장음표시 사용
181쪽
inquisitores, O iudices , idem quod nos d cem- , docuerunt. Deinde , id est in aliqua Iarte sinis, quod est in ea extremum, O quo referuntur omnia , Ni Glys, quae supra scin JUrius ,planum est: at nemo negaret id , quo tandem orator potiri vellet, non essepersua sonem, O in hunc scopum omnia quae agit eum non dirigere ς igitur persuasio erit ora toris finis. Postea, in omni arte finis diuin-. guendus est ab oscio: atqui apte ,seu bene di, lcere ad persuadendum, est oratoris oscium , a nec enim aliud quoiam cum ratione vi sebit , igitur non poterit esse finis: restat b, tur , mi finis sit ipsa persuasio. Quo locopo iterem ex aduersari s , quid sibi velit illud , quod in explicatione sua sententia ponunt, Ad persuadendum si igitur apte ,seu bene dicimus ad persuadendum , persuasio erit id, quo referuntur omnia. Teterem item, cur ,si quam, orationem ipsi haberent , in ea multum lator rent ' responderent credo, ut apte est idonee dicerent :sed iterum ficiscitarer, an solum vis ient apte dicere , an vero aliquid amplius do-sderarent profecto, ni despere, o quod ita
animo inclusum habent, omnino occultare vetilent , dicerent etiam, se veste persuadere; st tur persuasio erit finis , eum sit in dicendo νιμ: timum. Ad haec, quamuis alicuius artis finis
182쪽
phsit referri ad aliam artem, sicuti siris amris equestris ad artem milita em; tamen,uanquam potest referri ad aliquid , quod sit in psa arte; quila idem esset finis, ctiustrumentum, messium Nitimum: at in arte dicendi, apte dicere refertur ad persuasionem igitur non potest esse finis: contra vero, licet perseuasio referatur ad finem artis Politicae, id est ad statum reipub. ad pacem conseruau dam,numquam tamen refertar ad aliqaicquod si in ina arte: igitur. Iam vero, omnis bum na actiosuscipitur aliculis finis gratia, ad quε sua natura refertur, altu erum tem raria vana censeretur: ac nullus alius est finis, cui ucaussa orator orationem conficiat, O in foro dicat, nisi persuasio, igitur : alias enim d clamator , qui dom: comparanda eloquentiae caussa dicit, nihil ab oratore diserreri, cum tiale etiam apte dicere, pro sine habere possit, σhaleat. Denique, nostra sententia ex argumen rationum contrariaesententia solutioncessicari ter confirmabitur. Secimia positio: Qui M. Fabium eum M. Ilio conciliare volunt, in vainum laborant. Tri mum , ex professo, data opera Fabius sese opposuit Tullio , ct eum errasse ammt- . Ut, ct ambos de Ῥno eodem rue eloquratia me , cum . νt quacunque alia res νnum tan . L a tum
183쪽
' tim habeat , locutos fulse existi nandores propterea , frustra , eos concilliare nituritur . Deinde , se qua ratione eos conciliare licet , certe per istam di tinctionem finium: sed ina, distinctio, mistatim dicemus, non est firma,
Tertia positis : distinctio illa de duplicine non Nidetur recipienda. Trimum qui dom, quod a pud Hieresscriptores nullibi ro portatum exposita, cum tamen sit in promptu: proinde tauquam noua pro suspectas haberi debet. Deinde, quod reeentiores Dem πο- cant , aratiqui, εργ=ν , idest opus appellant , er finem τελοe e confundunt ergo ac permis
sient isti finem , ct opus. Toea, hi fines,
quos neoterici extrinsecos nominant, ut sa- nitas in medicina , persuasio in rbetorica , non sunt extranei, sed maxime insiti, atqus ipsis artibus infixi, eum A bis tota. artis naeturapetenda fit di igitur. Neque eniχπDAspiam diceret cmodmquid diceret, animaduem teret sanitatem esse extrinsecam in arto Det edendi; cum omim, quae mediet docent ;esciunt ad sanitatem referant: aliaS enrma in auctuosa Philosophia, hominis finis non σ-ρt honesta vitae nec in Christiana disciplina diuini numinis cognitio, aut potitis amor, cum hos fines multi non attinganti quous, si pro a
