui circa sancta Ecclesiae Sacramenta sive circa Deum ut Sacramentorum Auctorem ; in nono denique & ultumo depingantur hi, qui erravere circa S. Deiparam Virginem, Sanctosquem Coelo ciun Chrilio regnantes alios,
De pracsuis circa Deum unum haresbur. O Uamvis signatum sit super nos tumen vultus tui, Domine; quamvis imνsibilia Dei per hae. qua facta sunt, intellem eousputantur. Quam-
vIS clamct Augustinus, an νrvam, dum urvo ; sed non au Deus iit dubitare audebo. Quamvis, teste sancto Gregorio, omnis homo, eo Ἀβο , quo rati rruits ct condιιus, debeat ex ratione colligere, eum quι se condίdit, Deum esse. Et quamvis denique Dei existentia sit omnibus ratione utentibus ita nota, ut ncin possit invincibiliter ignorari, nec ab ulla quantumvis ferrea, rudi ac barbara gente, nasii desipiendo , & in corde negari r suere tamen apud antiquos nonnulli ultimae impietatis, & nullius religionis viri , tibi benevole Theologiae Candidate , inprimis , & ante Haereticos quoscumque, m huius de Deo uno tractatus limine vitandi, videlicet Atheic Benyae, Polymesae varii, de alii circa Dei naturam vel unitatem errantes ,
sive Gentiles Philosophi , sive haeretici, ut Anthropomo bitae , sive Au- daani de alli, quos ut secernere valeas alios ab aliis , & plenis fugere velis omnes, haec de lingulis disce, & primo a ,.. A , - - di ta De Atheis.
Athei dicuntur hic a nobis viri illi quicumque fuerint, qui insipientes in corde suo , Delitu nulliim esse dixcre unde Athes , sive Albet, id est , sine Deo , vulgo nuncupati , qualis fuisse sertur Diagoras Atheniensis
Philosophus, coc nomento Atheus , eoquc nomine Athenis ab Atheniem sibus et ccitri; quillis de Theodorus pariter Philosophus, Zenonis primum , deinde Pyrrhonis discipulus ; quales & Callimachus, Lucranus , Lucretius , Doletus & alii, quibus istet longe recentior addendus & Lucilius vir nationc Italus , domicilio vagus , religione nullus , sed prosessione insignis Atheus, qui post suum disseminatum per varia Galliarum loca, ex Italia delatum Atheismum, tandem Tolosae captus, accusatus & convictus, re ligioso de aquo Augusti Senatus decrcto , vivus comburi iussiis anno DO-mini Februariique mensis die 9. , ὲ ' . . Et merito ad mortem comburi iussis ; indignus enim vita, quisquis Deum vitae Aticiorem negat, quem ipsa naturalis rati demonstrat, quem Orbis univcrsus.indicat: Ipse enim mundus unirerisscontinens omnia, scien tiam habet v ic :s Atheos quoslibet impugnantis , & sui Auctorcm existe νς aliquem, Rcctoremque primum, ac proinde Deum esse clamantis : in illo siqitidum mirabili, vastoque mundo , quali in aperto rerum omnium Libro, Ceeli enarrant gloriam Dei. pulchritudinem eius Sol re Luna mi rantur, benedicunt oninia opera Domini Domino, in ipso quasi vocalia clamant Omnia r Ipse fecit nos r in eo omnis natio quantumvis barbara somnis homo quantumvis inhumanus & serus, incultus ti hebcs, sive cin
292쪽
tilis , sive Iudaeus, five Latinus , sive Graecus , Aser de Scytha, Indus &Danus, a mari ad mare, nobilis & ignobilis, pius de impius , ipse quoque quantumvis perditus, & Dei inimicus Atheus in vitae extremis, in periculo mortis positus, ad Deum recurrit, Deum invocat & inclamat, &sic invocando , dari Deum quem ante negabat, naturaliter de manifesta probat. Unde est quod Tertullianar Dei existentiam ex ipsius animae te-Ηimonio Deum naturaliter nominantis ostendens, exclamet dicens : Deus magnus , Deus bonus, ct quod Deus dederit omnium vox est ..... O testimonium anima naturaliter Christiana l. . De De istis.
