장음표시 사용
31쪽
rumgenus descripsit Speusippus cum dixit: so phista , est iuuenum nobilium , atque diuiti m
ora- mercenarius Nenator. . t Nero M. Tullim
tote. paullo aliter qui fuerint Sophistar exposivit: qui nimirum in genere laudationis versabantur , O aforensi contentione abstinebant , ct annmos magisplacare, quamperturbare,potiusq; delectare,quam persuadere Nolebant: qui orationem floridam ct cultam, me siententiarum momentis sectabantur , ct poliendi,atque com formandi sermonis praecepta tradebant: quos; mehementer in Gorgia insectatur Socrates, crin Thoedone λογοδαδαλους.i.Nerborum inames Streb.in . Denique, θ dicebanttir ae Or. Sophistae, qui cum rhetoricas artes magno h minum conuentu , merce profiterentur,
ct illassuis inuentis augerent, se simul etiam philosophiam tradere, dicebant,quod Thilo phi ferre nullo modo poterant, ac proinde iliis vehementer adversabantur. His ita positisfuistamentis,adpropositam d putationem his positionibus satisfacio. Frima positio: Is , qui cum ratione de re aliqua est acturus, a nominis definitione auspiacari debet. Tatet haec positio exare Ioritate Post c. I. eorum, quos initio disputationis citaui:Et .Ar, stoteles nominis praecognitionem viam esse ad doctrinam comparandam, ormauit. Itaque
32쪽
eum nomina loco rerum dissutationem veri Arist.ltaniant, si eorum significatione ignorentur, res ipsae nulla ratione percipi poterant. Elς. c. Lao Secundaposito t. se proprie loqui velimus , rhetoric non idem est, aut significa quod eloquentia ,-sa sto, siue Nis oratoria; nec idem rhetor, ac eloquens, seu oratore licet hae, ocessepe confundantur, Nam, etori prI- t: vnatim artem ipsam, quae praecepta tradit dem .c ignat: el9quentia vero, facultatem ct copiam dicendi; quae non est in tys, quisiorum artis pVcepta norimi. Similiter rhetor, dicendi magia Brum; orator vero,'eloquens, eum, qui copiose ct ornate in foro cau fas agit. Hancpositionem hae M THE', ut teros nuncscripto- Libror. res mittamus, confirmantsententiae. Nunc his rhetorum praeceptionibus ad usum oratorium contentos nos esse oportebit: alsius est ergo quis praecepta docet, rhetor : alius qui illis utitur, Libro L. orator. Alio loco cum caugam redderet, cur
paucisnt eloquentes, ait: Quod alia intelligendi, alia dicendi sit disciplina: ct ab aliis rem, Lib. 1. ab ali's vero verborum doctrina quaeritur qua de Ora. adicendi magi ris tradi dixerat: quod mul-IRsrorum genus alio loco, hebes, ct impolitum,ialibi, rabulas appellat; alibi rerum cognitione orbatos e Fe ait: tr de bis loquitur, qui rhe- Lib. 3.
tores nominantur: at vero de Oratore contra'
33쪽
ria Omnὶa rmat. Et Antonius,cum orato rem si rhetore distingueret, qui artes rhetori cas exponunt,perridiculos esse dixit.
Tertiapositio: si proprie loqui Nesimus,
eum Ciceronesentire, qui orationes non habet, O inforo non versantur, licet eloquenter Oornate scribant, oratores appellari non δε- In Bru- bent. Hoc , praeter loca superius citata, apemto, te Tullius docui cum de T. Brutio Barro Uculano dixit ; qui scriptitauit orationes multas, In Bru- Orator ipse nunquam fuit: cum de Meliolo. Stoico scripsit: Orator autem nec studuit imquam, nec fuit: scribebat tame orationes,quas ali' dicerent: ct hanc ob caussam aliquando De Opt. Isocratem rhetorum principem, ct Nirum et gen.ora. quentissmum ab oratorum numero exclusit. Quartapositio : Eloquens dis tus non Libo, Sententia est M. .Antoni' apud CD de Ora ceronem. Disertus is censetur, quipvit fatis acute, atque dilucide apud mediocres homines ex communi quadam hominum opinione dice re: eloquens Nero qui mirabilius magnim centius agere post, ct ornare quae Nelit: omnesq; omnium rerum, qua ad dicendum pert, nent fontes, animo ac memoria continet.Item, is censietur eloquens, qui in foro cauosq; ciu, libus ita dicit, Ni probet, Ni delectet, vis
Elat: ct qui humilia subtiliter, ct magna gra,
34쪽
niter o mediocria temperate potest dicere: qui ad id quodcunque docebit, poterit accom
Quin positio: Haec facultas congruenter a Graecis, rhetorica, or a Latinis, eloquentia, sue vis oratoria no natur. Siquidem hoc no mensumptum est a praecipua,aut saltem magis propria huius artis parte,atque victo,quod est dicere,steloqui: quo fit, ut hoc nomen sit ei maxime accommodatum. Adde hanc luculentam M. Tulii' in Oratore sententiam. Sed iam illivsperfecti oratoris, ,summa eloquentiae species exprimenda est; quem hoc uno ex celiere , id est oratione, cstera in eo latere, indicat nomen ipsum. Ton enim inuentor, aut compositor, aut actor haec complexus es omnia ; sed el parce ab eloquendo, ψητωρ, ct latine, eloquens rictus est. Csterarum enim rerum , quae sunt in oratore partem aliquam sibi quisque vendicate dicendi autem,idest,eloquendi maxima vis,soli huic conceditur. Atq; bis
