장음표시 사용
101쪽
quid furacandi ars8 Concludamuου igitum esse artem , ct quidem proprie in suo genere
perfectam . hincta positio: s rhetorica sumatur pro eloquentia, quae' artem ipsam,ct rer- multarum mentiam complectitur , potius in gen re artis, quam in Uzo alio genere ponenda est. Quoniam ex hac duplici cog tione, qνasi ex duabus partibus una conficitar perfecta dicendi ars , siue artificiosaracultas, quam eloquω- tiam nominamus: qua qui est instructus potest ct vera recta ratione copiose trapete ad persuadendum dicere. Sed Dc de reposteapi nius dicetur. Sexta positio: si rhetorica , seu eloquentia consideretur ut est in Nuposta, ct ratione materiae, m qua Nersatur, habet aliqBid imperfectionis , cum res non necessarias , sed Nerisinu issctprobabiles potissmum tracte e T quae ad communem hominum Nitam pertinen quis nulla sunt certa necessitate constricta. H cd ctrinam, ni fallor , Antonius o Crasses, nobis tradere voluerunt , cliis diraerunt, rhetoricam non esse absolutam, atque omni ex parte per i Eam artem. Sunt enim ait Crassis, Naria, est ad Nulgarem , popul emq; sensum accomm data , omnia Tnera huius forenses no dictionis. Antonius de Carneadis sement My
102쪽
Haec autem omnia ain, quae tractantur ab or torib- , qui ea omnia non plane tenerent,
audirentur ab ijs, quibus non scientia estiet tradenda , sed exigui temporis, aut certe οὐ ira opinio. Es itaque, Ni Aristoteles, ct ante ip- Libro I. sum eius praeceptor Plato , tradidit , oratorius Rhς. λ- sermo de hs, qua a populo percipi querat; qui non taM Neris cy certis, quam νer milibus, probabilibus capitar . Septima positio: quamuis rhetorica sit ars eramen eloquentiae Nis non tota ab arte dim nat,sed plura ad eam conficiendam Operficienciam accedere est necesse. Quae autem sint a intino libro demonstrabitur, in quo de carisseloquentiam conficietibus, di putatimus. Hanc positionem haec Crassi luculenta confirmat sen- Libro I. tentia. Sed sue ars, e artis quaedamst miditudo,non est quidem ea negligenda;Nerm intestigendum est, alia quaedam ad consequendam eloquentiam esse maiora: cui assensus est tonius: qui alio loco, eadem de re quidsentiret Libro M-his verbis expressit. Inter ingenium quidem diligentiamperpaustulam loci reliquum est artirara demonstrat tantum Ῥbi quaerari aut Ῥbist tauriquod stude, inuenire:reliqua sunt in curao attentione animi. quoniam per has positiones quid in hac di putatione teucndum sit, satisperspicuum esse arbitror, postremam par F a tem ia
103쪽
temprogrediariis qua aduersariorum regumni tu dissoluenda t.
Sexta pars, in qua afruntur, ae fluuntur rationes s. pugnantes contra ea, quapositasunt.
M N E s fere rationes, quae probant rhetoricam a numero artium rei ciendam esse a Fabio a feruntur equo, si ut diligenter collegit, ita etiam bene confutasset, nihil esset necesse , cur nos hunc laborem siciperem, e sed, cum in earum solutione,interdum optimus ricendi magister deficiat, interdum vero erret , haec di- 1putationis huiusce pars praeteriri non debuit, . . in qua si quid ipse praetermisit addere curabimus . Omnes autem rationes reducentur ad
duo capita, in quorum primo ponentur argu menta sumpta a natura ct caussis artis: in ab tero vero argumenta ducta ab effectis. Cicili. 1. 'Trima ratio a loco, definitionis Ars, nu/ς Oxau supra docuimus , est, qua constat rebus cogni
tis , penitusque perssectis , ct nunquam fis
i lentibis, certa nimirum ratione comprehc sis ; atqui rhetorica huiuscemodi rebra noni constat, cum oratores tractent res inceri ., dubia populares, quarum nisapores esse simma perceptio , nidiaque certa ratio: igitur a numero artium excladenda erit. Huc etiam pertinet
104쪽
sertinet quod apud Ciceronem ait Antonius , artem esse earum rerum , quae scimtur : ea autem , qua orator nouit sola opinione , O quidem Ῥalde infirma , continentur: igatur. Qua ratione hoc argumentum soluendum sit,
satis patet ex sexta positione .: m, se sp
ctemus praecepta , quae in hac arte ad benedicendum traduntur , ea sunt certa , O numquam salientia , ct ab artifice certa cognitione comprehenduntur. Si vero res, quae or tione explicantur , concedimus eas esse vortas , incertas, ct errori expositas , quod est huic arti cum multis aliis commune a maraime , cum philosophia morali: quae si consesideretur, ut ad Uum refertur , ma m , ut Aristoteles scripsit, incertitudinem hobet . Pgec id mirum videri debet, cam omnes fere artes , si earum usum spectes, cim ea res singulas versentur , quae mutationi Aut
subiecta . . Secunda ratio , quae s itur a caussa mo teriali: omnes artes habent aliqum certam , ac definitam materiam, qua continentur, Om qua versantur, Ni omnes, qui de artescribunt , a mant : at rhetorica, nultas certis
est inclusa cancellis, ut docet Cicero ; O vie ristoteles scripsit , nullius est determina.
