장음표시 사용
91쪽
Rholiastes emendatores non vidisse, mirum est: chm existimandum sit, Fabium in huius merbi expositione imitatum fuisse M. Tulitum:
qui huius Ῥocis Nim alio loco exposuisse υλdetur , cum κατάλωον, quod comprehendi, potest , Nertit. Et dicitur , quod quasi manibus comprehensum tenetur : aut quod certo scitur , de quo minone dubit tur. Sunt etiam apud Graecos , communes animi notiones , ac uniuersites pro- positiones perspicuae, acpersie notae. Postea meadem definitione, ἐγγεγυμνασμενι ν, uin Illi nus vertit, coexercitatis; sed vertendiim erat, exercitatis: atqui fortasse aliter legit Filius. Ponitur haec particula ad ii monstrandumparum artis perceptiones prodesse, nisi fuerint exercitatae,atq; tractatae. Additur postremo,in eadem desinitione,hanc perceptionum comprehensionem debere esse utilem,quo Nerbo etiam delectatio, ct iucunditas continentur;Ῥt e nati r Nna ex coditionibtis ad artem requisitis. Ex his coli ere licet , quam male quidam nouι scriptores Stoicorum de finitionem pressius complecti volantes,dixerint, Artem esseprecepto-- coaceruationem. Trimum,quia talis descriptio non assequitur Nim Nerborum graecorum, cum συ ςηιχα,non signi Pet coaceruationem,n que κοιτα λGeis,praecepta. Deinde, non quaevis
92쪽
coaceruatio praeceptorum est ars, sed quae sit 'ordinata,Φad aliquem finem utilis. Postr mo , coaceruatio est actio operatio quae- . dam: at Nero ars, est Gimi habitus. Alij pavL Strescio metrus,hoc modo: Ars est comprehensio,seuhMitutio praeceptorum ad unum finem temdentium cuidam recentiores aliam quadam artis de fultionem introduxerunt, quae ita habet. Arses, quae dat rationes certa ct praecept Vendi, vel faciendi aliquid , quae habent ordinem , quasdam errare in agendo, vel faciendo non . . patientes vira. Mendicarunt isti hanc descriptionem exlys, quae M. Tullius in Bruto scri- . t , paucis Nerbis mutatis. Sed cum Cicero ' et 'nis eo in loco propositum , non sit artis nat ram exponere , sed solum de Hermagorae doctrina iudicium ferre , non debuerunt ex his iverbis, sine necesstate , nouam de sitionem constare , cum aliae satis idonea desinitiones extent. Adde etiam , quod ista definitio non potest in omnes artes quadrare , s actinis, effectionis no ne proprie uti velim: s, cum per eam ab artium numero excludanthrartes cognitionis. Denique , ne plures definitiones prosequamur , Cleanthes hoc pacto artem finiuit. Ars est potestas,uiam,sor ordinem
Aciti. .ibus verbis descripsisse videtur atrie,
93쪽
prout ars, interdum idem significat, quod in
1n lib. I. e Gethodua autem, ut Philopono placet, Phyc est habitin viamraciens cum ratione. Sed qu' nam est ista Nia,quam metho sicit' Vt hula interrogationisatisociam, animaduertendum est, in artibus esse duo rerum generae aliae sinit
res commines,'notiores, ex quarum cogni
tione in aliarum couitionem breuius , atque facilius venitur: alia vero particulares , minus nota, quarum notitia ex aliarum cogni-Α,ist. li. tione pendet. Methodus ergo hanc viam do x. Ihys ce Ni a communioribu , O notioribus ad parca p. X - ticularita: ct minu nota, progrediamur:ne ea-Lyhy03 dem sypius sine utilitate repetere cogamur r
cum finis methodi sit , rem breuiter , est sacile docere. Sed nos alio loco plura de methodo , quam fortasse non inepte hoc modo describeres. Method, est eorum , quae in aliqua disciplina trillanthr dispositio, secundum prius oe post
rius, prout congruit natura rerima, vel captui, era sectui audientium. lenique circa banc partem anἱmaduertem
dum est, illam Aristotelis definitionem, quae esto tum aptissima , fide arte proprie loqui v limu ,posse accommodari artibis actionis, si dixeris esse habitum cum vera ratione effecti-xum , vel activum. Vel si melis etiam sub eadem
94쪽
dem definitione coplecti coDitionis aretes, pr ut methodi quaedam sunt, dicas , Artem esse habitum cum vera rasione aliquid agendi, O cognoscendi Atque haec de hac temtia parte . '
pars, in a explicantur varia de re propositasententia.