Delas vocamus eos alios quoscumque si qui sint sine lege, sine pici
te & sine religione viros, qui circa Dei existentiam ita errant , ut ab Atheis in hoc differant, quod Deum quidem existere teneant, Zc hoc solum quod existat, de illo necessario credendum asserant; Deum vero ipsum colendum quidem, sed colondi modum unicuique liberum , de solo rationis lumine definiendum csse dicant; unde Dela, Liberimi, Indisserentes de Thistofoρhi vulgo nuncupati. Desa quidem vocantur, quod Deum existere ,& nihil aliud necessario credendum asserant; Libertinι vero, quod modum colendi Dcum ex libero uniuscu)usque pendere velint arbitrio I Indisseren- res, eo quod consequenter asserant, Religiones omnes ita inditiarentes
esse, ut quemlibet in qualibet salvari posse doceant; Pbilosophi denique, ruod Relisionem philosophando, hoc est, solo rationis lumine discurreno, definiendam S eligendam esse contendant; seu quod solam religionem
naturalem, & nullam revelatam agnoscant
Qtiae omnia cum reprobet , detestetur & damnet Christi Religio nostra, tot Prophetis de Sanctis divinitus revelata , tot miraculis confirmata, tot sanctorum Martyrum sanguine signata , tot credibilitatis inolivis aliis persuasa ; reprobare consequenter debet de fugere Theologus, de dic re cum Paulo Apostolo ad Ephesios, cap. q. vers. s. Unus Dominus, una
fides , unum baptisma , sire. Si ergo ex Apostolo una sit fides, sine qua impossibile est placere Deo, consequenter una est fides , sine qua salutem consequi potest nemo. Si una fides , ergo non multae, ergo non alia de alia, nec ad salutem indifferens quaelibet dicenda, sed quaerenda& tenenda illa una; eaque quaerenda , non argumentis de philosophando cum Philosophis, sed divinis adhaerendo Scripturis, cum dicat S. Ambrosius lib. de fide cap. s. Removenda sunt argumenta , ubi quaeritur fides. c. redimus piscatoribus, non dialecticis , seu Pnilosophis de hominibus vanis secundum vana fallacia mundi elementa philosophantibus : & moneat insuper Paulus Apost. illud idem , dum aci Coloti . cap. a. Verc 8. dicat : Videte, ne quis vos decipiat per Philosophiam , ct manem falla-ζιam, fecundum tradit onem homιnum, secundum elementa mandi, hoc est.
per Philosophiam illam, quae non est a Deo revelata de inspirata, nec secundum revelata procedens principia; sed quae est ab hominibus vanis,& secundum fallacia procedens veterum Philosophorum principia , qua'lia sunt v. g. trita ista veterum Philosophantium axiomata, elemznta νι iis prancipia. I. Ex nihilo nibu sit. a. privatione ad habitam non datur regre pus.
293쪽
Alii Gen illes , usIndi. Persae a
19o De praecipuis in Ecclesia subortis haeresibus.
3. Accidentis es inhaerere subiecto. . Omnis subsantia maximὸ rationalis G per se subsistens.
3. Qua sunt eadem uni tertio, sunt eadem inter se. Haec enim trita veteris Phil 5sophiae principia, licet in naturalibus vera, in supernaturalibus tamen inania sunt, vana ac fallacia r Ex primo enim tollitur mundi creatio : Ex secundo corporum resurrectio, Cnristique -- Taculorum veritas, quibus caecis visum , surdis auditum , claudis gressiim restituit, Zec. Ex tertio nutat veritas Corporis Christi in Eucharistia r Ex quarto impetitur Mysterium Incarnationis, & unionis hypostaticae Verbi.& ex quinto denique eliditur sanetistimae Trinitatis musterium t ergo non
a Philosophia, sed a Christo, & Ecclesia quaerenda est, & definienda supernaturalis & Catholica fides ac religio nostra. De Polutheistis. Polythela hic dicuntur a nobis, hi omnes caecae antiquitatis, sive Gentilcs, sive Iiidaei, sive haeretici viri, qui sibi pro arbitrio plures finxere
Deos; undc Polytbela merito vocati, suntque ita varii, & numero multi , ut vix numerare quis possit omnes : nam Polytbesae fucre hi omnes, quotquot olim Saturno, Jovi, Marti, Soli, Veneri, Mercurio, Luna, alvjque similibus, sibi ad placitum confictis litabant numinibus; quales hi filere, qui omnium primi hastas, ιρmque corvicibus nudata pro Diis venurari coepere r unde a Romanis haec religio stinxit olim, tit singulis Deorum simulacris hastas darent. Quales Indi, qui maximas arbores pro Diis adorabant , easque ferro violatse, capitale crimen esse tenebant. Quales Persae de Massageta , qui Deos caelum de Iovem, Solem Vero Deum maximum csse putabant. Quales antiqui Gallorum Druidae, qui viscum ex quema arbore natum, ut numen habebant. Quales AEgyptir, qui modo Apim, modo Isim , & Osiridem , modo Sc- rapim, ut Deos antiquitus venerari solebant. Quales & alii, apua eosdem AEgyptios, qui aves, serpentes, feles, crincomtos, imo allia, cepe, porros di herbas, aliaque his longe viliora prodiis coluisse, fuse docet S. Augh st. lib. 3. de Cavit. cap. Ia. dc lib. q. cap. IO.