ti generis: qui igitur fieri potest; mi sit ars ,
Orata Lib. I. Εihic. 1 cap. . Libro I. de Ora. Libro I.
105쪽
cum nihili certum atque definitum , quod i ciet , in quoi versetur, habeat e De hac amgumentatione di putatione septina late dico mus: nunc breuiter eam sic dilueres , si conccsso eo , quod simitur , negares compleatonem et quoniam , llae non haleat materiam certis si nibus comprehensam, had et tam aliquam mare Arist. li. teriam: alias enim etiam dialectica ut artium I. rhet. numero esset excludenda , cum in hac parte βοῦς p i rhetoricae persimilis. Tertia ratio , a siner rhetorica nullum cer 'tum , detur habere finem , cum diuersarum
caussarum diuersset sines , si quem unum habet, ipsa spersuasio: verum, cum hic sinisset in manu forinnae positus, ct incertus, ct
. t. pe optimi oratores eo non potiantur, non potγrit cretam artem constituere, cum quaevis ars
potissimum a nependeat. Quin tilianus uile at hoc ratione sese extricat , cum existimet huius artis finem, esse apte dicere ad persuadendum , quod est quid ceartam , ct in manu boni oratoris positum. 2 Us autem, qui aliter desine huius artis opinamur ita respondemus: fatemur quidem finem esse persuadere I sed nega . mus in omni artium genere sinem debere esse huiusmodi , ut siemper acquiratur, Ni accidit
in omnibus artibus, qua conieliura nituntlir r ,
sed de hac re plura infra cum, de sine dissut
106쪽
Huc pertinet alia rario , dicitur, eo esse artes, quae sciunt, quando finem sivum fuerint consecutae : quod rhetorica ignorat acum Orator quid dicendo essecerit, nesciat. Quinctilianus diceret, Oratorem optime posise intelligere, an apte ct bene fixerit: nos dicimus ,posse sci re ex esse Iis, an persuaserit . Me etiam quod id ire , non est arti intrinsecum νω' Quarta ratio, a caussa escienti: de his , quae a sola natura babentur , nulla est, aut e fse potest ars , cum ea , quae sola Ni natura furit, certa quadam ratione fiant, nec in eis errare contingat, Ni in videndo, Distando, er audiendor atqui hominem dicere, accusa 're, ct defendere, est a natura, ut.Aristote- Libro Lies scribit: ct Cicero piam ait eloquentiam Rhς c. esse naturalem, igitur. Hi quidem sermo a natura, est etiam quaeda eloquentia natum, ' itis: sed tamen non omni ex parte perfecta , absoluta, ut ijdem citati auctores docent, qua arte, O praeceptis polienda fuit. Licet ergo natura, quibusdampraesertim hominibus, maxima huius artis initia tribuat, ut alio loco planius explicabitur tamen perfectam dicendi facestatem tribuit nemini: quod de ommibus etiam artibus, quarum semina habenturo tura, virmares. .