positionibus huic primadissutationi satis sit fa
ctum: ex quibus quae allata fuerunt argumentationes facile soluuntur. Quod ergo ad primam attinet, licet numc i lud verbum apud Graecos solum, fuere, significet: tamen olim dicere ,significabat. Adde etiam , quod non inepte a verbo suo per met pborat
35쪽
phoram , hac ars nomen accipere cum ornat gorationi sit maxime proprium , Nimat. ideo significanter dicimus , eloquentiae flumen, Lib. 1. fertur quasi torrens oratior rapidam oratio-
De secunda , quidquid sit de hac disputatione , qua nam seipraecipua eloquentia pars, de qua suo loco dicetur, illud apud omnes certii Lib.i.di mum est,elocutionem esse magis propriam Ora sp*ς ' - , quam sit ulla alia pars; ac proinde ab hac parte conuenienter nomen sinit. Quod autem aliqui suos libros de Inuentione inscripserint ,siolum probat, hanc partem esse Ῥnam expraecipuis,is primam,ac maxime discitem, de quaplura docuerunt; ct ideo suos libros ab ea insicripserunt. 'Et quamuis actio multum in dicendo valeat: tamen non est ita propria eloquentiae pars, ut est elocutio. Neq; tertia ratio quidquam concludit, cum ea quae sunt praestantiora pluribus nominibus, ad eorum praestantiam demonstrandam , nomμnari soleant. 'd autem inpostremoratione assumebatur , falsum est; quoniam huius artis nomina nisi alij comve accommodaripossunt. tque
haec deprima dissutatione satis. De deS
36쪽
De definitionibus Rhetoricae , Disputatio II
V o NIA M mero in hoc primo nostrarum disputationum libro, id nobis est propositum , ut artis. dicendi vim, eloquentideq; naturam perspisue,ac ordinate ex Lcemus ;sequitur nunc , ut, eius nominibus em Libro I. positis, ad caussas explanandas transiimmoriamus 2 m, ut non uno tu locoscripsit Ari 1 bio isoteles, tunc aliquam rem perfecte cognosici- post.c. 1 mus, cum eius caussas, cognita penitusq; pem De Eu habemus. Et quoniam,vt idem auctor meresapienterq; docuit, ea definitio est idonea, Li. r. de per quam rerum naturae obsicurae, atque inuo- 'Iutae cla re manifestantur,ac explicantur, di ea. censeturbona, quae rei cauoa continet e ideo
haec secunda a nobis propulia est di putatio, iuva quid sit rhetorica explicetur: Vt eius d mitione'natura cognita, postea desuasis cavis disserere possmus. In bac autem disputatione harae methodum seruabimus: primum docebo quid, quotu-pl sit caussa; idq; breuiter, facile, pro tironum intelligentia, atq; instituto nostra: dein
37쪽
o quae ad bonam desinitionem conficiendam sint necessaria: Tostea illustriores aliquist huius artis definitiones in medium asseram , easque dissutandigratia,una vel altera ratione reseia iam: Tot remo non nullas positiones asyciam. . si od autem ad primam huius dissutationis partem attinet, licet plura,stmagis enuclea ta ex Philosophis repetere possem; tamen , cuin rhetoricis Nerser, omnia fere,qua de caussis O de definitione dicam, ex ipso Cicerone repe
Frimum igitur ex ijs, qua propositastunt, Tib. de amediendo; caussa est M. ilio, est, quae NiF io. Da sicit id, cuius est causa: quo pacto, candor, es caussa cur id, in quo reperitur, sit candidum: G sanitas est caussa sumendipotionem
amaram, O ignis combustionis. Sunt autem genera caussarum quattuor; nimirum,materia Ciee.lib. forma, nis, ct ciens. Materia est ex qua denatu. res sit; Ni ex lignoscamnum, ct inquam reso Deoiit. -- mi in syllabas; ct in qua est fom-a, seu quam ars tractat ,seu in qua Nersatur: Ῥt medicina, humanum corpus. Forma est,
per quam res est, id quod est , a qua res nominatur, ct at alijs intrinsece dis inguitur: quomodo anima rationis particeps est hominis forma; ct calor forma corporis,quod colore alm. citDr:-rhetorica est Iorma a qua quis nomi
38쪽
matur rhetor. Finrs, quo G ci τέλοe, dicunt, Iairne, extremum,summum, e V Nitimum Ner Librotit Cicero, est id, quo referumtur omnia, vel id de Fin. ,
cuius gratia aliquid sit: quo modo beata vita est hominis sinis, cuius cupiditate omnes incensi sumus i ct persuadere finis est rhetorica, quo Arist. Ii.