& seqq. ac Iterum lib. I 8. cap. I s. uia dc Iuvenalis Satyr. pen. AEgyptim squod porrum & cepe colerent ut numina, sic Poetice ridet: Torrum oe eepe nefas violare , ct frangere morsu. O sanctas gentes, quibus .aec nascuntur in hortis Numina l. Quales adhuc apud Gentiles fitere Arabes, qui Iovi & Baccho ς et gumi-dα , qua Ammoni ; Scytbotauri, qui Diana ; Laodicet, qui Padadι; αPboenices, qui Saturno litabant. Quales denique dici postunt & alii varii caecae antiquitatis Philosophi , qui tam varia S tam insulsa de primo rerum omnium principio inusiniuntur ventilasse figmenta, ut mini videantur Andabatarum more locuti ;censuit enim Thales Milesias aquam rcrum omnium principium Cite; Ana - Imcnes vero aera , quem non a Diis, sed Deos ex eo productos aic bat ;
294쪽
crotoniates solem, Lunam, S Sidera ; Empedocles quatuor elemcnta ; Socrates, Plato, S Xenoρhon Coelum di Solem ; Heraclitus ignem : ex quo omnia fieri, & in quem omnia resolvi somniavit; & alii varii, qui varia alia insulsa & rationi dilidna docuere figmenta. Sed hi omnes , sive antiqui, sive recentes Philosophi, Mia meditati sunt mania , de de primo rccum omnium principio, ac consequentur de
Deo locuti sunt falsa , ideo nec ile Deo , nec de religione , de sito di serentes audiendi ; sed soli Prophetae, aliique Scriptores lacri , qui non nisi a viritu Sancto inspirati, locuti sunt sancti Dei homines ; qui omnes
unanimi voce clamant, haec omnia visibilia mundi elatia , Dei creaturas
esse, ac proinde nullum ex his Deum dici posse, quem nemo vidit uinquam , sed nec videre potest. Audiendi post Scriptores sacros , non hi qui de foris sunt, Et profani; sed Sancit Ecclesiae Patres, & inter illos praesertim Augustinus, dum in Psalmum 8 . ait : Terram cogitas , non es boc Deus; omnia eogitas qua sunt intcrra, in mari, oe in Caesi, non est hoc Deus i hoe solum possum dicere quod sit, non quid sit. Et bene i quid entinsit Deus, scire potest creatura nulla; & si sciret, Dein esset; Deum enim nemo novit, nec quid sit, proprie scire potest; quamvis tamen , sicut Per nubes , Solis lumen; ita per creaturas , Deum aliquatenus cognoscendo & describendo . dicamus Deum esse id , quo nihil melius & pe fectius potest excogitari; ita ut non sit ens, sed clientia; non bonus, sed honitas ; non sapiens, sed sapientia; non omnipotens, sed omiupotentia ; ita ut sit rerum omnium principium & finis , utroque carens , neutro egens, utriusque parens , regnans ubiqus sine loco, semper sine tempore ἰ magnus sine quantitate , totus sine partibus , immobilis movens
omnia , solus super omnia , infra omnia , extra omnia , intra omnia praeter omnia, ante omnia, post Omnia Omnis, &ante quem tanquam nihilum omnia. Polycteista apud Iudaeos pariter fuere multi, ut v. g. Ranatisa , Mm Ali I I scaronita, Musor ita, Puteorita, Fortunatita, Topberbita, Molochita, sem- g phanita, de alii.
Ranatisa in Agypto dicebantur olim illi, teste Philastrici Brixiensi, qui Ranat irae. Ranas colebant, quas sub Pharaone , ex divina ira , Moysisque imperio , ad defatigandos & infestandos AEgyptios protulit olim AEgyptiaca tollus ;existimabant enim illi, hac vana observantia, seu hoc vano ranarum cultu se iram posse placare divinam. Muscaromta, sic a Musca Ze Accaron nuncupati, erant apud eosdem Iim Muscarindaeos hi qui in civitate Accaron , muscam adorabant , seu potius seest Rhyη bub Daemoniorum Principem , qui erat Deus Accaron , dictusque muscarum Deus, a foedo atque spurco quo colebatur muscae sacrificio : ad quem cum nuntios milis let Ochca ias consulturus, num de sita qua laborabit, convalesceret infirmitate, nuntiis, lulsit Angeli Domini , ab Elia Thesbite dictum legitur A. Regum cap. I. vers. q. Numquid non es Deus in Israel, ut eatu ad consulendum Beelηebub deum Accaron e Quam ob rem de lecto super quem ascendisti, non descendes; sed mor' morierar. Musoritae dicebantur hi, qui Mures colebant ut Deos, ducta hujus ab - Musillis. minandi cultus origine a Philisthinorum Principibus & Satrapis , qui , cum propter Arcam testamenti in bello captam , ingens mucium copia regionem devastaret universam , persuasi fuerant ab Allophylorum baccr- dotibus , ut pro delicto suo , divinaque placanda Ira , 3uxta numcrum
295쪽
Fortunam titae a Tophe. illitae .