184쪽
fecto extrinsecos vocarent. Itaque nullo modo fines extrinseci smi dicendi , ij, ad quos Umnia quae in arte fiunt ab artifice refe--
' ί'ta positio : Mari' Falis Victorini πλκio ni via ratione defendipotest. Cum itaque hic Commentator Ciceronem aduersin Marcomanum defenderet, ait, Tustium posuisse finem in rebus, non in euentu , hoc est in vicio, est' in lys, qua ad finem, ide si ad persuasionem teό- dunt; quam ait esse finem. Sed ex hoc optimo dicendi magistro peterem, an incium dicat es 'se finem, istunc ine minus profecto Tullium intelligit, quam Marcomantu intelligeret, climcieero inter finem incium discrimen ponat auii cad quod officium refertur, quodo 'ium consequitur; tunc certi um est, oratores non semper con equi eum finem , quem sibi proponunt cum non semper pe suadeant. Quare, cum res ipse, idest officium, non sint sinis, non possumus affirmare oratoris finem esse completum, Ni hic auctor ait, si orator apposite ad persuasionem dicat, est non persuadeat. Et cum semper bonus orator suo fungatur officio, ex quo artificum, qui in artibus non certis Nersantur, proiantia, Ni
diximis , spectari debet, semper sum finem attingeret, persuaderet, si finis iv rebus,
185쪽
Id est in Oscio postus esset. Sed diceret aliquar, eloquentiam habere pro mepersuasionem,atq;
hunc finem semper attingere, oratorem autem non semper: verum hoc nihil est,cum nulla alia reperiatur eloquentia , praeter ea , qua optimi Ituntur oratores, qui non semperpers ent: ni Nelis eos non esse oratores, qui cum dicurit, non persuadent ; quia interdum Cicero non fuisset orator. Quin tapositio: non placet,quod Pontanus In Dial. dixit, apte dicere esse vicium, O finem orato- Anton. hunc finem referri adpersuasionem: inoniam,vir aliis doctis, confundit officium cum me. Et simis, ut ipsemet doce est, id quo cuncta reseruntAr; quomodo, apte dicere, si refer tur ad persuasionem oratoris finis esse poterit S are, clim M.TAPrus ait, oratoris oblicium esse apte dicere ad persuadendi: m, non duos indiacat fines, Ni citatus auctor scribit, sed oscium per sincm docte eleganterq; exponit. Sed iam
templis ut, ut quae contra nostramsententiam disi utatur ea re filamus o Prishm itast: ita nos urget Fabius: non δε-lus orator persuadet, sied etiam multa alia tu hominum animis persuasionem efficiunt: pe suadere igitur non erit sinis oratoris pr0-
prius . Quod sumptAm fuit, patet; quia pecunia, gratia, dicentis auctoritas, dignitas,
186쪽
meritoram recordatio, pulchritudo, tabuia, tormenta , ac denique rei alicuius miserabialis aspectua, magnam vim ad persuadendum habent, o interdum magis animos mouent, quam oratio ipsa , ut non nullis exemplis ostendit Fabius; igitur : Hoc loco, hunc in modum , cum Cicerone ironicos admirami lic
ret: O plumbeum pugionem ' Infirma itaque, valde imbecilla argumentatione adfirmissimam sententiam euertendam hic auctor nititur. Siquidem quae enumerata sunt, si proprie loqui velimus, non persuadent, sed potius corrumpunt, O peruertunt iudicis iudicium. Et praesertim pulchritudo, quae ita solet iudicum oculos perfringere, ut nihil via dere quearit. Neque enim ista efficiunt, ut
credas aliquem nocentem, vel innocentem esse: Si autem quidquam ad persuadentam conferunt, oratoris dictione, , arte sit. Itaque tabula , quaestiones, O tormenta non persu dent , sed oratores bis ad persuaden no
TVmit deinde nos FabiuΛ bacsecunda non dissimili argumentatione: multa personae prae ter oratores , ex sie persuadent, ut adulatores quorum persuasio ad multos penetrat, O in omnium animos sese insimu it, foemrna , ct Ciee.pκeri, qui saepe eloquentia' fructum repose Orata L tarunt.