omnia bonus refert orator. Uciens eu con- Τ. Rhet.
sciens caussi, est ea, a qua aliquid est: Nel, es
ratio e*ciendi: cuius sectum, euentum πο- eat Tuictius: quo modo sol est caussa lucis: est . mirtus beata vitae, est exercitatio,ac imitatio
caussa eloquentiae. Conficientis caussae Narui sunt modi, quos Cicero in Topicis recenset quorum explicatio nihil ad institutiis nostrum facit. Ex his quattuor cavis duae priores sunt
anternae, cum non siolum ad rem conficiendam conferant, sed etiam in re maneant efecta: suo modo anima ct corpus sunt hominis calf sae , illa Ni forma; haec,ut materia: ex quibus duabus simul iunctis,proxime conficitur humo. Aliae vero duae nis , esciens sunt extra rem . T ti le sterum, est ideo externa nominantur. Et has quidem omnes rhetoricae cauissas hoc libro e i plicaturi 'mus. Quarum Nna, Nel altera in 'eius desinitione ponisole est praesertim forma, tanquam praecipua , de qua a nobis priore loco disputabitur. Atque hscde primo. Torcundo, definitio, ex M.tustio est ora- Iu Tοῖ- B a tio,
39쪽
tto, que id, quod definitur, explicat quid sit GLib. I. , quam definire volumus br de .Ora. uis , ct circumscripta quadam explicatio: vel Lib. 1. est rerum opertarum patefactio: vel qus quasi de Fin. inuolutum euoluit id, de quo quaeritur. I ta'σ.i illa oratio, qua clare alicuius rei nasura mani
festa tur, donitio dicitur . Est autem definitio duplex, altera nominis, quam Grsci, et3mologiam, latine, si Nerbum
In Top. Nerbo reddere Nelis , Neriloquium, ut Cicero , interpretatur : sed Nerbi nouitatem fugiens, nota tionem appellauit e qua explicatur adicuius nominis origo, fgnificatio: ut nos prima di pistatione fecimus. Altera rei , qua expli catur , quid sit res ipsa per nomen signfcata ,
de qua boc loco agimus. Haec consci solet ex . genere or diserentia ,seu proprietate quadam iLibro I. rei , quae definitur. Genus est , quod suisimiles dς Ox-- coniusqnione quadam pecie autem diserentes, duas,autplures complectitur partes: quas di In Top. lectici ,species, Nocant; Cicero Vers , formas, . partes. Vt, animal, quod sub se continet. Lib. a. brutum , est hominem. Vel , genus est notio de Inue. adplAres disserentias pertinens. Partes Nero sunt, quae generibus lys, ex quibus emanant, , subjciuntur, vel in quas genus diuiditur. Difri ferentia autem est qua genus diuiditur in pam. . tes ,sue species: Ni rationis capax, ct ratio
40쪽
. Us Opers, per quas disserentias diuiditur am-mal, in hominem o brutum . Quare, si quis definiens hominem diceret, esse animal rationis - capax hac oratione naturam hominis alsias ob-r scuram , clare per eius genus est disserentum
Leges bonae definitionis, ut ex eod Tu : ho mari s in locis coctigere licet, suntpoti u Acade. . tres:prima , ut clare rem definiendam exponat, O patefaciat: altera , ut soli rei definitae
. conueniat, atque cum ea reciprocetur,ita ut ine alia rem transferri non queat e tertia , it in ea nihil desideretur, aut ab det. Qua autem ratione conficiatur definitio his In Past.. merbis idem auctor elegariter docuit. TOn d
. bium est id quidem, quin desivitio genere decla 'retur, Oproprietate quadam, aut etiam commundum frequentia, ex quibus quid propriumst eluceat. Quibus verbis,haud obscure dupli cem inmuauit de finiedi rationem: alter qua aliquid manifestatur per genus O disseretiam, quae speciatim definitio se alteram qua quip- Ipiam per genus est communes proprietates em . Iponitur, qνa descriptio appellari solet: qua definiendi ratione oratores potissim- νωtur. . De eadem definiendi formula alio loco, ita scri In TO'. bite Sic igitur veteresprTcipiunt, et sumps ris ea, quae sint ei rei, quam definire Nelis cum. B 3 aliji