29 2 De praecipuis i Ecclesia subortis haeresibus.
Provinciarum, quinque mures aureos facerent, quos darent Deo Isracl; sic. que super plaustrum novum canadem arcam remitterent, inde futurum
rati, ut cellaret illa murium plaga ; ex quo ortum est , ut murcs polica maximo in honore haberi, cie coli coeperint a Iudaeorum nonnullis , qui ideo Masoritae fuere vocati. Tnteortia fuere Idololatrae illi , qui Puteos colcbant, eosque in altum fodientes, aquam inde hauriebant , quam salutarem csse dicebant, & cxea reipsa quid salutis spectabant a contra quos apud Ieremiam cap. 2. vers. I p. conqueritur DominuS , dicens : Dereliquerunt me fontem aqua vivae, O foderunt sibi cisternas, cisternas dispatas, qua continere non valent aquas, salutares videlicet; non enim istae, nec aliae quaecumque terrestres, sed solius divinae gratiae, coelestes aquae salutares dici possunt; unce de iis quod dixerat olim per Ierciniam Dominus, iam prilscias inculcat Ioannis cap. q. vers. I 3. dicens : Omnis qui bibit ex aqua hac , sitiet iterum ; qui avrem biberit ex aqua, quam ego dabo ei, non sitiet in aternum et sed aqua . quam ego dabo ei, fiet in eo fons aqua Iasientis In νitam alernam. Fortunatita dicebantur apud eos dein olim hi, qui Fortunam, sive Coeli Ruinam adorabant, eo ducti inolivo, quod qui illam religiose colerent, magnis saepe incrementis se auctos ejus meritis putarent; cos vero qua minime coluissent, vel despectui habuissent, varias suisse afflictos incommodas crederent; ubi per Reginam Coeli, Lunam ab iis intelligi putat S. Hieronymus , eo quod Luna haec inseriora corpora moderetur & regat ; vel Militiam Caeli, de qua 1. Paralip. cap. 33. vers. 3. dicitur quod Manasses ad ravit Militiam Caelι, O colait eam. Id est, inquit Hieron. Solem , Lunam, caeteraque Coeli Sidera , quae quasi milites Dei, ordinata acie incedunt , di pro Deo pugnant, vibrantque in hostes tonitrua & fulmina, cum opus est. De Fortunatitis istis Dominus Ieremiae cap. 7. vcrs. II. loquenS ait :
Nonne vides quid isti faciunt in civitatibus Iuda , ct in plateis Ierusalem e Filii colligunt ligna, σ patres succendunt Cnem , s mulieres conspergunt adipem, ut faciant placentas Reginae Coeli, libent diis alienis ; de de his iterum ibidem cap. 44. vers. Iq. & seqq. Tophethita vcro apud Iudaeos pariter erant Idololatrae illi , qui filios filiasque litas in holocaustum vivas offerebant in Topheth, id est in luco , siue silva idolo Moloe, celeberrima, in valle filiorum Ennom propc Ieru salcm sita, psallentibus interim Sacerdotibus altissima voce , tubisque re tympanis unde ortum loci nomen Topheth , id est Tympanum) perstrepentibus, ne miseroriam puerorum eiulatus audiretur a parentibus vel
assinibus, quibus persuadcbant infantes hac via a Diis ad aethera rapi. Contra quos Dominus non solium apud Mechielem cap. I 6. sed etiam
apud Jerciniam cap. 7. vers. 27. ait : Et loqueris ad eos omnia verba haec, Ur Mon audIent te : ocabis eos , oe non respondebunt tibi . Et dices
ad eos t Haec est Sens qua non audivit vocem Domini Dei sui, nec recepit disciplinam i periit fides, oe ablata es de ore eorum. Tonde capillum suum, o proiice, oe sume in directum lanctum i quia projecit Domnus , oe rei quit generationem furoris sui, quia fecerunt Alii Iuda malum in oculιs meis , dic ιι Dominus. Posuerunt essendicula sua in domo, in qua invocatum est nomen meum, ut polluerent eam : er adimarunt excelsa Topboth , quae es iudiuile silii Ennom: ut incenderent Alios suos, oe filias suas igut: qua non pracepi, nec cogιtavi in corde meo, m.
