장음표시 사용
271쪽
aticum agere de methodo ; sed idem non est
negandum rhetori, cum harum duarum amitium diuersa st dissonendi ratio, ut ex di
'd in secundo argumento vis ituro isum est: quoniam , licet pauci de hac eloque ilia parte , seo Um egerint : tamen omnes de ea aliqua praecepta tradiderunt , dum de paretium distributi'ne , egerant. Illi vero,qui putant de dispoinione non posse praecepis tra I di , errant : ipse et Zuim -hac de re p.: disputavit . Quφd aliqui aiunt aliquas ora ' ibi-- e dispositione , quomodo im-. telligendum sit , patet ex prisna positioli . . hi ea dispositio , quae a quibusdam naturalis.
Nocatur , non caret rete ; Ni m adnotatis constat, .i Quod autem tertio lo dicatum , exordisiu- perorationem non esse partes orationis ex
risotelissententia, non est ita intestigendum, mi hae duae partes ab oratione sint excludeno, sed ideo sit non esse partes orationis , quiam his non asseruntur penthymemata ad ali quid probandum ; cum Aristotelesprscipuam vim in probationibus, ct non in Mimor . motibus ponat s orator interdum sola probatione , absque minore motu persuadere possest. Sunti ny hcls res auessionesquid m
272쪽
si probationis corpusspectetur, non aute πιέμtione totiκs orationis. Et hinc est qu*d Aristoateles de utraque di stenter eicta Et licet dialectica res latentes e licet , ct confusa iuscemnat , id escit,ut ad docendu estneeessuritis: rhetorica vero uisdem fungitur muneribus , ad persuadendum referuntur.
Quodpo stremo loco obiicitur; βcile soluitur, cumsapiens, utprimo libro docuimus, non solum dicatur is , qui omnia pliciter nouit, sed etiam qui est in aliqua rete bene peritus: ac proinde potes recte disponere ea , quae in sua arte tractantur. Atque hic si huius disputa tionisfinis:
An elocutio sit Rhetoricae pars, 'Disputatio V.
T se nemo , ut non nulli scribunt
hactenus extiterit, qui elocutio- Τtap. l, nem esse eloquentispartem nega- bro F.lx. uerit: tamen nos aliquot excogι- fauimru rationes , quibus Ner
Ossa labefactari aliqua ratione posset. Pri- .mum , in messium asserograui simam .Aristoto Libro 3. iis auctoritatem; qui de elocutione loquens, cap. I. ldixit eam videri rem leuem, si recte aestim tur. Idem, ait decertandum esse rebus ipsis, eyalia,
273쪽
cr ata, quae prs er demonstrationem asseruntur, essesuperi cane . . . avemde,quod is oratione non debet appar
re , ct si a parea est τitios a rumpotest ad
hanc artemperimere,cim id cum ipsa rete pim: atqui e ornatio in qua versatur elocutis, , apparere minime debet, ut omnes dicendi m gistri docent , ct qui contra facim vehementer luperantur cum fastidio radiuntur r
Ad haec , elocutio in solo verborum ornatu, . ct conformatione quadam positaest: at ornatus non est pars esin rei, cuius est ornia tus,neq; enim color est pars floris, in quo reperitur; ne De Nestes sunt pretes hominis, qui vestibus est ornatus Ni uniuerse dicam,nullum accidens est pars eris cuius est accidens: omniis amtem ornatus est accidens quoddam; igitur. HIam πero, elocutio,nihil aliud est,quam ver. borum elegantia : at verborum elegantia ex In orat. M. Tullio est infantiabor loquacitas: non igitur censenda erit huius graui simie artis particula Insuper, quod Nitio auditorum ab oratore adhibetur non potest esse arti proprium at elor,ibm 3. cutis Aristotele , Nitio auditorum a LRhές. i. betur , cum nolint simplicem Neritatem a
dire, nisi fuerit verbis fucata , ct artis maenicillo exornapa: igitur. 1 Trsterea,
274쪽
Traeterea eloqui, estpronmitiare ac dicere, estin ex Fabiosi eapromere, quae mente conc peris , atque ad audientem proferre: ergo eloeutio idem erit , quod 'ninitia etem,non erit pars ab alia distincta . . Postrisno,in benes conse tis rebus'. non li-rebas adhibere omamenta, quae possunt auditorisanimum ascere , vi ex .Aristotele colligere haud Ol ure licet; Areopagi solummodo Rhe. EtiGrrationem ac confirmationem admittebant, t ad quos cum orator dicturus accedebat, prsco pro foribus dicebat , μη δε επί- Georg. λεγε, idest ne proa sero, epilogoῬe utare: male Vall. in ergo in ora tione adhibetur exornatio; quid cascribant, non rectefaciunt. Huc pertinet , quod sopbistae , qui pommum oriationis,onnamentasectabantur , apud probatos Scri fptores mala audire solent . His itaque rationi- ibas, quod est apud omnes Stri rores certis mum , in dubium reuocari potest. Quod ad opiniones attinet , nullam iii ac dua puratione opinionu diuersitat m inuenio,cu a ' o mnes fateatntur banc esse unam praeriphi rmarime propriis eloquentia partibus . . Veiarum t euest, quod quidam notam νimelocmitionis in rebus4psis positam esse putant acproinde parum deῬerborum ornamenis curatim. esse dicunt iij vero contra in solis verbis elo--.cutionem