187쪽
tarunt, ct multi ali' artis dicendi rudis r qn - modo igitur erilsummi oratoris finis id, quod etiam artis expertes attingunte Hanc obic--, ctionem facile dilueres ex js, quae supra de n rara artihm coniecturalium diximus , quarum k mes ob caussam ibi expositum , qui earum sunt' ignari , consequi interdum possunt: quamuis, non ita frequenter, nec ita facile. Quae doctrina prinate lotam habet in arte rhetorica I cI tutis maiora quaedam initia omnes homines a na tura habent: ct ideo non est mirum, si qui et quentia naturali sunt praediti, quibusdam alijs praesidi s extrinsecus aditinctis , ut , auditorum beneuolentia , a qua persuasionem potismum pendere,fhmmu orator Demosthenes,dicebat, ct caussae bonitate , eum finem essu assequun- tur , ad quem consequendum solis orator onr, nia idonee praesare potest. Ideo prudenter ' M. Talitus dixit, finem oratoris esse persuadere , dictione, non tabulis, non pecunia, non te mere; di tione, inquam, ides oratione, qua est oratori propria . - Tertio loco NUet nos aduersarius, quia φ iis in aliqua arte is est dicendus , quem qui est in arte peritus csr exercitatus semper attingit: atqui eXcellentes oratores, etitam fi omnes eloquentiae neruos adhibeant, edi iust, caussas
tractent , no Amper persuadentiergo absurdum
188쪽
esse iidetur eum huic arti statuere sinem,quena . optimi artifices non assequuntur. Quodsumptu fuit multis exemplis deUonstrare licet, edunu, mel alterum attulissesusciat. Cicero oratorum optimus apud Caesar m pro Deiotaro orauit, σtamen nihil persuasit. in caussa etiam Milonia na , licet orationem omnium artificiosi aus habuerit, nihil dicendo obtinuit. Hoc argu
nientationemparum urgere intelliges,si in m moriam reuocaris,quae de artium,quae coniectura nituntur natura , supra scripsimus: in qu bus , etiam peritissmi artifices, interdum suum sit strantur finem: cum multis ali s extrinsecis praesidijs ad illum obtinendum indixerat. que horum artificum perfectio a is consecutione ,sed ab opere oe vicio petenda est. Quod autem attinet ad illam orationem pro Rege D iotaro , ideo fortasse non persuasit, quod non omnem,quam potuisse artem adhibueri quod ipse in quadam ep stola ad Dolalesiam sat Libro
ri videtur : cum eam appellat, tenuem , rem, O scriptione magnopere indignam, leuidense munusculum crasso filo . Adde etiam, quod Caiaris animus erat omnino a Deiotaro auersius . Quod attinet ad orationem
illum labsoluti am pro Milone , ralsum est
ciceronem eam orationem, quae nunc extat,
apud iudices habuisse: habuit enim actam A, quam
189쪽
Frane. quam tamen Clodianorum acclamatione tam ditus,perficere non potuit. Quare si Cicero eam
persuasi. 2Um cum ei Massia exulantsi hac oratio a quodam recitata fuisset, dixit: Si Het esses M. Tusti, lo non staret Massilia bar lutos pisces.
Ponea, videtur omnino a ratione alienum
praestantissimum artificem cuiusmodi est orator, ,elle fortunae subjcercidum ei talis proponitur finis , qui est in manu fortunaepositus. Si haec
ratio quicquam probat, dicas etiam victoriam non esse belli finem; nec sanitatem medicinae, nec a viculturae fructus ex terra percipere, nec nautica in portum nauta incolumen perducerre; quae,qui absurda esse non videt,quid videat, non video. Non est itaque absurdum huiuiso . di finem proponere iis artibuου, quae coniectura nituntur, Nisaepe diximus. Arist. lL In i per, Vt natura nihil agni temere ita, n a. phys que ars, qua ipsam naturam imitatur: quare, scuti natura errasset eiusmodi fines calsis est diricibus proponendo, ad quos peruenire not possent; ita errant inqui talem oratori satuunt finem,quem, etiamsi idonee ad illam adipiscem dumst gerat, tamen non semper conssequitur. Nec in natur nec in arte necesse est finem eius
niodi esse, ut id, quod propter finem agit oeni
190쪽
' per eum attingit e vi patet in eo genere causἴ rum, qua contingenter, vel libere agunt: qua
ru- hὰc est vis atque natura, utpossint aber rare a fine ut non νno in loco docet Aristote b. A les. Pgec temere ea caussa egisse dicitur, cad finem consequendum omnem vim adhibuit etiamsi non assequatur. η γ ostremo, omnes quotquo uni artes, ct di M sciplinae persiuaden ut bis merbis expresse testatus est Aristoteles: Nam ex aliis unaquaeque Lib. r.
in re sibi subiecta docendio persuadendiis cetficultatem: ct rursus , cum ait, omnes amu, tes persuadere eos , qui earum principia no-m runt et non poterit igitur persuasio dici pro ae prius rhetorica sinis. Facile haec ratio dilui-α tur ex his , quae secundo fundamento dixiau mms: ex quo patet rhetoricam habere quandam persuasionem sibi propriam, popularem videlicet , ct ad communem homrnum fen sum accommodatam. Cum itaque aduersario- t, rum rationes nihil ad contrariam siententiam . A persuadendam Nahant, maneat ex his, qua Ga ximus nobis persuasum, rhetoricae finem esse a persuasioncm .