. ' Molachita de Re banita apud eosdem dicebantur hi, qui Moloch de
296쪽
umpham idola colebant. Significat autem Moloeb idem quod Consili, xius, be Rempham idem quod Sidus illud, quod Luciferum, vel ve e nvocant, quodque dicitur Venus, septem Planetarum unus, quem Rarac ni, 3e Saracenos imitantes Iudaeorum nonnulli colebant, de quibus s. Si
phantis Protomartyr Actuum cap. 7. vers. qa. ait: comertit autem De - ,σ traidit eos servire militia eaeti, sicut scriptum es in Libro Prophetaram: Numquid victimas m hostias obturistis mihi annis quadrasista in deserto, d mus Israel e Et suscepissis tabernaculum Moloch , o Ddus Dei vestri RS am, figuras, quas fecistis, adorare eas. Hos inter Polytheistas recenseri possent haeretici multi, ut Tris ita, Valentiniani, Cerdoniani , Marcionissa , Carpocratiani, Gnostici, Apellita, Manu Mi, Severiam, Albanenses , Albigenses, & alii , de quibus singulatim suis locis agetur infra. Hi siquidem omnes quasi ejusdem labii, duos admittebant Deos , dum duo asserebant rerum omnium principia , b num scilicet unum, a quo bona, & malum alterum, a quo mala pr
Tritheita , hoc est , haeretici illi, qui sexto cadente saeculo , Ioannem PhIloponum , virum natione Alexandrinum , & professione Philosophum secuti, tres Personas divinas , tres dixere Deos esse, unde Tritheitae vocati , ac proinde inter Polytheistas numerandi; de a sortiori Valentiniana, hoc est, haeretici illi, qui ante ipsos omnes, seeundo Ecclesiae currente saeculo, Valentinum AEgyptium e Platonico Christianum, EChristiano haereticum secuti, nedum duos aut tres , sed triginta admisere Deos, sive Aonas. Supponebat enim Valentinus ille, I. ante mundum nuhil fuisse praeter profundum maris, de mentiam , quod chaos dixere Poetae ; 2. de hoc profundo S silentio intellectum N veritatem prodiisse; 3. de intellectu de veritate verbum 8c vitam; 4. de verbo de vita hominem 5e Ecclesiam, & de homine de Ecclesia duodecim AZonas sive saecula ; de verbo de vita decem alias; de intellectu & veritate octo pariter alias ; sicque eduobus illis rerum omnium principiis , profundo videlicet & stentio , tri
inta prodiisse ASonas silve Deos, & tandem ε trigesimo illo faeculo , sive Deo prodiisse diabolum, &e diabolo illos alios filisse, qui mundum istum
effecere, contendit; &hanc fabulosam triginta Deorum propentem si tripli. cibus & imperitis ut suaderet, Christum ad illam designandam 3o. annos vixisse dicebat, imo de illius meminisse Paulum ad Epnesios cap. 3. vers. ultimo dicentem . In omnes generationes seculi Dculorum , cum vox illa Graeca ἀδε idem significet ac seculum. Sed contra sabulosam illam , sive Deorum , sive Saeculorum Valentini sobolem, contra impium quemcumque alium , sive Gentilium, sive Iudaeorum, sive Haereticorum polytheismum pugnant ubique sacrae Scripturae paginae, universa Prophetarum oracula, Canonica Apostolorum scripta, sanctorum Ecclesiae Patrum dicta, & celebrata quotquot filere Ecclesiae Concilia, tolerata pro Deo uno M. Martyrum uipplicia,. εc pugnat pro Deo uno Ipsum etiam naturale rationis lumen, dictans repugnare, & prosesus impossibile esse, plures Deos esse. I. Quia de ratione Dei est , ut sit ens omnium primum , & prima rerum omnium causa r sed repugnat ex terminis , dari plura entia , quin rum quodlibet sit ens omnium primum, & prima rerum omnium causa, ut patet ; nam si essent plura, nullum ex iis esset primum respectu aliorum, nec causa aliorum, ac proinde quodlibet ex illis esset, & non esset Anar. Annati T. II. T 3 pri-
297쪽
De praecipuis. in Ecclesia subortis haerequus .