275쪽
eatisnἴ e sistere existimat. Sed messu stacpBω . O rerum, ct erborum ornamentis elocutis nem constare volunt in Vt igitur quid de thu lyarte sentiendum sit, aperiamus , non nulla n
Trimum fundamentum, in quo de somme di definitione elocutionis breuiter agemus.Ek- i cutis, dicta est ab eloquendor eloqui autem, ut cib. .in Fullo placet, nihil aliud es, quam qua mente px0 m conceperis promere atq; ad audientes prose ire. Totest autem elocutio duobus modis accipit Nn0 modo pro ipsa titiae, seri intelligentis plicatione, quam Graeci hermenian, Latini in- η - terpretationem , Nocant quo modo accepisse,idetur Fabius e altero modo pro exornatione ' orationis, me pronuntiatae, me Miptae. Si priore modo consideretur, eius tractatio pertianet ad Logicum, qui agit de oratione ,iri animi sensa enmtiat, est aliquid mere, Nelfalsole primit. At Nero ali ro modo considerata emi tinet ad oratostem,euilas siolius est ornatam or ' tionem construere: est de elocutione hos post riore modo sumpta,nostra intelligenda est dispuli tutio. Quae hunc in modum definiri solet. Elo-Asμη -οὶ idoneorum merborum, osent uti rum ad inuentionem, hoc est ad res uentas, accommodatio: Ilaiauctor ad Heremium, est
276쪽
descriptionem omnes fere posteriores dicendi magistri, tanquam bonam, probarunt: quam tamen Trapezuntira aliqua ex parte , huaec in modu- elocutionem describens , im utauit. Elocutio eis ad eorum dicendi generuM ad in'tientionem, accommodatio. Ter dicendi genen ra, existimo huncauctorem intelligere, tres loquendi formas, sublimem, attenuatam,σ-- λdiocrem,quae potissimum elocutione ipsa discem nuritur. Tos autem possumus hoc modo destria ibere: Elocutio est facultas,qua verborum fel m, collocationesententi sq; idoneis,qus in-xemta ct dispositasunt exornaritur, or polliun tur . Vespressus, est faciatas, qua Nerborum, O sententiarum luminibus, qua sunt inuenta apte conformantur. Haec pars a Graecis a ne latW λεξις, φράσις, ἔρμηνει es, ct ἐξαγγελια : a Latinis, elocutio, exornatio,conformatio, ct a Cncerone inpartitionibus, oratior cui nomen generis ideo accommodauit,quod osermo potissi' sileb. me orationis nomen mereatum, qui est ornatu a quo oratores, cum sit eorum proprias , no--en acceperunt. Ex his intelligere licet, quid elocutio,. eloquentia disserant. Nam elo- Man Caquentiae nomine designatur tota acperfecta vis pes. Caedicendi, qua ex quinque constatur partibus.Elocutionis Nero appellatione ,solum vis illa, qua
277쪽
Voranare ac pe lare potest. Secundum fundamentum, is quo elocutis nis paretraxobis explicandae Imi. ε cuticinis duae sunt'ecies , altera est elocutio poetis aiastra oratoria,quae quantum interst distentiatio
dicetur loco ,nunc poetica retata, deornoria dicemus.Oratoria igitur elocutions Niexei,saricli.3. Oratione colligi potest, duasunt partes: in
Rhe. c.a. ra qua sententiarmn tu miria ct moment ala Li. de ar ra, qua Nerborum ornamenta continet. Vnde
te poςx. placent ij, qui elocutionem i Ἀπολ- om con foranatione positam esse arbitrantur ectim bene diicere,quod idem est,quod eloqui,ss opti Untentiis , lecti nisq; Nerbis dicere. Quinct. VCrborum autem elocutio spectatu 'aut insitu ii, -ς- - Plis siue plicibus Nerbis, aut in coniuntas. In orat. Hanc in onem tradidit M. Tullius cum ita siripsi: Ornatus autem Hrborum dupha , τη- simplisium, inor collocatorum . Et in partitionibus duo genera eloquendi facit; qu rum alterum in simplicibns verbis, alterina in coniunctis es esimplicia iuuenienda sunt, con- iuncta vero costocanda . us ex eodem , dem is locis , elocum ,partim est inpropriis, θ siue Utatis, O natiuis verbis, partim in re-