107쪽
. Quincta ratio,qo ad hunc etiam Iocu per' tinet, de ea re, quam potest ita bene exercere,
is qui eam non didicit, ut is, qui didicit, Ni ii . tura bonitate, saltem exercitatione, ct ν- , quo intelligendiprudentia, acuitur, ef π eloquerodi celeritas incitatur, nulti debet esse ars; cum ars sit doctrina, quae praeceptis , ct rationibus constat: atqui multi absque. doctrina, O diacendi praeceptis, sola exercitatione ct u apte ct idonee ad persuadendum iucunt, ut e perientia ipsa commonstrat in circulatoribus, o multis concionatoribus, qui sine praeceptis
in concione apte dicunt: nulla igitur erit recte dicendi ars: sed potius dicendi facultas,
edi usu, ct exercitatione continebitur. Hac Iabro I. ratione usus est Carneades, quam Antonius de Ox -- Ciceronem refert. Faremur quidem in Uu est exercitatione naturalis eloquentia vim esse aliquam: concedimus quosdam, qui praec pia non didicerunt, apte dicere, quod negare,idetur Quinctilianus, qui tame Uirmat, quod perfectius id facerent; si praecepta tenerent; sed negamus nonpotuisse fieri artem, Nelp
cepta non esse necessariar cum re vera, ars
constatafuerit; ct qui artem tenent multo D-cilius, expeditius, sine errore de quavis propositi re dicant, quam qui arte carent: cur recte ct idonee dicant , Nideant; quod
108쪽
ro1a vident, qui sunt artis expertes , Ni sus loco , cim de arte agetur, accuratius explicabitur. Sexta ratio, qua ad eumdem locum refertur; nibit ex arte sit, quod es ante artem ratqui omnibus temporibus , antequam virissent dicendi magistri , multi extiterunt, qui eleganter apte dicerent , Ni ex M. Tullio libro de Claris oratoribus cognoscere licet: ubi multos percenset , tum ex Graecis , tum ex L tinis eloquentes viros , qui antequam Ῥlla da ta essent bene dicendi praecepta , in dicendo
excelluerunt: igitur, cum ante omnem artem,
eloquentia foruerit, non pendebit ab art. . Euhictilianus satetur multos ante huius artis scriptiomem extitisse , qui bene dixerint; sed eos oratores fuisse,intanquam oratores bene dixisse negat: neque emam, ait ipse , quisquis kquitur orator est , nisi arte radius sit Orator. Haec responsio non omni ex parte placet: quoniam si orator est is qui bene dicit, sue arte , m. ne sine arte id esciat, orator appellandus erit. Pos igitur concessimus aliquos nati rue bonit te , ct consuetudine dicendi , obseruationeque . aliqua , ante artis confectionem , ct scriptionein ornate dixisse,sed cum di*cultate, nonsne errore. Ars igitur id praestitit, ut familias qua arte carebat , certa , expeditaque redit
109쪽
di deretur. Et Ni rem planiuN exponam qui 'antequam anseriberetur, aliqua ratione necte dicebant, non carebant aliqua artis obstruati me ita Isocrates , qui ad artem confici---dam se tradidit , iam dicendo , quae ad bene dia' cendlim conferrent, obseruauerat. Carebam
igitar isti scriptis praeceptis ,sed obseruationem tenebant aliquam, ob quam melius, quam a dicebant. Septima ratio, qua videtur sumpta si artis oscio: aut ista ars docet ea, quae dicenda non
sunt , est tunc ars censenda non erit, L m ars
ea docere non debeat, quae dici nonpossunt: aut e quae dicenda sim ed cu ista docere nequear, ni etiam doceat , quae dici non debent, cum ea sit artium natura, Ni contraria tractent, etiam non dicenda docere debebit, quod est ab artis oscio alienum: quare,quidquid dixeris,capia ris oportet. Haec captiosa , ct cornuta argu-mretatio i s molesta videri poterit , qui Nolam rhetoricam esse virtutem; nobis autem nullam fῖcessi negotium . Quin tiliantu si hac a Uu mentatione sese extricat, dicendo hanc artem nunqΠ- praecipere non dicenda nec dicendis contraria , se olum , quae in Ῥnaquaque care fisa dicenda sunt. Nys ita diluimus , Rhetorica, erae suaq; natura ea docet, praecepit, qua. ad bene dicen m conserunt, ct adpersuactnm
110쪽
dum fiunt accommodata: demonstratque, quid in dicendo cauere debeamus,ut facit etiam me dicina, dum ea docet, quae valetudinem confer uant, O qua valetudini aduersantur. vi id. autem oratori non solum ornate, sed etiam honeste dicere volenti , ne quid peccet, si bonus mir haberi velit, sit faciendum, non docet: sed hoc docere, ad philosophiam quae mores tr ADt, ct ad prudentiam, pertinet. Sicuti architectura docet qua ratione domus construm da sit: at quae aedes bonum ciue est hunc,Nel illum hominem decerat, non docet, nec docere debet. Alis rationes quae sequuntur,Nidentur sumptae ab sectis. Octaua ratio e rhetorica demonstrat quo pacto asse spermovendi sint, quod a quibusdam in viiijs ponitur: at id docere, quod vitiuest,nullam continet Nillitatem: igitur Getorica non erit ars um ars debeat esse ad aliquem finem humanae vita utilem. De hac regume tatione plura dicemus,cum depermovendis affectibus instituta fuerit disputatio, nunc dici mra assectuum, permotionem non essesua na- Lege Latura malam,quidquid Stoici contra di utent. Gi.Fix Nona ratio, nulla ars νtitur mmdacto ad suum finem consequendum, cum mendacetum sit ex se malis; o malo, stu vitio nonpossim is ad aliquem finem eonsequendum νti: igitur.