primum cns, & prima rerum omnium causa, quod repugnat & implicat; ergo & repugnae plures esse Deos. a. Quia de ratione Dei est, ut sit ens illud, quo nihil persectius potest excogitari, seu ens perisctiminum omnem perrectionem possibilam habens i atqui repugnat dari plura, v. g. duo intia numero civersa, quin rum quoalibet sit ens perfectissimum, omnem persectionem possibilem habens; ergo & dari plures Deos. Pr. min. Illa duo entia, qualiacumque Brent, differrent inter se per aliquid , quod esset in uno , & non esset
in alio; & illud aliquid . vel esset persectio vel imperfectio; si persectio,
ergo illud ens ex iis duobus quod illa careret, non esset ens perfectissimum omnem perfectionem possibilein habens, nee consequenter Deus ; si vero sit imperfectio, ergo pariter illud ens quod illam haberet, non esset persectinimum, habens omnem persectionem possibilem , sed ens econtra habens impersectionem aliquam, ac consequenter non Deus ἰ ergo manifeste repugnat plura dari entia, quorum quodlibet sit ens persecti simum omnem persectionem possibilem habens ; ergo & plures dari Deos,rcpugnare & impossibile esse patet, & unum sollim dari polIe Deum sola naturalis ratio demonstrat, ac proinde merito in pblytheisinum quemcumque pugnat universus sua doctrina mundus , & pugnabit in saecul rum saecula , dicens cum Regio Psalte , Psalm. II. vers. 32. Quis Deus praeter Dominum e mi quis Deus praeter Deum nostrum e Et alibi: Nyn est
Deus noster, ut Dii eorum, qui nori, recentesque venerunt, vos non colae runt Patres eorum I Deus autem noster unus es, Rex saeculorum immortalis,inyisibitis , ct solus , magnus , oe laudabilis nιmu , terribilis super omnes
Deos, quoniam omnes αι gentium damopia.
De Λnthropomorphitis . . Anxhy0' Anthropomorphita, sive Audaeani, hoc est, haeretici nonnulli quarto ca γ' ' η' lente saeculo, anno circiter 38o. sub Valente imp. de Damaso Rom. Ponti in Ecclesia suborti, dictique Anthropomo bita a voce graeca Latine significante bominem , & μορφή significante formam , eo quod , si
non circa Dei exastentiam & unitatem errarent, in hoc tamen turpiter ediraverint , quod rustica simplicitate detuli dixerint cum Audas, unde A. daani, sive Madiani vocati, viro quodam , & genere & lingua Syro Deum humaria esse praditum forma, ac proinde corpus nostro simιle, similia que nostris habere membra ; illo ducti, sed perperam intellecto, divinae
Scripturae textu Genes. cap. r. vers. 16. dicentis r Faciamus bom/nem ad
imaginem oe similitudinem nostram : putabant enim hominem esse ad ima ginem Dei secundum corpus, ideoque Deum esse corporeum.
Quod sane non dixissent, si attendissent ad illud Christi dicentis Ioan.
cap. q. Vers. 2q. Spiritus est Deus. Si Spiritus est Deus, ergo non cOFO- reuS , nec humana habens membra , cum dicat idem Christus Dominiis Luς ae cap. 24. vers. 39. Spiritus carnem oe ossa non habet, sicut me νι ιιs habere ἔ canicique Regius Psaltes Psalmo i . vers. 3. Magnus DominuS Iaudabilis nimis, σ magnitud nis eius non est finis. Si magnitudinis eius nullus i t finis, nulla illius ergo figura , nulla quantitas , nullum corpus , ac proinde proprie dicta membra nulla, quamvis ei interdum tribuantur mc
298쪽
De praecipuis eirea Deum Trinum hausibus. QVotquot diversis temporibus stemuere divinae Trinitatis hostes &impugnatores blasphemi, licet numero multis fuere tamen omnes vel Gentiles, Iudai, vel Haeretici. De Gentilibus x Iudaeis agemus infra, ubi de praecipuis circa Deum Incarnatum haeresibus disseremus ; hi enim omnes sive Gentiles, sive Iudaei, cum Christo Iesu non credant, religi
nis consequenter Christianae mysteria respuunt omnia , quorum praeciapuum, & aliorum omnium origo est adorandum SS. Trinitatis mysterium. Inter haereticos vero in hoc sacro sanctum mysterium blasphemos , vel ii divinam aliquam eiusdem Sanctissimae Trinitatis personam errantes praeciapui , & ad quos reduci possunt caeteri ι licet munero multi, sunt sequentes isti, videlicet Sabelliani , Artam, Eunomiaria , Semiariant, Macedoni ni, Mahometani, Graeι, Socimani, & alii. De Sabellianis.