perris: ita ut Nerborum altera sint natura,tra' ctatione altera; νt sunt verba trastata ,stim
278쪽
G igitur eloquendi gen-sui spontes um: H-terum sum atque mutatum. Sed de bis c piosius, cum de elocutione priuatim agemus.*otest etia diueri elocutio penes trimescendige Cie. li. I. nera; quae sunt, sublime, humile, atque medio- ossic. mcre , sue aequabile ac temperatum. tqui Hem ogenes octo ideas,siueformas elocutionisse rit,de quibus integram conficiemus suo loco tractationem. Denique, Herennianus ainora Lib. . diurat elocisionem constare ea tribus,elegantia, qua facit puram' erimn orationem: com
lositione,quae facit oes orationis potes aequabilite erpolitas: dignitate, qua orationem varietate distinguit. Tertium fundamentum , is quo elocutionis necessitatem aperiam. Quamuis ergo ad pedi suadendum, primum ac praecipuum locum ratio ipsa obtineat, quippe quae ipsa per se eorum, qui audiunt animos ad assentiendum lys,qua iubcumtur, induci ct quodam modo trahit; idque speciatim apud viros doctos, qui ratiorium momenta percipiunt ; tamen, cumsita ieiuna, O 'Dinosa oratio, etiamsi neruosa,atque lacertosast, non ita iri aures influat, nec tam tibenter, atqWe oratio perpolita , mens, ct concinna, praesertim a populo, apud quem oratoripolis um dicendum est,excipiatur;hmc sit,ut etiam vortarum ornasus in oratione populari adhi-
279쪽
beri soleat, ac debeat. Vt enim tigi nuistis condimentis adhibitis , facile ab iis qui sumi fame enecti sumuntur, ac gustantur ;sed mu re faciliu , s bene O laute coniti proponaritur , cum maiorem vim ad assiciendum ,
atque ad assiciendum habeant; ita oratio , lauta , ct quasi suibin condita , libentius auditur , a qua non solim ratio ipsa , sed etiam rotionis sensus, hoc est humanuε a1fectus commouetur , ac trahitur. Itaque, licet ornatus
solus , ex se , non faciat fidem; tamen ,si r tionibus adhibeatur , eas longe plausibiliores , er ad persuadendi aptiores reddit. Hanc doctrinam non obscure nos docuit Aristote les libro tertio de arte dicendi , ubi cum elocutionem sero prodise in lucem , ct rem e fse leuem dixisset, adiecit haec verba: Sed tamen,cum Rhetoric eiusq; prsceptio ad opinione θediet.i ad opinionem gignendam referatui non quod recte se habeat.i.non quod elocutio ex sua natura adhibenda sit; sed quia necessarium Armirum propter oditores ipsos no es negli gedum,id quod de elocutione prscipitur. Eodeloco,paulo infra,cum dixisset omnia alia prster demonstratione esse superuacanea,addidit: V
rum in multum Nalent,pronumtiatio nimiru ct actio,ut dictum est,propter auditorumprauit tem.i.quia non omnes sunt ita lecti, ut nudas 'ctino
280쪽
est inornatas rationes, Et firmi as , libenter audiant;aut eis sese constringamant. Ex quibuNintelligipo elocutionem, si rem ipsam nudam.i. -
solam fidem,et probationem spectemus , exsemdem non facere: at Nero ratione auditorum,qui ornata oratione assciuntur,multu adpersiuadendu coferre.His ita notatisstatuo has politiones. Prima positio: Elocutio est pars rhetorices: Tatet hyc positio, primum ex coi sentetia eoru, qui de hac artescripserunt; cum nemo Nnquam extiterit, qui hanc partem h'ic arti ademerit. Deinde,ea est alicuius artis p.rs,qua sublata,to
ta ars destruitur:at remota elocutione ab oratore non remanet rhetorica igitum. Postea,de eis
cutione possunt tradi praecepta,ac etia traduntur,et nulla alia ars prster rhetoricam id prositetur: itur. Quod si dicas et poeticam agere de elocutione id nihil est,qm elocutio oratoria , ut Li. 3. Artoteles scripsi multum a poetica distat. Secunda posetis: Elocutio non est extranea at rhetorica,sed est ei maxime intima ct cognata. Fatet hsc positio in primis ex eo,quod haec arsper elocutionempotissmum distinguitur ab alijs artibus, qus in sermone Nersantur: veluti a Gramatio et dialecticarisinctio aut non sit, nisi per ea quς sunt rei maximepropria.Deinde, quoniam ab hac parte hac facultas nomensuuaccepit: non enim is, qui hanc artem profitetur Orat