N hac quarta huius disputationis sit fuerint de re proposita .
sententiae breuiter indicandum est. Prima ergo opinio fuit. eorum qui dixerunt, nullam esse bene dicendi artem: hoc moratum est Rabirium sensisse ex Ciceroue Lib. t. discimus. Idem dicerent uici rei omnes, cum Acad. suo magistro Epicuro, is philosophi, qui omnem assensionem fundit, sustulerunt, qui Sc Gel diruptici nominantur , quasi quaesitores , es, conm I .deratores. Cum ergo ex istorum siextentia, nihil habeamus percepti, est cogniti,omnis caemtitur ars, ac disciplina,vi optime Tulliri cotra Lib. 1. Hos agens,concludit: cu nihil ex arte esscipin δες d-s nisi is, qui artem tractat, renita perceperit. Secunda opinio fuit alior , qui existimarunt rhetoricam esse a natura : tamen adiuuari exercitatione non diffitentur: iv ita potius ob seruationem quodam, quam artem esse πο- t. Ita Nidetur sensisse Antonius apud Cice de Ora
95쪽
Lib. 2. ronem, quam etiam opinionem Lases halmi, cap. 17- .ut Fabius scribit.. Tertia sententia, aliorum, qui concedentes esse aliquo p Io artem a negant tamen esse artem perfectam; cum rebin penitus pespectis,
planeq; cognitis, atque ab opinionis arbitris seiunctis, scientiaq; comprchensis, non conset. Itaque solum ex quadam vulgi opinione erit ars,aut artissimilitudo quaedam. Id insua cum Lib. I .de ,Antonio hac de re disputatione, concludere via ιδ tar Crassus,cuiussententiam quidam moder ni Scriptores libenter amplerantur: in quibus Maior ius esse Nidetur: qui declarans remo rices definitionem ab Aristotele traditam, ideo ait eam appellare sicultatem, quod non sit ars quaedam perfecta . Quarta sententia Socratis apud Platonem , In Gon qui interrogat, a Polo, an Rhetorica esset ars; ressondit, non esse artem, sed peritiam. Verum haec sententia, a secunda, , tertia partim dissilet, si non est eadem, cum hoc loco , peritia , pro quadam obseruarione sumi via
QVicta sententia, aliorum, qui dicunt re toricam non esse proprie artem ,sed Nim, ' facultatem quandam , qua in Niranque par tem dicere possumus . Ita videntur sentire j, qui in eius definitione, loco generis, hanc parti
96쪽
parti lam, vim , O dircultatem ponunt Sexta 'ltima opinio aliorum, qui eam in genere artium reponunt , ita ut Nere, est proprie sit ars: quam sententia 'omnes fea re dicendi magisi olim secuti sunt, atque nunc sequuntur. Ceterum, in omni fere aetate inuenti sunt, qui contra hoc opinionem fessmultis regumentis opposiverint , quae arget emta in postrema huius disputationis parte a no his asserentur, ac dissoluentur. Multa enim Critolaus, Athenodorus, .HNon, o AristoV Di teles in G lio, id est in libro de arte rhetorM Laert ea, sic inscripto, ut Laertius refert , contra di- 'inx sputarunt. Sed, Ni ait Fabius, non tam id fece rurit, quod contra sentirent, quam ut ingenia
. .id au tem in hac dissicultate tenendum sit, sequenti parte explicabimus , se illud prius ab monuerimus , propositam disputationem posise intelligi , vel de rhetorica , ut solam incla est artem, quae bene dicendi praecepta tradit, mel etiam de tota facultate bene dicendi , est: de eloquentia , qua praeter ipsa praecepta mutitaru- , ac moimarum rerum requἰrit cognitionem e cum hae duae rhetoricae considerationes apud bonos dicendi magistros sint inter se omnino diuersae. . Quinctu
97쪽
pars, in qua variis positionibus proposita rejondetur disscultati .