sabelliani qui & Praxeani dicuntur a Praxea quodam Asiatico viro , qui omnium primus docuit in divinis, Patrem, Filium & Spiritum Samctum, non tres distinctas , sed unam dumtaxat Trinominem esse pers nam ἱ quae prout ingenita est, ct creandi principium , dieitur. Pater νprout incarnata, Filius ; & prout sanctifidans creaturas , Spiritus sanctus vocatur. Praxeam secutus est 2κοetur vir pariter Asiaticus, re patria Ephe- sinus, Noetum Sabellius Pentapolitanus, Sabelltum Hermogenes vir nation Aser; unde Praxeani a Praxea, Noetiani d Noeto, Sabelliani a Sabellia, O ermogeniani ab Hermuene dicti; qui omnes , quia idem de sancti Mnarinitate sentientes , licet diversi nominis viri , non diversae tamen sectae reputantur haeretici, S. Augustino teste. Quia tamen haec haeresis sib Valeriano Imp. & Stephano I. Rom. Pont. circa annum 2 . a Sabellio viro Pentapolitano , Noetique discipulo celebrior facta , latilisque per orbem diffusa, ideo Sabelliana, & Sabelliam potissimiim dicti huius sectae viri , imo & Patripassiani interdum, interdumque Monarchιci vocati : Patripassiam nempe , quia cum Filium in criice passiim fateantur, re Patrem a Filio distinctum esse negent, P trem consequenter pallum esse tenens cum Praxea, qui ideo dicitur a Tenulliano, duo Diaboli negotia procuras se, Paracletum scilicet stigasse, & Patrem crucifixisse a Monarchiei vero nuncupantur, eo quod non tres, sed unicam in Deo personam ello
Sed merito damnata istorum omnium tam impie blasphemantium haeresis in Alexandrina Synodo , anno circiter 3i9. sicut di postea iterum cum Photiniana, in Sirmiensi Concilio proscripta; contra quam pro fide
Catholica pugnant varii in utroque Testamento divinae Scripturae textus , ut constat, I . ex illo Genescos cap. I. vers. 26. Patris aeterni aIias usu di tinctas alloquentis personas, & dicentis : Faciamus hominem ad imaginem, O simιtitudιnem nil m. a. Ex illo Psalmi 32. vers. 6. Verbo Domini coeli firmati sunt, oe Spiritu oris eius omnis virtus eorum. 3. Ex illo Seraphico trisagio, seu trina Sancti repetitione, unius Seraptum ad alterum dici uita
299쪽
296 De praecipuis in Ecclesia subortis haeresiιus.
apud Isajam cap. 6. vers. 3. Sanctus, Sauctus, Sanctur, Dominus Deus exercituum ; qua trina Sancti repetitione , tres sanctissimae Trinitatis personas indicari docent SS. Patres, praesertim S. Ambrosius, dicens: Quid sibi xtili sub uno nomme trina sanctitatis repetitio e cκν una laudatio e nisi quia Pater, Filius, ct Spiritus sanctus, sanctitate unum sunt; non dixit semel, ne Fιliam
sequestraret; non bis, ne Spiritum sanctum prateriret di, non quater, ne ere turas coniungeret, oe ut ostenderet unam esse Trinitatis Deitatem, cum ter dixisset Sanctus, Sanctus, Sanctus, addidit stimulariter Dominus Deus Sabaoth. . Hanc divinam personarum Trinitatem docet, di docendam inculcat Christus in novo Testamento, dicens Matth. cap. 28. vers. I9. Euntes docete omnes gentes e baptivntes eos m nomine Patris, ct Filii, oe Spiritus
Sancti. s. ex eo quod & Ioannes Christi discipulus Christum sequens, di-Kat I. IOU. cap. 3. Vers. 7. Tres sunt, ροι testimomum dant in cωlo : Pa. .
ter, Verbum, O Spiritus sanctas; oe hi tres unum sunι. De Arianis. Dianἱ sic dicti ab Ario civitatis Alexandrinae Presbytero, viro nati ne Libyco, & dialecticae peritia claro, sed Theologo in Christi divinit,tem blasphemo , qui sub Constantino Magno Imp. & Silvestro Rom.
Ponti anno circiter 3I6. vel ut volunt alii, 3 o. alteram a Sabelliana non minus nefandam induxit haeresim , asserens , Patrem , Hlιum , σSpiritum sanctum non esse conbubstantiales , seu eiusdem substantia σ num se , ac proInde Christum non Deum , sed puram creaturam esse, Patreque
Hanc omnium primus nascentem haeresim in Alexandrina Synodo damnavit Alexander Alexandrinus Patriarcha ; damnavit eamdem Synodus Nicaena cecumenica prima sub Constanimo Magno , a quo e civitate Alexandrina poepitentiam simulans exulat Arius , nulla alia mulct tus poena. Silet interim tantisper haeresis, sed e vivis sublato Constantino , Constantius successor eius & filius rogatus Arium revocat, & cum Ario , quae tantisper sopita dormierat, revocatur haeresis ; revocata Exa descit , latiusque serpens ad ipsam quoque pertingit aulam , Ipsumque Imperatorem nedum sectarium , .sea & patronum invenit ; eoque perducta est Arianorum causa, ut diem statuerit Constantius, quo Alexander & Arius de Scripturis inter se conserrent. Per noctem Deum enixe Togat Alexancer, ne latius serpere sinat Arianae sectae venenum. Manedum ad statutum disputationis locum pergeret Arius , ventris Onerzpressus , de ab itinere ad latrinas revertiis , cum visceribus di sordibusnaeresi sordentem emisit animam. Sic misere extincto Ario, non extinguitur haeress ; invalescit econtra magis, Eusebium Nicomediensem Episcopum fautorem inveniens & patronum ; unde Eusebiani deinceps vulgo vocati Arianae sectae viri. Contra quos infracta constantia pugnavit nedum S. havaseus varia pro fide Catholica palliis, & variis orationibus in Arianos, & Arianam haerelim editis ; sed & S. Hilarius Pictaviensis Episcopus i a. scriptis de Trinitatu Libris, S. Thoebadius II. in Aquitania Aginnensis Episcopus , uno pari ter in Arianos edito de Trinitate libro , S. Gregorius diagian. orationibuS variis, S. Ambrosius libris quinque ad Gratianum Imp. scriptis, ἐκ S. Augi linus, ill concione ad Catechumcnos, contra Iudaeos, Paganos Aria-Disiligod by Corale
300쪽
Arianos, Arium arguens & increpans , quod Filium Patre minorem esse contendat, illo abiitens Christi textu, apud Ioan. cap. Iq. vers. 28. dicentis r Pater maior me est . . Sic ad illum textum , quo tanquam Achille nituntur Arram , Arianum alloquens Augustinus ait: Ipse dixit, Pater maior me es ; qura non intestsegis, ideo tibι malὸ Ionat, quod benedixit. Vide quando boc dιπιι, ιn suscept me humana natura postus hoc dixit; tunc dixit, Pater maior me ess, 'uando dixit, Tristis es anima mea usque ad mortem : tunc dixit, Pater magor mees, quando flevit, quando labatus es, suando esuri νιt, 'uando simi. ..... In susceptione hominis minor es non solum Patre, verum etιam Angeιιs Iaqualis in forma Dei, minor in forma servi ; aequalis cum Patre, creans --
gelos ; aqualis cum Patre, homines faciens si aqualis cum Patre, novum con stituens mundum; minor Patre, perditum reparans mundum , aquails cum P ere , νιtam largiens aternam; minor Patre, mortem suscipiens noram εἰ nocest , ut paucis dicat omnia , aequalis cum Patre ut Deus, minor Patre ut homo ; de se enim ut Deo dixit Ioan. cap. Io. vers. 3ci. Ego ct Pater unam sumus; de se ut homine dixit Ioan. cap. Iq. vers. 28. Pater m jor me est , ut inquiunt SS. PP. Athanas. August. Basil. Gregor. NMian. Sc. idque patet ex eo quod Christus dans rationem , cur ad Patrem vadat, ait: Quia Pater maior me est : Atqui Christus vadit ad Patrem coe-Ios conscendens, ut homo est et nam ut Deus est , semper est in coe.o ;ergo dum ait, Vado ad Patrem, quia Pater masor me est, de se ut horni
ne loquitur ergo ruit ille Λrianorum Λchilles, & stat Dei Filius Patri consubitantialis. Iγe Eunomianis . Eoomiani sie ab Eunomio eognominati, reipsa erant Arianae factionis di doctrinae Arianismi sectarii: Ariam siquidem post Arium temporis suo
cellii varias in partes suere divisi, di praesertim in duas , quarum una Crazeorum qui Arianae mordicus adhaerebant haeresi, afferentes Filium teste Patri per omnia disiumlem ; unde a voce graeca G - , significante dim-milem, Anomaei fuere dicti a & quia inter istos sita fama eminebat Eun
mius, ab eo Eunomiam postea hiere vocati. Pars altera eorum erat , qui
Iartim adhaerebant Arianae doctrinae, partim ab ea recedebant, docontesilium quidem esse Patri similem , sed non consubstantialem ι ideo Semι- Ariam fucro nunciipati, & de quibus mox agemus insta r hic de Eunomia nIs ab Eunomio dictis. Erat igitur Eunomius natione Cappadox, rustica de gente satias, vir epilepticus di leprosus, Aetii discipulus, de artis Sophisticae peritiistinus , tand mque o Rici , Eleusio adhuc superstite , Ordinatus Episcopus , favore & opera Eadoxii Constantinopolitani, sed Ariana labe maculati Praesulis, anno circiter 339. at brevi e sua Sede Cyzicena a CyZ.cenis electus ille Eunomias, ob impia quae distaminabat dogmata; nam prae tarquam quod fertur illum adeo fuisse bonis moribus insensum, ut aflexuraret nihil cuique obesse Peccata, nec in peccato perseveran
tiain, si huius quam ille docebat, fidei particeps esset; dicebat insuper , teste August. lib. de liaeres. cap. 1 . Patri per omnia dissimilem esse Filium , ct Filio Dieitum sanctum. Quod quam impium sit atque blasphemum .
conitat cx Iupradictis contra Arianos, & confirmatur ex illo Christi dicentis , IOM. cap. IO. vcrs. 3O. Ego σ Pater unum sumus, de rursus ibid.