M in si perioribin huius disput
tionis partibin ea adnotauerimus ,
quae ad hanc quaestionem explican iam nobis necessaria visa sunt; con sequens est, Ῥt nostram sententiam aliquibus positionibus aperiamus. Frima positio: si ars sumatur,ut eassolum complantitur artes, quaesola cognitione conten ta sunt, rhetorica, quocunque modo consider tur, non est ars, quod idem est,ac si dicere non esse scientiam. Patet haec positio ex qs quae dirimus disputatione tertia; patebit etiam ex js, qua insequenti dicemus. Secunda positior se ars sumatur eo pino, quo definita fuit ab Aristotele, rhetorica, quo cunque modo accipiatur,non est ars. Quoniam, mi inferius demonstruitur,non est ratio inci di aliquid: hoc est, post ipsam operationem non relinquit aliquod opus, Ῥt ars texendi, furia candi, edi pingendi, faciunt. Tertia positio: si ars sumatur pro methodo, quocunque modo, rhetorica accipiatur, est ν re,stproprie ars. Etenim, qui est ea praed, tus, certa quadam ratione inueni di ponit, est orasionem in s spartes distribuit, ac denique
98쪽
omnia, qua ad persuadendum conferunt, certa quodam ordine tractat; ita vi facile M aviditoribuspercipi queadt., Q rtapositio: si rhetorica sumatur pro di-ai siplina quae bene dicendi praecepta tra1t, essu, Nere proprie ars: ita ut in hoc habituum in genere, in nuicto alio reponeyda sit. Et de rh ibi torica hoc modo sumpta, haec di cultas θ ciatim intelligenda eri . Haec positio his ra-ila tionibus confirmatur. Primum , auctoritate isti grauissmorum scriptorum , omiss minus ili hi fribus , Plato in Phydro, ex quo dialogo quid Plato. de arte dicendi vir eloquenti us denserit,i
dicari debet, loquens de quadam oratione Ly- iij sis , cuius etiam artem, tamquam minus pers citam, vituperat, ait: .An vis videre ubi artia
is . ficiose, ct νbi me arte agitur 'equa ratione' oratio conficienda sit, docet. Agnoscit itaque Plato aliquam dicendi artem. Et ut musta loca, qua notari in hoc dialogo possent, silentio is si rhetorica non esset Ars, nunqua Socrates exclamasset: O quam callide abstr sum artem adinvenisse videtur Tisias, vel qui-cu ique alius fuerit ubi semel, oe iterum a tem appellat: ct coucludens, ait oe de arte infitia orationis dixisse. Quod si in Gorgia, at tir sensisse Nidetur,non est mirum,quia ibi com
. νη tam ct imperfectam sopbistarom dicendi
99쪽
Lib. I. rationem infectatur. .Aristoteles, quid hic de ORP existimauerit, artificiose simo opere, quod de arte rhetorica scripsit,ct inscripsit, declarauite Ῥbi qua ratione hac ars fieri potuerit, docet Ira etiam luculenti,M testimonii apud eam Cap. it. dem in altero elenchorum libros ubi docet,quo pacto, per quos haec ars creuerit; ct inter
cetero artes conn merat, atque de ea prius ,
quam de dialectica praecepta data fuisse docet . Lib. i. & Tullius etiam qua ratione haec ars fieri potu Mdς Ox- qicaescripsit Aristoteles, elegant si me exposuit: is de 3 Aa quibus ad artem red In Bru- diu fuerit, sermonem haluit: ct de Isocrate Vcns, ait, eum primum negasse esse ullam di-
. cendi artem; postea vero ad artem componemdam se transtulissee: denique,aliquando scripsit,
eloquentiam artificio contineri, quamuis non Lib. et de sit solo artificio contenta. Fabius Quinctili 3 Huςnx. nus ex professo hancdisputationem examin ui , ct omnia aduersarioru argumenta refellere conatus est,licet non omnia bene, ut posita dicemus . Et ne plures sine necestate huc amctores congeram, hos attulisse δε ciat. Dei,de, omnes definitiones artis superius additae, e cepta ilia Aristotelis, conueniunt rhetoricae, cum ipsa constet ex multis perceptionibus inter se coherentibus, quae ad aliquem finem humans vita utilem consequendum mari e conferunt;
100쪽
seu igitur ab artim mn πο erit excludem' Dinio, si verbum, sectio ,seu factio, in illa definitione Aristotelis , suma tur pro qua-cnuque operatione , qtis non es actio, id est, non est operatio honesta, illa etiam desinitio poterit accommodari rhetorica , cum sit habi, tus quidam cum vera ratione essemums: cum re vera doceat vera cum ratione aliquid em
re, quamvis quod escitur, non sit quicquam ab ipsa essectione diuer . .Ad haec, cum rhertorica non sit habitus actionis , id est , morum, sed cog itionis , nec sit sapientia , uel scientia , vel prudentia , aut intellectus, ut hactenus demonstratum est, sequitur nec brio esse artem, se abi Artotele recte cogni- Libtionis habitus fuere numerati. Fraeterea, cum videamus quosdam temere octi nartificiose dicere, ct δε quid recte dicant i nescire rationem cur recte dixerint: alios Nero comtra certa quada n ratione, ac modo, ct cur
recte dicant, caussam non ignoraret, quod prudens negaret nemo r erit igitur aliqua dicendi ars: qua, qui est instructus, expedite ersne errore dicet, atque eorum quae dicit rationem reddet. Et denique, quid habet amplius, quod ad rationem artis attinet, poeti ca , quod ars dicatur, quam rhetorica ' quid